WETTEN.
De RENEGAAT,
Buitenland.
ZATERDAG 17 OCTORER 1891.
TWAALFDE JAARGANG
No. 42.
Uitgever
W. VAX DB MUiVCIvflOF-Sasscn.
Deze Courant verschijnt iederen Zaterdag.
Feuilleton.
Frankrijk
Stand «Ser $2 aam
N.M. 2° Vrijdag E.K. 'Je Vrijdag V.M. 10 Vrijdag L.K. 23 Vrijdag.
Sbmd dei4 Zo si.
1, 11,21, Sept. op 0,0; 1G; 0,S3; v/ra.; onder 5.39; 5,lT; 4.56; n/m.
Abonnementsprijs per kwartaal,
voor ViENaAY 50 c.
franco per post
voor het buitenland
afzonderlijke nummers
65 c.
85 c.
Prijs der A.dvertentiën:
van 15 regels 30 c.-
elke regel meer 6 c.
groote letters en vignetten naar piaaf sroimto.-
Advertentiun, 3maal geplaatst, worden Smaal berekend.
Advertentiën of Ingezonden
Stukken gelieve men "Vrijdag
vóór 2 uur 's-middags te be
zorgen aan het Bureau »Feel en
Maas" te Venray.
Siiuls over- en overoude tijden, se
dert het oogenblili, dat do menschen
zijn gaan denken aan iets moer, dan
de stoffelijke voorwerpen in hun on
middellijk tereik, hebben zij getracht
een antwoord te vinden op de vrij na
tuurlijke vraag, wat wij tocli eigen
lijk op dit wereldje zijn komen doen.
Lio vorm, waarin de vraag werd ge
steld, moge even verschillend zijn ge
weest en nog zijn als de richting, in
welke men do oplossing zoekt, zeker
is het, dat zij bij voortduring veler
geest bezighoudt.
Wat is het doel des levens? "Wijs-
geeren hebben hot ons trachten te ver
klaren. maar het bleek dat zij er toch
eigenlijk zelf niet goed achter waren,
want hun beschouwing werd weggere
deneerd door anderen, wieu spoedig
hetzelfde overkwam.
Er zijn tal van dingen, die door
toepassing van wetenschappelijke me
thodes tot klaaiheid gebracht zijn, 011
waarschijnlijk is het aantal onbeken
de zaken, die men eenmaal in het
licht zal doen treden, nog veel grooter.
Maar evenzoo gelooven we dat er zijn
waarvan de kennis niet binnen het
menschelijk bereik ligt; dat er een
grens is, die het menschelijk weten
nooit zal overschrijden, al vindt het
geloof daar een ruim, een onbeperkt
terreir, om de voorstellingen omtrent
het onzienlijke en onnaspeurlijke te
doen inwerken op het gemoedsleven.
door
JaN van riethoven.
10.
Ondanks alle vertoogen en smeekingen der
poldaten, die haar als eene zuster liefhadden,
verliet zij hare terugtrekkende landgenooten,
en trachtte door een ertgen bergpas de z li de-
lijke helling van de bergketen te bereiken.
inmiddels daalde de nacht neder; zuster
Angeline bevond zich eenzaam en verlaten in
het woeste gebergte. Aan voortgaan viel niet
te denken, want behalve dai hare krachten
uitgeput waren, liep zij ieder oogonblik ge
vaar in de diepe rotskloven te vallen, welke
overal voor hare voeten gaapten. De zwakke
vrouw huiverde, toen zij zich alleen in die
sombere wildernis bevond; in de verte klonk
het vreeselijk gehuil van den leeuw en de
nog onheilspellender kreten der Muselman-
gche krijgers, houder'dwerf door de kale rots
wanden weerkaatst. Toch verloor zij den
moed niet. Met haar kruisbeeld in de hand
lag '/.ij op den harden rotsgrond neergeknield,
en bad voor haren broeder en voor haar zelve.
Eindelijk viel zij in een diepen, weldadigen
slaap. Toen zij ontwaakte, verlichtte de zon
reeds de toppen der bergen; na een kort, maar
vurig gebed hernam zij opgebeurd en versterkt
den tocht, en bereikte nog vóór den middag
een open plateau aan do overzijde van hot ge-
Zoo zouden we er dan eigenlijk toe
moeten komen, om to spreken van een
leven zonder doel?
Welk een sombere, troostelooze ho
rizon
Daar zijn er werkelijk, wier zoeken
en peinzen hen op dat punt heeft
doen uitloopen. Men vindt hen bij de
vermoeiden van geest, die vergeefs
naar bevrediging zochten, omdat zij
aan het leven te hooge eischen stelden;
bij de afgetreden kampioenen voor
waarheid en recht, die zich niet vol
doende hebben gepantserd tegen de
slagen van den vijand, dien zij meen
den te moeten bestrijden; bij de on-
practische idealisten, die eenmaal ge
loofden de wereld te kunnen vervor
men naar het beeld hunner fantaisie.
Die allen eindigen met den kreet;
IJdelheid der ijdelheden.
En anderen, die nooit de moeite
van het nadenken hebben ondervonden,
nooit gekwetst werden omdat zij van
strijden geen idee hadden, en nooit
illusies verloren omdat hun ziel te
dor was om ze te kweeken, vinden
er toch een ziekelijk behagen in die
woorden na te galmen. Ook zij vragen,
maar op heel andoren toon: Waartoe
dient toch eigenlijk het leven? Hun
ernst is gelijk aan dien van zekeren
jongen man, wien do geneesheer we
gens eene lichte ongesteldheid aanbe
val de sigaar te laten rusten en die
toen klaagde: Och, dokter, verbiedt
mij asjeblieft het rooken niet, 't is
het eenigo wat mij nog een beetje
aan het leven hecht!
Het zij ons geoorloofd de dingen
eens vau een anderen kant te beschou
wen. En dan vragen we: zou het
niet eene wijze, een gelukkige be
schikking kunnen zijn, dat het doel
van ons leven ons niet vooraf wordt
bcrgt.e. Onzeker naar welken kant zij hare
schreden richten zou, zag zij eensklaps een
1 niter met groote snelheid op haar afkomen.
Aan den tulband op zijn hoofd bespeurde zij.
dat hij een Muselman was. Deze, verwonderd
in het gebergte een vrouw aan te treffen,
hield, in do nabijheid van zuster Angeline ge
komen, zijn ros in en staarde eene lange wijl
die onverwachte verschijning aan.
«Van waar komt gij, vrouw, en wat
voert u hier?" vioeg de ruiter eindelijk.
Zuster Angeline, die allengs van haar eers
ten schrik hersteld was, antwoordde:
«Ik kom uit de stad Algiers en wilde
Ilassan bezoeken. Kent gij hem?"
«Of ik. hem ken! zijn landhuis bevindt
zicli op slechts een paar geweerschoten af-
stands van deze plek; ik zelf ben zijn inten
dant."
«Voer mij tot hem," hernam de liefde
zuster; »uw meester zal uw gewis dankbaar
zijn voor den dienst, welken gij mij daardoor
bewijzen zult."
«Maar misschien zijt gij eene Christinne."
sprak de Turk wantrouwend, «althans uwe
vreemde kleeding on uwe gebroken uitspraak
doen liet mij vooronderstellen, en in dat ge
val zijt gij de vijandin van mijn meester. Hoe
zon ik u dus tot Hem durven geleiden?"
«Vrees niets," hervatte zuster Angeline,
«Hassan uw meester is mijn vijand niet, en
ik durf u verzekeren, dat hij het u ruimschoots
vergelden zul, indien gij mijn verzoek in
willigt."
«Welnu, ik wil u gelooven," was het
antwoord «volg mij
De ruiter reed stapvoets terug, door dc
medegedeeld, zopilat ve als liet ware
te werken hebben naar een vast pro
gramma, niet als bouwmeesters, maal
ais metselaars en opperlieden? Is bet
niet een negen voor de mensehbeid,
dat zij zelve haar weg zoekt, zelve
haar idealen stelt, - Up gevaar af
van menige dwaling, naar dan ook
in het uitzicht van menige glansrijke
overwinning op do moeilijkheden, die
den voortgang op hot ingeslagen pad
belommeren
Uit zoo zijnde, hobbén wij ons niet
bovenmate te verontrusten over hetgeen
buiten den kring van óns weten valt.
Er is in elk geval één voornaam doel,
naai hetwelk wij ons kunnen richten,
en dat waarde geeft aan het bestaan
van ieder individu. Het is met een
enkel woord aan te wijzen: de ver
edeling van ons geslacht,
Ziedaar een arbeid, die ons aller
krachten vordert, ons alter belangstel
ling waard is, ons aller geluk botielt.
Welk aandeel elk voor zichzelf daar
van verricht, is niet uk te maken,
l)e koraaldiertjes op i T bodam- des
oceaans werken ook,' en wat ieder
doet is alleen met het microscoop waar
te nemen. Maar als na verloop van
eeuwen liet rif zich boven de opper
vlakte verheft, en 11a nog meer eeuwen
een begroeiden bodem vertoont, wie
zal dan durven beweren dat het werk
van één dezer kleine wezens onvrucht
baar is geweest?
In liet algemeen genomen zweeft
ooit deze voorstelling onzen tijdgenooten
als een aantrekkelijk beeld voor den
geest. Men wil gestadig de totaliteit
des menschdoms vooruit biengen, tot
hooger peil opvoeren, gelukkiger doen
worden, en in liet Kedendaagsch geroep
om maatschappelijke hervorming vin
den wij een weerklank van dat streven.
liefdezuster gevolgd, die al de vermoeienissen
der vorige dagen vergeten had, en nu onder
het gaan menig stil gebed tot God opzond,
opdat Hij hare pogingen mocht zegenen.
Door boscbjes en weilanden, langs tarwe-
en maïsvelden volgde zuster Angeline haren
geleider; overal zag zij slaven, met harden
arbeid bezig, en haar hart kromp ineen bij de
gedachte, dat het haar broeder was, die aan
al die ongelukkige» de dierbare vrijheid ont
hield. Eindelijk bereikte men het landhuis,
en werd zij in eene ruimo zaal golaten, onder
wijl Hassan door zijn intendant mot liet zon
derlinge bezoek werd bekend gemaakt.
Nadat de zuster omtrent ecu halfuur in
angstige spanning gewacht had, deelde een
slaaf haar inede, dat Hassan haar wachtte.
Met een kloppend hurt volgde zij den bode,
en trad het vertrek binnen, waar haar broeder
zich bevond.
Bij do wederkcerige ontmoeting deinsden
broeder en zuster beiden eeno schrede terug.
De eerste, hoewel hij zijne zuster niet herken
de, ontstelde hevig, toen hij zoo onverwacht
eene religiouse uit zijn voormalig vaderland
vóór zich zag; de laatste was niet minder
omzet over de geweldige verandering, welke
hot gelaat van haar broeder ondergaan had.
De eertijds zoo vroolijke en levenlustige
jongeling, met zijne zachte blauwe ongeil en
het open gelaat, waarop bestendig een glim
lach speelde, had nu geheel het voorkomen cn
het uiterlijk van een strengen Muselman: het
gerimpelde voorhoofd, de norsehe en terug-
stootende oogopslag en de zware baard, welke
zijne kin bedekte, gaven hem daarenboven
een verouderd uitzicht, ofschoon hij, zooals
Dit is thans de formule, waaronder
men zich de bereiking van het ideaal
denkt; andere tijdon zullen misschien
weer een nieuwe in het aanzijn roepen.
Maar dan is het ook van veel be
lang, dat men zich rekenschap geeft
van elks bijzondere taak. Men denke
aan het koraaldiertje, dat wel onbe
wust workt, maar toch zelf werkt.
Als redelijke wezens hebben we iit in
ons voordeel, dat we over doel en
middelen met elkander van gedachten
kunnen wisselen, en bij de toepassing
vereeniging en samenwerking zoeken,
Die vereeniging heeft echter ook haar
schaduwzijdenvooreerst doet zij het
gevaar ontstaan, dat men veel over de
dingen praat en er weinig aandoet,
in de tweede plaats geeft zij voedsel
aan de meening, dat het voldoende is
zich bij anderen te voegen om wat
noodig geoordeeld wordt gedaan te
krijgen, zoodat de persoonlijke hande
lingen achterwege blijven en de indi-
vidueele verantwoordelijkheid wordt
verzwakt.
In diezelfde fouten vervallen degenen;
die het oog' eenzijdig gericht houden
op den arbeid der staatsgemeenschap,
in het vertrouwen dat deze wel voor
allen zal behandelen. Zij is liet, die
het gezamelijk geluk, het algemeen
welzijn heeft te bevorderen; wij, do bur
gers, doen genoeg, als wij slechts na
rijp beraad de mannen aanwijzen, die
dat alles voor allen in orde zullen
brengen. Het middel, waarvan die
staatsgemeenschap zich heelt te bedie
nen, bestaat xoornamelijk uit wettelijke
voorschriften, voor welker uitvoering
dan ook door ons, zoo noodig, zal
worden bijgedragen,
Wij zullen do laalsten zijn om aan
den ontzaggelijken invloed van de wet
gOving' op het volkswelzijn te ontken-
wij weten, nog geen dertig jaren telde. Ein
delijk. van zijn® verslagenheid bekomen, slaak
te liassan een kreet van toorn en wueue.
«Vrouw," liep hij met donderende stem,
«wie liet u hier binnen? Wat wilt gij V'
"Charles," sprak do bevende liefdezuster,
«Charles Guéret, herkent gij mij niet'?"
"Ik ken u niet, vrouw, en wensch u
niet te kennen!" was het norsche antwoord:
«maar zeg, wat voert u hier in het hol van
den leeuw, dien gij schijnt te kennen, en toch
durft naderen
«Ik kom tot u in den naam van al wat
u eens dierbaar was: in den naam van den
verspaden christelijk®» godsdienst, het ver
raden vaderland, en uwe treurige ouders!"
«Vrouw, durft gij den leeuw nog ter
gen! Hu!" voer Hassan in klimmend®
gramschap voort, en stampt® met den voet op
het tapijt, «zoo gij een inan waart, iiad mijn
zwaard u reeds den schedel verpletterd.
Maar terg ook gij mij niet langer, want, bij
Mahomed, ook u zou geen beter lut te beurt
vullen
«Neen, Charles, gij kunt mij niet doo-
den; gij zult mij aanhoort»), waul ik beu uwe
zuster
«Gij inijne zuster gij!' kreet de ver
baasde Hassan; «gij mijne zuster," sprak hij
nogmaals, terwijl zijn toorn allengs bedaarde;
«maar wat voert u hier uit uw vaderland
Wat kunt gij van mij verlangen
"Kunt gij mij dat vragen, CharlesIk
wilde, met Gods hulp, den verdoolde tot den
schoot dor moederkerk teruggevoerd zien, en
den verloren zoou tot zijne bedroefde ouders!'*
«Mijne outlets leven zij nog die
nen, en te betwisten dat op dit gebied
nog veel kan gedaan woulen. Doch
wetten zon n?en kunnen noemen do'
ruwe schels van de schilderij der maat
schappelijke hervorming; de fijnere
toetsen moeten de loden der gemeen
schap zelf aanbrengen, elk voor zich,
in zijn eigen kring, door persoonlijke
handelingen# De wetgever moet niet
onze liedsrnan zijn, maar omgekeerd;
hij is het, die de' strooming in het
frissche sociale leven volgt, die zijn
voorschriften in overeenstemming
brengt met hetgeen bij de bestem on
zer een vaste overtuiging is geworden.
Wij, do leden van het groote huis
gezin, zijn elk voor zich verantwooi-
delijk dat het edele doel van ons
zijn wordt nagestreefd; wetten, voor
zoover zij iets meer zijn dan bui.-*
houdolijke regelingen, dienen alleen
om zekere vastheid te geven aan het
gebouw dat wij gezamelijk optrekken.
Wie zegt: *lk zal, hetgeen van mij
gevraagd wordt en waarvan ik het
nut erken, alleen doen als de wet
er' mij toe verplicht/' is goei; burger
maar een slaaf.
Louis JBrentnno te Frankfort bezat veertig
miniaturen van Foucqnet,- uefke hij voor
300,uOO francs heeft, verkocht aau den-hertog
van Aliunde. Zij zul leu nu gevoegd worden
bij do kunstschatten van het kasteel Chant illy,
dat, naar men weet,, na don dood van den
prins liet eigendom wordt vaïr de Acaclómie
fr an raise
Jean of Jchnn Foueq.uel de Tours was do
meest beroemde Framcne miniatuurschilder
der 15de eeuw; «poititre ct enlumiueur -
Yorluchter du Roy" L odewijk XL
vraag ontsnapte onwillekeurig uit don boezem
van den renegaat. Mo', onbeschrijfelijke vreug
de ving zuster Angeline dio vraag op: het
was haar con bo wijs, dat bet hart baars broe
ders nog niet geheel voor zachtere aandoenin
gen gesloten was. Mot meer vertrouwen-
naderde zij Hassan en antwoordde:
-Onze lieve ouders levuii. Charles, ei*
wenscheit vurig den verloren zoon terug lo
zien. Ik ben hun bode, om u tot hen terug te
voeren."
«Nooit,! nooitsprak de Muselman. in
lievige opgewondenheid, terwijl hij met groote
stappen do zaal op en neder liep; «nooit, Ma-
tlitldo! Mijne ouders zijn dood voor mij. r
nimmer kan of mag tk hen wederzien!"
«O, spreek zno ni»t. Charles! Vaderen
moeder zullen u met liefde vergeven, en mor.
open armen ontvangen. Ook der Christenen
God is barmhartig!"
«God!" l iep Hassan en voelde zijn toorn
weer aangroeien, «vrouw, wat tergt gij:
mij! Allah slechts is God - ik wil- geen
anderen God meer kennen. Ila, indien gij
mijne zuster niet waart, ik joeg u schandelijk
mijn huis uit, of maakte u tot mijne slavin,
om den beleedigdeti profoot te wreken. Weg-
dus, zeg ik u, mot uwe hatelijke herinne
ringen!''
Zuster Angeline zag d »t zij op dit oogoiv-
biilc niets op het vei slokte hart baars broe
ders vermocht daarom haastte zij zich, aatï
het gesprek eene andere wending te geven.
-Brooder, ons wederzien moest anders
zijn Uwe liefhebbende zuster vraagt u dei*
welkomstgroet en de gastvrijhoid."
Wordt vervolg.!,-