flIMY, HORST en omstreken, Buitenland. ZATERDAG 22 NOVEMBER 1890. ELTDE JAARGANG No. 47. Uitgever: W. VAN DEN' MUNCKIOF-Sassen. Doze Courant verschijnt icdcren Zaterdag. Dc toestand van den H. Vader. Feuilleton. Icls over hel planten van boomen. Bek ;ie L.K. 4® Dinsdag N.M. 1! S(and der .YEaan. Woensdag E.K. 19° Woensdag. V.M. 26e Woensdag 5, 10, 10. 22, 28 Nov. op Abonnementsprijs per kwartaal. voor Venray 50 c. franco per post 65 c. voor het buitenland 85 c. afzonderlijke nummers 6 c. Stand fier Zon. 7,12; 7.22; 7,33; 6.43; v/m.; onder 1.25, 1.15, 4.7, 3.59, 3.53; n'm. Prijs der Advertentiën van 15 regels 30 c. elke regel meer 6 c. groote letters en vignetten naar plaatsruimte. Advertentiën, 3maal geplaatst, worden Smaal berekend. Advertentiën of Ingezonden Stukken gelieve men Vrijdag vóór 2 uur 's-middags te be zorgen aan het Bureau »Peel en Maas" te Venray. Het is recht en plicht te gelijk van ieder katholiek om de zaak van den Vader aller geloovigen voortdurend voor te staan en van zijne zijde mede te werken tot die groote uiting van het katholieke leven, welke niet op houdt recht te vragen voor den raus. Het behoeft niet te verwonderen, dat de brief van den H. Vader aan de bisschoppen van Italië, ook blijkens de uitlatingen van de den II. Stoel vijandige pers een diepen indruk heeft gemaakt. De Opperherder bedroefd door de aanslagen, die in den laatsten tijd in Italië tegen deu godsdienst zijn gepleegd, richt tot de bisschoppen, de geestelijkheid en de geloovige van Italië eene breve die gedateerd is van 15 October. Van de hoogte van den Apostolischeu Stoel, werpt de Paus zijne vaderlijke blikken op Italië, dat Hem zoo dierbaar is en dat Hem des niettemin onophoudelijk met nieuwe bitterheden overlaadt. Volgens het voorbeeld van den II. Gregorius den Groote, zou Z. H. stilzwijgend de be- leedigingen verduren, die Hem persoon lijk worden aangedaan, maar het, geloof van een geheel volk is daar door in gevaar, en daarom is het Hem onmogelijk te zwijgen. Men weet het: vooral voeren de secten den ooriog tegen den godsdienst en de Kerk van Christus; maar in Italië draagt die krijg een door haat en stoutmoedig heid verscherpt karakter. Om het volk te bedriegen, zegt men het, dat er slechts sprake was van eene politieke kwestie; onder dit valsche voorwend sel heeft men de wereldlijke macht DE 3. Op eenmaal hoorde ik do stem van den dokter: «Ziezoo moedertje, liet is in orde! Nu kunt ge loslatenZiet ge, dc kleine heeft het reeds gemerkt, het is hem nu veel vrijer op de borst, hij trekt niet meer met de schou ders, zijne ademhaling is rusiig en kalm en bij beze temperatuur behoeven wij verder niets te vreezen." «God zij dank!" mompelde Hans. «Hoor nu verder wat dokter Preus voor een man is. Nadat hij weer alles zorgvuldig ingepakt had, schreef hij iets op een briefje, wat ik onmiddelijk naar de aphotheek moest brengen. Het bloed steeg mij naar het hoofd. Gij weet, wij hebbed sedert gisteren geen tien penningen meer in huis. De apotheker geeft geen crediet, zooals herbergier en koopman. Wat moest ik beginnen? Ik vatte moed en vertelde den dokter onze armoede, hoe wij door iemand, voor wien wij borg waren ge bleven, bedrogen waren geworden, hoe wij door mijne ziekte achteruit waren geraakt. Ik smeekte hem bij den apotheker een goed woordje te doen en hem te verzoeken ons eenige weken te horgen; ook hij moest niet boos zijn omdat wij nu onmogelijk betalen konden. Toen lachte hij, trok zijn beurs en gaf mij een goudstuk. «Wees niet kinder van den Paus omvergeworpen. Thans schroomt men niet te verklaren, dat men zelfs de geestelijke macht wil aanranden. Den weg bereiden voor eene geheele afschaffing van het paus schap, Italië bevrijden van zijn »on- verzoenlijken doodsvijand," van Ro me het middelpunt der algemeene verwereldlijking maken, en het groote program der menschelijke vrijheid af te kondigen: dit zijn de besluiten der maconnieke secten, en Italië is een der landen, waar deze het onbe- schaamdst hare werking uitoefenen. De man, die hier macht in handen houdt, heelt het onbewimpeld durven erkennen, toen hij zeider>I)e wezenlij ke en ware strijd ligt tusschen het geloof en de Kerk eenerzijds en de rede en het vrije onderzoek anderzijdsDc regee- j ing heeft de verdienste, zulks begrepen te hebbenen zij heefi de partij gekozen van de rede. De Paus bezweert de Italiaansche bisschoppen, zich niet te laten ontmoedigen. Vervolgens wijst Z. PI. op de vele tegen de Kerk uit gevaardigde wetteu, die duidelijk de bedoelingen toonen, Italië het Chris tendom- to ontrooven eir uok tie gees telijke macht van den Paus te ontne men; ten blijke: de opheffing dei reU- geuse orden, de verplichte krijgsdiens- voor de geestelijken, de roof der ker kelijke stichtingen, het verbieden dei- openbare godsdienstige daden, het Bruno-schandaal, het strafwetboek en de voorgenomen invoering van het burgerlijk huwelijk. De Paus waarschuwt tegen de slech te pers en spoort de Katholieke bla den aan, uit alle macht den Paus te steunen en het volk weder te voeren in de armen dor Kerk, de behoedster der hoogste en eenigste goederen der menschheid. De oorlog der secten te gen den godsdienst brengt de zede lijkheid, orde en veiligheid in gevaar. Door het Pausdom was Italië eertijds achtig vrouwtje! Ik heb het reeds opgemerkt, er- heerscht hier geen overvloed. Doch dit zal voor een recept wel voldoende zijn. En wat mij betreft, wees daarover onbezorgd, Bij den Russischen consul had ik kort geleden bet zelfde ziektegeval. Die man betaalt nu voor u mede. Men moet weten te nemen en te geven. Nietwaar? De papa van den kleine is zeker een hevige sociaal-democraat? In den tegenwoordigen tijd zijn ze liet allemaal. Gij zult zien, hij zal u nooit uitleggen dat het niet meer als plicht was, wat ik gedaan heb. «Die brave man," zeide Mans wel wat ver legen. «En hebt gij het goudstuk aange nomen." «Ik moest wel." De metselaar wischte zich met den mouw de oogen af. «En wat wil nu de assistent?" «Die moet dezen nacht hier blijven. Het is een zeer bescheiden en vriendelijke jonge man. Gij moet eens hooren met hoeveel eerbied hij van den-dokier spreekt. Toen de jongen sliep, heeft hij getracht mij op andere gedachten te brengen, hij heeft mij verteld, hoe de dokter zich voor zijne patiënten opoffert en hoe hij niet eerder ergens weggaat of hij weet dat alles in orde is. Ik was gelukkig dit te ver nemen, want in mijne zenuwachtigheid had ik vergeten den dokter te bedanken," De metselaar nuttigde nu zwijgend zijn avondbrood. Toen siond hij op, schreed eenigo koeren op en neder door het vertrek en vroeg: «Heeft de dokter gezegd, wanneer hij denkt terug te komen." «Morgenochtend en morgen tegen den avond." «Dan zal ik zorgen, dat ik tegen vijf of zes groot, door den Paus jecht te doen wedervaren, zal het rij": zijn vroege- ren roem en achting cl or innerlijke eendracht in het oog 'der geheele wereld herwinnen. Di katholieken der geheele wereld, moe,en het tegen woordig Italië beschoüven als eene vijandin van den godsdienst en het Pausdom. Z. II. eischj niet kracht van woorden, het geheel in uitsluitend bezit der Eeuwige Stal op. Rome kan niet aan 2 machten toebehooren. Ten slotte spoort Z. IL Italië aan, om den Paus de souvi.reiniteit van zijne onafhankelijkheid w der te geven en Rome, dat tot hoofdst: d van Italië is verlaagd, weder tot hjofdstad der wereld te verhellen. Giene socialis tische beweging. En al is nu volgens do getuigenis van den H. Vader, Italië tot nu toe minder daardoor aangetast dan andere lauden, men vergete niet, dat, zouden zijne re geerders in staat zijn, den godsdienst uit te dooven in de barton des volks, dan in de verarming van dat volk en zijne uitzuiging door,middel van de wet,, seyjivop -S'.aat en maatschappij, zo,- v. wellicht elders niet zijn te vinden. Dan zal Crispi, de armzalige kerk- vervolger, wel met zijne dusgenaamde verantwoordelijk van het publiek too- neel zijn getreden, en zal die verant woordelijkheid worden gedragen dooi de onnoozele slachtoffers, welke die gevolgen niet hebben gewild, maar ook niet hebben voorkomen. November is in het land, en dan zegt men moeten vruchtbooinen geplant worden. Zeker, deze maand is daarvoor de beste tijd in een gewoon jaar. Maar 1890 is in dit opzicht geen gewoon jaar. Het najaar uur van het werk terug ben. Ik moet den man toch de hand drukken, die mij liet liefste wat ik heb, gered iieeft en hem mijn innigen dank betuigen." Een bange nacht volgde; Martha bleef wa ken. Hans was van vermoeidheid in de keu ken op een stroo/.ak in slaap gevallen. De assistent zat in den grooten leunstoel en dronk nu en dan van den ouden Bourgognewijn, die de dokter hem met eenige spijzen had gezon den, en stond slechts op om het buisje in de keel te verwisselen, dc ventilatie te regelen en nu en dan met eene desinfecteeroplossing te gorgelen. Dezelfde voorzorgsmaatregelen bezigden Martha en Hans ook, die vier- of vijfmaal met angstigen, vragenden blik het hoofd door de deur hadden gestoken. Het zieke kind werd bijna elk uur gewekt, oin met een penseel in de keel gestreken te worden en geneesmiddelen in te nemen. Daarop sliep het dadelijk weer m. Des morgens in alle vroegte maakte Hans zich gereed om naar zijn werk te gaan. Eer hii het huis verliet, trad hij voorzichtig aan het bed van zijn kind. Het gedruisch had den kleine zeker gewekt. Hij keek zijn vader aan, lachte en sloot toen weder de oogen. De assistent knikte. «Ik geloof, dat ik u gerust kan stellen," zeide hij hallluid. «Wan neer er niets tusschenbeido komt..." De metselaar ging met een verlicht hart op weg en kwam tien minuten te vroeg aan het werk. Daar ontmoette hij het jongmensch dat hem gisteren tot eiken prijs mede naar liet «Zwarte Paard" wilde hebben. De jonge man had bijna den geheelen nacht in de herberg doorgebracht en zag er heel verzwidrd uit, hoeft ons nog warmte gebracht, die moer in de zomer thuis hoorde; daar door is het blad veel langer dan an dere jaren aan de boomen gebleven. En het is niet goed boórncn te plan ten, voor de bladeren er af zijn. Waar om niet? Wel, het uitspitten en over planten is voor een boom altijd een pijnlijke geschiedenis, hij gaat or altijd door achteruit, 't Is bekend genoeg, dat men allerlei planten, die te hard groeien, verplant, om dien groei wat te temperen. Nu kan een boom in het najaar vergeleden worden bij een man. De sappen vloeien dan nog slechts langzaam, de levenskracht is op het punt, niet om te verdwijnen, maar toch om een poos te gaan slapen. Een grijs aard, die een operatie moet ondergaan, herstelt daarvan niet heel spoedig; en zoo lijdt ook de boom. die nog maar half slaapt, door de verplanting meer dan wanneer men hem uit den grond haalt, als er van geen storing in den loop der sappen meer sprake is. Men beginne daarom met planten niet te vioeg, ook al is het November. Als urle Jjoomgn maar voor den strengsten vorst in oe aarde staan, is het al wel. Het verdient aanbeveling, om het gat waarin men den boom wil plaatsen, eer. korte poos voor de planting te graven; de grootste kou en de meeste vochtig heid verdwijnen dan. 1 Zeer diep planten is bepaald nadeelig, omdat de wortels dan weinig lucht krij gen, wat ze vooral na verplanting hoog noodig hebben. Nog liever te ondiep dan te diep. Een voornaam ding, waarop wij bij de keuze van plantvruchtboomen willen wijzen, is liet volgende. Evenals bij alle zaken in de wereld, willen de meusehen ook hierbij: veel voor weinig geld. Under dal »veel" verstaan ze dan groote boomen met machtig veel hout. De kweeker kan dat wel leveren; het kost hem maar weinig moeite, om een booin Toch sprak hij met veel geestdrift over de redevoering van Caspari. Hans Thiel had er heden geen ooren naar. Hij was streng genomen een verstandig man en vroeger reeds was hem bij kalm nadenken in de gedachte gekomen, dat in de berekening van zijne revolutionairgezinde kameraden wel ergens een fout was. Wanneer hij bij gelegen heid niedeschreeuwde, werd hij daartoe meer aangespoord door zijn persoonlijken toestand, dan de werkelijke overtuiging. Heden zag hij de dingen in een geheel ander daglicht. Hij sprak het heethoofd niet tegen en trok slechts de schouders op. Klokslag z.es toog hij ijverig aan zijn werk. Ofschoon de zorg om den klei nen Frits hein nog wat drukte, ging het hem toch liink van de hand. Het was alsof hij wilde bewijzen, dat hij nu evenals Martha, de d>>kior en de assistent zijn plicht op het ge trouwste wilde volbrengen. Meer kan een mensch niet doen, zoo zeide hij tot zichzelven, en zoodoende behoeft men zichzelven ten minste niets te verwijten. De opzichter, die hem reeds weken lang op de vingers gekeken en hem harde woorden toegevoegd had. liet hem nu mot rust. Om ell uui' kwam dc architect, inspecteerde hiel en daar het werk, onderhield zich eenige mi nuten met den opzichter en toen hij Hans pas seerde zeide hij: -Zoo is het Hink Thiel! Als gij maar wilt dan zijt gij de knapste van allen!'' Hans antwoordde niet, maar het deed hem innerlijk goed, dit juist van den bouwmeester te hooren, dien hij steeds voor onrechtvaardig gescholden had. Toen Anna Huseler fnet haar hoed met bloemen in liet middaguur haar man het eten bracht, kon, hij zonder afgunst aau de hoogte te laten ingaan; ja, 't kost hem meer moeite, hem klei» te houden. Maar wat is het gevolg van dien groei naar de wolken? Ken plant kan, zoo min als een mensch, alles tegelijk doen; zij heeft maar een bepaalde mate van kracht, en het is haar onmogelijk bo venste en onderste takken heide groot to doen worden. Moeten de bovenste dus lang zijn, dan lijdt het heelc onderstel van den boom. En nu zij do onderste takken van nature juist de sterkste en zeker de minste vruchtdragers niet. Kiest men dus groote plantboomen en laat mert deze opgroeien, zooals zo zelf willen, dan wordt de boom leelijk van model, en het duurt ook vrij wat langer eer men vruchten trekt, omdat de boom zijn meeste krachten verspilt aan de hooge verlengtakken, die zonder vrucht blijven. Roept men er een kenner bij, dan zal deze de plant aanmerkelijk inkorten, als liet niet te laat is. Hij doet dit. om de onderste oogen aan het groeien te brengen, waardoor de boom meer vorm en incer vruchtbare takken ver krijgt. t Kan echter gebeuren dat juist tlobr den sterken groei van'boven, deze ondoroogen dood zijn gegaan, en dan helpt geen snoeien meer. Wel zal men vooreen kleineren boom die heter verzorgd is, eenige centen meer moeten betalen, maar men heeft dan ook kans op spoediger en meer vrucht en mooier boom. R. N. Tc Gent zal een hoogleeraar der academie, prof. Van Baurbeke, eerstdaags terecht staan wegens mishandeling, omdat hij onlangs een dienstmeisje van de wed. Van den Peeren- boom, dat bezig was aanplakbiljetten der liberale partij af to krabben van liet huis harer meesteres, een slag in het aangezicht heeft gegeven. den door haar medegobrachton bruidschat den- kon, hij wist nu te goed hoeveel zijne Martha waard was. Toen het vijf uur sloeg, hield Hans met werken op. l)o wetisch zijn wel doener te kunnen bedanken, dreef hem tot grooter spoed aan. Het zweet biggelde hem van het aangezicht toen hij zijn huisje bin nentrad. De assistent leunde tegen het venster en wischte de glazen van zijn gouden bril. Martha stond naast hem. Over liet bedje van den kleine boog zich een slanke gestalte in zomer- kleeding. Hans was behoedzaam binnenge treden, cn bleef aan de deur staan. «Uitste kend!" zeide de dokier, terwijl hij den kleine de wang streelde. 11ij scheen liet binnentreden, van don vader niet te hebben opgemerkt. «Boven alle verwachting goodDaar ziet, hij lacht, de kleine vont. De krachten zijn zeer bevredigend. Ook de keel is lang niet meer zoo erg gezwollen. Kom mijn jongen geef moetje een handje en zeg -Daar ben ik weer!" En nu beveel ia u de grootste voorzichtigheid aan. Dokter Preus legde den kleine liefdevol in de kussens en keerde zich toen om. Huns Thiel meende, dut. het hart hem uit de keel sprong. Sidderend van schrik en van schaamte herkende hij in den dokterden wiel rijder op w ien hij gisteren dien lhaghanigeu aanval pleegde. Hij zou hem herkend hebben aan den ernstigen blik, zonder den duidelijk zichtbaren schram, welke dwars over de wang liep. Dos dokters gelaat verduisterde zich, want ook hij had den brutalen werkman, die hem in levensgevaar gebracht had, herkend. 11et volgende oogenblik lag de aanvaller op de knieëiK Hij bad het hoofd als een aiisda-

Peel en Maas | 1890 | | pagina 1