SOEST van den Munckhof-Sassen. OOSTRUM ZATERDAG S OCTOBER 1S98. NEGENTIENDE JAARGANG. No ill/. Abonnementsprijs per kwartaal. voor Vknray 50 c. franco per post 65 c. voor liet Buitenland by vooruitbetaling 85 c. afzonderlijke nummers 6 c. W. Uitgever: dvertentien of Ingezonden Stukken gelieve men Vrij- »dag vóór 2 uur *s middags te bezorgen aan het Bureau van »Peel en Maas" te Venray. en de Miraculeuze Kapel. ii. Alvorens onze beschrijving van de miraculeuze kapel té vervolgen, achten v ij liet noodig, eene topograpliisclve schets te geven van het gehucht Oestrum, benevens renige inlichtingen betreffende het kasteel en de heeren van Spraeland. Dit toch staat in een nauw'verband met liet ontstaan der miraculeuze kapel zoowel als tityi- het thans verdwenen klooster sHeOilebem." k TorOGRAPHIK. In het Aardrijkskundig Woorden boek van Van der Aa (18*16) komt liet volgende voor. «OOSTRUM is eon dorp in Opper- Oelder. prov. Limburg, niet 22 huizen en 190 inwoners, die meest in den landbouw luiii bestaan vinden. De inwoners die alle R. K. zijn, hebben er eetie kapel, aan de Heilige Maagd toegewijd, welke t«»t de statie van Venray behoort en door een eigen kapelaan liediend wordt. Ook is er een doi pscliool." Zoo was de toestand voor ruim een halve eenw, en behalve de vermeerde ring van bevolking, stemt hij met den hcdendangsclien vrij wel overeen. Feuilleton. Geschiedkundig verhaal uit den tijd der Fransche Revolutie. Terwijl do soldaten nog zochten naar den Markies, dwo lieg MiHBrt bel geheele kasteel eu kwam ook ui den min. paar werd zijn oor op eens getroffen door een klagend gehuil. Het was Hector. die nog tufchcnbeide «ji-no poging aanwendde <ru zijne kelimg te verbreken. Op dat gezicht welde een duireliirhlL' denkbeeld op in de zwarte ziel van den booswicht. bij begaf zich naar binnen juifif toen dc soldaten van hun mislukten tocht terug keerde». Toen Du roe bom zijno bevinding mede deelde. nam hij den aauvoeider ier zijde en sprak: Kom eens mede. mijn waarde, ik meen thans een voorwerp getroffen te hebben, dat ons noodzakelijk op het spoor moet brengen van den Markies. Kn JJurnc bij den mm grijpende, voerde liij hein met zich naar den turn, nabij bet Deze Courant verschijnt icdcren Zaterdag. Oostrum, een gehucht dor Limburg- sche gemeente Venrav, onder welks parochie liet van oudsher behoorde, vindt men in den loop der tijden ver schillend geboekt, zooals Oesterham en Oosterham 1257, 1438 en 1451. Oestercn en Oosfrom 1375 en 1400. Oesteruni en Oestrum 1450, 1485, 1570 en 1594. Hosiorhem 1588. Ostium 1466, 1G1G en 16G5. Oester.roy 1028. Oistorum en Oistrum 1405 en 1532. Oosterom 1670 cn eindelijk Oostrum 1694, welke laatste spelling tot lieden is blijven voortbestaan. De afleiding duidt dus eene woning, verblijf of bosch in oostelijke richting aan, zooals het ook weikelijk ten oosten der hoofdplaats (Venray) ge legen is. Van do eene zijde vormt Venray zijne grenzen, terwijl het oost- en zuidwaarts door Heisteren, Wanssum en Oirlo omsloten wordt. Do groole beek, in de Poel heide ontspringend, doorsnijdt het Oosti umsch grondgebied en stuwt langzaam hare wateren langs broekachlige lage wei den naar Geisteren, waar zij, even voortij liet kasteel, in de Maas valt. Drie mole ns, twee to Oost rum en een te Geisteren, worden door hare waterkracht in werking gebracht. De bodem is overigons niet van het besté teel landhoewel hij den noesten landman voldoende kan voorzien. Rogge, haver, vlas. spurrie en aard appelen zijn producten, die het meest getrokken worden: broeken en vennen verschaffen den tuif. De plaatselijke grölidbenamingon zijn veelal eene trouwe afspiegeling van dc uiterlijke en innerlijke gesteldheid des bok van Hector, die hun met een woedend gebluf ontving. Ziet gij dien hond Voorzeker! zeide I'uroc, door die vraag verrast. Welnu, ging Milfort met vuur voort, hij z tl ons den weg wij/.en, dien zyn meester is ingeslagen, want ik weet, dat hij zeor aan hem gehecht is. Moe wilt gij dat dan aanleggen vroeg Duroc. Dat zal ik u zeggen: py laat door uwe soldaten alle wegen bezetten, al is hel ook een unr ver; dan moeten zij goed acht geven op liet. spoor, dal den hond zal vo'lgcn. ca ik hen er zeker van (lat den burger du Mum nog heden onze gevangene is. Gy zijt een groot man en voor den krijgsdienst geschapen, zeide de sergeant, terw :jl hij Milfort met bewondering aan staarde. Milfort giimlndito met trutsch en innig zelfbehagen, Al/oo goed begrepen? sprak hij. Tot uwe orders, antwoordde Duroc. mijne soldaten gaan dadelijk op weg, en een uur later wordt de houd losgelaten. Ja, en ik zal linn zelf persoonlijk volgen, want gaarne zou ik tegenwoordig zijn. wanneer mijn vijand du Mont on'dekt werd. Duroc' verwijderde zich, nog steeds de slimheid van zijn viiend bewonderd. Ha, Markiesging de wraakzuchtige Milfort voort, gij meende te ontsnappen, doch wij zullen u vinden, eu dan, wee u bodems en zoo geven: het Lintven, de Wille Vennen, het Oostrumscli Veen, de Vellu, Broekvelgert, de Heesakker, de Distelakker, de Eykerw ijck, de Hulst en andere ons een beknopt overzicht van Oestrum's aardrijks kunde. Het Kasteel Serveland i:n de villa Oesterham. Midden in het dorpje Oostrum leidt een kronkelende weg van ongeveer tien minuien gaans ons op de plaats, waar in oude tijden zich eens het kasteel Spraeland bevond. In die lage weilanden kon men vroeger de grachten rondom den burcht mei het water uil de voorbij vlietende Molenbeek voeden; en al is de ridder- liuizing ook sinds eeuwen verdwenen, zoo is nogihans hare standplaats heel duidelijk ie onderscheiden. Een prachtige groep eiken, uit de verte reeds zichtbaar, verheft fier hare kruinen hemelwaarts op de grondvesten der vroegere gebouwen. In den omtrok groole heiden velden, nu gedeeltelijk met mastenbosschen beplant, grenzende aan lage moerassen, waarlusschen de gagel of Brabantsclie myit welig tiert, Benige niet veel beduidende opgra vingen, indertijd door wijlen Clemens Baron do Weiclis de Wennc op dit rondeel ondernomen, brachten enkel middeleeuwsch aardewerk, stukken ijzeren of koperen potten aau het licht. In de oumiddelijko nabijheid bevin den zich de twee pachthoeven, in eigendom aan. liet Huis Geisteren. behoorend; dc eerste genaamd Groot- Spraeland, thans meestal onder den naam Spraeland bekend, werd voor een twintigtal jaren nieuw opgetimmerd; de tweede Klein Spraeland, meer van 14 regels elke regel meer 5 c. groote letters en vignetten naar plaatsruimte. Advertentiën, 3nmal geplaatst, w jrden Smaal berekend. Terwijl die mannen des bloeds aldus over dc gevangenneming van den Markies beraad slaagden, zaten de bannelingen in do nederige hoeve van Jozef aan bel ontbijt, en beraam den plannen om zoo spoedig mogelijk de grenzen des lands te bereiken, daar de kust met republikeinen bc/aaid was, Kr werd dus afgesproken, dat Jozef hen allen mei. zijn wagen naar een naburig dorp, dat op drie men afstand van de hoeve lag, zuu ovei biengen, en dat zij van daar door een zijner vrienden verder zin-Jen vervoerd worduii. Paai hij zou men steeds den groolen weg ontwijken, en zooveel mogelijk langs binnen wegen rijden. Ingevolge dit plan werden de noodige toe,- beicidsolcn gemaakt en Jozef ging voor bel gespan zorgen. Angs'ig kroop intussohen de tijd voorbij; bij bet minste god; uiscli schrikte men op en eeist toen Jo/cf binnen kwam en zeide dat alles voor het vertrek gereed was, ademde men wat vrijer. Mevrouw du M»nt reikte thans vooi bet I ia'sl de hand aan de goede Martha en bond haar ter herinnering liarer dankbaarheid een gouden kluisje aan, dut zij in betere dagen v:-n haren echtgenoot ten geschenke had gekregen. Na een hartroerend afscheid wilden zij juist naar buiten gaan, toen hunne aandacht werd opgewekt door een luid hondengeblaf. De aanwezigen ontstelden zichtbaar over dit onverwacht, geluid, maar Hendrik liep vol vreugde ui': liet is Hector Ik herken licm aan dorp waart s gelegen, werd volgens atikoröpschrift in 1717 herbouwd en onderging in do laatste jaren meerdere veranderingen. Aan den eenen kant is dit terrein door vermelde eikenboomen ontgeven, waarlusschen de Rosmolen verscholen ligt, en een groole karweg, welke vroeger van eorstgemekle hoeve in rechte lijn op Oestrum aanliep, maar thans opgeheven is. Dn Rosmolen. Bij de verdeelingen van de goederen de Schcllardt's, in het begin der eeuw, was de hoeve rde Jiinckltof" le Geisteren met den r.Rosmolen" te Oosirum in andere handen gekomen. In het laaisle kwartaal dier eeuw was het molentje in bezit van zekeren de Paula, wonende ie Geisteren (reeds 1766), waar meerdere kinderen van Item geboren werden; elders wordt hij genoemd Hofraad. Op den 3 December 1771 legde de llofbode van Gelder, Jan George Wollïram, namens de Baronnes Van Biumenthal, arrest op de goederen en den Rnsme.ulen tf^jJoslruin. Een ander gedeelte der goederen onder Oosirum, evenals de tienden te Geisteren en den hof aden Boomgaart" was ten deel gevallen aan Anna Theresia van Schellardt, gehuwd met Emest Hendrik baron de Foleville. Uit dit huwelijk werd ten jaro 1737 te Dusseldorp geboren. Jan Joseph ChrisloffVl baron de Foleville. later proost der S(. Adelbertskei k te Aken, overleden t«' Venray 22 Juli 1816. De heen lijk beid Wanssum en de hoeve bij den Rosmolen, alsmede de Spickcische goederen te Geisteren kwamen aan Maria Anna van Scltel- zynè zware stem. Het arme dier heeft zeker een middel gevonden om zijn ket>ing te ver breken en ons spoor ontdekt. Dit gezegd hebbende, ging Dij zelf de deur openen en weldra sloofde tiouwe bond luid jankende binnen. Met liefde en genegenhnid, doch tevens met smart werd de oude vriend ontvangen, die kw ispelsinaitendo tegen de huisgoiwoien op sprong en vi-r n ugd lumne handen likte. Men overlaadde het dier met liefkozingen, doch begreep tevens, dat het ondoenlijk was om den hond mede le nemen. Martha zou hen» derhalve opsluiten, en na do verzekering da', zij er goed voorzorgen zou. volgden de vluchtelingen Jozef, d:e reeds eenigo schreden vooruit was en de huisdeur Opende. Maar wie schetst aller verbazing en schrik toen zich plotseling ceinge mannen veitoonden en zich op de deur wierpen met den kreet: In naam der republiek, geef u o*er Jozef verloor echter geen oogenblik zijne tegenwoordigheid van geest, en liep, terwijl hij de deur mei gewold trachtte te sluiten: Wie zijl gij V Kn wie geeft u hel recht, om mijne woning binnen te treden? Suldaien der Republiek riepen de mannen en drongen voorwaarts. Terug hernam Jozef zet geen voet verder in mijne woning of ik verpletter u den schedel Onwillekeurig bloven de voorsten slaan en Jozef hernam: Geeu uwer. dan alleen op vertoon van een schriftelijk bevel zal uiijne woning Lin nen treden. lardt (gest. 21 Nov. 1759) gehuwejj Jan Willem Ferdinand vrijlieat*>van| Ilatzfeld. L Dezer erfgenaam Ernest van Ilatzfeld bad reeds in 1776 de heerlijkheid Wanssum aan de Van Lyndon van Blitlc;s vvijck verkocht. Door welke omstandigheden dan ook-- werden goederen der Van llalzfeld's den 13 Mei 1772 te Geisteren gesub- hastcerd en kwam de Rosmolensche hoeve, ongeveer 22 morgen groot en genietende vrijdom van twee schattin gen or.der Venray, in handen van de Overste Ilofmeesteresse vrijvrouw vou Biumenthal, geboren gravin voir II a rscam p. In December 1772 had voor do Oostrumsche scholtis en schepenen d.e^. overdracht plaats. Den 2 Juli 1774 droeg deze do hoeve over aan den Kapitein Von Ilublein, wachtmeester en commandant van het Geidersche bataillon Von Schiefe.n en diens echtgenoole Carolina von Treyn. De aankoopei* verbindt den Louwhof als onderpand ton voordeelö van den lieer Founder lol Bellinghofeit wegens con wisselbrief. Den 7 Juli d, a. v. liet (le Kapitein von Ilublein door den hofbode arrest' leggen op de effecten en vruchten van den pachter Arnold Ariaens. In 1791 werd voor schollis Iiaffmans" en tie Oostrumsche schepenen, namens den kapitein, do Rosmolonsche hoeve overgedragen aan den heer Johan Baptist van der Veecken. In het begin dezer eeuw was do Rosmolen en dc Rosmolensclte hoeve weder in het bezit van het Huis Geisteren. Op een nacht in het jaar 1860 brandde de hoeve geheel af en is sinds niet meer opgebouwd. Wij laten ons door uwe praatjes niet uit het veld slaan, riep eene krijschende s'em, lever ons den verrader du Mout uil, en wij zuilen u geen leed doen De Markies sidderde. Hij had iu die slem zijn vijand Milfort herkepd Dien gij zoekt, bevindt zich niet in deze woning, schreeuwde Jozef; wij zijn ecrlijko landlieden, die niemand kwaad willen, geeno zun.-euzweerinpen smeden, en getrouwe onder danen der Rêpu' lick. Gij liegt, verrader klonk de stem. dio den Markies had doen sidderen. De hond, die zich thans in uwe woning bevindt, is de onwraakbare getuige, dat wjj ons niet ver gissen. Wij hebben hom losgelaten en zyn spoor gevolgd; in dit huis is hij binnengegaan, alzoo bevindt, zich hier de verrader du Mout. Eii nu maan ik u voor de laatste maal aan, om den vijjiud der Republiek iu onze handen to levcri-ii; uw huis is geheel door soldaten omringd. Jozef talmde en wist Diet wat te beginnen, liij kon bovendien dc voortdiingende soldaten niet meer tegenhouden. Ken oogenblik werd de stroom nog tegen gehouden dom- Martha, die zich mot gevouwen handen voor tie soldaten op de knieen wierp, en met stneckende stern voor het leven van haar mnn had. Do voorsten konden echter hunne plaats niet langer handhaven; ze w u den zoodanig voovtgedroiigen dom- de ach'oisn.-n, dat. do vrouw van Jozef groot gevaar liep, ouder de voelen vertrapt tc worden. Wordt

Peel en Maas | 1898 | | pagina 1