m ELIGIUS de Organist. ZATFRDAG 12 APRIL 1S90. ELFP E J A i ARGAXG. W. VAX DE.\ MlMKHOF-Sassen. Deze Courant verschijnt iederen Zaterdag. Eigendom in de maatschappelijke Feuilleton. No. I Siaml der ülaan, V.M. 5° Zaterdag. L.K. 12' Zaterdag. N.M. 19e Zaterdag. E, K. 27° Zondag 5, 10, 10. 22, 28 April op 5.30; 5,18; Stand 5 5; 1,52; der Zon. *1.39; v/ra.; onder 0.37, 0.10, 0. 7.1 7.10. n/oa Abonnementsprijs per kwartaal. Uitgever: Prijs der A.dvertentiën: voor Venray franco per post voor het buitenland afzonderlijke nummers 50 c. 05 c. 85 c. 0 c. ran 1--5 regela 30 e. elke regel meer 6 e. groote lettere en rignelten near pia:.tzruimto. AdveiteiitibD, Omaal geplnaUt, worden 2m„al berekend. dvertentiën of Ingezonden Stukken gelieve men Vrijdag 'vóór 2 uur 's-middags te be zorgen aan het Bureau aPeel en Maas" te Venray. ORDE. Beschouwen wij eerst liet eigen domsrecht in betrekking tol het huis gezin. liet huisgezin is eene bijzondere maatschappij. Iedere maatschappij, ook iedere bijzondere heeft haar duel, haar gezag, haar werkkring; juister gezegd liet doel dat haar weg afpaalt, liet gezag dat haar bestuurt, de werk zaamheid die zij volgens haar wezen uitvoert. Zoo gij een of ander dezer wezenlijke eigenschappen wegneemt, dan moet de maatschappij, waaraan gij die ontneemt, noodwendig ophou den te bestaan, zij moet omkomen. Het doel van het huisgezin of de huiselijke maatschappij is niet alleen de uitbreiding van een volk, maar ook de opvoeding van den mensch met al zijne gesteltenissen. Bit nu beteekent do noodzakelijk heid dat de echtgenoot voorziet in de behoefte der echlgenootodie hij heeft gehuwd, en die der kinderen welke hem geboren worden, en tot een zekeren leeftijd onbekwaam zijn om uit zicli zelven al datgene te verwerven wat tot het leven noodig is. Veronderstel dat het recht van eigendom afgeschaft worde. Dan zal onmiddelijk aan den echtgenoot elk middel ontbreken om aan de behoeften van echtgenoote en kinderen te gemoet te komen, en daarmede is een werkkring belet die met het doel van de huiselijke maat schappij op het nauwst verbonden is. Be communist wil dat in zulk een 14. Hij sloot de oogen, drukte zijne handen tegen de ooren, om te beproeven eenigermafe tot bezinning Ie komen en ten minste eenige verpoozing te vinden voor den gloed, welke hem verteerde; het mocht hem niets baten; niets was in staat zijn fel geschokt gemoed tot bedaren te brengen. In een geweldige gemoedsbeweging keerde hij naar zijn kamertje terug en wierp zich, in tranen uitbarstende, op een stoel neder. De tegenstrijdigste gedachten verdrongen elkan der in zijn ontsteld brein, In de den vorigen avond in de nabijheid van Castelnau of tegen hem zeiven gevoerde gesprekken waren de dichterlijkheid der kunst, het schitterende van den roem, het groote aanzien van hem, die, met het talent, eene onbegrensde mocht ver kregen heeft over al de snaren van het men- schelijke hart, de verbeeldingskracht cn tot zelfs de veist gedrevene buitensporigheid hier van eu andere dergelijke gevaarvolle onder werpen, allen uit een heilloos oogpunt be schouwd, onder de aanlok kei ij kste en schoons te vormen voorgesteld door mannen, die eene groote welsprekendheid bezaten, doch deze gave misbruikten tot het verdedigen van de gevaarlijkste theoriën. Deze noodlottige zaden schoten nu reeds wortel in den vurigen geest werkkring de vader vervangen worde door den Staat, die bijgevolg ook het recht zal hebben om voor het huisgezin te zorgen, en het te bestu ren naar zijn willekeur wat de woning, de kleeding, de levensmiddelen cn de opvoeding aanbelangt. Kortom, de Staat zal ten zijnen bate de huiselijke maatschappij berooven van twee harer wezenlijke eigenschappen: haar gezag en haar levenstaak. Het gevolg dat hieruit zou voortvloeien, is zoo (luide- lijk mogelijk: do huiselijke maat schappij zal vergaan, zal verslonden worden door den Staat. Is het eigen domsrecht veilig, dan is ook het huis gezin gered. liet eerste gevolg dat uit het eigen domsrecht ontspringt, is de verdeeling der standen in twee standen, die der rijken en die der armen, naar gelang der verschillende omstandigheden waar in zij geboren worden en opgroeien, en de uitcenloopende aanleg en krach ten waarmede zij toegerust zijn. Dan een tweede uitwerksel rijst aanstonds op uit zulk een staat van zaken, de wederzijdsebp behoefte namelijk, welke die van den eenen aan die van den anderen stand hebben. Inderdaad kan noch de rijke grondeigenaar zijn landerijen beploegen, en tot voordeo- ligen opbrengst geschikt maken zon der de sterke armen des landmails, die er den ganschen dag zijn zwoot bij laat; noch de rijke induslrieël uit zijn kapitalen de winsten trekken die hij maakt, zonder den handenar beid van die minvermogende ambachts lieden, die aanhoudend in zijn fabrieken werken; en omgekeerd kunnen noch de boerenarbeiders, noch de handwer kers den kost winnen zonder dat loon, hetwelk de rijke grondbezitter en de vermogende fabriekant hun ter vergelding van hunnen arbeid aan bieden. van Eligiushij liep met groote schreden zijn kamertje op en neder en trachtte in de toe komst te zien en met zijne onervarenheid den spot drijvende, oefende de fantastische reus op hem eenen invloed uit, waaraan zijn hevig ge schokt gemoed zich blindelings onderwierp. Hij onderzocht als het ware zich zelvenhij achtte zich sterk, hij achtte zich groot, hij achtte zich, in één woord, bekwaam om op te stijgen en door het genie te blijven zweven in die hoogo gewesten waar, de ware en eenvou dige christen niet dan met de grootste behoed zaamheid en na rijpe studiën in doordringt, doch die hem onder een zoo schitterend dag licht en als zoo gemakkelijk te bereiken waren voorgesteld. Als nu de arme, verdwaasde jon geling uit die duizelende hoogten noderblikto op zijne nederige positie van leerling-organist eener weinig bezoelite parochie, dan voer hem eene koude rilling door de leden en het scheel de weinig, of do banden, waaraan de onstui migheid zijner ziel, ton gevolge van eon wijs beleid en eene grondige kennis van liet men- sciiehjk hart, gelegd was, kwamen hem voor als zijner onwaardige kotenen, weike hij tot eiken prijs moest verbroken, In zijne vervoering had de zwakke jonge ling de den vorigen avond voor hem ver vaardigde roman opgenomen, overlas die verscheidene malen eu begon daarna met een koortsachtig vuur die op muziek te stellen, toeu eensklaps do torenklok negen ure sloeg en hem herinnerde, dat hij op het orgel ge wacht werd. Hij wierp de roman op zijne piano en by na te laat komende, zette hij zich zonder voorbereiding, voor de eerste maal zonder bidden, aan het klavier. De ruiling van den arbeid tegen loon is voor beide partijen eene wederzijdsche behoafte, geboren uil de ongelijkheid der standen. Doch zooals de grondeigenaar niettegen staande de hulp zijnet' daghuurders, zoo is ook de werkgevende kapitalist ondanks zijne talrijks fabriekgasten niet alleen in staat om in zijne nood wendigheden te voorzien. De land bezitter kan niet buiten de koopwaar van den industrieel, en op zijn beurt kan de industrieel niet buiten de veldvruchten van den landbezitter. En zelfs hiermede zijn hunne behoeften nog niet tot een grens geraakt. Beiden hebben woning en kleeding noodig voor hunne huisgezinnen, en veelsoorti ge gereedschappen, hetzij voor den veldarbeid, hetzij voor het fabrieksbe- drijf. Vandaar de behoefte aan de uitoefenaars der verschillende beroepen. En ook dezen kunnen de overigen weer niet missen. Van laar is de koop en verkoop, of de wederzijdsche ruil van de eene koopwaar tegen de andere wel een behoefte, die uit de verdeeling van den <£*>5*<Jom ontstaat. Zoo ziet men dan de behoefte algemeen den voorrang innemen, ziet men dat de eene stand niet buiten den anderen kan, dat de eene om en om den anderen noodig heeft, en alles onder elkander vastgesnoerd zijn door de behoefte om het loon tegen den arbeid of ue koopwaar tegen de koopwaar te ruilen. Zal die band, door den eigendom geweven, togen- strijdig zijn aan de natuur des meu- schen Dit zullen wij zien in een volgend nummer. EMIN PASJA. De overgang van Emm Pasja in Duitschon staatsdienst maakt nog altijd het voorwerp uit van alleilei berichten OnraidJelijk na het eindigen der II. Mis in zijne kamer terug komende, vond hij er tot zijne niet geringe verbazing den heer Ber nard met den eenen arm in een draagband, Ik wachtte op u, ving de meesten op strengen toon aan. Als gij mij hadt doen weten, dat gij de koorts liadt, zou ik mij door Camilius hebben doen vervangen. De koorts? vroeg Eligius met ongovoins- de verbazing. Dat is de eenige reden, welke ik voor uw onverklaarbaar en afschuwelijk spel van heden ochtenl kan bedanken. Ik zal u niet zeggen, dai hot is den spatdrijven met de mensehen, o neen! maar hot is den spotdrij- von met God, om zieh in zijne tegenwoordig heid, in tegenwoordigheid van het Allerhei ligste Sacrament des Altaars, zulk alle palen dor betamelijkheid overschrijdend, uitzinnig spel te vei'oorlooven, ais dat, wat gij zoo even hebt doen hoeren. Ik kan het mij niot begrijpen; maar pas op, Castelniu, dat zoo iets niet meer plaats hobbeverstaat gij mijl Komaan geef antwoord J Ik versta u, antwoordde Eligius, wiens blikken onafgewend op don grond gevestigd bleven. Ik weet in waarheid niet. waar gij dio reminisceniiön van daan gehaald hebt! muzi kale volzinnen, welke niet alloeu niet in Gods huis njogen gehoord worden, maar u zelfs niets qqijs mochten bekend zijn; eene als droog zand aan elkander hangende opvolging van akkoorden, de eene al wanluidendor dan de andere, een afgebroken spel, een mengel moes van opera- en zangstukkeninderdaad, ik kan er mij volstrek geen deckbeeld van en beschouwingen in do dagbladen, én naar gelang deze óf op Engelands óf op Duitschlands hand zijn, worden beurte lings Stanley en Kmin hemelhoog ge prezen of fel over den hekel gehaald. De verbittering te Londen tegen Emin Pasja is nog sleeds stijgende. Het schijnt gebleken te zijn dat hij na zijn herstel zich niet eens de moeite gegeven heeft Stanley te schrijven of zelfs een lettertje van dankbetuiging te richten tot dr. Parke, die hem toch zoo liefde rijk verpleegd had. Ook de regeering van Egypte moet er weinig over gesticht zijn dat Emin niet eens naar Gaïro wil koincn om haar te bedanken, terwijl zij toch voor 10.000 pond sterling heeft bijgedragen in de kosten der expeditie om hem te verlossen. De Times verneemt daarbij, dat het gebleken is, hoe do Duitsche Oost Afri- ka-inaatschappij geholpen heeft bij het opstellen van Emin's proclamatie tegen Stanley en den B-itschen vertegenwoor diger te Zanzibar. Van den anderen kant zijn zcei be langrijke onthullingen gedaan door den missionaris pater Schijr.se, die inder tijd het giootste deel van "den terugweg naar de kust gezamenlijk met Emin en Stanley heeft afgelegd. ZEerw. heeft een geschrift in het licht gegevon, waar in voor het eerst zonder achterhoudend heid het oordeel van Emin Pasja over Stanley's expeditie wordt bekend ge maakt. Pater Schijnse vertelt namelijk: Ik keuvelde gedurende het grootste gedeelte van den tocht mot Emin Pasja die van hot eigenlijke doel van Stanley's expeditio volstrekt geen geheim maakte. Hoe zou een Schotsch koopman (Mac Kinnon, die veel gold gaf voor de on derneming van den Engelschman) op het denkbeeld zijn gekomen, belangrijke sommen aan te wenden ton einde een Egyptischen ambtenaar op te sporen, dien hij tot hiertoe misschien niet eens maken, welk eeu waanzin u daar straks aangegrepen heeft! Als uwe composD tiüiil 'jwo fantasiëii van dien aard zijn, mogen zij verre van gelukkig lieoten. Ik waarschuw u derhalve u wol to wachton voor de herha ling van zulk een tooneol, want ik zou mij genoodzaakt zien u dGii toegang tot het or gel te ontzoggen. Als de rustolooze inspanning en de ernstige studiën, welke degene, die de gewijde muziek naar waarde wil beoefenen zioli moot getrooston, wil hij eenmaal oene gewenschte hoogte boroikon, u vorvelon of verdrieten, welnu! hot staat u vi'ij eonean dere richting te kiezen en u te gaan vermen gen met die drommen van gezelschap- en operakunstenaars waarvan Parijs overvloeit, ik voor mij verklaar u, dat ik a'loen to doen wil hebben met lieden, die do waardigheid van den christen toonkunstenaar boselfen, Onder hot uitsproken van deze ycrplotte- rende woorden vorliot Bernard het vertrok en Eligius, door zoo volo gowoJJigo schokkou en aandoeningon uitgeput, Hot ziel) luid weenond op een stoel nelervallen. Hut waren geene tranen van droefheid of berouw, welke uit zijne oogon opwelde; o neen! hot waren tra nen van vörki'opto gramschap, gekreukte eigenliefde, naijver en vraakzucht, welke langs zijne wangen stroomden on zijne be nauwde borst naar adem deden hijgen. Arme Eligius! helaas! hij wist nog met, hij, de beklagenswaardige, door de ydole lofspraken xler wereld bedwelmde cn begoochelde jon" ling, dat do kroon, welke men lie- om schijnen-Je, op het hoofd gezet hn-' 'u' &oud lijkheid van dorenen w^t Wer^e" prikken alleen gevoeld dJor /,ét voort.ó^T bij name koude# Dozo expeditie gold niet zoozeer Emin Pasja als wel zijn provincie en zijn ivoor. Waren dc 011.- standigheden gebleven zooals zij waren, dan zouden dc in Wadolai liegende 4000 centenaars ivoor do kosten der expeditie rijkelijk hebben gedekt en builaudien nog een fonds voor ettelijke jaren goleverd hebben. Midderwij! zou Emin nieuw ivoor hebben verzameld, men zou een zoo aardige provincie kos teloos hebben geannexeerd en de midde len daaruit getrokken om ze met Mom basa in verbinding te brengen. Waaneer men Emin van proviand voorzag, zou hij ook zijn invloed en zijn kennis van het land in dienst van zijn beviljdors stellen, cn alles ware dan ccn welgeluk te koopinansspeculatie geworden. »lk ben de hoeren recht dankbaar voor hetgeen zij voor mij gedaan heb ben," dus moet Emin hebben gezegd, «maar het einddoel der expeditie was mij reeds duidelijk geworden, toen ik met Stanley mijn eerste gesprok had gevoerd. Al deed hij mij geen recht- st ree Use lie voorstellen, zoo voelde ik toch dadelijk, dat er niets anders achter stak dan de eenvoudige wenseh om den Egyptischen beambte er vandaan te halen." Onder Stanley's eigen liodnn was de zelfde meening verspreid. Bij ons veel vuldig verkeer, zegt pator Schjjn»r, met de officieren der expedite lekte veel uit, dat duidelijk aan het licht bracht wat het doel der expeditie was. Naar den ui tori ij ken schijn, ja, is zij gelukt cn zal zij ook in Europa gevierd wor den, maar in werkelijkheid zijn de hel den der expeditie zeer ontevreden over de resultaten en komen zij daarvoor ook thans uit. Een massa üodeu zijn gestor ven, belangrijke sonuncu gelds zijn besteed, twee en een half jaar hebben wij in ellende geloofd zoo klagen zij - en wat is bereikt? Wij brengen een botwoik zij omknelt. O mijn God! ik was met blhïdhoid ge slagun, toen ik .weigerde geloof te slaan aan lujniie beschuldigingen, riep liij met gobahje vuiste uit; dodi nu is dorzelvcr gegrondheid mij volkomen gebleken! Wat heb ik mis dreven. dat hij mij zoo diep vornodert,' Hij wil mij afschrikken! hij wil mij wegzonden! mij, dio zijne verdediging op zieh nam nu is het zonneklaar; alle twijfel is hior on mogelijk.... alles is voor Camilius... Camilius ook hom vordedigdo ik! ik hield voel van Camilius... Helaas! kail men rjan op niemand meer vertrouwen, is alles dan bedrogAch hoo hittor is het loven!... Hij wil mij zich van den hals schuiven.., Hot was niet noodig mij daarom zulke hardheden to zeggon!.... Ik zal heengaan.... ja. ik zal heengaanik zal uiot wachten.... O! het zijn vreemden, dio mij mot blijken van hunno genegenheid ovorladen, on de man, aan wion men mij als ooi) zcon hoeft aanbovulon, draagt mij integen deel oen slecht hart toe!,... Ik zal heengaan Ifet is goeue ijdelheid, niet de zucht naar roem. welke mij daartoe doet besluiten. neon! het is alleen do noodzakelijk!!*1 ik de weet'aan inij zelvon wil h' wat beu ik toch rarapzah -*'4», ,M|" Met zijn linof'1 -'Vol, I bleef Eligi- (óge-i do rpiano leunende, "U Sera,'me,, tijd zitten woe,ion -uweondo zijne rooier, zij,, vador. ,,y ZTt' ';ij"a verlaten,,eid. do qnWlukkon jne, familie, want men zou gezegd liaison, dot hij er bol,„gen in sol,iep alle tretiri", beeldton.sMii uit het vo,deden voo, zijnen te voorschyu te roepeo. -Wordt vervolgd.

Peel en Maas | 1890 | | pagina 1