Het Socialisme
Het gouden Bidsnoer.
Wanneer maaien.
ZATERDAG 2G AUGUSTUS 1893
No. 35.
Advertentien of Ingezonden
Stukken gelieve men *s Vrij
dags vóór 2 uur 's middags
te bezorgen aan bet Bureau van
»Peel en Maas'* te Venray.
en het kind.
Er bestaat nog een dsrclo factor,
die bij de bespreking van het huise
lijk leven niet mag worden vergeten,
namelijk het kind.
De wcderzijdscho liefde welke lus-
schen de cchigenooten moet bestaan,
neemt in de kinderen boen en vleescli
aan. Beiden, vader en moeder, kun
nen met recht en waarheid zoggen:
dat is bloed van mijn-bloed, loven
van mijn leven.
Door het kind gevoelt de man zich
vader, eu, indien ik mij zoo mag uit
drukken, meer menschmeer lid der
maatschappij dan vroeger, toen hij
slechts als persoonlijk wezen deel uit
maakte van de mcnschhoid.
.Door hot kind ook krijgt hij meer j
>a>l Aou r.
ernst, welke nochtans ceif gepaste
opgeruimdheid van geest en gemoed
niet tiffsluit, intogendeel, de vreugde
des levens verhoogt, het huiselijk
geluk vermeerdert. Het kind spoort
hem aan tot stipte plichtsbetrachting,
tot noeste vlijt in het behartigen zijner
zaken, tot omzichtigheid in spreken
en handelen.
liet kind is een nieuwe band, die
hem mot zijne gade in liefde vereenigt
en zoo innig hecht aan huis eu haard
Feuilleton.
Oorspronkelijke Novelle.
15.
Do koelo beleefdheid van don jonker ver-
ontrustte hem geouzhis, en in ieder geval, de
genegenheid dio liet meisje hem toedroeg, gaf
hem do vaste hoop dal hy zou slagen. Dat zij"
aanzoek veertien dagen in bedenking weid
éi genomen, was eeno gewone formaliteit waar
zulke lieden als de jonker volstrekt niet van
mochten nfwykon, on opgeruimd én over zich
zclvcn voldaan begaf hij zich vféor aan zijne
5: dagelyksche 'bezigheden.
71 .•■"Dc volgende acht dagen ontmoette hij
Vry.-icdercn dag, zooals gewoonlijk, de jonkvrouw
op hare wandeling, doch toon verliep er een
dag, dat hij haar niet zag; den volgenden trof
liy limy, weer op dezelfde plaats, torwyl zij
zeide gatoren opgehouden to zijn, zoodat zij
ïni't Md kunnen komen. Dit verdroot Reinold
reiug^iiis. Nog vermoedde hij geen kwaad;
maar toen er zeven dagen verliepen dat het
meisje geheel wegbleef, begon hij ongerust te
worden* te meer daar hij op fl'inksche*inatuer
f. te wcteiHwn/'gekoincii, dat Constance te huis
zich volmaakt wel bevond.
»7i-ijb«Sjkngerustheid ging spoedig in droef
heid en verontwaardiging over, toen de jonker
hem eindelijk ccmge letteren schreef, die zijn
aanzoek geheel van do hand wezen, mei do
verklaring dat zijne docluor nog te jong was,
- en ook aan een ander was toegezegd, die in
stand voor haar niet behoefde onder te doen.
Hot scheen den jongeling toe, dat dio veertien
dagen ovorwegens don jonker iets bolecdigends
in zijn aanzoek hadden doen vinden, want de
dat hij er toe bereid wordt gevonden
met do liefste gewoonten van zijn
jonggezellen-leven voor goed te breken.
Kortom, door het kind stijgt de man
in waarde voor God, voor do men-
sohen en voor zich zelve. Wat zal ik
zoggen van de betrekking, welke er
ontstaat tusschcn de moeder en dat
wezen, dat deel van haar zelve, waar
in zij zich en haren echtvriend terug
vindt cn als het ware ten eenenmale
opgaat.
Welk een verandering brengt de
geboorte van het kind niet to weeg
in haar leven! Aanhoudend roept in
haar binnenste eeno stem haar toe:
Vrouw gij zijt moeder! Aan u heeft
God do verpleging opgedragen van
een onsterfelijk, innig geliefd wezen,
naar zijn evenbeeld geschapen.
Als bij tooverslag is die anders
wellicht min ernstige, die tot dusver
beiiaagzieke vrouw herschapen in een
geheel ander mensch, dio geen levens
doel moer voor de oogen heeft dan
liet welzijn van den lieveling. Zij
acht zich nog alleen gelukkig in het
vrwtei-* "ss-
woning, die voor haar een heiligdom
is geworden.
Daar immers ligt dc schat haars
harten, hot voorwerp harer liefdevolle
zorg en toewijding, daar ligt vrougde
cn trots terneer gevlijd. Men spreke
haar van niets anders meer; haar
kind is het middenpunt van de ge
dachten haars gcestcs, van do ver
langens harer ziel. Al hetgeen haar
omgeeft, neemt voor haar andere
verhoudingen aan. wat haar weleer
■1 schijnt haar
nu gemakkelijk tot ;oor het welzijn
van haar kind is z Dt de heldhaf
tigste opofferingen staat, cn die
duizend kleine zor< welke zij tor.
dusverro hare aai ebt onwaardig
achtte, beschouwt j J nu ajs zaken
van het hoogste g idit, omdat zij
strekken tot het >ot doel haars
levens: dc welvaar! >an haar kind.
Het kind is inden! tl een kostbaar
kleinood, dat door n goede opvoe
ding in goud moet Viden geval.
Donoso Cortes no cl. liet zoo scljoon
*ecn vat van zegeulg, nog geheel
cn al doorgaurd n;:»' n balsem der
onschuld" Ook die
loI moet door
toon van den brief, was olschoon beleefd, niet
alleen koud en afgemeten, maar leverde het
bowijs van gekrenkte trots, die waarschijnlijk
door andere lieden uit <Jo nabuurschap, toen
deze om raad werden gevraagd, was opge
wekt.
Doch mocht do jonker tich gekrenkt gevoe
len door het aanzoek van den fabrikant, zijne
weigering was voor Remold zulk eeno belee-
diging, dut zijne verontwaardiging geen woor
den vond om zich uit tc drukken. Bleef ech
te: het meisje trouw aan haar woord, dan zou
de vader toch zijne toestemming moeten ge
ven, en de hoon, hem aangedaan, ontving zijne
gerechte straf. Drie dagen daarna, op een
ander uur van den dag dan gewoonlijk, ont
moette hij frculo Constance, op eeno plaats,
waar zij vroeger nimmer wandelde. Toen do
j'uk vrouw hem zag aankomen, bloosde zij cn
scheen hem te willen ontwijken, maar Ilcinold
was er do man niet naar om zich dit te laten
welgevallen, cn ging recht op zijn duel af.
Hij vroeg haar zonder omwegen, wat, na de
weigering van haar vader, haar antwoord
bleef, en zij weifelde dit to geven. Toen zag
du fabrikant dadelijk, dat zijne zaak bedorven
was. Men bad frculo Constance overpraat en
tegen hem ingenomen, en hij begreep zeer
goed uit welk een hoek de wind waaide. Dat
bij zich in dit opzicht niet vorgist had. bleek,
toen lm. na herhaald aanhouden, eindelijk
oen antwoord aan 's meisjes lippen ontlokte.
»IIct kind is verplicht," zeide zij, -een
vader, dio voor haar welzijn w.iken moet, te
gehoorzamen. In eone verbintenis tusschcn
ons werd door hem geen geluk gezien, omdat
onze stand verschilt."
«Kil dus." vulde Reinold aan, -uw adel
trots doet al wat cr goed is in en om mij uit
het oog verliezen, on door het koele verstand
do liefde in uw hart ovei heorschcu."
Jonkvrouw Constance sloeg haro oogen
tic socialistische leer kt. baren luister
berooid, ook die kpliiig van zijnen
troon geworpen, oolj^die jjlootn in
bet slijk vertreden v
Volgens dc loer va: Hebei, heeft
de moeder niet het minste recht op
haar kind. Ieder kind *v< li beschouwd
als eene welkome aanwinst voor den
staat, op wien dan ook de verplich
ting rust, voor dat te
11aar°Tciiif^1 s rQf&futS': oene doode let
tor, cn zij-zelve- "voor haar kroost
niets inecr dart- de vrouw, dje dén
staat deze ,-wolkorffo aanwinst" ver
schafte. Dc staat bezorgt do opvoe
ding. liet Program van Gotha" vordert
de algemeene en voor allen gelijke
volksopvoeding door den staat.
Onze tegenstanders gaat Bcbel
voortbeweren, dat de ouders geen
groolcr genoegen smaken dan wan
neer zij hunne kinderen bij zich heb
ben cn zeiven kunnen*onderrichten.
In de werkelijkheid echter is dit ge
heel anders. Wassen do kinderen
aan vervolgt hij dan worden zij
geoefend in alle soorten van geestes-
cn lichaamsarbeid, in turnzaal cn
zwembad, op ijsbaan er. kampplaats enz.
Gij hebt het gehoord? geachte lezer.
Verplaats u nu bij do wieg van uw
kind. Uit zijn schalken blik straalt
de onschuld als neêrglans van meer
dan aardschen luister u toe. Over
dit engelachtig wezen spreekt de so
cialistische peraar even als een vet
weider over zijn rundvee, evenals do
eigenaar van een beestenspel over
een nest jonge apen, niet anders
En dal is dan de leer die de
menschbeid gelukkig moet maken!!
neer en fluisterde
vader wil hot."
»Ik moet!
myn
3?
-13 dat dan dat zelfde godsdienstige
mcisjo van vroeger," dacht Remold, -hoe, in
's hemels naam, is hoogmoed met gods cl iou&k-|
to lijmen? Die verfoeilijke adeltrotsï"Eoo'n
[jonker gc?fV*nög"Iiever zyri dochter aan een
baron, al is hij dikwerf iemand van slecltlo
zeden, dan haar gelukkig te maken door do
nllesopoflbrcudo liefde van oen fabrikant, die
zijn vermogen naast God aan eigen wilskracht
cn volharding to danken hoeft, terwijl menig
edelman ollccu m staat is het erfdcd zijner
ouders in een slecht Teven ie verkwisten."
-Cmstanoe, gij hebt mij nooit bemind
l iep hij treurig.
De jonkvrouw wendde liet gelaat van hem
af; toen hij hare hand greep, cn haar dwong
hom aan te zien, zeide zij half stamelend
-Er was een tijd, dat ik u zeer veel ge
negenheid toedroeg; mijne onervarenheid is
daar van de oorzaak. Nimmer lia«l ik liet mot
mijn hart zoover moeten laten komen en mij
ner geboorte moeten gedenken. Reinold, gij
hebt eou edel hurt on zijt euno goede vrouw
waardig, maar het zou beter voor u zijn, u
cone oelugenooto te kiezen uit uw stand.
Denk niet dat ik bet onaangename van mijn
toestand mot ten volle gevoel: ik weet, ik
1 autt den sultan v in- oudunhbaarhqid opmij
'g^ïiebt, door uw"ëigeiTloiuii te wogën/nci
mijne gered, en ik l&iii u dit nooit vergelden.
Tot aan mijn dood zal-ik or u orkerHWjk voor
zijn, en ieder verzoek van u zou ik inwilligen,
alleen, vraag mij nooit ii*e echtgcnooie tc
worden dit kan, dit mag ik niet."
-God geve, dat uw hoogmoed u nimmer
bcrouwo!" was het ecnigy antwoord van
Reinold.
-Noem da* geen hoogmoed j het is onze
eigenwaarde, dio een hooge geboorte doet
eerbiedigen," bij dit verwyt mot schaamte
Doe deze vraag aan tien belangheb
benden, dan zal ongetwijfeld 7 a S
maal het antwoord luiden: »als "t gras
lang," of *als 't rijp is!"
En toch mogen we dit antwoord niet
go.edkeumi. Vriendelijke lezer! hebt ge
.radijsje' of een "raapitY'uw' 'lui'n laten'
slaan? Zeker wel, niet waar?
Nu, dan hebt ge toch zeker ook wel
opgemerkt, daldo aanvankelijk malsche
eetbare, genietbare knol langzamer
hand hard en de stengel hoe langer hoe
meer houtachtig werd? Zouden, na deze
verandering, knol en stengel nog eet
baar zijn? Natuurlijk niet, maar waar
om niet?
Omdat de voedende sappen uit beide
gediend hebben tot de \orming van het
zaad cn zoodra dit kant en klaar is,
heeft de plant als voedingsstof geen
waarde meer. Ze is houtachtig gewor
den, haar waarde is verhuisd van bene
den naar boven.
Gaat het met hel koren niet precies
eender? Als dit 1 a 2 voetfioog staat,
zou ons vee zich er aan te goed doen,
gesteld, dat we het op het groene gewas
wilden onthalen. Maar wat eens een
lekkernij was,» wordt langzamerhand
meer cn meer als voeder onbruikbaar.
Zoodra de stengels hun sappen heb
ben verloren voor de vorming van het
zaad, het koren dus, nemen ze het ka
rakter aan van stroo en niemand zal dit
een gelijke voedingswaarde toekennen
als gr oen voeder.
Wat bij bet koren geschiedt, heeft
ook plaats bij gras: zaadvorming en
ontaarding van den stengel. Hooi is do
grondslag der wintervoedering, goed
hooi geeft melk cn vlccscli en is dus een
eerste behoefte in elk boerenbedrijf.
Eg gelijk één goed gevoede koe meer
voordeel geelt dan twee, die bij de gra
tie het leven houden, zoo ook zal één
kar geurig, krachtig hooi meer gewin
ifpvqp. <lan twee vrachten, die in s^men-
sien'mg' uct-aii ou onzer graangewassen
naderen. En toch houdt men met deze
waarheid niet altijd rekening, want nog
te vaak laat men het gras groeien tot
het wit «iet, d. i. lot liet stroo is gewor
den.
Ja, de oogst is dan wel grooler, maar
aan kwaliteit mindci en wil men in den
winter de opbrengst van zijn vee niet
zien verminderen of liet op vleesch hou
den, dan moet er menige extra koek
gevoerd worden. De wetenschap leert
ons, dat bij onze cultuurgewassen het
voor zich blikkend. Zij wilde gaan, maar zich
naar hem omkeorendc, voegde zij er bij
-Ik hoop, dat gij zult inzien, hoo elke ont
moeting in liet vervolg tusachon ons dient ver
meden te worden ik dank mijn goeden vader,
dat Irij my nog intijds de oogen hoeft geopend
voor het onrecht, dat ik op het punt was mijn
geslacht aan te doen." Toen boog zij haar
hoofd tot een groet, en vertrok.
-Reinold liield liaar nu niet meer tegen,
want zij no verontwaardiging was bij hare
laatste woorden ten top gestegen. Doch hoe
hare snijdende taal ook zijn hart had gewond,
hij prees hare oprechtheid, dio zij waarschijn
lijk aan hare onervarenheid te danken had.
Hij wist maar al te goed, dal men in kringen,
waartoe de jonkvrouw behoorde, de ware aan
leiding tot zoodanige handelingen achter een
kunstig verniste wellevendheid weet te ver
bergen, en do waarheid, hoe onaangenaam
dikwijls aan to liooreu, was hem wclkomcr,
dan eenigo ijdele plichtplegingen, «elke zijn
eerlijk eu rechtschapen hart ïu het ouzckeie
lieten,
"Hij stond een poos als aan don grond go-
nageld. Zwaarmoedige gedachten bostorrpden
zijne ziel, en hém. die altijd zijn gevoel mees
ter was, ontvloeiden tranen van de bitterste
zielesraart hij don aatigodnnen hoon. Wat hem
daarbij hot meeste griefde was de gedachte,
dat «fSVie Gén^Lpnce evenmin als haar vader,
zich bcwust-vVareii van den smaad, welke zij
hem afirtdedén. Het was iets, dat zou behoor
de .'.ij moesten de eer van iiunne geboorte op
houden, en hij, die zich dUifde vei nieten, bet
zij met goede of kwade bedoelingen, mei opzet
of door te weinig ondervinding oi onbekend
heid met dc Vormen van het leven, die eer een
oogenblik in gevaar to brengen, had zich zolf
de gevolgen tc wijten."
Toen Jasper zich een oogenblik verademdo, I
om naderhand met zijn verhaal voort te gaan,
riep ik met een zucht.-
"O die verfoeielijke adeltrots 1 Wanneer
zullen de bezitters van adellijke titels toch
leeren inzien, dat zulk een erfdeel voor den
verstandigen man niets Ie bcteekencn heeft!
Wie is er, die zijne geboorte aan zich zeiven
te danken heeft? En zoo al zijn voorgeslacht
mag hogen op roemrijke daden, en zich daar
door tot dien stand verheven zag. is dat dan
eene reden, dio de nazaten lien in dapperheid,
edelmoedigheid of in andere edele zielseigen
schappen gelijken? fs net adellijk bloed eene
vloeistof van bet.-r gehabo dan dat eens bur
gers' Ik zou wel dc laatste zijn, die .ie ver
schillende standen tot. öén wenschte te maken,
en hij, die dit droombeeld zoekt te verwezen
lijken, verbreekt de orde, ja bot evenwicht,
dat noodzakelijk is in de maatschappij. Maar
ilc vraag hot u is een schoenlapper, die zich
langs eerlijken weg door wilskracht ea vol
harding, hetzij door zijn ambacht of door an
dere gewettigde en dikwijls geestig bedachte
middelen, tot een hongeren stand weet te ver
heffen, niet meer onze achting waardig dan da
baron, dio, om niet liet ergste noemen, oeno
zinnelijke leefwijze leidt, en zijn tijd in ledig
heid doorbrengt, waartoe het onnoemelijk ver
mogen dat hem niet do minste moeite heeft
gekost, zooals den armen schoenlapper, om
het te vei zamelen, maar hem door zijne ouders
is nagelaten hem in staat stelt
Adellijk bloedhoe dikwijls is dat bloed
ziek eu verontreinigd, en dat eens burgers
daartegenover gezónd cn zuiver!
-Beschaving! Innerlijke en ui'erlijke be
schaving, die edt io zielshoedanigheden wakker
schudt of ze doet geboren worden, door den
godsdienst geleid en gesteund, diiar komt alles
op aan.
Wordt vervolgd.