:-rrllST
ZATERDAG 22 FEBRUARI 1890
ERFDE .TAl?GANG.
ea Qmn n
Uitgever
W. VAX DEX MUA'CKiiOF-Sassen.
Deze Courant verschijnt lederen Zaterdag.
- De Arbeidsvraag.
ELIGIUS DE ORGANIST.
VASTEN WET
No. 8
der ^Saati.
V.M. 5® Woensdag. L.K. 12e Woensdag. N.M. 19° Woensdag. E, K. 2Ge Woensdag.
5, 10, 10, 22, 28 Jan. op 7.30; 7,23;
^<;tnd <ler Kon.
7.10; 7, 4; G.ÖI; v('m.; onder 4.53, 5.
5.13, 5.24;
Abonnementsprijs per kwartaal.
voor Venray
franco per post
voor het buitenland
afzonderlijke nummers
50 i
05 i
85
G
Prijs der Advertentiên:
van 1—5 regel, 30 c,
elk. repel meer 6 e.
groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Aüveitentien, 3maal geplaatst, a-orden 2mnal berekend.
dvertentiën of Ingezonden
Stukken gelieve men Vrijdag
"vóór 2 uur 's-middags te be
zorgen aan het Bureau «Peel en
Maas" te Venray.
Moer en meer treden de vraagstuk
ken, die samenhangen met, en uilma
ken de sociale kwestie, op den voor
grond. De zoogenaamd koogere politiek
wordt zoowel in het inwendig leven
der verschillende Staten, als m de
betrekkingen dier Staten onderling
door de maatschappelijke vraagstuk
ken met geweld naar den achtergrond
gedrongen.
Is het voor een gedeelte juist aan
de ontzettende wapeningen der grooie
mogendheden te wijten, dal de vrede
bewaard blijft en vrij wel verzekerd
schijnt, van den anderen kant werkt
niet minder krachtig de maatschappe
lijke gisting tot hetzelfde doel mede.
Meer dan eens reeds hebben we
gewezen op de groote moeilijkheid,
die eene doelmatige regeling van de
sociale kwestie en speciaal van de
arbeidsvraag belemmert.
Eene wetgeving, die in dit opzicht
iels wil uitwerken moet een uitgebrei
der dan nationaal karakter dragen,
moet geene grenzen kennen, maar
zich over alle volken, die aan de groo
te productie voor de wereldmarkt
deelnemen, uitstrekken.
Gaal een enkel land, hoe groot ook
in de bescherming van den arbeid en
den arbeider verder dan het buiten
zijne grenzen geschiedt, dan begaat
liet een soort van zelfmoord en stelt
zich zelf buiten de mededinging op de
wereldmarkt.
Feuilleton.
7.
Zijn stuk bij het'offertorium, Hemel! wat
was dat schoon
Bedoelt gij die reraminiscentiè van
Hay dn? vroeg Gustasf, achteloos op den eeni-
gen matten stoel heen en weer wiegende,
welke in Eligius kamertje stond; ik heb het
motief herkend. Hot werd fiks uitgevoerd,
maar het laat den toehoorder koudSpreek
mij niet van uw orgel, ziet gij door zulk een
instrument kan de ziel niet geboeid worden.
ITet eenige, wat mon or van heeft, is een ver
doofd gehoor en een vermoeid hoofd. Ba!....
Maar hoort eens, het is tijd en zelfs meer dan
tijd, om te gaan ontbijten, Gij gaat immers
allen mede, niet waar
Het is mij onmogelijk! antwoordde Do-
natiaanik moet nog eenige brieven bezorgen
en ga ze onmiddelijk wegbrengen.
Hij gaf Eligius de hand en ging, de beide
anderen vluchtig groetende, de kamer uil.
Eligius zag hem verbaasd na en fluisterde
Dasson in het oor:
Had uw broeder zoo veel haast?
Ik weet niet, wat hem schort, antwoord
de de doctor. Gij weet hoe hij is; hij heeft
«ogenblikken, dat hij onwillekeurig als ge
jaagd wordt; hij is bijzonder zenuwachtig
Welstaanshalve waren Eligius en Dasson
Aan deze zijde van de arbeidsvraag
dankt dan ook het gewichtige staats
stuk van den Duitschen keizer, aan
zijn Rijkskanselier gericht, hel ontstaan.
De keizer sprak een onaantastbare
waarheid uit, toen hij schreef:
«Een achteruitgang van het bin
nenlandse!) bedrijf, door verlies van
zijn afzet in het buitenland, zou niet
alleen de ondernemers, maar ook de
werklieden broodeloos maken. De in
de internationale concurrentie bestaan
de moeilijkheden, ter verbetering van
den toestand onzer arbeiders, kunnen
alleen door internationale overeen
stemming der Staten, die deelnemen
aan het beheerschen der wereldmarkt
zoo al niet te boven worden geko
men, dan toch verminderd worden."
Maar de kwestie is of deze inter
nationale overeenstemming en eene
daarop gebaseerde arbeidswetgeving
voor de verschillende Staten ooit zal
tot stand komen.
Het is zeker oen pogen om zich
van de welwillendheid der Fransche
regècring te verzekeren, vanneè- de
keizer in zijn schrijven aan den Rijks
kanselier, onder de landen waarmede
hij in overeenstemming wenscht te
geraken, Frankrijk het eerste noemt.
Maar de vraag is of Frankrijk,
het zijne vernedering zoo diep gevoe
lende en op weerwraak zinnende
Frankrijk, de toegestoken hand- zal
aangrijpen. Wij gelooven het niet.
Immers het komt ons voor, dat de
sociale kwestie in Frankrijk niet die
plaats inneemt, waarop zij 111 Duitscli-
land aanspraak maakt. Frankrijk zal
allicht heil verwachten van mogelijke
verwikkelingen, waarin liet gehate
Duitschland door de arbeidsvraag kan
geraken.
Op den duur zal er eene interna
tionale wetgeving op den arbeid moe
ten komen. Doch wij betwijfelen zeer
verplicht mot Gustaaf naar eene restauratie
te gaan. Dezo, die machtig gaarne den groe
ten heer uithing, deed een kostelijk ontbijt
opdiSfidien. Het was zaterdag. Allerlei
vleeschspijzen ziende opdragen, begon Eligius
te bedenken, hoe hij het zoude aanleggen, om
met vastheid, doch tevens zonder scherpte,
zijne weigering te kennen te geven, om aan
dit ontbijt deel te nemen; want mei Gusta f
waren de gelegenheden tot botsing zeer me
nigvuldig en Eligius deed altijd zijn best, om
alle uitdrukkingen te vermijden, welke zijne
ergernis zonden kunnen verraden.
Mijn goede heer Gustaaf, sprak Dasson
op dien gulhartigen, rondborstige!» toon, wol
ken hij bij sommige gelegenheden zoo uitmun
tend wist aan te nemen, gij hebt. hieraan
twijfel ik geenszins uitmuntende redenen om
vleesch te eten, en ik, ais doctor, weet boter
dan iemand anders, dat men zicli daaraan niet
moet ergeren, want er bestaan eene menigte
monschen, die niet tegon onthouding kunnen;
doch als geneesheer van den hoer Castelnau
ben ik iu gemoede verplicht te verklaren, dat
hij niet tot deze al'deeling behoort, daar zijne
vatbaarheid voor bloedopstijgingen naar de
hersenen mij reeds meermalen het plan hebben
doen opvatten hein op groen ten-drêet te stel
len. Wat mij betreft, mijne uitmuntende ge
zondheid verplicht mij aan de wetten der
Kerk te onderwerpen. Daar gij zoo vriende
lijk zijt ons te willen onthalen, zult gij dor-
halve wel de goedheid willen hebben, ons een
mager ontbijt te doen voorzetten; gij behoeft
niet veel omslag le laten makenBoter,
brood en versche eieren, daarmede kunnen
wij liet best doen
of het tijdstip daarvoor reeds aar.ge
broken of ook maar reeus in zicht is.
Juist de ongelukkige verhouding
van Frankrijk en DuiUchland is het
groote struikelblok in jlézen. En al
was de Duitsche keizer voorzichtig
genoeg om de uilnoodi;ring niet van
den al te fel gehaten kanselier te doen
uitgaan, voorzichtig genoeg ook om
van zijn bondgenooten op een toekom
stig slagveld, Oostenrijk en Italic te
zwijgen en naast Frankrijk slechts
van Engeland, Belgie en Zwitserland
te gewagen, wij kunnen moeilijk aan
nemen dat Frankrijk zich door deze
kleine middelen zal laten paaien.
En toch zal er op den duur iets
op moeten gevonden worden. De ar
beid en do arbeiders kunnfen onmoge
lijk aan liun lot worden overgelaten.
Telkens komen nieuwe misstanden
zich bij de oude reeds aanwezige voe
gen. Elke nieuwe uitvinding brengt
er het hare i.oe bij om de toestanden
te verergeren. Weeg b. het gewicht
eens af van i dling als
de volgende, dat namelijk óch e.'machine
in gebruik komt, die het lel terzetten
uit de handen der typografen overneemt
en 70 percent arbeid bespaart. Waar
zullen die handen weder werk, die
monden weer brood vinden?
Zoo komt er telkens nieuw venijn
in de gapende maatschappelijke won
den en vervalt het lichaam der maat
schappij steeds meer aan ontbinding.
Hot evenwicht te herstellen in de
samenleving en het recht van den
arbeid op nieuwe on vaste grondsla
gen te vestigen, ziedaar een probleem
dat aan de staatslieden van onzen lijd
werd voorgelegd en welks oplossing
moeilijker is dan het bewaren van het
Europeesch evenwicht cn het hand
haven of wijzigen der rechtsbetrekkin
gen tusschen de Staten, zooals vroeger
de werking der Kabinetten was.
Volgaani, antwoordje Gustaaf eene
groote onverschilligheid vjn'wendónde; ik
voor mij zal niet veel gebruiken, want de
hoofdpijn, welke dat orgelmuziek mij bezorgd
licuft, benoemt m:j allen eetlust.
Men bracht liet verlangde ontbijt. Dasson
at met groote graagte, doch E/igius zette er
ter mmwernood den mond aan, terwijl Gus
taaf zich een groot glas warmen wijn met
suiker en kaneel d*ed gereed maken, onder
voorwendsel, dat zijne maag niets anders
zou kunnen verdragen. Na afloop van het
ontbijt nam hij afscheid van zijne gasten, om
zoo liij zeide, naar bed te gaan, tevens zijn
leedwezen te kennen gevende, dal déze onge-
steidüeid hem belette Donatiaau weder to zien
en hem te velgasten op eene muziek, verre
verheven boven die, welke hij dien ochtend
gehoord had. Hg verzocht Dasson zeer drin
gend lioin den volgenden maandag mot Eogius
te komen bezoeken; want alie maandagm
kwam een gezelsch ip liefhebbers ten huize
van denjougeu Dupiéjeun b;j elkander om er
muziek tc maken en hun aandeel te gebruiken
iu de ververscbingen, welke in overvloed op
kosten van den ooui rondgediend worden.
De beide jonge lieden gingen nu Donatiaau
op de kamer van Eligius weder opzoeken on
tot des anderen daags avonds scheiden zij
bijna mei meer van elkander. Toen het tijd
was om te vertrekken, beval Donatiaau in
warme bewoordingen zijn broeder aan zijn
vriend en zijn brooder aan, spoorde hen aan,
elkander dikwijls te bezoeken en zamen eene
nauwe, opreehte vriendschap te sluiten,
waarna de jonge onderwijzer in den postwa-
gen klom, welke liem naar Brotagne moest
voor het Eisaom van Roermond
in het jaar Onzes Heeren 1890.
Rij een decreet, gedagteekcnl 30
Januari 11. en uitgaande van het II.
Officie, heeft de H. Stoei, zich bezorgd
toonende zoowel" voor het lichamelijk
als geestelijk heil der geloovigen,
aan alle Aartsbisschoppen en bisschop
pon dor katholieke wereld, wegens
de epidemisch heersehende, of ge-
heerscht hebbende influenza, geheel
bijzondere volmachten verleend. Krach
tens deze bijzondere apostolische macht
vergunnen Wij, bij wijze van dispen
satie voor dit jaar:
I. Het gebruik van vleesch is toe
gestaan op alie dagen der aanstaan
de veertigdaagsche Vasten, met uit
zondering alleen van alle daarin val
lende Woensdagen en Vrijdagen. Eu
op die dagen dat het vleesch is toe
gestaan, mag daarvan ook meerma
len worden gebruik gemaakt, maar
het verboden ti'cöscn co vi.Ka
bij hetzelfde maal te gebruiken. Do
Zondag is daarvan niet uitgenomen,
en onder den naam van visch zijn
begrepen: oesters* mosselen en kreef
ten.
II. Gebruik makende van diezelfde
bijzondere apostolische macht, ontslaan
Wij van den plicht van vasten alle
Onze onderlioorige geloovigen voor
den geheelen duur dor aanslaande
veertigdaagsche Vasten, zoodat, allen
zoo dikwijls mogen eten, als op an
dere dagen, die geen vastendagen zijn.
III. Wij vergunnen het gebruik van j
gesmolten vet in plaats van boter
op alie dagen dos jaars, behalve op
do Vrijdagen. Hieronder is mot be
grepen soep of bouillon.
IV'. Wij staan hot meermalig ge
bruik van zuivel en eieren loo, ook
voeren, waar hij bij zijne leerlingen de ge
wichtige eu zware op ham rustende vorplicit-
tiugeu weder met nieuwen ijver en ius'. ging
aauvaarden.
V.
Vreezende, da: hot al den schijn van eene
beleedigende minachting mocht hebben, bijal
dien iuj niet ten minste eenmaal zich in het
gezelschap der liefhebbers vertoonde, waar
voor hij reeds herhaaldelijk uitnoodigiiigon
ontvangen had, besloot Eligius er nu toch
eens heen te gaan, te meer daar h;j zien be
moedigd gevoelde door de gedaoiito» dat hij
or mot Dasson zou komen.
Dien ten gevolge ging hij des maandags,
ten drie ure 's namiddags, de.i d deler afhalen
en beiden wandelden naai- Gusiaais huis. Het
gezelschap was bijna voltailig i men kuil
zieh geen zonderlinger mengeling van perso
nen voorstellen dan tiet twaalftal, d it daar bij
elkander was. Drie of vier madip' akers,
met lange baarden, ingeregen lijven, spotten
de en onbeschaamde blikken, volkomen ia
kleeding e.i mmieren urn Gustaaf geÜjk,
twee acteurs van den Italiaanschen sch ui v-
burg, «en zanger van do Opera, een voitigour
van de nationals gvdj, me: een dikw.mgig,
hoogrood aangezicht, in volle uniform o:i oeuo
sigaar in den mond, oen grijsaard met lange
witte baren, half doof en die van ganscher
harte met de jongeren scheen te willen mode
doen, hoewel de jicht, duidelijk zichtbaar san
zijne kruk en zijne wij le, dikg M oer le p in
tertel*hem aan /.ijn stoel kluisterde, een mm
in een buis, met zware knevels, bezitter van
cone krachtige en uitmuntende bass, m, o:i
als deze eene spijs op zich zelve
uitmaken, alle dagen dezer veertig
daagsche Vasten zonder eenige uitzon
dering. Doch op do later volgende
vastendagen in het jaar mogen eieren
maar eens. en dat niet bij de collatie,
maar alleen bij het middagmaal ge
bruikt worden. Dit gebod nochtans
betreft het gebruik van eieren niet in
zooverre daarmede andere spijzen wor
den toebereid; zij zijn alleen verboden
in zooverre zij eene spijs op zich zelve
uitmaken. Ook mogen degenen, die van
het vasten ontheven, of daartoe niet
gehouden zijn, meermalen daags eieren
gebruiken.
Terwijl de Militairen, derzolver
bedienden en al degenen, die recht
streeks aan den krijgsdienst verbonden
zijn, tot ons geestelijk gebied behooren,
en hun staat eene bijzondere toegevend
heid van onze bediening vordert, zoo
staan wij hun, bij meerdere uitgestrekt
heid van dispensatie, toe, het gebruik
van vleesch het gfiheele jaar door, uit
genomen op Goeden yvijdng, op welken
gv .i ttg' h'.i.
naar dat van de andere geloovigen.
Onder de Militairen zijn begrepen de
Maréchaussees of Gendarm. :i en de Tol
beambten (douaniers) die in workeiijken
dienst gesteld zijn. Hieronder zijn niet
begrepen de Hoeren Ontvangers.
l. Wij bevelen al onze onderlioo
rige geloovigen, welke gedurende de
veertigdaagsche Vasten van bovenge
melde dispentatiën botrclfende vleesch,
vet of eieren gebruik maken, van eiken
dag, wanneer zij er gebruik van maken,
driemaal het Onzo Vader, driemaal het
Wees gegroet cn eens de akten van
Geloof, Hoop, Liefde en Berouw te bid
den
Zij zullen zich van deze verplichting
kunnen viijmaken, met eenmaal voor
do geheole Vasten eene aalmoes in een
daarvoor aangewezen otlerbloktegeien;
eindelijk een hoer van middelbaren leeftijd,
met een gouden bril op di-n neus, in een lan
gen jas gestoken en wiens ziekelijk en vrien
delijk gelaat eene groote goedhartigheid ver
raadde ziedaar nagenoeg de personen, w iar-
uit iiot gewone gezelschap van den jongen
Duptvjoan bestond. Overigens g-schieddo
al'es zonder plichtplegingenieder kwam en
ging als het hem goêdducht in dien tempel
der harmonie, waar nabij do piano violen,
fluiten, bassen en klarinetten verward door
een lagen; ieder ging zitten of bATytaan,
zonder dat hot iemand in den zin kwam hier
over iets te zeggen, \va:.: eon der hoofdvoor
waarden, door. don gastheer gesteld, was ge
weest, dat een ieder volkomen vrij in (loon
cn laten z >u zijn.
Hoe wel Gustaaf zich verwaardigd Uad hen,
het raam voorbij komende, voor li .-twoik zij
stonden, vluchtig te groeier, bleven zij naar
hot scheen geheel onopgemerkt. Dicht hij
zich op een vouwstoeltje een muziekboek
ziende liggen, nam Eligius liet tor siuiksch in
de handen om zich oene houding te geven,
doch hot duurde uiot lang. of zijn geest word
geheel gehooid door de inooiolijho. meesterlijk
geschreven stukk n, welke hem ouder do
oogen kwamen. Wat Dasson aangaat, daar
dezo overal op zijn gemak was, maakte hij
gebruik van hot oogeublik, waarin Eligius
hot muziekboek doorbladerde, om hem eenige
minuten alleen te lat. u cn dmr de zaal to
wandelen, mn te trachten m<t degenen, wiep
in mieren iic.u bevielen, oen gjspruk am to
knoopen.
Wordt oervol-jit