Weekblad yooï es -oastïgkm, LECTUÜH. SMOKKELAARS, ZATERDAG 27 JULI 1895. ZESTIENDE JAARGANG. No. 30. PEEL Abonnementsprijs per kwartaal. voor Veskay franco per post voor het buitenland afzonderlijke nummers 50 c. 65 c. 85 c. 6 c. MAAS Uitgever: Prijs der Advertentiën: ran 15 regels 30 c. elke regel meer 6 c. groote letters en vignetten naar plaatsruimto. Advertentiën, 3manl geplaatst, worden 2maal berekend. L. A. SASSEN. Deze Courant verschijnt iederen Zaterdag. Advertontien of Ingezonden Stukken gelieve men 's Vrij dags vóór 2 uur 's middags te bezorgen aan bet Bureau van «Peel en Maas'' te Venray. Niet genoeg kan er op gewezen worden in onzen tijd van leeszucht, toch nauwkeurig loe te zien, welke persproducLen or.s huis worden binnen geloodst, of liever binnengesmokkeld. "Want aangezien de zucht om te lezen, om boeken en geschriften als 't ware te verslinden, tegenwoordig met den dag toeneemt, ontbreekt het aller minst aan producten, die aan boven genoemde zucht bovtedïgïng trachten to vei schaffen, ontbreekt het allerminst aan voedsel, dat dien honger poogt te stillen. Of hot altijd gezond, ver sterkend voedsel is, dat wordt aan geboden? Ware dit zoo, dan zouden we van binnensmokkelen niet behoe- v'csï ie ïpVeken* Helaas., het moei rondborstig en openlijk getuigd: van de persproducten, die heden ten dage ter markt worden gebracht om voed sel aan le bieden aan den schier allen kwelleuden leeshonger, zijn de meeste, verreweg de meeste bedorven spijzen, <lie in vele gevallen wol worden aan geboden op zuivere schotels, maar die daarom niet minder schadelijk zijn voor den verbruiker, lutegendeel, juist, omdat het uiterlijk zoo heerlijk eruit ziet, juist daarom wordt hot aangebodene des te gretiger aange nomen. maar helaas niet om den honger te stillen, maar om le ver giftigen. Vooral de jeugd is het slachtoffer van die vergiftiging. Het is een treurig feit, maar openlijk moot feuilleton. EerrSpaansch verhaal. Er werd bard geklopt aan de deur van -de Moorenkoning", om onaanzienlijk herbergje aan den weg, die van Guipuzeoa naur Astuiic k-idt. Een nog balt' tl .pend meisje verscheen met een licht. -Wie is daar?" -Goed volk I" antwoordde een heldere stem. liet meisje deed dc deur open en liet van schrik bijna het licht vullen. Zeven of acht man stonden voor haar. Maar heil je nu gek?", zei eeil hunner, "Ons zoo lang te iatcn wachten? De maan schijnt zoo heldor, dat men ons op een afstand kan zien 1" - Waar is Pepe? Waar is je oom? Wordt die schelm dan nooit wakker?"... zoo klonk het... -Zet jé licht neer on ga hem wekken. Wij hebben nog maar een half nur." Het meisje ging, on de mannen zetten zich om de tttfol. Allen hadden echte baiidicienge Richten, verweerd door zon on l egen, kleine, stevige lichamen; hunne kleeren waren weinig meer dan lompen zij droegen sandalen aan de hlootc voeten, maar allen hadden een ar senaal van wapenen bij zich. Ecu karabijn het gezegd: het ontbreekt niet aan ongelukkige ouvoorzichtigen, die dur ven beweren, dat de lectuur van een jongraensch niet behoeft nagegaan te worden. Volgens het beweren van dusdanige wijshoofden oefent de lec tuur, het lezen geen invloed uit op de kalme en verstandige naturen. Volgens hen zouden zelfs onzedelijke en zedelooze werken, in plaats vau smaak voor de ondeugd, wansmaak en afkeer van het kwaad veroorzaken. Volgens hen, zou degene, die neiging en lust voor liet goede en schoone bezit onmogelijk door een liederlijk boek kunnen worden meegesleept en bedorven. Tegenover doze bewering, die mis schien van waanwijsheid, uiaar alles behalve van voorzichtigheid de moeder der wijsheid! het bewijs levert, stellen wij hier de volgen'.1?, algemecne stelling: Men kan met te voorzichtig wezen. Leg een brandende lont naast een vat kruit, wat zal daarop volgen? Kunt gij uw hand in het w^ter steken, tornier dat die hand vochtig wordt Alwie met pek omgaat wordt daarmee besmet, zegt het spreekwoord. En de waarheid hiervan wordt bovendien bevestigd door eene andere spreekwijze van goddelijken, dus onfeilbaar zekeren oorsprong: -Wie het gevaar bemint, zal in het gevaar omkomen". Alzoo: laat de natuur nog zoo kalm, nog zoo ver standig zijn; laat de neiging, do lust voor de deugd en voor het schoone nog zoo krachtig en sterk wezen; wordt die natuur onsoorziclitig bloot gesteld aan een bedorven atmosfeer, zij zal worden verpest, tot in de hartader bedorvende neiging, de lust voor deugd en voor het schoone zal ontaarden, zoo zeker als tweemaal lung over de schouders, onder hunne mantels vei borgen zij een -trabuco", de bekende snap haan met brecden loop, pistulen sierden hun gordel, naast de onvermijdelijke navaju, het lange Spaansche mes. Allen zwegen. Een hunner opendo een vciislci luiit op oen kier, om naur builen te zien. Eindelijk werden zware voetstappen ge hoord op do trup en Pepo, de waard, kwam binnen. -Welkom, vriendenvandaag had ik jelui niet verwucht." - Wij duchten gister ook niet, bij deze heldere maan er op uit te gaanmaar de -Oude" heeft het bevolen." -Wat donk jelui vannacht te doen?" vroeg Pepe, -Heb jelui voel?" -Twaalf muildieren met tubak en cacao en drie wagens volgen met Et anscho goederen. -Bah riep Pepe minachtend, -loont dat dc moeite, zich bloot te stellen bij mane schijn en tot schijf le dienen voor de douanen van Llar.es? -Do Oudo beveelt liet," antwoordde de eerste hy heeft ons beloofd, dat de blauwe bonden (de grenssoldaten) ons dezen nacht met rust zouden laten; en je weel: de Oude heeft altyd gelijk." -Hm! hm!" antwoordde Pepo, -de dikke Pedro van Columbi a heeft vei leid, dat er een nieuwe luitenant is te Llanes... geen Spanjaard, geen Cataloniór... een Duitscher, zeido ze. En Pedro heeft er bijgevoegd, dat als de Oude hom wilde omkoopeu, gold of be loften nutteloos zyn... een onsje lood in 't lichaam, dal is de ecnige prijs, waarvoor men hem kan hebben." twee vier is. "Wie mét pek omgaat wordt daarmee besmet. Wie het ge vaar bemint, zal in het gevaar om komen. Wij laten voor eene wijle den lie derlijke,i roman ter zijde; wij bepalen ons bij het eenvoudig feuilleton, waarin zelfs het fatsoenlijke wordt geëerbie digd, do eerbaarheid niet wordt ge kwetst. Hoevelo lezers zullen enkel en alleen dat gedeelte van de courant lozen, hetwelk ingenomen wordt door het feuilleton! Vol ongeduld haken zij naar het vervolg. Ea o, wee deu redacteur, wanneer somtijds het feuil leton geheel of gedeeltelijk is opge offerd aan nieuwsberichten, aan pole miek of anderszins! Men ziet daar nu zooveel kwaad niet in, maar wan neer nu de meeste mcnschsn zich zoo gaarne en bij voorkeur bezighouden het lezen van romantische en clramaUs'crie ver!:a!;'ri, daardoor zoo zeer worden geboeid en meegesleept, dat zij zich in eene andere wereld overgeplaatst geloovcn e.x bijna lianen storten over het eng.: "k van een denkbeeldigen held; dan zijn dc on heilen der lezers niot le overzien, in dien dergelijke booiondo en meeslee- pendo verhalen, in plaats van het fatsoenlijke en eerbare tc eerbiedigen, enkel en alleen er op aangelegd zijn om de booze hartstochten op le wek ken en aan te prikkelen, om deugd en zedelijkheid een kaakslag loe ie dienen, om de meest berispelijke zwakheden cn lage kunstgrepen des mcnschcn te verheerlijken en te ver goden en te be wier oo ken. En dan zou men ons nog willen doen gelooven, dat jongelieden, die pas het leven zijn ingetreden en vaak alleen de aangename zijde van het leven bezien, zij wier har siocliien aan het bruisen -Hier zal hy bet ons niet erg lastig ma ken," antwoordde de andore; - vandaag bijv. hebben onze spionnen te Llanes het praatje uitgestrooid, dal een schuil met tabak, zou landen bij itiva di Sella. De blauwe hou - den zitten daar den gebeden nacht achter de rotkei) op den loer... terwijl ons goedje hier rustig passeert," "Ha, hal".... wij zullen den vreemdeling o:i/e Spaausche messcu loonen, zoadat hij niets meer voelt of ziet... Plotseling hield de spieker op. -Drommels 1 wat is dat Hoort gij geen ramoer Allen zwegen. -Ezels? riep Pepo lachend, 't is een man, die snorkt! Ecu Erotische zworver, een arme uitgewekene, die iny le uu-p vroeg; hij gaf mij een peseta, en ik kon niet weigeren, hem nachtverblijf te vorleeiien." -Eu als 't eens een Spion was!" -Een spion Ken ik die soms niet alle maal?" zei l'cpe-ik ben immers zelf spion van de regeeriug lla, ha! Overmorgen ga ik naar Llales, oin myn maandgeld te halen, en bij die gelegenheid zal ik deu nieu wen luitenant zien. Noen, kinderen, liet is geen spion; hij verstaat geen woord Spnansch hij kent geen enkelen weg en wil naar Ovicdo waar hij een neef heeft. »'k Zou hem wel eens willen zien, zei hot hoofd der boude." -Met ploizier," antwoordde Pepe, het üclit van de tafel nemend, -komt allen hier maar heel zachtjes, om hem met wakker te maken. Als go een van allen een spion in hem herkent, betaal ik drie vaten wyn... cn gisten zijn, geeno geweldige en diep gevoelige indrukken zouden ontvangen van schrijvers, wier eenigo toeleg het is, niet om het goede te onderwijzen, niet om te verhellen, niet om te ver- edelen, maar wier eenigo toeleg is: onderricht te geven in het kwaad, te vernederen, en le verlagen Er is meer. Men neemt niet enkel zijn toevlucht tot ongebonden en ver derfelijke lectuurom bovengenoemd onteerend doel lo bereiken; maar om des te zekerder doel te treffen, spreekt men vooral tot de oogen. Vuile, lieder lijke, zedelooze platen en afbeeldingen worden ten toon gespreid om aldus de zedeloosheid nog duidelijker voor te stellen. Op die wijze wordt er naar gestreefd de deugd, de eer, de toe komst te verwoesten van het leesgrage publiek, een geslacht op le kweek'Ui voor misdaad en ondeugd, een geslacht noodlottig voor zich zelve, maar dat niet alleen ook noodlottig voor ande ren, noodlottig voor geheel dc maat schappij. Het "'are te wenschen, dat da openbare macht, die zich zoozeer beijvert met gestrengheid op te treden bijv. ter bescherming van dieren cn hierin soms tot bespottelijkheden, tot sentimenteels vertooningeu overgaat, met wat grooter ijver zich kweet van veel dringender, veel noodzakelijker plicht: nl. dergelijke onheilen, geheel de maatschappij bedreigend, met kracht door groote straffen af te weren. Want het geldt bier eon vijand, die misschien de verschrikkelijkste aller vijanden is. Het geldt hier to waken en te zorgen voor do zielen en de gezondheid van het lichaam van den menschen wie zal durven ontkennen, dat de gezond heid der ziel verre verheven is boven die des licliaams? Van het grootste belang derhalve Hij opende behoedzaam do dour van een naburige kamer cn naderde, liet licht met de hand bedekkende, een bed, dat bestond uit een oude deken en eeu schapenvacht, waarop een jonge inan lag. Do smokkelaars keken een voor een hem goed in 't gezichtuiaar zooals Pepe verzekerd had: niemand keude hem. Dut was gelukkig voor den slapende, want de vuisten hielden dc navaja al omklemd. -Arme kerol!" zei Pepe, toen hy zijn gasten weer in de gelagkamer brachthij was zoo moe en hongerig! Als ik hem met opgenomen had, zuu hij zeker van nacht ge storven zyn. -La'en we nu een druppeltje drinken op de gezondheid van deu Oude." Do smokkelaars ledigden een flesch er. maakten zich gereed, de hui berg te vei laten. -Waar ga jelui heen?" vroeg de kas telein. -Naar de Cueva de Santa Ines,ant woordde de hoofdman -lot zo voorbij zyn met üe Fransclie goederen, en daarna onder de brug le R -mhla. Je weet dus, wat je te doen hebt. Over con kwartier klauter jo op het dak en kykt goed rond; uls je iets ver dachts ziet. steek je oen licht aan in je kamer. Begrepen? Goeden nacht! Noem dil pakje sigaren... Zeg. bekyk den nieuwen luitenant gced. want ik geloof niet, dal je hem lang zult zien »Oom Pepe, let goed op, voegde een ander er bij; de Oude, dat weet je, betaalt goed. maar vergeeft nooit -Vooruit vrienden, we hebben nu nog een half uur Et de Cueva." moet hei geacht worden, met nauw keurigheid acht le geven vooral op de lectuur van de jeugd. Zegevierend is deze stelling gehandhaafd door groote schrijvers, reeds uit der. grijzen voorlijd: zooals Socrates, Xenophon, Cicero. Genoemde schrijvers bevalen der jeugd ten dringenste aan, dat zij de ziel toch niet zou bezoedelen, door smerige lectuur. En dit waren hei denen En Jean-Jacques Rousseau, de el lendeling, die zijn wonderbaar, niet te miskennen talent zoo deerniswaar dig en jammerlijk heeft misbruikt, hij schrijft in zijne Confessions: «Ik kan geen mijner boeken zonder te huiveren aanzien. In plaats van te voeden, ver giftig ik in plaats van te onderrich ten, beuerf ik en met al mijne schoone woorden ben ik niets dan een mis dadiger." Dezelfde schrijver zegt in zijne voorrede van La nouvelle He.loi.se: «Wee de jongedochter, die mij zal lezen! Zij is onherstelbaar aan de oneer prijsgegeven!" De zedelooze schrijver en vertrouwde vriend van dén gófilóöcfibÏÏaar Voltaire, Diderot sloot zijne romans met do grootste zorgvuldigheid weg en verbood zijne dochter ton strengste om die ro mans te lezen. Ons dunkt, hier inderdaad, bier is alle commentaar overbodig. Wij eindi gen dan ook met de woorden eens k dichters, die gezegd heeft: «Het ha van den maagdolijken mensch is f diepe vaas: wanneer het eerste v.a dat men daarin stort, onrein is, ^>an kan zelfs de zee het onreine niet weg- wisschcuwant de diepte is onp< «ilbaar cn het onreine ligt op den boden i." De smokkelaars verlieten met de noodige voorzichtigheid de herborg en de waardige, hospes trok zich terug ia. lijn hol. stak een van de geschonken stgayen atui en keek uit, door het venster. liet bleef Stil, buiten. ïn den.helderen nacht; Pepe keek nu cn dan scherp,naar builen, luis-, terdo of hij ock iets hoorde, en dronk dan. eenigo teugen wijn.. Plotseling 7et',e hij zijn-glas neer. legde de sigaar weg en s.tak zoo ver mogelijk hel hoofd uit het vnisR-r... -Hemel! fluisterde hy, wie komt daar?... op den weg van de zee... regelmatige- schrcdeu... een sabel op den loop van eon geweer flikkert in don maneschijn.., de blauwe- houden Schielijk trok hij zijn hoofd terughij wilde het afgesproken sein een licht mzija kamer geven; maar hij voelde zioh in deu nek ge grepen door een stevige hand. die zijn das vasthield, zoodot hij dreigde ie stikken. Hij wiide zich omdraaien, maar hij voelde iets kouds tegen zijne slepen... een blik overtuigde hem, dal het loop van een pistaol was... hij wilde schreeuwen, maar eeu vreemde stem dreigde -Een kreet, en het is je dood!" llij werd r.iei geweld van 't venster gerukt en op een stoel neergeplakt, bij de tafel waar op bet licht stond. Toen zag hy zyti be lager... Woedend riep hij: «Mijn gast..,, da Franse he banneling Wordt vervolf/d.

Peel en Maas | 1895 | | pagina 1