iemaenschap*
ZATERDAG 20 DECEMBER 1890.
ELFDE JAARGANG
No. 31.
Uitgever:
W. VAX DEN MUNCKDOF-Sasscn.
Deze Courant versehiji t lederen Zaterdag.
Zij, die zich nog
voor 4 Jan. wenschen
le abonnceren op ,.PEEL en MAAS"
ontvangen de nog verschijnende
nummers GRATIS.
Feuilleton.
Iets ever Kaikb investing.
Stand dei* Maan.
L.K. 4® Donderdag N.M. 12e Vrijdag K. L. 18 Donderdag V.M. 26 Vrijdag
Stand der Kon.
5, 10, 16, 22, 23 Nov. op 7.53; 7,59; 8.5; S,9; 8.11; v/ra.; onJer 3.18, 3,46, 3.46, 3.49. 3.52; n'm
Abonnementsprijs per kwartaal.
voor Vbnrat 50 c.
franco por post 65 c.
voor het buitenland 85 c.
nffonderlijke nummers 6 c.'
Prijs der Advertentiën:
van 15 regels 30
elke regel meer 6 e.
pronte letters en vignetten naar pla:,tsruimto.
Advertentien, 3maal geplaatst, worden 2maal berekend.
Advertentión of Icgorscndan
Stukken gelieve man Vrijdag
vóór 2 uur 's-middags te be
zorgen aan het Bureau «Peel en
Maas" te Venray.
Het woord «gemeenschap" doet in
onze dagen nog al eens dienst. Niet
zeker achten wij het, dat ieder or de
juiste strekking van begrijpt.
Eigenaars of gebruikers van onroe
rende goederen spreken van een ge-
meenschappelijken muur, of van een
dito schutting, als zij gelijke rechten
op het geheel hebben: men kan dan
niet zeggen, dat de helft aan A de
wederhelft aan B toebehoort. Wilde
1;,j iuu,' Zijg,
slopen, dan zou hij daarmede te kort
doen aan de aanspraken van zijn me
debezitter. In ons Burgerlijk wetboek
zijn daaromtrent bepalingen opgeno
men, die ten doel hebben conflicten
te voorkomen.
Maar die gemeenschap legt ook
verplichtingen op. Wanneer de geza-
melijke bezitting herstelling behoeft,
moeten beiden dat bekostigen, en mo
gen zij de uitgaven, daaraan verbon
den, niet op elkanders hals schuiven.
Weigert een der belanghebbenden zijn
medewerking, op grond, dat, naar
zijn oordeel, de noodzakelijkheid niet
bestaat, dan kan hij langs gerechte
lijken weg daartoe gedwongen worden.
Nu is het een eigenaardig, hoewel
Ongewoon levendig waren de straten. Heele
zwermen van pas bevrijde sclioolkinderen
kwameud jubelend eu schreeuwend voorbij.
In de verte klonk wegslepende militairo mu
ziek helmknoppen en geweerioopen fonkelden
in bet schitterend zonnelicht. Steeds nader
kwam de troep. Overal werden de ramen op
geschoven, de wagens en karen weken ter
zijde en de voorbijgangers bleven staan, om
de soldaten te zien voorbijtrekken.
Met verhitte, bezweete gezichten marcheer
den de bestoven soldaten op de maat van een
opwekkenden marsch, natuurlijk omringd en
voorafgegaan door juichende kinderen en
straatjongens. Plotseling slaan twee voor een
equipage gespannen paarden, door bet geraas
schuw geworden, op hol. Allen in de nabijheid
vliegen angstig uiteen. In minder dan een
seconde is de geheeïe straat schoongeveegd.
Slechts een klein meisje, in 't licht gekleed,
blijft als vastgenageld staan. Reeds komen
de verwoede dieren nader snel als de ge
dachte vermindert de afstand, die hen scheidt
■en één oogenblik nog, en het kind is ver
pletterd, verbrijzeld. De adem stokt den toe
schouwers in de keel, groot en klein houdt
zich het hart vast, maar niemand steekt een
hand uit om te redden. En thans uit hon
derd kelen klinkt een luide angstkreet daar
niet onverklaarbaar verschijnsel, dat
we spoediger geneigd zijn om aandeel
op te eischen van de rechten, die de
gemeenschap schenkt en van de voor
deden, die zij verleent, dan te berus
ten in de verplichtingen en lasten, die
er aan verbonden zijn. Wanneer eeni-
ge personen gezamelijk bezitters zijn
van een stuk weiland, dat niet ver
deeld kan worden, dan zullen zij er
wel zooveel stuks vee op laten loopen
als de uiterste grens van hun bij re
glement vastgestelde bevoegdheid aan
wijst; doch indien ook bepaald is
dat zij er een zeker aantal karrevrach-
ten mest op te brengen hebben, rekent
er dan maar op, dat zij wel zullen
zorgen, de ladingen niet te groot te
maken. De ^ondervinding is bewijs
genoeg om het ta staven.
In sommige beschaafde landen wordt
tegenwoordig de leer gepredikt, dat
het goed zou zijn het domein der ge
meenschap uit te breiden. Volgens hen
die zoo denken moest er niets in
persoonlijkgbezit zijn, alles moest aan
allen toebehooren. Natuurlijk kreeg
o::; :i.-Z'.t Achccfdo niemand
armoede te lijden.
Of zij, die zulks beweren, gelijk
bebben, is moeilijk uitte maken. De
proef te nemen, op eenigzins ruime
schaal, kan niet aangeraden worden,
op grond van de ervaringen met die
communale bezittingen opgedaan, waar
van we zoo even spraken. Juist omdat
het er zoo slecht mee ging, daar ieder
aan het langste eind wilde trekken, en
de offervaardigheid voor grondverbete
ring, neen, erger nog, voor maatregelen
om algeheele uitputting te voorkomen,
op het laagste peil bleef, mag de ophef
fing van gemeenschappelijk grondbezit
beschouwdjworden als een stap in voor-
waartsche richting, als een maatregel in
het belang der betrokken personen. In
Indie, bijzonder op Jav;., is, zooals mor,
weet hetzelfde vraagstuk, sinds jaren
aanhangig, en het is r et twijfelachtig
in welke zin de oplossii g zal vallen, al
geschiedt het niet zoo spoedig als aan
velen wenschelijk toeschijnt.
Iets anders is het, wanneer het be
paalde inrichtingen goidt, die aan een
aantal personen, met ongeveer golijke
belangen ten goede kom n, vooral wan
neer zij niet tot stand zijn le brengen,
dan door veler samenwerking, Dan
wordt aan het gemeenschaps gevoel een
practische toepassing gqgeven, nu eens
uitgaande van eon op SUatsrechlolijken
grondslag gevormde vcreeniging, zoo
als een gemeente of een waterschap, dan
weer door een combinac e, die alleen in
het maatschappelijk belang haar uit
gangspunt vindt.
Wc:dt vervolgd.
De kalk is een oud bekende in 't
landbouwbedrijf; iedereen weet. dat
zij dikwijls een krach ig verbeterings
middel is van den gAnd, en, doel-
7 sAl
van 't land merkelijk kan doon stijgen.
Een verbeteringsmiddel is niet steeds
te beschouwen als een eigenlijke mest-
specie of plantenvoedingsmiddel; doch
in sommige gevallen is de kalk het
eene zoowel als het andere, vooral,
waar de bodem van natuur ta weinig
kalk bevat. Sommige planten, zooals
klaver en lucerne, hebben bijzonder
veel behoefte aan kalkstoffen.
Doch de kalk vervult nog een an
dere rol.
Is de bodem verzuurd, dan neutra
liseert zij deze zuren en verbindt
zich daarmede tot onzijdige, niet zure
stoffon. Deze zuren ontstaan veelal
door 't langzaam rotten van vele plant
aardige stoffen. Daarbij vormen zich
hebben de paarden het kind bereikt een
jongenshand sleurt hot weg de dieren wor
den op zij geworpen; maar nog treft een
zware hoefslag het hoofd van den heldhaftigen,
kleinen knaap hij struikelt, valt om
hem heen klinken angstkreten van doodelijk
verschrikte raenschen, eenige schreden
verder wordt het voertuig eindelijk tot staan
gebracht. Dit alles is in eenige secondon
afgespeeld. De soldaten zijn reeds ver weg,
dof hoort men nog het tromgeroffel in de verte.
Daar dringt door den dichten raenschen-
kring, die zich om den zwaar gewonden knaap
heeft gevormd, een man naarvoren hij
buigt zich over het kind heen en kermt
«O God!... mijn jongen mijn Willy!..."
Ilij neemt hem up in zijn armenmet een
zeker gevoel van eerbied maakt de menigte
ruim baan; zij roemt den heldenmoed van zijn
zoon. tracht hem te troosten hij hoort niets
als het zacht gek'-eun van zijn lieveling
Een sombere nevel verduistert zijn blik en in
zijn ziel is het stikdonkere nacht
En do dag gaat voorbij, de nacht breekt
aan en de morgen komt... een droeve, grauwe
morgen. Frederik Willem Pickdraat is een
oud, levensmoede man geworden. Zijn lievo-
ling ligt in ijlende koorts op liet ziekbed ter
neer.
De couranten hadden allen Willy's lof ver
kondigd. I)o professor had dadelijk om zijn
eigen dokter gezonden en was daarna zelf ge
komen. had hem de handen gedrukt en beloofd,
de geheele zorg voor Willy's toekomst op
zich to zullen nemen. Zelfs mevrouw, in eigen
persoon, de schoono Leonie, was de kelder
trap afgedaald en had hem [ïaar hartelijke
deelneming betuigd. Onder dit alles was hij
echter gevoelloos geblevon, de smart in zijn
binnenste knaagde er niet minder hevig om.
Pickdraat zat aan het bed van den kleinen
ziek© en luisterde angstig naar de moeilijke,
ongeregelde ademhaling. Nu on dan wischte
hij met een doek de zwoetpaarlen van het ver
hitte gezichtje af. Met het magere, gloeiende
kinderhandje in de zijnen goklomd, zat hij
daar uren lang alleen mot zijn smart. De dok
ter had maar steeds gezegd -zoolang er leven
is, is er hoop", maar dat was een schrale
troost
Bij den professor vierde men den vijfden
verjaardag van de kleino Lola. Bij do stilte,
die er bonoden heersebte, kon men duidelijk
het klinken der glazen en het vroolijk praten
en lachen booren. Die luidruchtige vroolijk-
heid trof don ougelukkigen vader als een dolk
steek in de ziel.
Ja, zij konden wel feestvieren!
Daar kwamen lichte kindervoetjes de trap
afgesneld. Zachtjes werd de deur opengeduwd
en de kleine Lola drong het vertrek binnen,
feestelijk gekleed en de blonde lokken met
bloemen getooid. Haar opgenomen schortje
hield zij met de eene hand omklemd.
Behoedzaam trad zij op de teentjes nader.
«Slaapt Willy!" fluisterde zij, terwijl de
groote kinderoogen half angstig naar het in
schemer gehulde ledikant staarden. «Boven
stond de deur open en toen hen ik stilletjes
weggeloopen om hem dit te brengen
Dit zoggendo deed zij oen greep in haar
schortje en legdo een groot st.uk taart op het
dek.
«Maar u mag het niet opeten, hoor!" bab-
dan ook stikstofverbindingen, die,
zooals men oppervlakkig zou kunnen
denken, ^zecr geschikt zijn voor den
bodem; .wij trachten met do bemesting
immers steeds stikstof in den
grond te brengen. Dit is juist, doch
men moet ook in 't oog houden, dat
deze stikstof daar liggen kan als een
dood en werkeloos kapitaal. Turf eri
veen bevatten wel eens zeer veel stik
stof. Doch er is iets meer noodig;
de stikstof moet zich kunnen omzetten
in salpeter. Welnu, kalk brengt de
omzetting van de werkelooze stikstof
in wei kzamc salpeterzouten zeer guns
tig in volleu
gaug.
Men weot, dat de plant, behalve
stikstof en kalk, ook nog kali of pot-
ascli noodig heeft; min of meer is
daarvan in elk goed bouwland aanwe
zig; maar ook deze voedingsstof ligt
er soms tot in het oneindige, werke
loos en dood, omdat zij met andere
zelfstandigheden verbonden en in die
omstandigheden moeilijk of in 't geheel
niet oplosbaar is. Wordt dan kalk op
't land gebracht, dan maakt zij do
"poiaè-ch- •uit harevor.b-S«d»:ngeii loc pf
vrij en voor de plantenvoeding ge
schikt.
De kalk maakt eindelijk koude en
taaie gronden losser, zachter 011 poreu-
ser, iets dat elk practised landbouwer
wel weten zal.
Men moet echter met de kalk voor
zichtig omgaan en het eigenlijk mesten
mag bij 't gebruik daarvan niet over
het hoofd worden gezien; anders zou
men van een allerbest hulpmiddel
slechts misbruik maken en don bodem
uitputten.
Men begrijpt, hoe onberedeneerde, te
ruime of te dikwijls herhaalde kalkbe-
mesting in vroegere eeuwen aanleiding
kon geven tot het bekende spreek woord:
«Kalk maakt de ouders rijk, maar de
belde zij verder, «alleen maar ervan proeven".
Meteen brak zij er een klein stukje af en hield
het hem voor de lippen. «Daar, liet is appel
taart". Met een flauw lachje weerdo de vader
haar af. Al maakte hij or zichzelven een ver
wijt van, toch kon hij een gevoel van wrok
niet onderdrukken bij het gezicht van het be-
koorlijko kleine meisje.
«Wilt u er lieusoh niets van hebben?"
En na een oogenblik geaarzeld te hebben,
stak zij het in haar eigen mondje, daarna de
kleverigo vingortjes aan haar schortje af
vegende.
«Maar ik wou toch zoo graag Willy even
zien. Tilt u mij oven op ik zul zoo stil als
een muisje zijn".
Hij hief haar op en met open, verwonderde
oogen keek zij naar den armen patient, die,
met een witten doek om hot hoofd, haar akelig
vreemd voorkwam.
Juist sloeg hij de oogen op. Met dwalende
blikken staarde hij op het rozerood© gezichtje,
toen kwam er eene flikkering in zijn oogen
hij had zijne kleine speelmakker herkend.
Het heele gezichtje leefde op. de handen gre
pen krampachtig het dok vast, alsof hij zich
wilde oprichten, doch toen zonk hij krachte
loos in de kussens terug. Als een zucht kwam
het over zijne lippen:
«Lola
Buiten zich zelve van vreugde zette Pick
draat het kind op den grond, en boog zich
over den knaap heen.
«"Willy lieveling hoe is 't met je?
herken je je vader ook? Willy 1!
kreet hij plotseling met rauwu stem. terwijl
hij de handen van Jeu knaap greep, «je moogt
kinderen arm", wat coiiü alom in ge»
bruik was. Een ander spreek woord
zoide: «Zorg dat do mestwagen do kalk»
kar vol gé".
't Blijkt dan, dat de kalk vooral ge
schikt is voor humu.se gronden, die eeno
groote hoeveelheid plantaardige over
blijfselen in zich bevatten. Dit is zeer
dikwijls het geval met oude grasgron
den, ouder wier zoden dikwijls van lie
verlede een dikke laag huinus aangroeit
Daarin kan veel stikstof zitten, terwijl
toch de bleeke tint van liet gras ver
raadt, dat de grond aan dien stikstof-
voorraad niet voel heeft. Hier kan door
kaikbemesting veel nut gesticht worden.
Men verzuime dus niet te beproe\en of
deze humuslaag, in aanraking met.
kalk gebracht, niet de noodigo ver
andering kan brengen, waardoor het
weiland dan op duurzame wijze ver
beterd zal worden.
Do beste gelegenheid om bouwland
met kalk te voorzien, geeft de hei-
baalde bewerking van braakliggende
perceelen; voor humusrijke bouwgron
den blijft de braak steeds een ui'^nun-
teniö maatregel.
Er is onder dit opzicht een groot
onderscheid tusschen bouw- en weilan
den. De eersten zijn allen min of
ineer krachtig voorzien van salpeter
en de kuituur tracht dien salpeter in
do hoogst mogelijke werking te hou
den, terwijl 't nuttig verlies niet min
der krachtig door bemesting wordt
aangevuld. liet weiland echter kan
beschouwd worden als eene langzaam
werkende veenfabriek, waarvan men
do werking doelmatig moot tegengaan.
Daarom worden zij gedraineerd, wan
neer zij last van water hebben, ge-
egd orn ze toegankelijk te maken
voor de dampkringslucht, en met kalk
voorzien, wanneer zij zuren.
De weilanden, vooral de lage wei-
niot starven O God 1 mijn jongen mijn
lieveling
Hot nog oven opflikkerende mat hrandemlo
levenslampjo was voorgoed uitgeblqscht.
Daar stond Lola, te angstig bijna om adem
te halennog op dezelfde plaats als waar do
vader haar had neergezel. Zij begreep nie's
van wat er gebeurde, maar zij had toch een
duister besef van iets akeligs zij wenselite
zich ver weg, maar zij durfde zich nauwelijks
bewegen
Boven werden eenige zachte accoorden op
de piano aangeslagen. Een beioo veremlo
vrouweslem deed zich hooi endo sehoono
Leonio zong een lied van oene bloem, die ver
dort en afvaltNu kon de kleine haar
leed niet langer verkroppen jjn met do vuistje?
do Opkomende tranen terugdringend, jam
merde zij«Ik wil naar moetje toe..." Piek-
draat stond met moeite op. Zijne oogen rolden
hem woest door hot hoofd, zijn haar hing herii
verward om de slapen; om deu mond ver
toonde zich een vreeselïjko trek.
Mij droeg Lola de trap af en zotte haar in
de schitterend verlichte vestibule neer.
En hol en heesch klonk zijn stem, toon hij
zeide: «Ga heen, kind, en zeg aan je vader,
dat Willy dood is 1... dood!