W. van den Munckhof-Sassen.
Koopziekte,
Een dief in den nacht.
rfezig
i nog dooi tijdige do
1898.
NEGENTIL5NDE
ANG.
No. 22.
Abonnementsprijs per kwartaal
voor Venray 50 c.
franco per post 65 c.
voor het buitenland bij vooruitbetaling 85 e.
afzonderlijke nummers 6 c.
Uitgever:
Deze Courant verschijnt iedercn Zaterdag.
Prijs der Advertentiën:
van 14 regels 20 c.
elke regel meer 5 c.
groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3raaal geplaatst, w >rden 2maal berekend.
dvertentien of Ingezonden
i stukken gelieve men Vi'U-
■dag vóór 2 uur 's middags
te bezorgen aan het Bureau van
»Peel en Maas" te Venray.
Eon groot gobrek, dat vclo menschen
plaagt, is do -kooplust. Ofschoon men
gewoonlijk de vrouwen verdenkt van
daaraan liet meest toe te geven, is hot
toch daarmede ongeveer eveneens gele
gen als met de nieuwsgierigheid, die
veelal bij de mannen sterker ontwikkeld
ia dan bij de vrouwelijke helft van het
menschel ijk geslacht.
De regel «Koop alleen datgene,
wat ge niet missen kunt" is een wijze
les. De practische los «Koop alleen
-datgene, wat gij kunt betalen," wordt
zooveel mogelijk ontdoken en de huis
moeders-wijsheid «Koop waar ge de
Leste waar voor het minste geld kunt
krijgen," wordt bijna altijd inden wind
geslagen het schijnt of elkeen is aan
getast door de zeker zeer besmettelijke
ziekte van het liefst daar en die voor
werpen te koopen, waar en waarvoor
men de betaling het langst kan uitstel
len. De rijke maakt een rekening, die
altijd tegenvalt en de armo koopt vaak
op afbetaling, wat immer nadeel op
levert.
Wij gelooven volstrekt niet, dat allen
die tegenwoordig op afbetaling verkoo-
pen, zich voldoende rekenschap geven
van het kwaad dal zij stichten, wij
nemen zelfs aan, dat zij tot op zekere
hoogte, werkelijk gelooven hun even-
menschen een dienst te bewijzen, maar
Feuilleton.
Tegen den avond was de zieke man. die da
gen en nachten onrustig bad liggen ijlen, ein
delijk kalm in slaap gevallen, Do doctor was
gekomen on weder heengegaan, vergenoegd
zicli de handen vrijvend, dat hy zóó zyn patient
bad aangetroffen.
Stoor zyn slaap vooral niet, zeide hij en
zijn leven zal gered zijn. Ka zyne verstan
delijke vermogens, voegde hij er binnensmonds
bij. Mijne nicht Helena vergezelde hem door
de roet ren looper belegde gang on sloot de
deur zonder eenig geluid.
Ik zal zelf by hem waken, zoide zij en de
verpleegster kan gaan slapen. Niemand kan
bij hem waken zooals ik wil. liet zou wel
bot best zijn. zei de doctor, dat hij u zag als
bij wakker wordt. Hy zal dan by kennis zyn,
gelijk ik verwacht on mag niet hevig geschokt
worden. Laat ons langzamerhand lot de we
tenschap komen, dat by ernstig ziek is ge
weest.
Eenzaam, in do wijde wereld stond daar
oen groot buis, waarvan do landdouwen mot
sneeuw overdekt waren.
llior en daar vormde een pjjnboomengroop
eon reusachtige zwarte plek -looze
sneeuw »er aar
wie het eerst op de gedachte gekomen
zijn van don verkoop op afbetaling met
dc afschuwelijke bepaling er aan ver
bonden waarop wij do aandacht wil
len vestigen, zullen best doen zich niet
aan te melden waar menseden vrienden
geroepen worden.
Wij hebben het oog op de vaak voor
komende bepaling, dat het zoogenaamd
gekochte voorwerp hel eigendom van
den verkooper blijft, tot op het oogon-
blik, dat de geheele som afbetaald is.
In de eerste plaats zijn hier de woor
den kooper en verkooper misplaatst.
Koop verondersteld overgang van
eigendomsrecht eu die overgang is hier
niet aanwezig. In de tweede plaats
wordt het voorwerp uit deu aard der
zaak te duur betaald, daarom zoo te
zeggen, op de koopsom eer. rente bere
kend wordt, die iu de meeste gevallen
een woekerwinst moet hceten. In de
derde plaats brengt het belang van den
verkoop mee, dat het gemaakte contract
do vastgestelde overeenkomst niet wordt
nagekomen, wat reeds op zichzelf de
overeenkomst tot een onzedelijke stem
pelt.
Laat ons een voorbeeld «tellen:
De vrouw van een timmermansknecht
met een betrekkelijk klein loon heeft
lust een tafel te bezitten voor het nette
voorkamertje, waar zij des Zondags
zoo gezellig met haar man keuvelon
kan.
Niets is billijker en prijzenswaardi
ger evengoed als bij den rijke is er
bij den minder bedeelde waarde lo
hechten aan de poëzie der elegantie en
wanneer de vrouw elke week een gulden
van het weekloon des mans weglegt
om eindelijk in het bezit te geraken
der begeerde tafel, dan verdient zij den
grootsten lof. Laat ons zeggen, dat zij
informeert naar de waarde van de tafel
en üen waakhond weggedaan, opdat zijn ge
blaf den slaap zijns meestoi a niet zou storen
Do vermoeide verpleegster, die verscheidene
nachten wakend had doorgebracht, was naar
hare kamer gegaan en mijne nicht Helena was
alleen in het groote eenzame huis.
Geruischloos, als een kat zich voortbewe
gend, deed zij haar kleed uit en trok een
gemakkelijke japon aan, een zacht, wit ge
waad van wol en bout, warm en gciuakkelyk.
Daarna plaatste zy zich voor den spiegel,
trok de hnarspeldon uit beur haar, dat in
weelderig overvloed, tot aan de knicea langs
hel lichaam nederviel.
Donkere schaduwbeelden van angst en sla
peloosheid waren om hare oogon, maar do
hoop, die thans in haar opleefde, na zoovole
dagen van vrees, had de uitdrukking van haar
nob"l gelaat verhelderd. Zij deed haar pantof
feltjes aan en zette zich in een grootcu stoel
by den haard. Zoo zou hy haar zien, als hij
ontwaakte, met dien/elfden teedereu blik van
altoos, on d m misschien, zou hy weer iu een
verkwikkeoden rustigen slaap vullen.
Buiten- noch binnenshuis werd eenig geluid
vernomen. Zij kon het nauwelijks merkbare
ademhalen van haar zieken man hom-en, en
hot geluid van do klimopranken, als zij door
dun wind bewogen togen do ruiten tikten. N'u
eu dan stond zij zaolitjens op, om den haard op
te stoken, want de nacht was bar koud. Dan
nam zy hare plaats weder in en een vurig
gebed kwam over hare lippen, dut haar man
mocht behouden blijven immer stuurde zy op
"elaat dos dierbaren slaponden met de pcin-
«Mlgql. die do wacht
en.... stellen wij die «warde op f 15.
Dan is zij in bel gewone geval na 15
weken bezitster van het Legeerde voor
werp en heeft zij 15 weken lang de
voldoening eiken Zaterdag iets dichter
er bij te komen, doch blijft al dion tijd
de vrije beschikking behouden over een
telkens grooter wordend gedeelte der
f 15.
Nu komt echter die .vrouw op het
noodlottige ideo de tafel dadelijk in haar
huis te nemen op afbetaling koopen
is dat niet. Zij moet dan zeker
f 20 betalen en dus 20 weken wachten,
óór zij bezitster is, dat U 5 weken lan
ger, indien zij elke weet eveneens een
gulden afbetaalt. Zij venicst nu echter
van de eerst week af de]vrije beschik
king over haar kapitaaltje en heeft
daartegenover niets andor, dan dat het
eigendom van den verkooper in haar'
kamer staat.
Na 20 weken is zij echter eigenares
en dan zegt de verkoop n- heeft zij
ooli al 2.0 weken plc'.iï^N.^rvd» tafel
gehad.
Juist maar hot verloop der zaak
is niet altijd zoo gunstig.
liet is ook mogelijk, dat de vrouw
na 13 weken in de onmogelijkheid komt
een gulden weg te leggen de man
kan ziek of werkloos worden, de kin
deren kunnen een ongeluk krijgen of
wat ook en dan komt het nadoel
van den verkoop bij afbetaling duidelijk
aan het licht.
In het geval dat zij heeft gespaard
om te koopen tot de som vol was, is zij
nu teleurgesteld in haar verwachtingen;
maar zij heeft een kapitaaltje, dat in
het eerste onderhoud kan voorzien
wie wel eens dc bron van zijn inkomsten
plotseling heeft zien opdrogen, weet wat
dit beteekcnl. In het geval van koop bij
afbetaling is zij tafel cn geld kwijt
en heeft daarenboven de allerbedroe
vendste gewaarwording iets te moeten
missen, aan welks gebruik zij reeds
gewoon was geraakt. De buren zeif
komen er aan te pas en. men weet
wat dat voor éen huisvrouw beteekent.
Alvorens op afbetaling te koopen,
overdenke men het bovenstaand en
men zal hopen wij dien win
kels den rug tookoeren als plaatsen,
waar de koopziekte wordt aangewak
kerd en een goede dosis ouderwetsch
gezond versland innemen als tegengift.
De 10 geboden voor den beer.
Wat gij zijn wilt, wees dat met
hart en ziel.
Will ge landbouwer zijn, wees 't dan
ook in alle opzichten.
Wat hoort er echter toe om ecu
volkomen loer te zijn
1. Vóór alles een stuk grond, zoo
groot dat een gazir. er van leven kan;
verder een huis met de noodigc inrich
tingen, stallen, schuren enz. en het
benoodigde vee?
Velen, die dat bezitten meenen dan
reeds een eclit landbouwer te zijn.
Maar hoevcleu waren iu 't bezit van al
het genoemde en moesten reeds na
verloop van enkele jaren bij andere
laudbouwers werken om den kost te
verdienen, terwijl hun eigen gedoe in
andere bandon overging!
En wat was do reden daarvan
Het waren geen echte, geen degelijke
landbouwers; zij wisten niet hoe zij
boeren moesten.
Wilt gij boer zijn, wijd u dan
geheel aan uw beroep.
Als iemand op uw erf komt, moei
hij terstond kunnen zien, dat hij eeue
degelijke boerderij voor zich heeft.
Het was liet koudste uur van den nncht en
liet stilste, toen zij licel beneden in bot een
zame huis plotseling leven hoorde, dut haar
hart deed kloppen. Zij was geenghuiten-
gewoon dappere vrouw on op een andoren tijd
z»u de gedaciite aan het leege huis want do
dienstmeiden waren allen in ecu ven-en zij
vleugel met zijne vele kamers, alle stil en
donker, in liet hui Ijo van dun nacht, haar
reeds hebben doen ontstellen.
Thans werd baar aangeboren vrouwelijke
vreesachtigheid geheel en al verdrongen door
den angst, dat de slaap van haren geliefden
echgenuot, door liet plotseling leven zou wor
den gestoord.
Zy nam de lamp en liep de gang door tot
aan de trap, waar zij bleef luisteren. Ja, zij
had zich niet vergist, zij hoorde duidelijk loo-
pen beneden.
Zonder aarzelen ging zij'- de trap af Zoo
kwam zij in do groote eetzaal mei zijn noten-
b' U'en ameublement, do zm.ll, waar bet laf«|.
/i ver geborgen was. Bij Mil der kasten lag
een nmn op do knieën, diflj liet slot traclilo
open te breken. Eeno dievenlantaarn siond op
den vloer naast hem en zy kon zien dat hot
eeno gezette ruwe kerel wps mei een zwai en
La.iid. Plotseling wordt lii^hei verschynsel
viui haar lamp gewaar, opkyjkeode zag hy haar
niet ver van zich af sianij hem kalm gade
slaande. Hij springt op mdt een gêsrao'orden
vloek, neemt zijn luntaarii ijn de hand en blyft
stil staan. J
Kalm komt zij nader.
O, mijnheel zegt zij maydie Jtnphte zilver
klinkende kan ik u o|
- 'ixo vi
naar buiten te komen.
De inbreker sl »eg de oogen neder en sta
melde, ofschoon hy een woeste klant w»s en
likte met den wijsvinger aan de klep van zijne
wolion pet.
Dat niet precies, mevrouw, luide zijn
antwoord.
Nu ge zult mij een pleizier doen. als ge
z->o zachtjes mogelijk wilt gaao. Mijn man ligt
boven ziek te beü. lly slaapt nu, eu de slaap
zal hem redden, als hy niut gestoord wordt
Oh, myiiiioor. ik smeek u, ga heen. Ik sta
doods ingsten uit, zoo lang gij bier zijt.
Watzeioo hy, en al dat mooi's hier
laten liggen
Zyn blik lichtte zich naar een der ryk ge
beeldhouwde kaaien.
Dij zult alles water in is hebben, maar
ik ben met in het bezit van de sleutels. Gy
zult bovendien hel slot heel lastig vinden
het is een pateutslot en zool ing als gy hier
blijft, vrees ik voor mijn geliefden man. Als
jo belief mijnheer en ga!
O ij wilt my kwyt-zyn, xeidc hy. Is het
waar, dat ik hel zilver kan krijgen
liet is wuar, mijnheer het leven van
mijn man slaat op hel spel, ik zou u ultus wil
lou geven als gy heel sullekeus heeiiga.it.
Zoudt u voor my op de knieën willen
vallen? vroeg hy heel onbeschaamd.
Ik ben de zwakste van ons beiden, myn
lieer, maar gij zoudt van hol voordeel, dat gij
tegenover my hebt geen gebruik maken; dal
zou met ridderlyk zyn.
Drommels, ah ik toch wilde! maar wat
belet my hot geld oil zilver te nemen
- noau ill wil deze koer edelmoedig zyn
Uwe woning zij goed en voor uw
stand gemakkelijk ingericht.
De pomp zij, nevens do keukeu, de
hoofdzaak.
Hebt gij voor uw hooi geen goede
bergplaats, dan zal uwe beurs het
spoedig voelen.
Geef aan uwe dieren een goeden en
warmen stal, zuivere lucht, droog
strooisel, goed voedzaam en voldocud
voeder.
Hebt uwe dieren lief.
Zorgt ook voor uw gereedschap en
houdt dat steeds onder dak. Roest eu
vuil doen het meer verslijten dan het
gebruik er van.
Hebt gij voorts eene goedo mestvaalt?
Gooit niet weg, wat u mest kan geven.
Maar denk ook niet, dat het goed is
als op eene boerderij de mestltot bij
de kamerdeur ligt. Dat is verkwisting.
Zindelijkheid is overal hoofdzaak:
een zindelijke woning, een zindelijke
hof, zindelijke stallen, zindelijke dieren,
zindelijke kribben en, drinkbakken-
zindelijk gereedschap, zindelijk land,
zindelijk zaad. zindelijke lucht, zindelijk
water, zindelijke ligging, zindelijke
bergplaatsen en voornamelijk een
zindelijk, zuiver en rein geweten
2. Wacht u voor elke onnoodige
uitgave.
3. Slaapt niet te langEen
slapende vos vangt geen kippen
4. Wees volhardend. Wat u thans
niet gelukt, zal misschien later beter
gaan
5. Weest steeds zelf bij het werk.
De beste most is altijd die, welke door
den boer zelf op bet land gebracht
wordt. Wee den boer, waar do knecht
en de meid liet bestuur voeren
6. Indien gij wilt gaan trouwen,
zet uw oogen goed open. Een huwelijk
is gauw genoeg gesloten, maar
en roet eene platte beurs vertrekken. Zoudt u
mij nu niet eens vragen om te soupeeren
Ik wil wol e<en voor u gaan holen, maar
mijne bedienden moesten eens in dieu tijd
beneden komen.
Ik ben op alles voorbereid, wijtend op
revolver in zijn borstzak. Maar ik ben
deze keer erg weemoedig, en maakte een ge-
buar alsof hy de tranen uit zijne oogen wreef.
Hy raapte langzaam zijn gereedschap bijeen.
Ik had moeten blijven soupeeren, reide
hij maar ik geloof, dat het beter is, dat ik het
niet doe. Een hongerig niensch, of iemand,
die verzadigd is, dat scheelt zooveel, als ik
met u ging soupeeren, mevrouw, zou ik
misschien straks niet best uit den weg kunnen.
Hoe zijt gij binnengekomen? vroeg mijno
nicht bedaard.
Door de raam van het ontvangstsalon,
l)at Imd ik wel gedacht. Ik hoorde u
binnenkomen. Als gij nu het huis verlaat
door do voordeur, dan zal het leven in de ka
mer boven niet gehoord worden.
Een woordje roevrouw; gy tuit ray uwe
bedienden niet achter opzenden, als ik do deur
achter mij dicht heb
Neen, mijnheer; ik heb u al gezegd, dat
ik voor peen geld ter wereld sou willen, dat
er leven in buis werd gemaakt. Ik zal slapeu
tot morgen.
Nog eon woordje, U zoudt mij niet kennen,
als u my weer zaagt
Ik heb uw gelaat vergeten van dit oogen-
blik' af. U wilt wel zachtjes luopen, niet waart
Och helpt mij eens met den sluitboom. Ik ben
niol -alerk genoeg om hem zonder leven te
maken neer te laten.