STALMEST,
ZATERDAG 31 OCTOBER 1891.
TWAALFDE JAARGANG
NTO* 44»
fiilbki met
Uitgever:
W. VAN DEN MUNCRFIOF-Sassen.
Deze Courant verschijnt ieder
en Zaterdag,
Feuilleton.
De RENEGAAT.
via.
PEEL
S<au(l der Maan*
N.M. 2* Vrijdag E.K. Vrijdag V.M. 16 Vrijdag L.K. 23 Vrijdag.
Abonnementsprijs per kwartaal.
voor Venray 50 c.
franco per post 65 c.
voor het buitenland 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
11.21
Stand dor Zon.
Sopt. op 0,0; 0,10; t},S:i;
ondor 5.39; 5.17; 4.50;
Advertentiën:
30 c.
Advertentiën of Ingezonden
Stukken gelieve men Vrijdag
vóór 2 uur 's-middags te be
zorgen aan het Bureau »Peel en
Maas" te Venray.
Uit Duitsehland bevat de Tijd van
23 dezer de volgende correspondentie:
De sociaal-democraten te Erfurt zijn
de helden van den dag.
Als men den naam van de stad
Erfurt hoort, droomt men van rozen,
wanneer men dichter, van heerlijke
groenten, wanneer men vegetariër is.
Het is een schoone stad, en een be
koorlijk landschap is het onder den
naam van Thuringen bekende gedeelte
der pruisische provincie Saksen, waar
van Erfurt de hoofdstad is. Ilier om
zweven u de herinneringen aan de
heilige Elisabeth, een der geurigste
rozen uit don bloemhof der katholieke
Kerk. Ook de prachtige kathedraal
van Erfurt spreekt van een grootsch
katholiek verleden. Thans zijn onder
de 50.000 inwoners hoogstens 10.000
Katholieken, maar van de 21 kerken
der stad zijn nu nog 12 roomsch;
van de 9 protestantsche hebben de
meeste vroeger aan de Dominicanen,
Augustijnen of andere kloostergenoot
schappen toebehoord.
De kille adem der Reformatie is
over de stad en het land gegaan en
heeft de bloemen van liet geestelijk
leven vernietigd. Luther heeft hier
gewoond, de Protestantenvcrein en de
Evangelische Bond zijn door tal vau
leden vertegenwoordigd en bij de
laatste verkiezingen voor de Rijksdag
heeft hot niet veel geschoeid, of de
socialistische candidaat Reisshaus was
in plaats van den vrijconservatioven
Lucius tot afgevaardigde benoemd.
Geen wonder dus, dat de sociaal-
Prijs der
van 15 repels
elke regel meer
proote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst, worden 2maai berekend.
democraten dit jaar naar Erfurt zijn
getogen, om daar hun groote jaar-
lijksche monstering en wapenschou
wing te houden; zij zijn er onder
vrienden en geestverwanten en konden
als overwinnaars bij den verkiezings
strijd in het niet ver afgelegen ko
ninkrijk Saksen hier hun zegenvie-
reuden intocht doen.
Men weet, welke de leus der so
ciaaldemocraten was op het Congres,
verleden jaar te Halle gehouden: De
verovering van het katholieke Land!
Waarom heeft men er thans
weinig of liever niets
Waarom zijn de
niet te Mentz
er thans zoo
van gehoord
sociaal-democraten
of te München of in
een andere katholieke stad vergaderd,
waar zij door een samenloop van
treurigo omstandigheden de meerder
heid wisten te veroveren?
Omdat zij onder de bevolking van
het platteland in Beieren, de Rijn-
provincie enz. in het laatste jaar hoe- j
genaamd geen vorderingen hebben
gemaakt; omdat zij overal, waar zij
pogingen daartoe in liet we. h stelde,
door waakzaamheid der geestelijken
en der katholieke pers zijn afgesla
gen. Nergens konden zij zich dus
roemen, hun leus gestand to hebben
gedaan.
Waar het levendige geloof heerscht,
is voor de dwaze en misdadige droo-
nien van het socialisme geen plaats
en de werkman, die onder de lasten
en zorgen van het aardsche leven
zwoegt en gebukt gaat, draagt ook
in tijd van nood en armoede zijn
kruis in geduld en lijdzaamheid, om
dat hij met onwrikbaar vertrouwen
hiernamaals een beter leven verwacht
dat hem alle ontboringen ruimschoots
zal vergoeden.
Wie dit geloof en dit vertrouwen
heeft verloren en zich in benarde om
standigheden bevindt, zal op den duur
aan de bekoringen en voorspiegelin
gen van het socialisme geen weerstand
kunnen bicden; hij zal gretig de hand
aanvaarden van dengeen die hem de
schoonste beloften zal welen te geven.
Talrijk zijn de nieuwe profeten
die overal zijn verrezen, om het aard
sche geluk aan de groote menigte,
aan »het vertrapte en ondordrukte
proletariaat" te bezorger.
Van de buitenlandsche
gezwegen, hoeveel mannen zijn niet
in Duitsehland opgestaan, om door
middel van socialisme al.e kwalen der
menschheid te genezen, aan alle gebrek
en ellende een einde te maken, de
aardsche goederen onder alle zóó te
verdeelen, dat er geen te veel of te
weinig meer bestaat, d' t allen wel
gedaan en te vreden zul '.en wezen.
apostelen
(looi'
JAN VAX RIETHOVEN.
12.
Verscheidene weken moest de zieke het bed
houden, door zuster Angeline trouw opgepast
en verzorgd. Menigmalen spr.de doze met liera
over het eerste en noodzakelijkste zijne
bekeering, maar al hare pogingen stuitten
op de onverzettelijkheid van den Muselinan
af. Ten laatste kreeg zij een inval; zij herin
nerde zich het kruisbeeld, dat zij haren broe
der bij zijn vertrek uit Toulon geschonken
had.
«Broedor," sprak zij op zekeren dag,
•«toen gij voor vele jaren uwe geboortestad
verliet, schonk ik u een kruisbeeld hebt gij
dit nog bewaard?"
-.Waartoe die vraag, zuster?"
"Het geschenk kan voor u geene waarde
meer hebben, maar mij kan het wellicht van
groot nut zijn; ik wilde u dus vragen, het
mij terug te geven."
Hassan zag zijne zuster wantrouwend aan,
maar antwoordde niettemin
"In het ivoren doosje in gindsche kast
zult gij het. vinden."
Zuster Angeline nam het doosje, en opende
hot; tusschen diamanten van onschatbare
waarde lag het eenvoudig zilveren kruisbeeld
eborgen. Na het er uitgenomen en het doosje
weer op zijne plaats gezet to hebben, trad de
zuster weer op den zieke toe
«Lieve broeder," zeide zij, «gij bewaar-
det liet kiuisbeeld onder uwe kostbaarheden
Hassan sloeg de oogeu neder en antwoordde:
"Hot was eene herinnering aan u. goede
zuster
«En meer nog eene herinnering aan de
barmhartigheid en liefde van den God; die tot
uitdelging van de zonden der wereld aan een
smadelijk kruishout stierf."
Hassan antwoordde niet; ook de liefdezus
ter zweeg zij wilde den zieke aan zijne eigene
overdenkingen overlaten.
Dien nacht bracht de zieke kalm en rustig
door; een weidadigo slaap verkwikte, voor
het eeist sedert een viertal weken, zijne afge
matte leden. Ook zuster Angeline gunde zich
dien nacht do zoo hoognoodige rust, maar
reeds voor de ochtendzon de natuur uit hare
sluimering wekte, bevond zij zich weder voor
de sponde van don lijder.
De oogen van den zieke waren nog geslo
ten en de zuster, die meende, dat Hassan nog
sliep, nam het kleine kruisbeeld, en het op de
borst baars broeders leggende, bad zij half
luide:
"Liefderijke Jezus, die u gewaardigd
hebt van uw hoogen troon neder te dalen, om
dc zondaars zalig te maken, aanhoor mijn
smeekonraak het hart mijns broeders met
een straal uwer Goddelijke genade! Laat niet
toe, dat hij verloren ga, die eenmaal dit af
beeldsel van uw heilig lijden op de borst
droeg, en het er thans weder draagt.
Goddelijke Herdor, voer hot verdwaalde
-schaap naar uwe kudde terug!
't Is zoo klaar als de «.ton aan den
onbewolklen hemel, dat elke oogst
flen grond axjnor c.t, ploaitcu-
voedende stoffen en dat ook weiden
en hooilanden gestadig aan, minder
vruchtbaar moeten worden door hunne
opbrengsten. Rn zelfs wanneer de ge
licele opbrengst van akker en weide
aan eigen vee werd vervoerd en als
mest op de plaats van herkomst terug
keerde, dan nog zou het land niet
terugkrijgen, wat het eens had gege
ven, dan nog zou het dus jaar uit,
jaar in moeten achteruitgaan in voort
brengende kracht. Immers, niet al het
voedsel wordt mest: een deel wordt
vleesch, of melk, of wol en deze stof
fen keeren niet tot den grond terug,
maar worden uitgevoerd, d. i. verlaten
het bedrijf, dat de grondstoffen ter hun
ner vorming opleverde.
Zonder tusschen komst van den
mensch, zonder teruggave aan den
grond, den leverancier van veel en
velerlei, ontstaat er, hier vroeger, daar
later, in hem een verbroken evenwicht,
want waar afgaat en in dezelfde ver
houding niet bij komt, daar heeft,
niet alleen volgens Bartjens, maar
ook volgens de rekenmeesters van den
nieuwerentijd, vermindering plaats.
Dat we dus onze zorg besteden aan
het zooveel mogelijk verkrijgen van
mest! En hebben we een goeden
voorraad vergaard, dat we hem dan
in zijne kracht trachten te houden,
opdat hij zijne waarde niet verliezo!
Ja
nog
wil
Eensklaps opende de zieke de oogen; hij
had het gansche gebed zijner zuster gehoord.
Zooveel liefde en toegenegenheid had zijn hart
geroerd, en zijn trots gebroken. Hij richtte
zich overeind, greep met vuur de baud zijner
zuster, en riep uit
- «Zuster, lieve zuster, gij hebt overwon
nen, uw gebed is verhoord 1"
De liefdezuster kon hare oogen nauwelijks
gelooven; sprakeloos van aandoening en blijd
schap staarde zij baren broeder aan. Deze
greep het kruisbeeld en sprak:
"Ik herneem uw geschenk als ik weder
Christen ben, wil ik het dragen, om het nooit
meer af te leggen."
- "Groote God!" jubelde de verrukte zus
ter, "Gij hebt mij verhoordUwe barmhar
tigheid zij geprezen!"
"Amen!" antwoordde de zieke, en een
traan viel op het zilveren kruisbeeld neder.
en toch is men in dezen vaak
zoo nalatig. Of 't onkunde of on-
wie zal 't zeggen, 't Laatste is
haast niet aan te nemen!
Het eerste dar»?
Hoor eens, geachte lezer, waarom
trent de meening ook mogen verschil
len, stellig niet hierin, dat het vleesch
beter is dan de beenen, dat is, dat
het krachtaanbrengende, het voedende
oneindig meer waarde hoedt <l»n hei
doode, het nuttelooze, het onverteer
bare. Waarom zegt de voedingsleer;
«Kook vleesch niet gelijk met koud
water, maar bereid het, maak het
gaar in heet water! Waarom anders
dan om de voedende sappen van het
dierlijk voedsel te bewaren, in het
vleesch op te sluiten en dienstbaar
te maken aan onze voeding! Vleesch
in heet water gedompeld, schroeit
aan de oppervlakte toe of liever, zijne
openingen doer, dat, zoodat het krach
tige sap niet te loor kan gaan; vleesch
te gelijk met koud water opgezet,
verliest grootendecls, wat hei. goeds,
versterkends bezit: een lichaam zonder
ziel schiet er over.
Een kop geurige thco is eene niet
te versmaden verkwikking; een,
J*.
Sedert Hassan den wer.scH te kennen ge
geven had, weder in den schoot der Katho
lieke Kerk opgenomen te worden, werd hij
een geheel ander mensch. Iiij scheen tien ja
ren jonger geworden, en ofschoon hij van
zijne ziekte slechts langzaam herstelde, ont
plooiden zich toch allengs de rimpels, welke
zijn voorhoofd doorploegden; zyne oogen hei-
namen den ouden glans, de gebogen gestalte
richtte zich op. en zijne vroegere somberheid
was geweken. Urenlang onderhield de her
stellende zich met zijne zuster, en maakte
plannen voor do toekomst. Eindelijk was de
heugelijke dag daar, dat Hassan weer de vrije
natuur kou «genieten, cn drie maanden na de
aankomst zijner zuster was hij geheel hersteld.
Daarmede was ook het tijdstip daar, dat broe
der en zuster het landgoed zouden verlaten,
en zich naar hunne landgenooten in de stad
Algiers begeven. Hassan verbeelde bet zich
niet, dat er groote bezwaren aan de volvoe
ring van hun plan verbonden waren. Het ge-
heele gebergte wemelde van gewapende Ara
bieren, die alle toegangen bewaakten; daar
enboven liepen er onheilspellende geruchten
onder de bewoners der landstreek, dat Has
san eene Christinne en kloosterzus'er herberg
de, die hem tot ontrouw aan de leer vau den
Profeet trachtte over te halen eene reis dus
met haar door het gebergte in de richting van
Algiers, zou dat vermoeden tot zekerheid ge
bracht bobben. Het was derhalve geen oogen-
blik twijfelachtig, dat zij bij eene ontmoeting
met gewapende Arabieren den dood in de
armen liepen. 0>»k wilden Hassan en zijne
zuster do talrijke Chr istenslaven niet aan huu
lot overlaten. Eindelijk besloot liassan, on
der inachtneming der noodige voorzorgen, de
op het landgoed aanwezige Christenen, ten
getale van vijftig, deelgenoot van het geheim
te maken, hen te wapenen, en te beproeven,
gezamenlijk langs een omweg het Atlasge
bergte duor tc trekken, zich desnoods met ge
weld door de Muselmansohc wachtposten heon
te slaan, en Algiers te bereiken.
Op een donkeren nacht werd met dc uitvoe
ring van het plan oen begin gemaakt, de noo
dige wapenen en de onontbeerlijke levensmid
delen bijeengebracht, en de gevaarlijke reis
aanvaard. Na een moeilijken en afiualteuden
tocht van verscheidene uren (loor de dichte
wouden, trok het gezelschap met het aanbre
wat zullen we zeggen, een genotmid
del, dat den smaak en den reuk bei
de streelt; maar stol u eens voor, dat
ge aftreksel moet drinken van leeds
gebruikte theebladeren, van zulke dus
die humio kracht, hun aroma, hun
aantrekkelijks, hunne waarde, verlo
ren hebben!
Afschuwolijk, nietwaar? Dat gelooft
een ieder, 't zij hij boor of edelman,
mar. of vrouw is; maar zal men dan
ook willen gelooven dat mest, zonder
ziel, zonder sap, zonder gier, evenveel
of liever oven weinig waarde heeft
als (in vergelijkendor wijze gesproken)
uitgekookt vleesch of afgetrokken thee
bladeren! Ons dunkt die het eene ge
looft, moet het andere ook aanne
men, want de gevallen zijn zoo gelijk
mogelijk.
Toch zullen er zijn, die in dezen
desiiiettegenstande met het tradioneele
-ja maar" komen aanzetten. Eii weet
ge wie dat zijn? Zij die een uitge-
knauwdo pruim tabak in hunne doos
stoppen, om baar naderhand
Krnilta tiict JüM ♦-
Mest en mest zijn twee, dat willen
we, bij leven en gezond zijn een vol
genden keer duidelijk maken: nu al
leen meer.cn we te moeten zeggen,
dat hot waarlijk niet overbodig is te
vragen: boe houd ik den mest goed,
hoe bewaar ik liem in zijne kracht?
Was hij altijd puik, puik, dan kon
het evcnljes lijden als hij een iete
watje in waarde vorloor, hoewel hol
alweer niet gewenscht was; maar is
hij maar zoo, dus niet van de besto
qualiteit, dan moet hij minstens blij
ven wal hij is.
In de eerste plaats zorgo men er
voor, dat nooit «enige gier, uit den
mest te loor gaat, want dc vaste en
de vloeibare uitwerpselen onzer land-
nog eens
aht.ui
ken van den dag het gebergte in. Het gelukte
Hassan door deu nauwen en gelukkig onbo-
zctlcii bergpas te geraken en de noordelijke
helling van den Atlas ie bereiken. Zich zoo
veel mogelijk in de bosschcn schuilhoudende,
gingen de tochtgeuooteu, in noordelijke rich
ting, voorwaarts. Tegen den middag werden
zij lievig verschrikt door een geweldig ge
weervuur, dat blijkbaar op geen grooten af
stand hun tegenklonk; bot reisgezelschap
bevond zich op dat oogenb.'ik in een dichtbe
groeid eikenwoud. Na eene korte beraadsla
ging werd er besloten een man vooruit to
zenden, om do oorzaak dier herhaalde los
barstingen tc onderzoeken. Spoedig kwam de
uitgezondene niet bet bericht teiug, dat er
een bloedig gevecht gelevcid werd tusschen
eene afdeeliug Fransche soldaten cn een meer
dan driemaal stet keien troep Arabieren.
Hassan besloot met vei snelden marsch vooit
te rukken, teneinde zynen vroegere landge
nooten, zoo noodig, bij to springen.
Weldra had men den zoom van het feosch
bereikteen bloedig schouwspel vertoondo
zich toen voor het oog: een bataljon Fransche
linie troepen, ongeveer 800 man sterk, was
door een drieduizeudial Algerijnen omsingeld.
De Fransehen luidden zich in quaric gesteld,
en wachtten met gevelde bajonnet onver-
schtokkeu dc woedende uuuvulleu der vijanden
af."I
U'oiYft vervolg d%