ea omstreken.
De RENEGAAT,
ZATERDAG 22 AUGUSTUS 1891.
TWAALFDE JAARGANG
No. 3
Uitgever:
W. VAX DEX ül'XCRHOF-Sasscn.
Deze Courant verschijnt iederen Zaterdag.
De verzorging der tanden.
Feuilleton.
Middel tegen aardappelziekte.
Stand der 3Iaan.
N.M. 4ö Dinsdag E.K. 12® Woensdag V.M. 18 Woensdag L.K. 25 Woensdag.
Abonnementsprijs per kwartaal.
voor Venray 50 c.
franco per post 65 c.
voor het buitenland 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
Stand dor Zon.
1, 11,21, Aug. op 4.20; 4,41; 4.56; v/m.; onder 7.46; 7,28; 7.9; njm.
Prijs der Advertentien:
van 15 regels 30 c.
elke regel meer 6 c.
groote letters en vignetten nnar plaatsruimte.
Advertentien, 3maal geplaatst, worden 2maal berekend.
Advertentiën of Ingezonden
Stukken gelieve men Vrijdag
vóór 2 uur 's-middags te be
zorgen aan het Bureau »Peel en
Maas" te Venray.
liet treurige feit, dat men tegen
woordig onder de mensehen en zelfs
onder de kinderen, zoo vele ingevre
ten, holle en zwarte tanden vindt, en
velen, zelfs op zeer jeugdigen leeftijd
hun toevlucht, moeten nemen tot kunst
tanden of een heel kunstgebit, is met
enkele uitzonderingen zeker te wijten
aan de verwaarloosdo verzorging der
tanden.
Da tandon moeten des morgens en
na eiken maaltijd schoongemaakt wor
den, men kan dit de kinderen niet
vroeg genoeg leeren, en niet genoeg
er voor waken dat dit steeds gebeurt.
Voor het borstelen der tanden neme
men liefst een zachte horstel, daar de
harde borstels het glazuur der tan
den beschadigen; men hoi stele de
boventanden van boven naar beneden
en de benedentanden in omgekeerde
richting, hierdoor wordt het tawl-
vleesch gespaard en de voegen tus-
schen de tanden het beste gereinigd.
Zwarte tanden moet men eerst met
tandpoeder (liefst gemalen lindehouts
kool of geslibd krijt) poetsen, t-u
waar dit niet helpt, moeten de zwarte
plekken met een gouden pennetje
worden weggeschrapt. In dit geval
doet men wijs, eerst de tanden zorg
vuldig door een tandarts te doen
schoonmaken, on dan als bovenver
meld deze geregeld te borstelen. Wan
neer overblijfselen van bet eten tus-
schen de tanden blijven, zorge men
dat deze niet tot bederf kunnen ko
men, daar dit de tanden aantast en
door
JAX VAX RIETIIO VEX.
2.
Eindelijk werd ook de hoofdstad Ajaccio
met hare witte huizen, onneembare citadel
en trotsche kathedraal zichtbaar. Eene mach
tige aandoening overmeesterde hot- hart van
den cerzuchl.igen jongeling, toen hij de ge
boorteplaats van den grooten Napoleon, onder
wien zijn vader gediend had, voor zich ver
rijzen zag. Maar spoedig was ook dit gezicht
verdwenen, en zette het fregat zijn koers
zuidwaarts voort.
Vier weken kruiste de Atalante" in de
Middellandsche Zee, zonder een vijand te be
speuren; het fregat was op Malta, Sicilië en
de Balearische Eilanden geland, om versch
water in to nemen, was de noordkust van Af
rika genaderd, had zelfs in de verte het ge
vreesde Tunis en het nog geduehtcr Algiers
ontwaard, maar nog geen enkel roofschip
ontmoet. De bemanning mompelde reeds, dat
de tijd in nuttelooze evolution en vermoeiende
tochten verspild werd, toen op zekeren mor
gen de wacht alarm rieptwee schepen,
blijkbaar van groote afmetingen en van zeer
verdacht voorkomen, waren in de verte zicht
baar: het eene vaartuig aan bakboords-, het
andere aan shiurboordszijdc van de -Atalanta".
Onmiddelijk deed de kapitein do Franscho
daarenboven oorzaak kan zijn van een
onaangenamen reuk. Men horstele
daartoe met eene oplossing van een
drachme azijnaellicr op een ons alco
hol.
De voeding is ook van invloed op
het gebit; als zeer nadeelig daarvoor
zijn te beschouwen heete soepen en
dranken, zoetigheden, allerlei spece
rijen en verscheidene medicijnen; het
is daarom niet te verwonderen, dat
bij de weinige aandacht, die in dit
opzicht aan de voeding geschonken
wordt, zoo velen last van kiespijn
hebben. Kiespijn kan voortspruiten
uit het zenuwgestel, doch wordt
mcerendeels \eroorzaakt door aantas
ting van den blootkomenden tand-
zenuw, koude vatten of verzwering
van het tandvleesch.
Wanneer de tandpijn veroorzaakt
wordt door ontsteking van de tarnl-
wortelhuid, hetgeen dikwijls plaats
vindt bij bij volbloedige aan conges
tie lijdende mensehen, moet men
trachten het blood van bot-hoofd ai
te leiden. Wanneer men bij het drin
ken van heete dranken of door het
drukken met den vinger veel sterker
pijn gevoelt, en het schijnt alsof de
zieke tand lang is, kan men zeker
zijn dat ontsteking de oorzaak is.
Men neme dan een warm voetbad en
late dit 10 tot 15 minuten duren;
tevens neemt men lauw water in den
mond, en vervange dit telkens door
warmer water, tot zoolang men het
slechts eenigszins kan uithouden zon
der zich te branden. Ook een com pres
van half lauw water op de zieke
wang zal veel verlichting geven.
De behandeling van jichtachtige,
nerveuse tandpijn, welke veelal bij
vrouwen, die aan krampen lijden,
voorkomt, moet meer gezocht wor-
vlag hijschen en alles tot een mogelijk ge
vecht gereed maken. De twee verdachte sche
pen kwamen steeds nader, zonder hunno vlag
te vertoonentoen zij den Franschman op een
kanonschot afstand genaderd waren, heschen
zij plotseling de halve-maan on gaven do •.Ata
lanta" de volle laag. zonder echter door den
grooten afstand eenige schade aan te richten.
Voor den Franschen kapitein was thans
de bedoeling der beide vijanden duidelijk;
onder begunstiging van den nacht hadden zij
zijn schip omsingeld, en poogden hem thans
door vreesaanjaging zonder strijd tot de over
gave te bewegen.
Inderdaad, de kans stond hachelijk voor
den Franschen scheepskapitein; van twee zij
den door eene meer dan dubbele overmacht
in het nauw gebracht (hot kleinste der beide
roofschepen had ongeveer evenveel, het
grootste veel meer vuurmonden dan de -Ata
lanta), was er aan geen ontvluchten te denken,
hetgeen trouwens ook tegen zijn gevoel van
eer zou gestreden hebben. De Fransche oor
logsbodem aanvaardde dan ook welgemoed
den onvermijdelijk en strijd.
De kapitein gaf bevel, zonder een schot, te
lossen, mot volle zeilen op het kleinste der
vijandelijke schepen af te gaan. draaide, op
een pistoolschot afstand genaderd, bij. gaf den
roover van bakboordszijde de volle laag. en
joeg, schielijk wendende, ook van stuur
boordszijde zijne moordende kogels den ver
rasten Algerijn in de zijde.
Verschrikkelijk was de uitwerking dezer
dubbele uitbarsting. Zeilen, stengen en mas
ten vielen krakend op het dek van den zee-
roovor neder, en verpletterden de manschap
den in het dieet-en de regeling van
de spijsvertering; men vermijde
vlceschspijzen en srerke verhittende
dranken, oen lauw bad zal gunstig
werken.
Togen rheumatischo tandpijn moet
men tegelijk met een heet voetbad
stoom inhaleeren, of zich met het ge
zicht boven een kokenden waterke
tel plaatsen na afloop hiervan wasch
men het gezicht met koud water na,
wrijft men zicli stevig af om eene
sterke bloedbeweging te veroorzaken,
en leggc zich onmiddelijk daarna te
bed.
Holle kiezen zijn mcerendeels oor
zaak van plaatselijke pijnen, de ze
nuw komt door de holle kies in aan
raking met vreemde bostanddcelen of
koude en dit heeft hevige pijn ten
gevolge; het laat zich hooren dat
bovengenoemde middelen hiertegen
niets helpen, men kan in dit geval
niet beter doen dai door een kon
digen tandarts de k'A. 'e laten nloin-
beeren óf desnoods laten trekken.
Voor kinderen, die nog in de pe
riode van tanden krijgen zijn, wordt
de pijn, die met de komst der tan
den gepaard gaat, het best vei zacht
door koele compresjes of spoelen
met koud water.
Men schrijft aan het D. v. N.:
Evenals bijna elk jaar wordt ons
gewest dezen zomer wederom getei
sterd door de ziekte in de aardap
pelen. Hot begin der ziekte is, dat
zich bruinachtig zwarte vlekken aan
het loof vertoonen, die zich weldra
over alle bladeren uitbreiden en ein
delijk ook de stengels aantasten, zoo
pen, die er zich op bevonden. Verschillende
schoten onder water deden de zee met woest
geweld naar binnen stuiven, zoodxt het vaar
tuig, na eenigen tijd reddeloos op de golven
omgedreven te hebben met man en muis in de
diepte wegzonk.
Ondertussclicn was het grootste der beide
roofschepen de Atalanta genaderd en joeg
eene volle lading In hare zijde, zoodat de ver
schansing weggeschoten werd en yele Fran
schen sneuvelden. Spoedig daarop was het
fregat door den zeeroovor geënterd. De Alge
rijnen, woedend over de nederlaag hunner
makkers, wierpen zich onder een vervaarlijk
wraakgesehreeuw op het veege Fransche vaar
tuig. Onstuimig was de aanval, maar niet
minder dapper de verdediging. Met een ha
gelbui van kogels werd de vijand begroet, en
verder met krachtige sabel- cn bijlslagen ont
vangen; na een korten, maar hectcn strijd
werden de Algurijen van het dek op hun eigen
bodem teruggeworpen.
Nog gaven de zeeroovers den moed niet
op; hun overmacht in manschappen kon hen
een tweeden aanval met nog meerder volk
doen ondernemenmaar qok thans moest
hunne onstuimige dapperheid voor den be
daarden moed en het beter beleid der Fransche
matrozen onderdoen. En toch hoorde men
geen juichtoon van do «Atalanta" opstijgen.
Geen wonder! de kapitein ligt, door een mus
ketkogel in de borst getroffen, dood op het
dek uitgestrekt terwijl ook de eerste luite
nant door een sabelhouw doodelijk gewond is.
Charles Guéret, zelf nog ongekwetst, doet
den doode on den stervende in de kajuit ver
voeren; do roovers bemerkende, dat het nood-
dat do plant binnenkort geheel af
sterft en de akkers met aardappelen
een zwarte kleur aannemen.
Natuurlijk oefent dit een zeer na
deel igen invloed uit op den groei
van liet gewas cn dus ook op de
deugd der aardappelen. Blijft bet
weder nu gedurende en na verloop
der ziekte Hink droog, dan is daar
mede de nadeelige werking op de
aardappelen uit. Volgen echter dik
wijls regenachtige dagen, dan scliij
nen de ziektekiemen met het regen
water in den grond te dringen en
deelen zij zich aan de knollen mee,
waardoor niet zelden de. helft of moer
nog voor het verbruik ongeschikt
worden.
Er is bijna geen enkele aardap-
pelensoort, die vrij blijft van ziekte
hoewel de eeno er meer vatbaar voor
is dan de andere. Wel worden van
tijd tot tijd niouwe soorten geteeld,
die gedurende enkele jaron van deze
plaag verschoond blijven, maar het
duurt in den regel slechts een vier-
of vijftal jaren, of ook de aanvanke
lijk ziektevrije worden aangetast.
Thans zijn dan ook reeds alle aard
appelvelden besmet. Vele zijn reeds"
geheel, zwart, tal van andore half
op weg om het worden. Alleen en
kele stukken met champjons en jam
men slaan nog in vollen groei.
Dit jaar worden op verschillende
plaatsen proeven genomen met mid
delen ter bestrijding der ziekte.
Men gebruikt daartoe de zooge
naamde bouillie bordelaise. Dit is
eon oplossing van kopervitriool en
gebluschte kalk in water. Met be
hulp van een opzettelijk daartoe in
gerichte spuit, die dienst doet als
zuig- cn perspomp, wordt deze vloei
stof in tallooze kleine druppeltjes als
lot hun gunstig goweest is, ondernemen mot
nieuwen moed een derden aanval. Door ver
moeienis uitgeput en erger nog door
het verlies hunner hevelhebbers in verslagen
heid en verwarring gebracht, wijken de Fran
sche matrozen voor hef geweld van den her
nieuwden aanval; reeds is het halve dek in de
macht der Algerijnenreeds is een hunner op
het, punt de Fransche vlag neer te halen, toen
Charles Guéret op het dek vloog, en met een
enkelen blik den toestand overziende, met
zijn zwaard den roover aan den mast den kop
kloofde, en zich onder den uitroep: -Voor
God en Frankrijk roiddemmder de vijanden
stortte. De Fransche matrozen, den verme-
telen moed van hun luitenant aanschouwende,
herkregen hunne bezinning, wierpen zich niet
leeuwenmoed op de roovers. oti dwongen hon.
na eene hardnekkige worsteling, kef dek van
de - Atalanta" te verlaten. I)eor zooveel vruclt-
telooze aanvallen ontmoedigd, haasten tie Al
gerijnen zich do enterhaken te kappen, om
door eene schandelijke vlucht leven en vaar
tuig te redden.
II.
Na een doodstrijd van weinige uren over
leed de eersle-iuitenant van de -Atalanta,"
waardoor het opperbevel tijdelijk aan Charles
Guéret verviel. Het Fransche schip bevond
zich op de hoogte van Kaap Blanco, dns ver
van liet Kuropeesche vasteland verwijderd.
De nieuwe bevelhebber besloot naar hot ei
land Sardinië koers te zetten, wat evenwel
bij den ontredderden staat van hot vaartuig
uiterst moeilijk was. Er bleef echter geen©
andere keus over luitenant Guéret d.edd.-
een stofregen over het loof der a;
appelen verspreid en vormt zich z
doende als een blauwachtig laa.
ovor de bladen.
Volgens de theorie moeten
ziektekiemen als ze door den \vi
of op andere wijze met de plant
aanraking komen, door dit mengs
van kopervitriool eu kalk word
gedood. De bewerking moet geschi
den voordat zich sporen van ziek
in de aardappelen vertoonen en n
verloop van een paar weken worde
herhaald, daar allicht het duim
laagjo van het mengsel door liet re
genwater van het loof afspoelt.
Op het proefveld der afdecling
Berlicum van do «Frioscho Maatschap
pij van Landbouw" is dit middel in
toepassing gebracht. Daar bevinden
zich drie smalle akkers (nog geen
twee meter breed) met zoogenaamde
Wiersier zaaiers, eon aardappel, die
wat het loof aangaat, zeer vatbaar
is voor de ziekte. De .heide ui ttwato,
akkers zijn mot hot bovtrngunoemdo
middel bespoten, de middelste niet.
Van dozen laatste was hot looi bij
na geheel afgestorven, terwijl de be
sproeide akkers slechts hier cn daar
enkele vlekken vertoonden, if el mid
del had dus do ziekte wel niet ge
heel geweerd, maar toch zeer dui
delijk zijn werk ring getoond. Boven
dien moet in aanmerking worden
genomen, dat de besproeide akkers
in de omnicide! ij kc nabijheid van een
besmet veld lagen, zoodat de loven
elkander aanraakten. In gewone ge
vallen, zou onder die omstandigheden
de ziekte zich onmiddelijk hebben
overgeplant.
Hot schijnt dus, dat in do «bouil
lie bordelaise' inderdaad een middel
gevonden is, om do aardappelziekte
gewonden verbinden, de door het gevecht ge
leden schade zoo goed mogelijk herstellen, de
lekken stoppen eu nieuwe zeilen opzetten.
Met de gezonde manschappen poogde hij het
schip eene noordelijke richting te geven maar
door tegenwind opgehouden, bleef het ver
scheidene dagen in het gezicht der Barbarij-
schc kust.
Het was in den namiddag van een storm
achtige» dag: de matrozen waren met alle
macht aan het werk, om het fregat bij do
hooge zeeën vlot te houden, toen aan den noor
delijken horizon een zeil naderde. Met groote
snelheid kwam het vóór den wind op do «Ata
lanta" af. Met ontzetting bespeurden do
Franschen, dat het naderende schip van den
tap der mast de Algerijusche admiraalsvlag
liot waaien. Do vijandelijke bodem was een
linieschip van 90 stukken. Ontvluchten w
onmogelijk: noordwaarts kwam de zewoover
met volle zeilen aanzetten, en ten zuiden lag
do vijandelijke kust. Er hleef dus goen ander
middel over dan met het ontredderde vaartuig
den ongelijken en wanhopige» strijd te aan
vaarden. Weldra was de vijandelijke admi
raal het Fransche fregat op ecu gewoerskogel
afstand genaderd en sommeerde het zich over
te geven. Hiertoe was echter de dappere
Guéret niet te bewegen. Door eene korte toe
spraak sprak hij zijnen manschappen mood
wees hen op het harde lot, da' hen te wachten
stond, indien zij levend in 's vijands handen
vielen, en spoorde hen leu slotte tot een strijd
op leven cn d -od aan.
\VovR vervolgd.