HORST en omstreken. LANDBOUW, ELIGIUS de Organist. ZATERDAG 91 MEI 1890. EFLDE JAARGANG Xo 2-2. Uitgever: W. VAX DE.\ MlACkilOF-Sasscn. Deze Courant verschijnt iecleren Zaterdag. Ueuilleton. Vorst Bismarcks uitingen mm cfjo S<amcl «Ier ^laan. V.M. ie Zondag. L.K. 11° Zondag. N.M. 18° Zondag. E, K. 26® Maandag Slum! dei* Zon. 5, 10, 10. 22, 28 Mei op -1.25; 4,10; 4.8; 3,59; 3.52; v>.; onder 7.28, 7.30, 7.46, 7,86 8.3; n/m Abonnementsprijs per kwartaal. voor Venray 50 c. franco per post 65 e. voor het buitenland 85 c. afzonderlijke nummers 6 c. Prijs der AdvertentiënT ran I—E refols 30 c. elke regel meer 6 c. groote letters en vignetten naar pia.-.fsruimte. Advertentiën, Smaal geplaatst, wordon 2maal berekend. dvertentiën of Ingezonden Stukken gelieve men Vrijdag ■vóór 2 uur 's-middags te be zorgen aan het Bureau »PeeI en Maas"' te Venray. (Slot.) Zoo was het. om in onze vergelij king te blijven, de slavendienst welke een der steenen aan den boog der maatschappelijke zedelijkheid ontrukte; en bij al de kwalen en naclccligc ge volgen, welke de slavernij 11a zich sleepte moeten wij daarenboven nog voegen den stilstand en don achter uitgang in den landbouw. Inderdaad de slavernij en de stich ting der volkplantingen, waarvan de laatste sporen nog slechts weinige jaren geleden werden uitgewisclit, wa ren een voortdurend beletsel niet slechts - „voor den. vao.rmlgnng -in d/>»» landbouw maar tevens voor al liet overige. Immers de beoefening van zekere kunsten en wetenschappen, gelijk b. v. do schilderkunst, was den slaven streng verboden. Wat den land bouw betreft waren de slaaf en de volk planter niet veel meer dan de ploeg en de spade in de hand huns meesters. Zij waren, wellicht wegens hunne menschelijke vorming weinig meer m tel dan liet slijk of het zand, dat zij uit de voren dreven. De slaaf en volkplanter, bebouwden den grond om de zweep te ontvluch ten, wijl hij niet word aangespoord door de hoop en het verlangen om eenmaal daardoor zijn maatsckappe- lijkeu toestand te verbeteren, noch om bet zoover te brengen, dat hij op eerzame wijze in de dagelijksche be hoeften van zijn huisgezin en talrijk 21. Nauwelijks had iiij een paar minuten zitten spelen, of een rijk gegaliouneerde livrei-be diende kwam, na aangeklopt te hebbep, binnen. De heer Castelnau Die ben ik. Indien mijnheer de goedheid wilde heb ben dit briefje te lezen Ik wacht op ant woord. Het is goed, antwoordde Eligius, het vluchtig inziende; ik zal op het bepaalde uur komen. Intusschen was Das9on opgestaan en had het boek, hetwelk hij ingezien had, op den schoorsteen gelegd. Staat gij in eenigo betrekking met per sonen van het hof? vroeg hij aan Eligius in de grootste verbazing, zoodra de bediende zich verwijderd had. Neen, antwoordde deze, hem het briefje overgevende! Het is de graaf.... Mazulolt', meen ik.... zie het eens eren..., die mij ver zoekt om ten drie ure aan zijn hótel te komen. Dit komt mij van daag wel eenigzins ongele gen maar ik heb er toch maar in toegestemd, want ik moet weten, wat hij van mij verlangt. MazulotflMazuloff? Die naam komt mij piet geheel onbekend voor! Aha! nu kroost koude voorzien; hij bezat niets, zelfs zijn huisgezin was zijn eigendom niet. De ontwikkeling des verstands en de vorming van diep en dieper besef van zedelijkheid de twee onmis bare gezellinnen van den arbeid ont braken hem geheel en al en werden hem onthoudenvandaar dan ook werd huu arbeid noodzakelijk gebrek kig en slechts uit nooddwang verricht. Daar trad het Katholicismus op en predikte de gelijkheid aller menschen in Gods oogen; het predikte de heili- ig van den arbeid, wees de ver baasde wereld op het voorbeeld van zijn goddt'lijken Stichter, die tobde en arbeidde in den winkel van zijn armen timmerman, het predikte dat de mcnsch door God ten arbeid ver oordeeld is, dat hij zijn brood moet eten en werken moet in het zweet zijns aanscliijnshet prentte den volkplanter en slaven diep in het hart, dat zij in hunne meesters liet gezag van God moesten erkennen en hun gehoorzamen om God te behagen. Naarmate cue nemgc gang vonden, werd liet overbodig den slaaf en den grondeigene door de zweep ten arbeid te dwingen, zij werkten voortaan uil eigen beweging en de zweep bleef werkeloos in de hand des opzichters. Ieder opmerkzaam beschouwer, be seft terstond welk een weldadigen invloed het Kathol icismus daardoor op den landbouw en den handenar beid uitoefenende, wijl het eene taal sprak vol liefde, die zoet en welkom doordrong tot de zielen van die men schen, die door de heidenen als redelooze dieren behandeld en door de wijzen van die dagen beschouwd werden als halve menschen, als mon sters door cle macht en willekeur der goden in het leven geroepen. De Katholieke Kerk leerde hun elkander schiet het mij te binnen, Eligius. Herinnert gij u nog wel dien dikken heer, met zijne korte haren en zwaren grijzen baard, wiens borst met ordeteekenen overdekt wasgij weet wel op die beruchte avondpartij bij den heer Brunei? O jadat is waar ook: hij was mij ge heel en al uit het geheugen gegaan. Het is een Russische prins, een milio- nair, ongelukkigerwijze de Grieksche gods dienst belijdende, maar een der machtigste potentaten van het Moskovitischc rijk, naar ik heb hooren zeggen. Ik wensch-er hem geluk mede! hernam Eligius koeltjes, weder voor zijne piano gaan de zitten. Wie weet, wat hij met. u voor heeft? Ik ben zeer verlangend om het te vernemen hij zag er zeer goedaardig uit. als ik het wel heb en mijn geheugen mij niet. bedriegt. Vervoeg u aan zijn hótel in mijne plaats; ik wed, dat hij zich mijne gelaatstrekken niet herinnert. Kom, kom, Eligius. wij lijken immers in het geheel niet op olknd'-er bestaat dus geene mogelijkheid, om on»don een v >or den ander to doen doorgaan Het doet. mij onuit sprekelijk veel genoegen, dat gij mot dien heer in kennis komt. Als gij eens het geluk had hem te bekeeren! Aan oen godvruchtig jongeling, zooals gij, is zulks niet onmogelijk en het is zulk een hooggeplaatst, personaadje weet gij wel, dat het eene schitterende be keering zou zijn. die veel opzien zou verwek ken 1 O ja! zeer veel! zeide EHgius, zonder met spelen op te houden. Gaat gij al heen? te achten als broeders en zusters en zoo bewerkte de Christen-volkplan- ter het veld met liefde. Dit was de rechte manier oin, ondanks de weinige beschaving en de gebrekkige instellingen van die tijden, ook de landbouw te doen bloeien. liet was van belang den grondeigene en den arbeid zedelijk te maken, door den eersten het besef van die eigenwaarde in te prenten, welke de dwaze heidenscbe wijsbe geerte in hem loochende, en den laatsten te \erlichtcn door de hoop op eene eeuwige hemelscho bclooning, kortom door den ongelukkigen ar beider toe te voegen: «Werk en hoop Spoedig echter kwamen woeste en verschrikkelijke horden dit wel dadig en vreedzaam werk der katho lieke Kerk verstoren. Na hunnen dorren geboortegrond vaarwel te heb ben gezegd, dor en onvruchtbaar wijl nooit de ploeg dien doorkliefde, en het onkruid wedder een tapijt j er over spreidde, zakr/'K"v; «v,.* „x* r-Au om onder een anderen en zachteren hemel een nieuw vaderland te zoeken, waar dc grond als bij tooverslag er als van zelve zijne schoone en rijkste schat ten aan den mensck ter beschikking stelde. Dat die barbaren teugelloos voor waarts drongen, en overal' hunnen weg met verwoesting teekende en eindelijk Italië bereikten, was eene beschikking der Voorzienigheid, welke voornemens was op dien edelen bodem de wreede en ruwe nation te verzach ten, te beschaven en te veredelen. De invallen der bai baren brachten ook schade aan den landbouw toe, wijl zij den oogst vertrapten en vernietigden, de vruchtboomen ontwortelden en de rivieren van hare dijken beroofden. Uit geheel dat werk van verwoesting Ja, ik ga uw oom een bezoek brengen. Adieu Daar het intusschen vrij wat laat ge worden was, moest Eligius zich haasten, wilde hij op het bepaalde uur aan het hem aange wezen hótel komen, dat ver van zijne kerk verwijderd lag. Hij schelde ereenige minuten voor driün aan, en werd, na zijn naam bekend gemaakt te hebben, in eene inderdaad vorste lijk gemeubileurde zaal binnen gelaten, waar alles verguld was en elk meubelstuk, ieder een waar kunststuk, eeno bijzondere beschou wing overwaardig was. Tegen den schoor steenmantel leunende, besciiouwde Eligius dezo overdadige pracht en weelde met onver schillige blikken. Nadat hij ettelijke minuten gewacht had, werd de deur geopend en trad de graaf binnen. Neem plaats, jong mensch, sprak hij pp miiuamen toon tot Eligius; ik heb u hier laten komen om met u een akkoord te maken. Men noemt u, ging hij voort, in een rijk notitie boekje bladerende, Eligius Cas'.eltiau, niet waar Ja, mijnheer, Mijnheer Eligius Castelnau, ik heb geenszins het genoegen vergeten, dat ik smaakte, door eenigen tijd geleden met u konnis te maken bij den heer Brunei en even min zijn mij de beloften uit het geheugen go- gaan, welke ik destijds aan u gedaan heb, Aan mij? vroeg Eligius verbaasd. Zoodra ik uwe sohitterendo talenten had leeren kennen, vatte ik het plan op, u aan mijn persoon to verbinden; ik gaf dit destijds dan ook terstond te kennen, üw lot zal voor- J taan benijdenswaardig zijn on mijne geheele sprak eene dolzinnige ruwheid en een onbeschaafd geweld, dar. zich aan pui non en meerder puinen schenen te vermeiden, 't Moest wel schrik inboe zemen, het ziup. dier barbaren slechts half gedekt door dierenhuiden, als zij uitgelaten over een hemel en een lo ven zoo zonnig en weelderig als zij nog niet hadden gekend, dansten om de brandende korenvelden, die zij of wel ten laatsten smaad jegens den overwonnenen of uit louter lust om te verwoesten der vlammen prijs gaven. Zoo moest wel de landbouw van zijn hoogte zinken, indien het Katho lieks mus niet ware toegesneld om den onlzettcndcn slag en den noodlottige» achteruitgang te voorkomen. Ook nam do Kerk de verschillende takken van nijverheid, welke het leven onmisbaar en zoo nuttig zijn onder hare bescherming, en strekte deze uit ook tot den minderen werk man wijl zij haren zegen on hare »sch«nk, aan. do jriMen oi aroeiaers vtrreorngingerr. /aj daarin een goeden geest van corpora tie en eonsgezindneid te storten, hei geen wij ontwaren uit de luisterrijke gedenkteekonen, van kunst en roem, die deze gilden of scholen, gelijk men ze elders noemde, overal doch bijzonder aan Italië wisten na te laten. Kortom, en hiermede sluiten wij dit artikel, overal on in alles erkent de Katholiek de matclooze zorg en den ijver der Kerk voor den vooruit gang en ware beschaving. hebben zich altijd onderscheiden door eene aangename openhartigheid, maar sedert hij «uit de zaken ging," is hij nog gewilliger geworden om zich door de mannén der pers to doen uithoo- en. familie zal zich gelukkig rekenen u te mogen bezitten. De prinses Mazuloff is zeer minzaam gij zult de muziekmeester mijner kinderen zijn, en ik geef er u mijn woord op, mijn waarde Eligius Castelnau; dat uw fortuin ge maakt is.... Komaan! gij neernt mijn voor slag aan, niet waar? Ik vertrek over acht dagen. In dien tijd kunt gij uwe toebereidselen maken. Ik gevoel mij zeer vereerd en getroffen door uw voorstel, mijnheer, antwoordde Eli gius, ten hoogste verbaasd maar er bostaan daartegen onoverkomelijke hinderpalen.... Hinderpalen? Oho! ik acht geene hin derpalen groot genoeg om mij van de volvoo- ring van mijne plannen Ie weêrhoudengij zoudt misschien niet leedwezen uw Frankrijk verlaten, weet echter, dat met uitzondering van zijnen helderen, schooneu hemel en zijn ■zacht klimaat, welke wij niet mede kunnen nemen, gij al do vermaken en genietingen, welke hot aanbiedt, ruimschoots te Smt-Po- tersburg, en in het paleis Mazuloff m het bij zonder, zult terug vindenI.... Gij zult versteld staan over al de schoonheden, welke het in zijnen schoot bevat! Weet gij we!, dat iedere dag er gekenmerkt wordt door feesten, waar van Parijs misschien den luister zou benijden? Ik twijfel daaraan geenszins, mijnheer; maar liet is volstrekt niet in staat mij aan te lokken of van besluit to doen veranderen; daar het mij onmogelijk is u derwaarts to ver gezellen, gelijk ik reeds de eer had u te zeg gen.... Weet gij wel, dat gij mij door uwe wei gering ontzettend in het nauw brengt Ik heb daarop zoo weinig gerekend, dat al mijne be- Do vorige week heeft hij de Euro- peesche toestanden weer eens bespro ken met een correspondent van een Russisch blad de Novoc Vremya. Hij begeerde zeer op goeden voet te zijn met do Russische persmannen en verklaarde dat het onzinnig was het er voor te houden, dat Dnitschland voor Rusland het grooto struikelblok was op den wog naar Constantinopel. Geer. Duilseh vorst zou ooit het zwaard trekken voor do beaux veux" van den sultan en indien Rusland het ooit mocht beproeven om aan den Bospliorus zicli te vestigen, dar» zou dat Europa meer aangaan dan Dnitsch land. En wat Bulgarije betreft, do belangen van Duilschland wegen daar zoo zwaar niet en wat hem Bismarck persoonlijk - betrof, hij had dat land altijd met Russische oogen bekeken. Zijne daden konden hierin van zijne woorden getuigenis geven. Hij steun de den Battei berger op den troon van Bulgarije alleen, omdat dezo do kandidaat van Rusland was }'.u toen onafhankelijk'ivbknuifV1 ¥G''ktinfl8- leij, liet hij, Bismarck, hem in do steek. Eu verder wie was het die later zich verzotte tegen en belette het voorgenomen huwelijk van den Batten berger met eene Du i tóch e prinses? Daarna sprak dc vorst met eeno ontzettende openhartigheid over zijn ontslag en over do wijze var. doen van do laatste conferentie over den toe stand der werklieden to Berlijn. Inder daad hij sprak met zulk eon duidelijk* beid, dat het hem moeilijk kan verwon deren dat de beambten die van hem les ontvingen in officicele stilzwijgendheid gedut ende zoovele jaren, nu weigerden om zijne woorden to laten passeeren, oen door het Russische blad werd be proefd ze over de grenzen te doen seinen naar Duilschland. Met dc conferentie schikkingen reeds gemaakt zijn, in de voor onderstelling. dat gij modegingt, Ik heb er do vorstin Mazuloff bereids kennis van gegeven; ik neem een onderwijzer mede voor mijne zo nen en een onderwijzeres voor mijne dochter; gij ziet dus, dat gij mot do eenige Franschraan in mijn huis zijn zult. En dit alles daargelaten, is er toch eene beweegreden, welke u moot nopen mij te vergezellengij kunt u geen denkbeeld vormen van do geestdrift, welke uw talent te Sint-Petersburg zal verwekken. Weet gij wel, dat de keizer aller Russen liet niet beneden zich acht do feesten op hot paleis Muzulof met hoogstdeszelfs tegenwoordigheid te vereeren?..,. Dien ten gevolge aal de kei- zor u hooren, hij bemint do schoone kunsten en weet. ware verdiensten op prijs te stellen, en gij hebt er geen begrip van wat hot zeggen wil, door den keizer opgemerkt to worden! do edelmoedigheid is eene der hoofddeugden in onze vorsten. Gij zult de afgod vau het gansche hof worden, daarvoor sta ik u met mijn hoofd borg! Welaan! gij antwoord hier op niet? Wat kan u hier weêrhouden? Men heeft mij toch gezegd, dat gij zonder bloed verwanten zijt Ik vraag u wel om verschooning, myn heer; ik heb een oom, wien het enkele denk beeld van mijne verwijdering grootelyks zou bedroeven. Maar bedenk toch, dat gij in de positie, welke u wacht, het geluk van uwe geheole familie kunt verzekeren en de oom, waarvan gij spreekt, 2al ongetwijfeld, als gij hem wat goud in de oogen zult hebbeu doen bliokon, de eerste zijn Wordt vervolgd.

Peel en Maas | 1890 | | pagina 1