ms*p omstre ken. Onderwijswet. AYE MARIA. ZATERDAG 23 NOVEMBER 18S9 TIENDE JAARGANG. No. 47. v yyf Uitgever: W. VAX REA" Ml!.\;IKHOF-Sasscn. Dtzo Courant verschijn!; ic(leven Zaterdag. Feuilleton. België Engeland f* aa* Mi ilj!' V.M. T« DouJcidag. L.K. 15" Vi ijd ig. X.M Abonnementsprijs per voor Venray franco per post voor het buitenland afzonderlijke nummers l»ar». 23e Zaterdag E.K 29° Vrijd.t e -• v hr a Sfasul 5, 10, 16. 22, 28 Nov. op 7. 5, 7.13, 7.21. .331 c3«»r 7.-14; m.j oildo 4.22, 4.15, 4. 2, 5.58, 3.52; Prijs 1 -5 togc der Advertentiën ▼an elke rpgc! meer groote letters en Advei ten tien. 3mr 30 c< 0 c.- vignetten naar plaatsruimte, al geplaatst, worden 2mnal berekend. dvertentiën of Ingezonden Stukken gelieve men Vrijdag avóór 2 uur 's-middags te be zorgen aan het Bureau «Peel en Maas"' te Venray. Hi.'t voorloopig verslag missie van Rapporteurs der Com- over de onderwijswet is dezer dagen versche nen. Van het bestaan eener bepaalde meel dorheid is niet gebleken, omdat meerdere leden zicli nog hunne stem ■wenschten voor té behouden totdat zij van de nadere inlichtingen van de Regeering kennis hebben genomen. Van de eene zijde wees men or op, dat, al verheugde men zich niet over de aanneming door do andere Kamer, ^nu toch aanneming door de Eerste raadzaam was. Men bracht hulde aan de gematigdheid der Regeering, die, zoowel als de meerderheid be scheiden was in bare eischen. Ge wichtige verbeteringen hadden het ontwerp nog aannemelijker gemaakt. Van de andere zijde zette men op den voorgrond het Grondwettig be zwaar. Een aantal leden deden dit bezwaar zwaar wegen. Maar een aantal andere leden wenschten te let ten op de teekeneu der tijd en, al schaarden zij zich in het algemeen onder de vanen der liberale partij, toch waren zij nooit ongevoelig ge weest voor de klachten der achtons waardige tegenpartij. Wat eenheid moest stichten heeft tweedracht ge zaaid. Waar de helft der natie de overtuiging heeft dat zij onbillijk wordt gedrukt, is het illiberaliteit niet op de wenschen der ouders te letten. k Wat de grondwet betreft, 1. Zilveren dauwdroppelen lagen over het veld verspreidde son had hare gulden stra len nog niet ter aarde geschoten, maar ver kondigde hare komst door een zacht, bekoor lik schemerlicht. Het was een ochtend, zoo als men dien in de lente alléén genieten kan; alles ademde frischheid en verrukkende eenvoud. De boomon hieven hunne krui ne plechtstatig omhoog en schenen, even als de duizende bloemen, wier kelkjes en knoppen nog gosloten waren, hot zoete dor rust to smaken. Aan den voet van den zacht glooien- den heuvel verhieven zich twee nederige hut ten en een weinig verder zag men den witten gevel van een grijs Godsgesticht, Uit eene dier hutteu tradeu twee engelen te voorschijn twee bekoorlijke wezens, die wis niet voor deze aarde besterad waren; beiden wandelden op het grasperk en sloegen de laan in, welke naar de bedeplaats leidde. Zij hadden de ar men ora eikaars hals geslagen en beider hoofd leunde zich. Emilia droeg een mandje, waarin zich rozen en viooltjes, te zaamgestrengold, bevonden, 's Meisjes teeder gelaat, waarover een zachte blos verspreid lag, werd omgeven door prachtige blonde haren, welke eenen helderen Hot zoo even genoemde niet verworpen, omd.it van bij- volgens deze liberale leden, verbiedt deze nergens liet subsidecren van scholen niet voor allen toegankelijk. «Grondwettig bezwaar," zoo be toogde een aantal leden, "kan tegen liet wetsontwerp te minder worden geopperd, omdat door oprechte voor standers van liet openbaar onderwijs bij bekende gelegenheden ook in deze Kamer (men denke aan de be handeling van het voorstel Schaepman in 1SS9) uitdrukkelijk verklaard en met klem van redenen aangetoond is, dat art. 192 (vroeger 194) zich legen den thans \oorgcstelden maatregel niet verzet, voorstel is men tegen het subsidieeren zonder onderwijs was gekant, maar omdat men niet alles aan den gewo nen wetgever wilde hebben overgela ten. Aan dien gewonen wetgever is do regeling van de inrichting van het openbaar onderwijs opgedragen en dus in de eerste plaats om te bepalen wat in den zin der wet openbaar ouderwijs is. Dit onder wijs moet van overheidswege overal en voldoend worden gegeven. In het wetsontwerp komt hoegenaamd niets voor dat hierop inbreuk maakt. De gemeenteschool blijft overal bestaan en de waarborgen, dat het onderwijs door haar gegeven voldoende zij, worden niet opgeheven. Voor zooveel de bepalingen, die het openbaar la ger onderwijs betroffen, wijzigingen ondergaan, zijn het 61' door de des kundigen toegejuichte vei beteringen, óf worden iliusoir gebleken voor schriften met hetgeen de werkelijk heid eisclu in overeenstemming ge bracht. Ook wordt het subsidie niet toegestaan dar. onder voorwaarden, die het voldoende van het onderwijs verzekeren. Acht men ze ongenoeg zaain, het is een vraag van meer of school, wordt glans op haai- afwierpen. Blauwe oogen, wel ke zij met hare zuster gemeen had, glinster den als de starren en gaven aan haar wezen eene zoete, eene teedere uitdrukking. Theodora droeg een zilveren wierookvat. De lokken dier jonge hedevaartsgangstor waren gitzwart en gaven een zeldzaam, zacht ern stig uitzicht aan dat gelaat, waar rozen on leliöen op bloeiden. Beide kinderen gingen zwijgend voort en naderden, na verloop van een half uur, oenc opene plek. Hier stond in eene witte nis, door een schat van bloem struiken omgeven, het beeld der II. Moeder Gods, met haren Zoon op den arm. De geestelijke herder dier streek, pater Bernard, had dit eigenhandig vorvaaidigd, om aan het verzoek zijner godvreezende gemeente ie voldoen, en deze jeugdige christenen, wier ouders reeds in het graf rusten, brachten die H. Moeder, die Koningin der maagden, da gelijks hare offerande. Vol eerbiedige vreeze voor haar, die hier kunstelooze wijze werd voorgesteld, naderden zij. Emilia nam hare bloemen en bood ze der heilige Maagd aan, Theodora wierp den wie rook in het vat eu smeekte, dat de Gelukzali ge van hare hemeltroon de offers wilde aan vaarden, welke zij beide hier aan hare becl- tonisjjbrachten. Nu hogen zij hare kniëen, hieven de ge- slolene oogen ten hemel en baden, min, tc behandelen bij het betrokken artikel. Thans kan -;r alleen sprake zijn van het beginsel. De gemeente- die voldoend onderwijs geeft, blijkens art. 10 overal ge handhaafd en eveneens de aanspraak op subsidie afhankelijk gemaakt van hetgeen de Staat voor voldoend on derwijs noodig acht. liet antwoord op de boven gestelde vraag kan dus naar deze zienswijze niet anders dan gunstig voor het wetsontwerp zijn." Allerlei redenen ook aan het belang van het bijzonder onderwijs .ontleend werden door de tegenstanders tegen het ontwerp aangevoerd. Doch de voorstanders onder do liberalen meen den zich niet met die belangen te moeten inlaten. Voor de Eerste Ka mer was het h. i. de vraag of de wet zooveel schade aan het openbaar onderwijs zal bezorgen dat zij daarom moet worden verworpen. En dit zagen zij niet in. Vele leden, zoo lezen wij op bladz. 11 van het verslag, merkten op "dat z' zonder onderwijs mat wenschten in te laten: deze de. voorstan ders van dat ondervps in goede han den. Genoeg zij hét te herinneren dat het bijzonder onderwijs geenszins verplicht wordt subsidie aan te nemen en derhalve, des verlangd, zijne vrij heid ongeschonden kan handhaven. Voor de Eerste Kamer is het de vraag of het ontwerp zoo veel schade zal berokkenen aan het openbaar onder wijs, dat het uit dien hoofde moet worden verworpen. Dit nu konden deze leden niet wel inzien. Daargelaten, dat de verbeteringen, die de wet in het openbaar onder wijs aanbrengt, toch waarlijk niet gering to achten, is, naar hun gevoelen, het grootc gevaar, waarmede het oorspronkelijk ontwerp het openbaar onderwijs bedreigde, tijdens do be handeling in de andere Kamer afge wend. Men doelde vooral op de ver plichte schoolgeldheffing op de open bare school. Wel is dit in beginsel verderfelijk voorschrift behouden, maar ten slotte in de toepassing zoo geregeld, dat daaruit geen wezenlijk nadeel voor het openbaar onderwijs is te duchtende verplichte heffing van 20 cents per maand kan geen ernstig bezwaar opleveren. De over- gangs bepaling in art. 5 is daaren boven in het belang van het openbaar onderwijs aanmerkelijk verbeterd. Over de bezuiniging van leerkrachten wordt door deskundigen verschillend gedacht. De opleiding van onderwijzers in verband met het premiestelsel is on- wedersprokclijk in hoogo. mate be denkelijk, doch het was tc voorzien, dat de openbare school niet geheel ongeschonden uit den strijd zou tc voorschijn komen. Over het geheel achite men echter haar karakter ij zich met de belangen van bet bij- j bewaard, haar toekomst onder de bescherming van het onveranderde artikel der Grondwet en onder den heilzamen invloed eener verscherpte mededinging met de bijzondere school verzekerd. Leert de ondervinding, dat deze of die bepaling der wet ongun stig werkt, door parlieole herziening kan zij worden verbeterd. Doch groo- ter steun voor de openbare gemengde school, dan eenigo waarborg van Grondwet of wet achtte men de liefde waarmede de natie sedert 1800 aan die school gehecht is. Van de kracht dier iiefde is haar bloei, ja haar be staan afhankelijk. Blijkt zij tegen den invloed van dit wetsontwerp niet bestand, dan is daardoor haar vonnis geveld en zullen gecne welto- lijke bepalingen haar op den duur in het leven kunnen houden.'' De zon had dampen en nevelen wegge jaagd en gloorde aan de kim. door eene zoo van goud en azuur omgevende vogelen zon gen hun loflied de westewind bewoog de top pen der boomen; do kelken en knopjes der bloemenen werden omslotenalles ont waakte. Het gezang, eu bet geruisch, en do geuren vrrnieveu zichten hoogen; maar alles stierf weg en versmolt in de ruimte. Eu het licht spreidde zijne gloed en zijne kracht en schoon heid ten toon, maar bleef in liet peilloos boog der hemelen zonder kracht, want al wat alléén stoffelijk is, kan tot God niet koraon. Doch twoo paren engelen daalden op Je vleugels der liefde neder, en zij droegen heldere kristallen schalen en plaatsten zich aan do rozenlippon haror gezusters, om de geuren dier reine zielen op te vangen. En juichend en dankend keerden zij weder, drongen door do wolken en verhieven zich in den hemel. En zij boden Gode en der H. Maagd het welgevnhgste ofler: ave maria! Reeds waren weder acht jaren als eene schaduw vervlogen. De lento was met al hare schoonheid teruggekeerd. De bloemen waron weder ontloken, de boomen gegroend, de vo gelen tot nieuwe vreugde ontwaakt. Het was wederom op een zchoone ochtend, dat de deur van eene dier hutten aan den heuvel geopend werd. En een achltienjarige jonk vrouw. eene der engelen van vroeger, trad naar buiten. Theodora, de lieve, peinzende maagd, verliet hare woning. Het eonige pand van hare ouders, oen gou den kruisje, hing aan een zwart zijden koord je op hare boezem af; en in bare hand droeg zij rozen on viooltjes. Toen zij met lichte tred haar dak verliet, werd zij door hare Dezelfde verdeeldheid hcernchtc on der de liberale» over de vraag- of dn wet een einde zal maken aan den schoolstrijd, zoodat er zelfs leden wa ren die op dit punt een stellige ver klaring van de Regeering verlangden. liet is ons onmogelijk liet gelieelo lange verslag ook maar bij uittrek sel te geven, immers het is 5-4 octavo bladzijden groot, doch de algcmecne indruk, dien wij er van ontvingen, duidt ons op aanneming der wet door de Eerste Kamer. lieveling eene sneeuwwitte duif, gevoigd. /.ij wendde het hoofd tot de getrouwe, en hei zinnebeeld der onschuld zette zicli op den schouder der aanminnigsto onschuld zelve. Eu zij spoedde zich, eenzaam peinzend, door de .laan en naderde de bedephtats. De liefelijke jonkvrouw knielde op een graf. Aan don voet der nisse, waar het O. L. V. beeld stond, was voor drie jaren, door pater Bernard, eene groeve gedolven, en twee mannen hadden daar eene lijkkist in neder- gelegd en waren daarna heengegaan. Doch zij, die hen volgde, Theodora, het kind des hemels, wam daar gehloven. en besproeide met hare bitiero tranen de koude aarde, welke de priester op de kist wierp. En olke holle plof, dooi' tie neérstortcude aardo ver oorzaakt, vond in haar hart een doffen weer klank. Het was haar, als vernam zij in d it oogenblik de laatste groetc der dierbare zus ter, wier blonde lokken zij van tranen door weekt had. toon zij, als een zacht dons, het sneeuwwitte gelaat der lirfeijke hadden omge ven, or. zij van dezo aarde voor altijd hadden moeten schicdcn. Scheiden! vrceselijk woord, dat onbegrijpelijke krachten bezit voor diegenen, welke nimmer dat scheiden hebben geproefd. Men is zich zei ven geen meester, en hart en oog zijn vaak de eenige tolken, die uitdrukken wat wij gevoelen. En indien dat scheiden die kracht voor onge- voeligen hoeft, wat moet liet dan zijn voor zulke engelen Dit gaat boven ons denkvormogen. Maar hoe smartelijk zij ook gekwetst was. hoe diep Theodora met cenen gloeiendcn pi., kleurde met purperen doorboord was, er bestond Oen balsem Nieter, ambtenaar bij het ministerie Bineiil. Zaken, is II. Vrijdag naar Parijs gevlucht. Hij wordt beschuldigd documenten te hebben erschaft nan de redactie van de Nouvelle Revue te Parijs, voor 't beruchte artikel te gen de Bolgische regeering. liet rechtsgeding tegen den heer Cor- vilain en zyn ingenieur Delainnojr is te Ant werpen begonnen. De beschuldiging luidt': onvrijwillige aywla,"- het. aantal dooden i» 43. Deskundigen hebben Corvilain en zijn ingeuiciir voor goheel verantwoordelijk ver klaard. De beschuldigden poogden aan t«: toonen, dat dc ontploffing niet in de patronen werkplaats' maar op de naburige peti oleum - werven ontstond. Uit een onderzoek van skuudigen blijkt echter, dat de oorzaak der ramp in de fabriek van Corvilain inoot ge zocht worden. Dc protestant William Laiug. dezer dagen in den ouderdom van 79 jaren to Liltlebam bsj Extnouth overleden, is katholiek afgestor ven. Eenige dagen véor zjjn dood had bij zijn verlangen te kennen gegeven in dc Katl Kerk tc worden opgenomen. De executeurs testamentairs wilden oen protestanscho begrn- f«.nis en Mrg. Gr Auger moest den bijstan I van den broeder dos overledenen, dr. Lning En zij zocht ea vond die zoeto olie aan de voeten van de Moeder der smarten; zij vonJ die cp bet graf der innig betreurde, wier bede bet geweest was, aldaar neergelegd te worden. Theodora vlocht bare bloemen tot een tuil'je en hing dit om het ebbenhouten kruis, dat zij daar geplant bad. En eenen tweeden bloorneiiband wond zij te zameu en hing dien om het beeld der H. Maria met haren Lieveling. Eu andermaal boog zij zich cn knielde en bad En alles zweeg, eeno doodschu stilte liuerscli- te alom, de natuur schoen, op een wenk dor Voor/.ionighoiJ, het rou wkleed dor maagd aan te nemen en haar een ernstig zwygcu te /.ijn opgelegd, opdat, indien zulks mogelijk ware, niets hnre aandacht sloren zoude. En in den kring der meerdere zustors danl- do de engel neder. Z'j had een beker in do hand, welke een onzichtbaron drank, -vrede' inhield. En /.ij goot dien tut don laasten drop pel ledig op dc lippen dor lid lende. En do engelenschaar verliet daarna met heerlijk ge jubel de aarde, om Godo en dor H. Maagd de bloemen der ziel aanie bieden, in de groeiu van don Homelge/.aiit aan do dochter van David: avb maria! De zon was in het westen gedaald en spreid de hare laatste bekoorlijke stralen, liefelijk er. weemoedig als de glimlach eens stervenden christens, die bet hemellicht reeds met de oo gen der ziel /.iet v, rrij/.en, over dc aarde, en glans de bergspitser; Woi'iU vervolgd.

Peel en Maas | 1889 | | pagina 1