HOEST Verdraagzaamheid. De onzichtbare vijand. Rekenen, Buitenland. ZATERDAG 18 OCTOBER 1890 ELTOE JAARGANG No, 42. Uitge/er: Doze Courant s Feuilleton. verseItij"t i iedcren Zaterdag:. Stand der .tlaau. L.K. 5* Zondag N.M. 13 Maandag E.K. 2D Dinsdag. V.M. 28» Dinsdag. 5, 10, 1G. 22 Stand der Zon, 28 Oct. op G.8; 0, IT; G.2G; G.37; G.-JS; v/m.; on Jar 5.2*, 3.17, 5.4, 4.51, 4.30; ff/fij. Abonnementsprijs per kwartaal. voor Vbnray 50 c> franco per post 05 c voor het buitenland 85 c> afzonderlijke nummers W. VAX DEX MlNCKIIOF-Sassen. Prijs dér ▼an 15 regels Advertentiën:' Ad dvertentiën of Ingezonden Stukken gelieve men Vrijdag 'vóór 2 uur 's-middags te be zorgen aan het Bureau »Peel en Maas" te Venray. Wat is zij Het woord geeft do beteekenis zelve aan. Men verstaat er door, dat men andersgezindten, die niet ons in geloof verschillen, duidt, verdraagt. Zij heeft tot dubbelen grond slag, de rechtvaardigheid en de liefde. Volgens den eersten eerbiedigt zij alle werkelijk bestaande rechtstoestanden, zonder de minste krenking toe te la ten; volgens den (weeden is zij met den waren geest van liefden bezield, jegens hen, die met haar niet één van geloof zijn. Uit deze woorden kan men reeds opmaken, waar de beste grond voor de ware verdraag zaamheid moet gezocht wordenna tuurlijk daar, waar zii den meest vasten en uitgebreidste!! grondsiog vindt. En dat is nergens anders dan in het christendom, waarin en waarom de vraag der verdraagzaamheid zich in de praktijk beweegt. Het christendom en slechts dit al leen, erkent alle menschen als broe ders en beschouwt ze allen volgens eene en dezelfde hoogste wet der lief dehet christendom heeft het begrip van verdraagzaamheid, dat in den volstreklcn zin des woords slechts een naast-zich-dulden beteekent, tot de pas omschreven beteekenis uitge breid en binnen den lichtkring ge bracht der liefde, die alles met hare verwarmende stralen koestert en het leven schenkt. Maar men verwarre niet. De ware verdraagzaamheid strekt, zicli tot per- Episode uit Napoleons oorlogen tegen Spanje 4. Do jonge officier, die hem nagooogd had, ontsleldo. Het kwam hem voor, dat met den man eene vreemde verandering was voorge vallen, dat zijne houding op eenmaal krach tiger, forscher geworden was. Voordat Larose nochthans tijd had, om hierover na te denken, hoorde men het gerucht eener schermutseling in het geboomte, en de wegwijzer riep om hulp. I)e officier haastte zich, met zijn volk tot ontzet op te rukken, maar was den waterval nauwelijks tot op 3 passen genaderd, toen een musketkogel hem doodelijk trof. Op dat Ie schot volgde een 2e. een 3e goed gemikt en op de onderofficieren gei icht. Men zag de los branding door de takken heen, lichten dampen, maar kon den schutter niet onder kennen. Bij het verlies huns aanvoerders door een panischen schrik overvallen, vuurden de soldaten nog eens in het wilde en trokken toen met hunne dooden af. Dat was echter niet, zonder dat zij verder bestookt werden, en er vielen nog meer van hen. Nauwelijks had de laatste van hen zioh van de noodlottige plaats verwijderd, of daar v scheen een man, die drie geweren op zijne schouders droeg. Snel en vlug daalde hij langs sonen uil; ook tot hen, die naar onze overtuiging dwalen, niet echter lot de dwaling zelve; zij leert ver schooning en achting jegens anders denkenden, maar is geene verlooche ning van eigene godsdienstige overtui ging- Men spreekt namelijk van eene maatschappelijke- of zooals de gewone uitdrukking luidt van eene piolitiehe of burgelijhe en eene theologische ver- diaagzaamheid (op stuk van godsdienst. Die twee verschillen grootelijks van elkander; maar door gedurig de eene met de andere te verwisselen, weet de anti-christelijke pers dagelijks het bedriegelijke spel te spelen, dat zij met het woord "verdraagzaamheid drijft. De burgelijhe verdraagzaamheid wordt door den staat en ieder indi vidu beoefend, door de burgerlijke rechten der kerkgenootschappen en hunne leden te erkennen en te eer biedigen (openbare en oijzondere ver draagzaamheid.) Van wege den Staat kan deze erkenning, op grond van volkomen zijn, als allo door fcestaandé godsdienstige gezindten, gelijke rech ten genieten; öf gedeeltelijk, als de Staat een godsdienst als de zijne, als de heerschende verklaart, en van an dere de uitoefening slechts onder zekere voorwaarden toelaat. Waar deze ver houdingen eenmaal volgens de wet geregeld zijn, moeten zij ook geduld worden, dat vordert de verdraagzaam heid. Daarentegen eischt zij volstrekt niet, dat men de leerstukken der verschillende godsdiensten met elkaar verwarre of zoekt te vereenigen. Die verdraagzaamheid, welke de dwaling en de waarheid met elkander gelijk stelt, is niet alleen eene belee- diging Godo aangedaan, eene bolcedi- ging der maatschappij, maar zij is een hoon "vior 30 c. elke regel meer g c groote letters cn vignetten naar plaatsruimtes Advertentiën, 3maal geplaatst, worden 2maa] berekend. tevens verstand, hetwelk zij men, dat de tegenct het gezonde wil doen aanne ijdige leerstel!in- ïouwd, eigenlijk nengaandat de dienstige begrip- de verschillende eène en dezelfde rdraagzaamheid geheel niet een Integendeel, gen, op de keper best heel goed kunnen sa verwarring in de god.' pen niets anders is dat afspiegelingen van M aarheid. De ware is daarom ook in 't gemis van overtuigir. slechts daar, waar godsdienstige over tuiging heerscht, dark- kan van ver draagzaamheid sprakei zijn. Waarvan weerskanten de godsdienstige ovcr- tuiging gelijk nul is zooals hij die onverschillig is eischt daar heeft de godsdienstige verdraagzaamheid vol strekt geen zin meer, om de eenvou dige reden, dat er iets is, wal zij te verdragen, te dulden heeft. Hieruit volgt dan o. dat do strenge vasthouding, zooals men het noemt, der Katholieke overtuiging waaraan de tijdgeest zich. bijzonder ergert volstrekt geene ondr agzaamhoed ,0» noch in den kathoD N „r(V.:aagzaam, wanneer zij niets prijs M il geven van de overtuiging van haar geloof. Zij is dan niet onverdraagzaam, als zij overeenkomstig dit, haar geloof de godsdienstige M-aarheid steeds waar heid, de dwaling steeds dwaling noemt, wanneer zij tracht hare kinderen van den verkeerden M'eg af te houden en de afgedwaalden weder in het êéne moederhuis terug te brengen. Zij is niet onverdraagzaam, als zij de grond regels, die op hare geloofsovertuiging gegrond zijn, nageleefd wil hebben, regels en voorschriften betrekkelijk gemeenschappelijke godsdienstoefenin gen, gemengde huwelijken, de ver houding tegenover andersdenkenden, den omgang met hen, die buiten hare gemeenschap zijn gesloten, of in de stroorabedding neer en verdween in het donker dennehout, waaruit hij na weinige minaten te voorschijn kwam. Na op de plek, waar de Franschcn gevallen waren, en zich eene kleine plas geronnen bloed gevormd had, een minuut of twee te hebben stil gestaan, verliet hij de kloof. Het detachement hield bij het dorp halt. ora zich een met ossen bespannen voertuig te verschaffen voor de dooden, waarna het verder trok. Het werd reeds doukeravond, doch men verkoos liefst door te marclieeren en niet in deze gevaarlijke nabuurschap te blijven, daar men het garnizoen licht nog dezen nacht kon bereiken. Toen de soldaten het dorp verlieten verna men zij een luid -hola! hei!" en ontdekten tot hunne verbazing hun wegwijzer, die hen ach terna kwam hinken. 11 ij luid er blijkbaar duchtig van gehad, want hij had zijn van bloed doorweekten zakdoek stevig om het hoofd gebonden. Dc soldaten omringden hem en bestormden hem met vragen ten aanzien van het voorge vallene en hoe hij den vijand ontkomen was. Hij wist daarvan slechts weinig van te zeggen, l'as was hij daar in het bosohaadje, zoo be richtte hij, of daar kwam een ketel op hom toe, die hem met zijn geweerkolf een slag gaf. die hem achterover deed tuimelen, zoodat hij buiten kennis geraakte. De vijanden lieten hom voor dood liggen, want, toen hij weer bij zijne zinnen kwam, was hij alleen geweest en de soldaten zoo spoedig mogelijk gevolgd, Komaan, zeide de korporaal, die thans het hovel voerde, ik bon maar blij, dat ge er 't bijzonder mot sommige ongeloovigen. Wat noodzakelijk uit de godsdiens tige overtuiging voortvloeit, is ook één met haar; is zij in haar recht, dan is dit liet ook. Onze tijd is een door en door ina- tcriöele cn egoïstische tijd. -Ieder voor zich" is het wachtwoord van onzen tijd. Heden ten dage is alles affaire. Gast vrijheid. vriendschap, liefde, huwelijk eer, titels: alles affaire! Men vraagt «wat kost het?' «wat brengt het op?' «wat heeft men er aan?" «hoe komt me dat het voordeoligst uit?" Iedereen telt, iedereen cijfert, iedereen rekent en berekent; do geheele som des levens is slechts een rekensom. Alles wil verwerven, alles wil bezit ten. Verdienen is een hoofdwoord, en hebben is meer dan zijn. Als Shakes peare heden ten dage geleefd had, dan zou hij niet gezegd hebben: «zijn of t 7i.in maar «hebben (ff niet, heb, loven is een wedloop naar gein, een ekenen met onbekende grootheden. Het denken is minder waard dan het rekeneu. Alles rekent, van den klein ste tot den grootste. Een jonge echt genoot rekent op kinderen, een jonge vrouw op haren man. De effectenspe culant rekent op rijzing of daling, de balletdanseres op bare voeten en op de handen harer vereerders, een arme duivel op do loterij, de acteurs op den souffleur. De luitenant rekent op bevordering, de conrector op de ster felijkheid der menschen, en menig sterveling op do menschelijkhcid. Het volk rekent op het ministerie; liet mi nisterie op de kamers; de zieke rekent op beterschap; ep honderde verslandi Een jong meisje rekent op een flinketl jongman en deze rekent soms op dö affaire van zijn ouden heer. Maar al te dikwijls veroorzaakt dat rekenen velen een streep door de re kening. Zij rekenen bij een diner uit, wat hun het kost, en dat rekenen be derft hun de eetlust, en matigt hunnen durst. Zij wilde oestets gaan eten, rekenen en moeton zich de oesters ontzeggen, want wat den een lekker smaakt, is den ander te duur! Reeds in de lagere school speelt het rekenen eer. voorname rol. De kleine mcnsch leert daar optellon aftrekken, vermenigvuldigen en deelcn. Maar latei- in hot teven getreden, on dervindt hij spoedig, dat er van deelcn niets inkomt, maar dat hij met een langen neus kan aftrekken. liet rekenen wij verhalen het is heden ten dage. in het privaatlc- ven, zoowel als in het staatsleven, eene hoofdeigenschap, waarbij menig een liet hoofd verliest. De hoogere ro- aiitw"ll_'rf wetenschap bestaat tegen- ofschulden mSKfen-, '-'.'A®.'!l'r'° opgaat, dan blijft er niets over. On gelukkigerwijs ziet men dikwijls, dat alles opgaat en er toch nog overblijft, schulden namelijk! België TTet heropenen van de lessen aan de ge meentelijke hoogeschool tc Brussel heeft aan leiding gegeven tot een betreurenswaardig voorval. In het raadhuis had eene plechtige audiëntie plaats, on de burgemeester, in zijuo menschen rekenen op de domheid hoedanigheid van voorzitter van den Raad van u ~i.tia asn« voiinvnai.;»» :an milliocnen. weer zijt. Ge moet mede naar Paro gaan om alles te vertellen. Ik zelf kan weinig iapport geven, daar alles zoo gauw toeging en dat in zoo'u bergkloof. Kruip dan maai- boven op den wagenwant voor die dooden zijt go zeker niet bang. Volstrekt niet! zeido de Spanjaard, en plaatste zich op zijn dood gemak. De zon was reeds omler en de soldaten, door het langzaam rijden van de kar opgehouden, hadden slechts nog een gering deel van bun weg afgelegd, toen zij paardengetrappel ver namen en aldra eene afdeeling lichte cavalerie zich vertoonde. Werda! riep de dragonder officier. Waar gaat de m&rscli naar toe! De korporaal vertelde wat was voorgeval len. De officier werd woedend, toen hij het verlies vernam, en hoe zij zoo lafhartig voor den vijand, die toch maar uil eenige ellendige boeren had kunnen bestaan, terug gedeinsd waren. Zijn paard stilhoudende, liet hij liet volk voorby trekken, om de dooden oeus op tc nemen. Dat is de wegwijzer, zói de korporaal. Ilij hinkt en is bij de schermutseling ver wond geraakt; daarom hob ik hem op den wagen genomen, Ilm! 'mompelde de officier; het is zijn schuld, dat gij zoo zijt toegetakeld. Hola, kerel! hoe hebt gij ons volk daar zoo m ge vaar gebracht'? De Spanjaard zweeg een minuut lang. De officier meende eerst dat lüj sliep, en stiet hem met de schede van zijn sabel in den nek, 1 doch een tweede blik door do donkerheid 1 qvcvUügJe hem, dat de ander ton volle Mak- beheer, hield oeno redevoering ter eere van kcr was en den vrager met wijdgeopende oogen aanstaarde. Is de kerel dan gek of dronken? donderde de officier. Zeg dan ja of neen, ellendeling. Ge neemt op u, om ons volk naar den sluip hoek van uien «onzichtbare" te brengen, en laat de helft er van doodschieten. Weet ge wel, dat ik u aan den eersten den besten boom kan laten opknoopen, als ik sporen van verraad merk Zooals uwe heerlijkheid goed vindt, ant woordde de wegwijzer met zware baststem. De schuld lag met aan mij en hot is niet te laat, om mei uwe hulp de zaak weer goed te maken. Hoezoo? vroeg de ander. Wat kan de cavalerie in de engten uitlichten, waar zich de vijand doorgaans ophoudt? Veel, antwoordde de boer, althans in dit geval. De -onzichtbare" cn zijn valk hebben dezen morgen de troepen terug geslagen, en ze zullen dus dezen avond of nacht geen twee den aanval vervrachten, cn hij mijne kennis van het, land en hunne gewone sluiphoeken kan ik met zekerheid zeggen, waar zij tc vin den zijn. Het is een berghol, voor de ruiters licht toegankelijk, daar do weg langzaam op loopt. Ik zou al eer aan de infanterie voorge slagen hebben, hen daarheen te brengen, maar zij waren te vermoeid en daarenboven door hun verlies ontmoedigd. Do dragonder-officier wierp een scherpen, wantrouwenden Mik op den spreker, en reed een tijd lang dicht bij den wagen aan. De Spanjaard roerde zich niet-, maar vestigde zijne oogen op den officier, terwijl Dij eene wcdcraankoooping van het gesprek scheen te wachten. Na twee of drie minuten fcrloopen waren, begon hij zich echter langzaam cn zonder ge- druisch op te richten en naar de linkerzijde van het voertuig over tc buigen. In deze hou ding raakte hij. bijna bet paard, dat de officier bereed. Hij hief nu de rechterhand op, een lang mes bliksemde, cn bleef een oogenblik onbeweeglijk als een beeld, uitgenomen, dat eene woeste vreugde in zijne donkere oogen opvlamde. Zijne hand sidderde onmerkbaar; een se conde later zou zij hebben toegeschoten. Kan men dezen mcnsch vertrouwen, wat dunkt u? zeid - do officier, terwijl hij eensklaps zijn paard aanspoorde, en naar den korporaal reed, die aan het hoofd vau zijn volk mar cheerde. Do generaal schat hem hoog. en heeft mij gezegd, dat hij meermalen goede diensten deed. Onze arme luitenant vertrouwde hem onbepaald. De officier keerde naar den wagen terug. Als ik uw aanbod aannam, vriend, en op die schurkachtige guerillas jacht maakte, hoever moeten wij dan rijden on hoe wilt gij ons begeleiden? Niet op doze wagen toch I)c Spanjaard dacht een oogenblik na. Kcnige .mijlen misschien, maar do weg is goed. Wat mij aangaat, laat een uwer manschappen afzitten. Ik ben niet zwaar ge wond en zal zien tc rijden. Goed. antwoorddo de officier. Doch luis ter, vervolgde hij: we hebben nog iets af te spreken. Duizend lires zijn op den kop van dien -onzichtbare gestelJ. Wordl vervolgd.

Peel en Maas | 1890 | | pagina 1