flIMY,
HORST en omstreken,
Buitenland.
ZATERDAG 22 NOVEMBER 1890.
ELTDE JAARGANG
No. 47.
Uitgever:
W. VAN DEN' MUNCKIOF-Sassen.
Doze Courant verschijnt icdcren Zaterdag.
Dc toestand van den H. Vader.
Feuilleton.
Icls over hel planten van boomen.
Bek
;ie
L.K. 4® Dinsdag N.M. 1!
S(and der .YEaan.
Woensdag E.K. 19° Woensdag.
V.M. 26e Woensdag
5, 10, 10. 22, 28 Nov. op
Abonnementsprijs per kwartaal.
voor Venray 50 c.
franco per post 65 c.
voor het buitenland 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
Stand fier Zon.
7,12; 7.22; 7,33; 6.43; v/m.; onder 1.25, 1.15, 4.7, 3.59, 3.53; n'm.
Prijs der Advertentiën
van 15 regels 30 c.
elke regel meer 6 c.
groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst, worden Smaal berekend.
Advertentiën of Ingezonden
Stukken gelieve men Vrijdag
vóór 2 uur 's-middags te be
zorgen aan het Bureau »Peel en
Maas" te Venray.
Het is recht en plicht te gelijk van
ieder katholiek om de zaak van den
Vader aller geloovigen voortdurend
voor te staan en van zijne zijde mede
te werken tot die groote uiting van
het katholieke leven, welke niet op
houdt recht te vragen voor den raus.
Het behoeft niet te verwonderen,
dat de brief van den H. Vader aan
de bisschoppen van Italië, ook blijkens
de uitlatingen van de den II. Stoel
vijandige pers een diepen indruk heeft
gemaakt. De Opperherder bedroefd
door de aanslagen, die in den laatsten
tijd in Italië tegen deu godsdienst zijn
gepleegd, richt tot de bisschoppen, de
geestelijkheid en de geloovige van
Italië eene breve die gedateerd is van
15 October. Van de hoogte van den
Apostolischeu Stoel, werpt de Paus
zijne vaderlijke blikken op Italië, dat
Hem zoo dierbaar is en dat Hem des
niettemin onophoudelijk met nieuwe
bitterheden overlaadt. Volgens het
voorbeeld van den II. Gregorius den
Groote, zou Z. H. stilzwijgend de be-
leedigingen verduren, die Hem persoon
lijk worden aangedaan, maar het,
geloof van een geheel volk is daar
door in gevaar, en daarom is het Hem
onmogelijk te zwijgen. Men weet het:
vooral voeren de secten den ooriog
tegen den godsdienst en de Kerk van
Christus; maar in Italië draagt die
krijg een door haat en stoutmoedig
heid verscherpt karakter. Om het volk
te bedriegen, zegt men het, dat er
slechts sprake was van eene politieke
kwestie; onder dit valsche voorwend
sel heeft men de wereldlijke macht
DE
3.
Op eenmaal hoorde ik do stem van den
dokter: «Ziezoo moedertje, liet is in orde!
Nu kunt ge loslatenZiet ge, dc kleine heeft
het reeds gemerkt, het is hem nu veel vrijer
op de borst, hij trekt niet meer met de schou
ders, zijne ademhaling is rusiig en kalm en
bij beze temperatuur behoeven wij verder niets
te vreezen."
«God zij dank!" mompelde Hans.
«Hoor nu verder wat dokter Preus voor
een man is. Nadat hij weer alles zorgvuldig
ingepakt had, schreef hij iets op een briefje,
wat ik onmiddelijk naar de aphotheek moest
brengen. Het bloed steeg mij naar het hoofd.
Gij weet, wij hebbed sedert gisteren geen tien
penningen meer in huis. De apotheker geeft
geen crediet, zooals herbergier en koopman.
Wat moest ik beginnen? Ik vatte moed en
vertelde den dokter onze armoede, hoe wij
door iemand, voor wien wij borg waren ge
bleven, bedrogen waren geworden, hoe wij
door mijne ziekte achteruit waren geraakt.
Ik smeekte hem bij den apotheker een goed
woordje te doen en hem te verzoeken ons
eenige weken te horgen; ook hij moest niet
boos zijn omdat wij nu onmogelijk betalen
konden. Toen lachte hij, trok zijn beurs en
gaf mij een goudstuk. «Wees niet kinder
van den Paus omvergeworpen. Thans
schroomt men niet te verklaren, dat
men zelfs de geestelijke macht wil
aanranden. Den weg bereiden voor
eene geheele afschaffing van het paus
schap, Italië bevrijden van zijn »on-
verzoenlijken doodsvijand," van Ro
me het middelpunt der algemeene
verwereldlijking maken, en het groote
program der menschelijke vrijheid af
te kondigen: dit zijn de besluiten
der maconnieke secten, en Italië is
een der landen, waar deze het onbe-
schaamdst hare werking uitoefenen.
De man, die hier macht in handen
houdt, heelt het onbewimpeld durven
erkennen, toen hij zeider>I)e wezenlij
ke en ware strijd ligt tusschen het geloof
en de Kerk eenerzijds en de rede en het
vrije onderzoek anderzijdsDc regee-
j ing heeft de verdienste, zulks begrepen
te hebbenen zij heefi de partij gekozen
van de rede. De Paus bezweert de
Italiaansche bisschoppen, zich niet te
laten ontmoedigen. Vervolgens wijst
Z. PI. op de vele tegen de Kerk uit
gevaardigde wetteu, die duidelijk de
bedoelingen toonen, Italië het Chris
tendom- to ontrooven eir uok tie gees
telijke macht van den Paus te ontne
men; ten blijke: de opheffing dei reU-
geuse orden, de verplichte krijgsdiens-
voor de geestelijken, de roof der ker
kelijke stichtingen, het verbieden dei-
openbare godsdienstige daden, het
Bruno-schandaal, het strafwetboek en
de voorgenomen invoering van het
burgerlijk huwelijk.
De Paus waarschuwt tegen de slech
te pers en spoort de Katholieke bla
den aan, uit alle macht den Paus te
steunen en het volk weder te voeren
in de armen dor Kerk, de behoedster
der hoogste en eenigste goederen der
menschheid. De oorlog der secten te
gen den godsdienst brengt de zede
lijkheid, orde en veiligheid in gevaar.
Door het Pausdom was Italië eertijds
achtig vrouwtje! Ik heb het reeds opgemerkt,
er- heerscht hier geen overvloed. Doch dit zal
voor een recept wel voldoende zijn. En wat
mij betreft, wees daarover onbezorgd, Bij den
Russischen consul had ik kort geleden bet
zelfde ziektegeval. Die man betaalt nu voor
u mede. Men moet weten te nemen en te
geven. Nietwaar? De papa van den kleine is
zeker een hevige sociaal-democraat? In den
tegenwoordigen tijd zijn ze liet allemaal. Gij
zult zien, hij zal u nooit uitleggen dat het niet
meer als plicht was, wat ik gedaan heb.
«Die brave man," zeide Mans wel wat ver
legen. «En hebt gij het goudstuk aange
nomen."
«Ik moest wel."
De metselaar wischte zich met den mouw
de oogen af. «En wat wil nu de assistent?"
«Die moet dezen nacht hier blijven. Het is
een zeer bescheiden en vriendelijke jonge man.
Gij moet eens hooren met hoeveel eerbied hij
van den-dokier spreekt. Toen de jongen sliep,
heeft hij getracht mij op andere gedachten te
brengen, hij heeft mij verteld, hoe de dokter
zich voor zijne patiënten opoffert en hoe hij
niet eerder ergens weggaat of hij weet dat
alles in orde is. Ik was gelukkig dit te ver
nemen, want in mijne zenuwachtigheid had ik
vergeten den dokter te bedanken,"
De metselaar nuttigde nu zwijgend zijn
avondbrood. Toen siond hij op, schreed eenigo
koeren op en neder door het vertrek en vroeg:
«Heeft de dokter gezegd, wanneer hij denkt
terug te komen."
«Morgenochtend en morgen tegen den
avond."
«Dan zal ik zorgen, dat ik tegen vijf of zes
groot, door den Paus jecht te doen
wedervaren, zal het rij": zijn vroege-
ren roem en achting cl or innerlijke
eendracht in het oog 'der geheele
wereld herwinnen. Di katholieken
der geheele wereld, moe,en het tegen
woordig Italië beschoüven als eene
vijandin van den godsdienst en het
Pausdom. Z. II. eischj niet kracht
van woorden, het geheel in uitsluitend
bezit der Eeuwige Stal op. Rome
kan niet aan 2 machten toebehooren.
Ten slotte spoort Z. IL Italië aan,
om den Paus de souvi.reiniteit van
zijne onafhankelijkheid w der te geven
en Rome, dat tot hoofdst: d van Italië
is verlaagd, weder tot hjofdstad der
wereld te verhellen. Giene socialis
tische beweging. En al is nu volgens
do getuigenis van den H. Vader,
Italië tot nu toe minder daardoor
aangetast dan andere lauden, men
vergete niet, dat, zouden zijne re
geerders in staat zijn, den godsdienst
uit te dooven in de barton des volks,
dan in de verarming van dat volk
en zijne uitzuiging door,middel van
de wet,, seyjivop -S'.aat
en maatschappij, zo,- v. wellicht
elders niet zijn te vinden.
Dan zal Crispi, de armzalige kerk-
vervolger, wel met zijne dusgenaamde
verantwoordelijk van het publiek too-
neel zijn getreden, en zal die verant
woordelijkheid worden gedragen dooi
de onnoozele slachtoffers, welke die
gevolgen niet hebben gewild, maar
ook niet hebben voorkomen.
November is in het land, en dan
zegt men moeten vruchtbooinen
geplant worden. Zeker, deze maand
is daarvoor de beste tijd in een
gewoon jaar. Maar 1890 is in dit
opzicht geen gewoon jaar. Het najaar
uur van het werk terug ben. Ik moet den
man toch de hand drukken, die mij liet liefste
wat ik heb, gered iieeft en hem mijn innigen
dank betuigen."
Een bange nacht volgde; Martha bleef wa
ken. Hans was van vermoeidheid in de keu
ken op een stroo/.ak in slaap gevallen. De
assistent zat in den grooten leunstoel en dronk
nu en dan van den ouden Bourgognewijn, die
de dokter hem met eenige spijzen had gezon
den, en stond slechts op om het buisje in de
keel te verwisselen, dc ventilatie te regelen
en nu en dan met eene desinfecteeroplossing
te gorgelen. Dezelfde voorzorgsmaatregelen
bezigden Martha en Hans ook, die vier- of
vijfmaal met angstigen, vragenden blik het
hoofd door de deur hadden gestoken. Het
zieke kind werd bijna elk uur gewekt, oin met
een penseel in de keel gestreken te worden en
geneesmiddelen in te nemen. Daarop sliep het
dadelijk weer m.
Des morgens in alle vroegte maakte Hans
zich gereed om naar zijn werk te gaan. Eer
hii het huis verliet, trad hij voorzichtig aan
het bed van zijn kind. Het gedruisch had den
kleine zeker gewekt. Hij keek zijn vader aan,
lachte en sloot toen weder de oogen.
De assistent knikte. «Ik geloof, dat ik u
gerust kan stellen," zeide hij hallluid. «Wan
neer er niets tusschenbeido komt..."
De metselaar ging met een verlicht hart op
weg en kwam tien minuten te vroeg aan het
werk. Daar ontmoette hij het jongmensch dat
hem gisteren tot eiken prijs mede naar liet
«Zwarte Paard" wilde hebben. De jonge man
had bijna den geheelen nacht in de herberg
doorgebracht en zag er heel verzwidrd uit,
hoeft ons nog warmte gebracht, die
moer in de zomer thuis hoorde; daar
door is het blad veel langer dan an
dere jaren aan de boomen gebleven.
En het is niet goed boórncn te plan
ten, voor de bladeren er af zijn. Waar
om niet? Wel, het uitspitten en over
planten is voor een boom altijd een
pijnlijke geschiedenis, hij gaat or altijd
door achteruit, 't Is bekend genoeg,
dat men allerlei planten, die te hard
groeien, verplant, om dien groei wat
te temperen. Nu kan een boom in
het najaar vergeleden worden bij een
man. De sappen vloeien dan nog slechts
langzaam, de levenskracht is op het
punt, niet om te verdwijnen, maar toch
om een poos te gaan slapen. Een grijs
aard, die een operatie moet ondergaan,
herstelt daarvan niet heel spoedig; en
zoo lijdt ook de boom. die nog maar
half slaapt, door de verplanting meer
dan wanneer men hem uit den grond
haalt, als er van geen storing in den
loop der sappen meer sprake is.
Men beginne daarom met planten niet
te vioeg, ook al is het November. Als
urle Jjoomgn maar voor den strengsten
vorst in oe aarde staan, is het al wel.
Het verdient aanbeveling, om het gat
waarin men den boom wil plaatsen, eer.
korte poos voor de planting te graven;
de grootste kou en de meeste vochtig
heid verdwijnen dan.
1 Zeer diep planten is bepaald nadeelig,
omdat de wortels dan weinig lucht krij
gen, wat ze vooral na verplanting hoog
noodig hebben. Nog liever te ondiep
dan te diep.
Een voornaam ding, waarop wij bij
de keuze van plantvruchtboomen willen
wijzen, is liet volgende. Evenals bij alle
zaken in de wereld, willen de meusehen
ook hierbij: veel voor weinig geld.
Under dal »veel" verstaan ze dan groote
boomen met machtig veel hout. De
kweeker kan dat wel leveren; het kost
hem maar weinig moeite, om een booin
Toch sprak hij met veel geestdrift over de
redevoering van Caspari.
Hans Thiel had er heden geen ooren naar.
Hij was streng genomen een verstandig man
en vroeger reeds was hem bij kalm nadenken
in de gedachte gekomen, dat in de berekening
van zijne revolutionairgezinde kameraden wel
ergens een fout was. Wanneer hij bij gelegen
heid niedeschreeuwde, werd hij daartoe meer
aangespoord door zijn persoonlijken toestand,
dan de werkelijke overtuiging. Heden zag hij
de dingen in een geheel ander daglicht. Hij
sprak het heethoofd niet tegen en trok slechts
de schouders op. Klokslag z.es toog hij ijverig
aan zijn werk. Ofschoon de zorg om den klei
nen Frits hein nog wat drukte, ging het hem
toch liink van de hand. Het was alsof hij wilde
bewijzen, dat hij nu evenals Martha, de d>>kior
en de assistent zijn plicht op het ge trouwste
wilde volbrengen. Meer kan een mensch niet
doen, zoo zeide hij tot zichzelven, en zoodoende
behoeft men zichzelven ten minste niets te
verwijten.
De opzichter, die hem reeds weken lang op
de vingers gekeken en hem harde woorden
toegevoegd had. liet hem nu mot rust. Om
ell uui' kwam dc architect, inspecteerde hiel
en daar het werk, onderhield zich eenige mi
nuten met den opzichter en toen hij Hans pas
seerde zeide hij: -Zoo is het Hink Thiel! Als
gij maar wilt dan zijt gij de knapste van allen!''
Hans antwoordde niet, maar het deed hem
innerlijk goed, dit juist van den bouwmeester
te hooren, dien hij steeds voor onrechtvaardig
gescholden had. Toen Anna Huseler fnet haar
hoed met bloemen in liet middaguur haar man
het eten bracht, kon, hij zonder afgunst aau
de hoogte te laten ingaan; ja, 't kost
hem meer moeite, hem klei» te houden.
Maar wat is het gevolg van dien groei
naar de wolken? Ken plant kan, zoo min
als een mensch, alles tegelijk doen; zij
heeft maar een bepaalde mate van
kracht, en het is haar onmogelijk bo
venste en onderste takken heide groot to
doen worden. Moeten de bovenste dus
lang zijn, dan lijdt het heelc onderstel
van den boom. En nu zij do onderste
takken van nature juist de sterkste en
zeker de minste vruchtdragers niet.
Kiest men dus groote plantboomen
en laat mert deze opgroeien, zooals zo
zelf willen, dan wordt de boom leelijk
van model, en het duurt ook vrij wat
langer eer men vruchten trekt, omdat
de boom zijn meeste krachten verspilt
aan de hooge verlengtakken, die zonder
vrucht blijven.
Roept men er een kenner bij, dan zal
deze de plant aanmerkelijk inkorten,
als liet niet te laat is. Hij doet dit.
om de onderste oogen aan het groeien
te brengen, waardoor de boom meer
vorm en incer vruchtbare takken ver
krijgt. t Kan echter gebeuren dat juist
tlobr den sterken groei van'boven, deze
ondoroogen dood zijn gegaan, en dan
helpt geen snoeien meer.
Wel zal men vooreen kleineren boom
die heter verzorgd is, eenige centen
meer moeten betalen, maar men heeft
dan ook kans op spoediger en meer
vrucht en mooier boom. R. N.
Tc Gent zal een hoogleeraar der academie,
prof. Van Baurbeke, eerstdaags terecht staan
wegens mishandeling, omdat hij onlangs een
dienstmeisje van de wed. Van den Peeren-
boom, dat bezig was aanplakbiljetten der
liberale partij af to krabben van liet huis
harer meesteres, een slag in het aangezicht
heeft gegeven.
den door haar medegobrachton bruidschat den-
kon, hij wist nu te goed hoeveel zijne Martha
waard was. Toen het vijf uur sloeg, hield
Hans met werken op. l)o wetisch zijn wel
doener te kunnen bedanken, dreef hem tot
grooter spoed aan. Het zweet biggelde hem
van het aangezicht toen hij zijn huisje bin
nentrad.
De assistent leunde tegen het venster en
wischte de glazen van zijn gouden bril. Martha
stond naast hem. Over liet bedje van den
kleine boog zich een slanke gestalte in zomer-
kleeding. Hans was behoedzaam binnenge
treden, cn bleef aan de deur staan. «Uitste
kend!" zeide de dokier, terwijl hij den kleine
de wang streelde. 11ij scheen liet binnentreden,
van don vader niet te hebben opgemerkt.
«Boven alle verwachting goodDaar ziet, hij
lacht, de kleine vont. De krachten zijn zeer
bevredigend. Ook de keel is lang niet meer
zoo erg gezwollen. Kom mijn jongen geef
moetje een handje en zeg -Daar ben ik weer!"
En nu beveel ia u de grootste voorzichtigheid
aan. Dokter Preus legde den kleine liefdevol
in de kussens en keerde zich toen om.
Huns Thiel meende, dut. het hart hem uit
de keel sprong. Sidderend van schrik en van
schaamte herkende hij in den dokterden wiel
rijder op w ien hij gisteren dien lhaghanigeu
aanval pleegde. Hij zou hem herkend hebben
aan den ernstigen blik, zonder den duidelijk
zichtbaren schram, welke dwars over de wang
liep. Dos dokters gelaat verduisterde zich,
want ook hij had den brutalen werkman, die
hem in levensgevaar gebracht had, herkend.
11et volgende oogenblik lag de aanvaller op
de knieëiK Hij bad het hoofd als een aiisda-