SOEST
van den Munckhof-Sassen.
OOSTRUM
ZATERDAG S OCTOBER 1S98.
NEGENTIENDE JAARGANG.
No ill/.
Abonnementsprijs per kwartaal.
voor Vknray 50 c.
franco per post 65 c.
voor liet Buitenland by vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers
6 c.
W.
Uitgever:
dvertentien of Ingezonden
Stukken gelieve men Vrij-
»dag vóór 2 uur *s middags
te bezorgen aan het Bureau van
»Peel en Maas" te Venray.
en de Miraculeuze Kapel.
ii.
Alvorens onze beschrijving van de
miraculeuze kapel té vervolgen, achten
v ij liet noodig, eene topograpliisclve
schets te geven van het gehucht
Oestrum, benevens renige inlichtingen
betreffende het kasteel en de heeren
van Spraeland.
Dit toch staat in een nauw'verband
met liet ontstaan der miraculeuze kapel
zoowel als tityi- het thans verdwenen
klooster sHeOilebem."
k TorOGRAPHIK.
In het Aardrijkskundig Woorden
boek van Van der Aa (18*16) komt
liet volgende voor.
«OOSTRUM is eon dorp in Opper-
Oelder. prov. Limburg, niet 22 huizen
en 190 inwoners, die meest in den
landbouw luiii bestaan vinden. De
inwoners die alle R. K. zijn, hebben
er eetie kapel, aan de Heilige Maagd
toegewijd, welke t«»t de statie van
Venray behoort en door een eigen
kapelaan liediend wordt. Ook is er een
doi pscliool."
Zoo was de toestand voor ruim een
halve eenw, en behalve de vermeerde
ring van bevolking, stemt hij met den
hcdendangsclien vrij wel overeen.
Feuilleton.
Geschiedkundig verhaal uit den
tijd der Fransche Revolutie.
Terwijl do soldaten nog zochten naar den
Markies, dwo lieg MiHBrt bel geheele kasteel
eu kwam ook ui den min.
paar werd zijn oor op eens getroffen door
een klagend gehuil.
Het was Hector. die nog tufchcnbeide
«ji-no poging aanwendde <ru zijne kelimg te
verbreken.
Op dat gezicht welde een duireliirhlL'
denkbeeld op in de zwarte ziel van den
booswicht.
bij begaf zich naar binnen juifif toen dc
soldaten van hun mislukten tocht terug
keerde».
Toen Du roe bom zijno bevinding mede
deelde. nam hij den aauvoeider ier zijde en
sprak:
Kom eens mede. mijn waarde, ik meen
thans een voorwerp getroffen te hebben, dat
ons noodzakelijk op het spoor moet brengen
van den Markies.
Kn JJurnc bij den mm grijpende, voerde
liij hein met zich naar den turn, nabij bet
Deze Courant verschijnt icdcren Zaterdag.
Oostrum, een gehucht dor Limburg-
sche gemeente Venrav, onder welks
parochie liet van oudsher behoorde,
vindt men in den loop der tijden ver
schillend geboekt, zooals
Oesterham en Oosterham 1257, 1438
en 1451.
Oestercn en Oosfrom 1375 en 1400.
Oesteruni en Oestrum 1450, 1485,
1570 en 1594.
Hosiorhem 1588.
Ostium 1466, 1G1G en 16G5.
Oester.roy 1028.
Oistorum en Oistrum 1405 en 1532.
Oosterom 1670 cn eindelijk
Oostrum 1694, welke laatste spelling
tot lieden is blijven voortbestaan.
De afleiding duidt dus eene woning,
verblijf of bosch in oostelijke richting
aan, zooals het ook weikelijk ten
oosten der hoofdplaats (Venray) ge
legen is.
Van do eene zijde vormt Venray
zijne grenzen, terwijl het oost- en
zuidwaarts door Heisteren, Wanssum
en Oirlo omsloten wordt.
Do groole beek, in de Poel heide
ontspringend, doorsnijdt het Oosti umsch
grondgebied en stuwt langzaam hare
wateren langs broekachlige lage wei
den naar Geisteren, waar zij, even
voortij liet kasteel, in de Maas valt.
Drie mole ns, twee to Oost rum en een
te Geisteren, worden door hare
waterkracht in werking gebracht.
De bodem is overigons niet van het
besté teel landhoewel hij den noesten
landman voldoende kan voorzien.
Rogge, haver, vlas. spurrie en aard
appelen zijn producten, die het meest
getrokken worden: broeken en vennen
verschaffen den tuif.
De plaatselijke grölidbenamingon zijn
veelal eene trouwe afspiegeling van dc
uiterlijke en innerlijke gesteldheid des
bok van Hector, die hun met een woedend
gebluf ontving.
Ziet gij dien hond
Voorzeker! zeide I'uroc, door die vraag
verrast.
Welnu, ging Milfort met vuur voort,
hij z tl ons den weg wij/.en, dien zyn meester
is ingeslagen, want ik weet, dat hij zeor aan
hem gehecht is.
Moe wilt gij dat dan aanleggen vroeg
Duroc.
Dat zal ik u zeggen: py laat door uwe
soldaten alle wegen bezetten, al is hel ook
een unr ver; dan moeten zij goed acht geven
op liet. spoor, dal den hond zal vo'lgcn. ca
ik hen er zeker van (lat den burger du Mum
nog heden onze gevangene is.
Gy zijt een groot man en voor den
krijgsdienst geschapen, zeide de sergeant,
terw :jl hij Milfort met bewondering aan
staarde.
Milfort giimlndito met trutsch en innig
zelfbehagen,
Al/oo goed begrepen? sprak hij.
Tot uwe orders, antwoordde Duroc.
mijne soldaten gaan dadelijk op weg, en een
uur later wordt de houd losgelaten.
Ja, en ik zal linn zelf persoonlijk
volgen, want gaarne zou ik tegenwoordig
zijn. wanneer mijn vijand du Mont on'dekt
werd.
Duroc' verwijderde zich, nog steeds de
slimheid van zijn viiend bewonderd.
Ha, Markiesging de wraakzuchtige
Milfort voort, gij meende te ontsnappen,
doch wij zullen u vinden, eu dan, wee u
bodems en zoo geven: het Lintven, de
Wille Vennen, het Oostrumscli Veen,
de Vellu, Broekvelgert, de Heesakker,
de Distelakker, de Eykerw ijck, de
Hulst en andere ons een beknopt
overzicht van Oestrum's aardrijks
kunde.
Het Kasteel Serveland i:n de
villa Oesterham.
Midden in het dorpje Oostrum leidt
een kronkelende weg van ongeveer tien
minuien gaans ons op de plaats, waar
in oude tijden zich eens het kasteel
Spraeland bevond.
In die lage weilanden kon men
vroeger de grachten rondom den burcht
mei het water uil de voorbij vlietende
Molenbeek voeden; en al is de ridder-
liuizing ook sinds eeuwen verdwenen,
zoo is nogihans hare standplaats heel
duidelijk ie onderscheiden.
Een prachtige groep eiken, uit de
verte reeds zichtbaar, verheft fier hare
kruinen hemelwaarts op de grondvesten
der vroegere gebouwen.
In den omtrok groole heiden velden,
nu gedeeltelijk met mastenbosschen
beplant, grenzende aan lage moerassen,
waarlusschen de gagel of Brabantsclie
myit welig tiert,
Benige niet veel beduidende opgra
vingen, indertijd door wijlen Clemens
Baron do Weiclis de Wennc op dit
rondeel ondernomen, brachten enkel
middeleeuwsch aardewerk, stukken
ijzeren of koperen potten aau het licht.
In de oumiddelijko nabijheid bevin
den zich de twee pachthoeven, in
eigendom aan. liet Huis Geisteren.
behoorend; dc eerste genaamd Groot-
Spraeland, thans meestal onder den
naam Spraeland bekend, werd voor een
twintigtal jaren nieuw opgetimmerd;
de tweede Klein Spraeland, meer
van 14 regels
elke regel meer 5 c.
groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3nmal geplaatst, w jrden Smaal berekend.
Terwijl die mannen des bloeds aldus over
dc gevangenneming van den Markies beraad
slaagden, zaten de bannelingen in do nederige
hoeve van Jozef aan bel ontbijt, en beraam
den plannen om zoo spoedig mogelijk de
grenzen des lands te bereiken, daar de kust
met republikeinen bc/aaid was,
Kr werd dus afgesproken, dat Jozef hen
allen mei. zijn wagen naar een naburig dorp,
dat op drie men afstand van de hoeve lag,
zuu ovei biengen, en dat zij van daar door
een zijner vrienden verder zin-Jen vervoerd
worduii.
Paai hij zou men steeds den groolen weg
ontwijken, en zooveel mogelijk langs binnen
wegen rijden.
Ingevolge dit plan werden de noodige toe,-
beicidsolcn gemaakt en Jozef ging voor bel
gespan zorgen.
Angs'ig kroop intussohen de tijd voorbij;
bij bet minste god; uiscli schrikte men op en
eeist toen Jo/cf binnen kwam en zeide dat
alles voor het vertrek gereed was, ademde
men wat vrijer.
Mevrouw du M»nt reikte thans vooi bet
I ia'sl de hand aan de goede Martha en bond
haar ter herinnering liarer dankbaarheid een
gouden kluisje aan, dut zij in betere dagen
v:-n haren echtgenoot ten geschenke had
gekregen.
Na een hartroerend afscheid wilden zij
juist naar buiten gaan, toen hunne aandacht
werd opgewekt door een luid hondengeblaf.
De aanwezigen ontstelden zichtbaar over dit
onverwacht, geluid, maar Hendrik liep vol
vreugde ui':
liet is Hector Ik herken licm aan
dorp waart s gelegen, werd volgens
atikoröpschrift in 1717 herbouwd en
onderging in do laatste jaren meerdere
veranderingen.
Aan den eenen kant is dit terrein
door vermelde eikenboomen ontgeven,
waarlusschen de Rosmolen verscholen
ligt, en een groole karweg, welke
vroeger van eorstgemekle hoeve in
rechte lijn op Oestrum aanliep, maar
thans opgeheven is.
Dn Rosmolen.
Bij de verdeelingen van de goederen
de Schcllardt's, in het begin der
eeuw, was de hoeve rde
Jiinckltof" le Geisteren met den
r.Rosmolen" te Oosirum in andere
handen gekomen.
In het laaisle kwartaal dier eeuw
was het molentje in bezit van zekeren
de Paula, wonende ie Geisteren (reeds
1766), waar meerdere kinderen van
Item geboren werden; elders wordt hij
genoemd Hofraad.
Op den 3 December 1771 legde de
llofbode van Gelder, Jan George
Wollïram, namens de Baronnes Van
Biumenthal, arrest op de goederen en
den Rnsme.ulen tf^jJoslruin.
Een ander gedeelte der goederen
onder Oosirum, evenals de tienden te
Geisteren en den hof aden Boomgaart"
was ten deel gevallen aan Anna
Theresia van Schellardt, gehuwd met
Emest Hendrik baron de Foleville.
Uit dit huwelijk werd ten jaro 1737
te Dusseldorp geboren. Jan Joseph
ChrisloffVl baron de Foleville. later
proost der S(. Adelbertskei k te Aken,
overleden t«' Venray 22 Juli 1816.
De heen lijk beid Wanssum en de
hoeve bij den Rosmolen, alsmede de
Spickcische goederen te Geisteren
kwamen aan Maria Anna van Scltel-
zynè zware stem. Het arme dier heeft zeker
een middel gevonden om zijn ket>ing te ver
breken en ons spoor ontdekt.
Dit gezegd hebbende, ging Dij zelf de deur
openen en weldra sloofde tiouwe bond luid
jankende binnen.
Met liefde en genegenhnid, doch tevens met
smart werd de oude vriend ontvangen, die
kw ispelsinaitendo tegen de huisgoiwoien op
sprong en vi-r n ugd lumne handen likte.
Men overlaadde het dier met liefkozingen,
doch begreep tevens, dat het ondoenlijk was
om den hond mede le nemen.
Martha zou hen» derhalve opsluiten, en na
do verzekering da', zij er goed voorzorgen
zou. volgden de vluchtelingen Jozef, d:e reeds
eenigo schreden vooruit was en de huisdeur
Opende.
Maar wie schetst aller verbazing en schrik
toen zich plotseling ceinge mannen veitoonden
en zich op de deur wierpen met den kreet:
In naam der republiek, geef u o*er
Jozef verloor echter geen oogenblik zijne
tegenwoordigheid van geest, en liep, terwijl
hij de deur mei gewold trachtte te sluiten:
Wie zijl gij V Kn wie geeft u hel recht,
om mijne woning binnen te treden?
Suldaien der Republiek riepen de
mannen en drongen voorwaarts.
Terug hernam Jozef zet geen voet
verder in mijne woning of ik verpletter u den
schedel
Onwillekeurig bloven de voorsten slaan en
Jozef hernam:
Geeu uwer. dan alleen op vertoon van
een schriftelijk bevel zal uiijne woning Lin
nen treden.
lardt (gest. 21 Nov. 1759) gehuwejj
Jan Willem Ferdinand vrijlieat*>van|
Ilatzfeld. L
Dezer erfgenaam Ernest van Ilatzfeld
bad reeds in 1776 de heerlijkheid
Wanssum aan de Van Lyndon van
Blitlc;s vvijck verkocht.
Door welke omstandigheden dan ook--
werden goederen der Van llalzfeld's
den 13 Mei 1772 te Geisteren gesub-
hastcerd en kwam de Rosmolensche
hoeve, ongeveer 22 morgen groot en
genietende vrijdom van twee schattin
gen or.der Venray, in handen van de
Overste Ilofmeesteresse vrijvrouw vou
Biumenthal, geboren gravin voir
II a rscam p.
In December 1772 had voor do
Oostrumsche scholtis en schepenen d.e^.
overdracht plaats.
Den 2 Juli 1774 droeg deze do
hoeve over aan den Kapitein Von
Ilublein, wachtmeester en commandant
van het Geidersche bataillon Von
Schiefe.n en diens echtgenoole Carolina
von Treyn. De aankoopei* verbindt den
Louwhof als onderpand ton voordeelö
van den lieer Founder lol Bellinghofeit
wegens con wisselbrief.
Den 7 Juli d, a. v. liet (le Kapitein
von Ilublein door den hofbode arrest'
leggen op de effecten en vruchten van
den pachter Arnold Ariaens.
In 1791 werd voor schollis Iiaffmans"
en tie Oostrumsche schepenen, namens
den kapitein, do Rosmolonsche hoeve
overgedragen aan den heer Johan
Baptist van der Veecken.
In het begin dezer eeuw was do
Rosmolen en dc Rosmolensclte hoeve
weder in het bezit van het Huis
Geisteren.
Op een nacht in het jaar 1860
brandde de hoeve geheel af en is sinds
niet meer opgebouwd.
Wij laten ons door uwe praatjes niet
uit het veld slaan, riep eene krijschende s'em,
lever ons den verrader du Mout uil, en wij
zuilen u geen leed doen
De Markies sidderde.
Hij had iu die slem zijn vijand Milfort
herkepd
Dien gij zoekt, bevindt zich niet in deze
woning, schreeuwde Jozef; wij zijn ecrlijko
landlieden, die niemand kwaad willen, geeno
zun.-euzweerinpen smeden, en getrouwe onder
danen der Rêpu' lick.
Gij liegt, verrader klonk de stem. dio
den Markies had doen sidderen. De hond, die
zich thans in uwe woning bevindt, is de
onwraakbare getuige, dat wjj ons niet ver
gissen. Wij hebben hom losgelaten en zyn
spoor gevolgd; in dit huis is hij binnengegaan,
alzoo bevindt, zich hier de verrader du Mout.
Eii nu maan ik u voor de laatste maal aan, om
den vijjiud der Republiek iu onze handen to
levcri-ii; uw huis is geheel door soldaten
omringd.
Jozef talmde en wist Diet wat te beginnen,
liij kon bovendien dc voortdiingende soldaten
niet meer tegenhouden.
Ken oogenblik werd de stroom nog tegen
gehouden dom- Martha, die zich mot gevouwen
handen voor tie soldaten op de knieen wierp,
en met stneckende stern voor het leven van
haar mnn had.
Do voorsten konden echter hunne plaats
niet langer handhaven; ze w u den zoodanig
voovtgedroiigen dom- de ach'oisn.-n, dat. do
vrouw van Jozef groot gevaar liep, ouder de
voelen vertrapt tc worden.
Wordt