m
De Dorpsgeneesheer.
ZATERDAG 12 OCTOBER 1889.
TIENDE JAARGANG.
No. 41.
Uitgever:
W. VAN DE\ MUM
Deze Courant verschijnt
ÜIOF-Sassen.
iederen Zaterdag.
Maatschappelijke nooden.
Feuilleton.
Voor den uitheemsche
PEEL
Stfuncl der Maan.
Oct. E.K. 2e Woensdag.JV.M. 9* Woensdag. L.K. 17® Donderdag. N.M. 24e Dondtrdag. 31eDond. E.K
MAAS
Stand der Zo n.
5, 10, 10, 22, 28 Sept. op G. 9, 0.17, G.27. 0.39 0.50; v/in.; onder 5.20, 5.15, 5. 2, 4.10, 4 37n/m.
Abonnementsprijs per kwartaal.
voor Venray 50 c.
franco per post 65 c.
voor het buitenland 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
Prijs der Advertentiën:
▼an 15 rebels 30 c.
elke regel meer 0 c.
groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3mnal geplaatst, -worden Smaai berekend.
Advertentiën of Ingezonden
Stukken gelieve men Vrijdag
vóór 2 uur 's-middags te be
zorgen aan het Bureau »Peel en
Maas" te Venray.
De historie weet geen tijdvak aan
te wijzen, waarin de ontwikkeling op
allerlei gebied eene grootere uitbrei
ding heeft verkregen, eene ruimere
vlucht heeft genomen, dan dit het
geval was in de laatste halve eeuw.
De stoom en de electriciteit waren
de hoofdfactoren dier ontwikkeling.
Zij deden de afstanden verdwijnen
en de aarde ineenkrimpen tot een
vrij onbeduidendeu bol. Door den
stoom hebben de werktuigen van
voortbrenging en vernieling eene vol
maaktheid gekregen, die, zou men
zeggen, de grenzen van het bereik
bare nadert.
Kwam een man met een oog als
Napoleon I op aarde terug, de wereld
ware hem in de betrekkelijk korte
spanne lijds, sedert zijn sterven ver-
loopen, volkomen ontgroeid. Zelfs op
een modern oorlogsveld zou zich deze
adelaar der veldslagen niet meer te
huis gevoeleu.
Maar al heeft de moderne tijd zijne
kracht tot voortbrengen op haast ein-
delooze wijze vermeerderd, al heeft
hij veelal met succes aan de oplos
sing van veel mechanische en enkele
wetenschappelijke vraagstukken gear
beid, toch is hij er volstrekt niet in
geslaagd om de sociale kwesties zicli
van het lijf te houden. Integendeel,
de moderne tijd geeft aan de toe
komst in de vraagstukken, deu arbeid
betredende, een probleem ter oplos
sing over, zóo moeilijk als nog ooit
ben vraagstuk zich voordeed.
13.
Het marmeren gelaat van lady Mary bleef
kalm en gevoelloosmaar hoevele boezo
hartstochten moesten, onder dat masker van
schijnbare bedaardheid, haar hart niet bijna
doen barsten.
Ik stond dus op den drempel der deur,
toen het rytuig, waarin Eva Meredith zat (ik
zal voortgaan haar bij dezen naam te noe
men), het voorplein van het hotel opreed. Eva
stak mij met aandoening de hand toe. - Heb
dank, heb dank, mijn vriend!" lispelde zij.
Zij wisebte de tranen weg, welke hare oogen
bevochtigden en haar zoontje, een beeldschoon
knaapje van drie jaren ging hare nieuwe
woning binnen. Ik ben zoo angstig fluis
terde zij mij toe. Het was dezelfde zwakke
vrouw, geknakt door den rampspoed, bleek en
zwaarmoedig, welke geene hoopvolle ver
wachtingen op deze aarde meer koesterde,
maar alleen haar betrouwen stelde in God en
in zijne belofte van een beter leven. Ik ging
aan hare zijde en terwijl zij, nog altijd in
rouwgewaad, de oogen vol tranen, de eerste
treden van den trap beklom en haar zoontje,
dat nog langzamer liep dan zij, behoedzaam
vasthield, verschenen lady Mary en haar kind
boven aan den trap. Lady Mary had een bruin
fiuweelen kleed aan, prachtige armbanden
Onder den machtigen invloed van
den stoom hebben zich in uitgebreide
middelpunten groote bevolkingen
saamgetrokken.
Fabrieken, waarin de stoom door
duizende handen bediend wordt, wer
den als de kern waarom zich in
meerdere of mindere dichtheid de
werkkrachten groepeerden. De eeuw
van den stoom kende niets anders
als ijzeren wetten.
Zooals tusschen de stalen rails de
locomotief in bedwang wordt gehou
den, evenzoo beheerscht de ijzeren
wet van vraag en aanbod de dui-
zendaroiige werkkracht, liet persoon
lijke, het menschelijke werd uit het
oog verloren en de menschelijke
arbeid werd geboekt als een deel en
een klein deel van de kosten van
voortbrenging. Steeds losser werden
de betrekkingen, de banden tusschen
werkgever en werknemer, terwijl
in de opeenhooping van de arbeids
kracht de werklieden meer en meer
aanleiding vonden om zich te vereeni
gen en van hunne kracht te doen
blijken.
En wanneer we nu vragen welken
invloed een halvee eeuw *var. ijrer .ciil
stoom op de maatschappelijke toe
standen heeft gehad, dan kan het
antwoord kort zijn. Die halve eeuw
heeft ontevredenen gemaakt.
Ontevredenen hij duizenden tien
en honderd duizenden.
Sedert de latere jaren is men er
wel aan begonnen om tegenover de
arbeiders-wereld andere, betere wegen
te bewandelen, is men wel gedwon
gen geweest de harde wet van vraag
en aanbod uit de handboeken van
moderne oeconoraio te schrappen,
maar het kwaad is gesticht en het
opdringen van een geheelen nasleep
kwade gevolgen is niet zoo gemakke-
sloten om hare polsen, een smal gouden ket-
tingje omgaf haar voorhoofd, dat inderdaad
eene kroon waardig geweest ware. Zij nader
de met vaste tred, opgeheven hoofd en
trotschen blik. Op deze wijze zagen deze moe
ders elkander voor de eerste maal.
Wees welkom, mevrouw, sprak lady
Mary, Eva Meredith groetende.
Eva poogde te glimlachen en beantwoord
de dien groet met innemende goedheid. Hoe
zou zij hebben kunnen vermoeden, dat men
haar haatte, zij, welke niets kon dan bemin
nen Wij begaven ons naar de kamer van
lord Kysington.
Mevrouw Meredith, welke zich ter nau-
wernood kou staande houden, trad liet eerste
binnen, deed eenige schreden, en knielde
naast den leuningstoel van haren schoonva
der. Zij nam haar zoontje in hare beide armen
en hem op de kniën van lord Kysington plaat
sende, liep zij, eensklaps in eenen vloed van
tranen uitbarstende zie daar zijn zoon
Lord Kysington zag het kind eene ge
ruime poos sirak aan. Naar mate hy de trek
ken van den door hem verloren zoon herken
de, werd zijn blik vochtig en liefdevol. Er
kwam zelfs een oogenblik, waarin hij zijnen
ouderdom, den loop des tijds, de doorgestane
rampen vergat, en zich weder in do gelukkige
dagen terug dacht, toen zijn eigen zoon nog
als kind op zijne kniën zat.
William. William mompelde hij
mijne dochter; liet hij er op volgen, Eva
Meredith bij de hand nemende.
Mijne oogen vulde zich met tranen. Eva
had eene familie, een beschermer, een ver
mogen; ik was gelukkig en dit is misschien
lijk te keeren.
Erkend moet won en dat de ar
beiders-bevolking in de eeuw van
den stoom is verw iarloosd. Ter
nauwernood werd ir. zijne lichame
lijke behoeften voorz.cn, maar zijne
zedelijke en godsdienstige behoeften
werden door de wekgevers bijna
overal over 't hoofd gezien. De oude
inrichtingen, de daarvoor bestemde
personen konden al liet ruwe mate
rieel, dat van alle kanten naar de
bevolkiiigscentra's en de groote fa
brieksplaatsen vooral heenstroomde,
niet verwerken. En zoo dreef een
deel dier bevolking als van zelf af
naar de wateren der sociaal-demo
cratie.
De ontevredenheid openbaart zich
in werkstakingen. Mon vraagt zich
af wat er bij eene nog grootere ver
wildering van zeden als nu reeds
bereikt is, voor onze steden met
hunne duizenden handen, ter ver
woesting opgeheven, zou terecht
komen. Maar voorshands meenen do
werklieden' een genoegzaam krachtig
wapen te hebben ir ie werkstakin
gen. Eu ijjndorf'rt-'f doy.o een
krachtig wapen. Voor te Londen is
dit geblekeD. Evenals te Rotterdam
waren het daar in de eerste plaats
de arbeiders aan de zeebooten, die
het werk staakten. Maar onderstel
eens, dat hetzelfde wachtwoord ook
uitgaat tot de arbeiders aan te spo
ren, kortom tot allen, die voor de
voeding van het groote monster,
dat Londen heet en een bevolking
telt ongeveer gelijk aan die van
Nederland, te zorgen hebben.
Hoeveel dagen zou dat monster
van aanvoer van buiten kunner. ver
stoken blijven, voordat de reusachtige
maag capituleerde? Hoelang had Lon
den het nu nog kunnen volhouden.
de reden, waarom ik aangedaan was.
Het kind, dat stilletjes op de kniën van
zijn grootvader was blijven zitten, had geene
blijdschap of geene vrees betoond.
Wilt gij mij liefhebben? vroeg hem de
grysaard.
- Het kind richtte het hoofd op, maar gaf
geen antwoord.
Verstaat gij mij? ik zal uw vader zijn.
Ik zal uw vader zijnherhaalde het
kind met eene zachte stem.
- Verschoon hem, sprak nu zijne moe
der; hij is altoos alleen geweest, hij is nog
zoo jong, het zien van zoovele vreerode men-
schen maakt hem bang. Later, milord, zal hij
uwe liefderijke woorden beter begrijpen.
Maar ik zag het kind aan, ik beschouw
de het aandachtig en herinnerde mij mijne
vroegere vreeselijke vermoedens ten zijne
opzichte. Helaas! die vermoedens verander
den thans in zekerheid, en alleen eone moe
der had, ten gevolge van hare jeugd, liefde
en onervarenheid, zoo lang van haar ongeluk
onwetend kunnen blijven,
- Tegelyk met mij en even als ik zag lady
Mary liet kind opmerkzaam aan.
- Nimmer in mijn geheel leven zal ik de
uitdrukking van haar gelaat vergeten: zij
stond in liet raidden der kamer, haar scherpe
blik was onafgewend op den kleinen geves
tigd en scheen tot in het hart dos kinds te
willen doordringen. Naarmate zij liet aanzag,
schoten hare oogen bliksemstralen, haar
mond opende zich als om te glimlachen, hare
ademhaling was hijgende en afgebroken, even
als wanneer men eene vreugde volle ge
beurtenis verbeid. Zij staarde, bloef staren.
zonder een gevoeligen knak te krij
gen in zijn wereldhandel?
Eene goede georganiseerde werksta
king met toevoer en steun van bui
ten op een of ander punt uitgebro
ken en volgehouden, moet, dunkt
ons, altijd slagen en ook het toegeven
aan onbillijke eischen kunnen afpersen.
X. IJ.
veehandel, zee schrijll de Londensche
correspondent der N. R. 67.is deze
week veelbeteekend geweest. Zij heeft
den heer Henry Chaplin zien optreden
als eerste minister van laudbouw en
reeds 16 hij aan den gang gegaan,
om ons te toonen dat hij waakt en
werkt voor den Britschen landman,
zijn lieveling.
Een gansche reeks van jaren heb
ben de veefokkers en veehandelaars
van Sleeswijk-Hoistein de vrijheid
gehad om rundereu en schapen van
daar hier in te voeren, gedurende
het tweede semestor.
TV;- iaar echte»' is li rs. T-
elfder ure heeft ile heer Chaplin d<
begeerde vergunning niet willen geven,
op grond van een paar gevallen van
mond- en klauwzeer, die, lang gele
den, uit Hamburg naar Sleeswijk-
Holslein waren overgebracht. De
aangetaste dieren kwamen echter nibl
in aanraking met den eigenlijken
veestapel en in Juli jl. werd Slees
wijk-Hoistein ambtelijk geattesteerd
vrij te wezen van eeuigerlei besmet
telijke veekwaal.
Daarop kwam het gewone verzoek
om bet vee van Juli tot December
hier toe te laten. De aanvraag van
den Duitschen gezant werd gesteund
door lord Salisbury en lord Cranbrook
en zoo zeker waren do handelaars
en fokkers van hun zaak, dat er
duizende beesten gereed stonden om
te worden overgebracht en dat er
stoombooten daartoe gezonden waren
naar Sleeswijk-Hoistein. Men kan
nagaan, welke teleurstelling en ont
steltenis gebaard werden door het
feit, dot de nieuwe minister haistarrig
weigerde de aangezochte vergunning
te geven.
Het gebeurde zij een les voor
Nederland
Laat belanghebbenden daar zorg
dragen, dat er niet het allergering
ste ooit aan te mel ken valle op Neder
landscue runderen en schapen, die
hier levend ingevoerd worden; want
met een man als Chap.lin. is niet ie
gokken. Men vergetc nooit, dat hij
eon protectionist, een gezworen vijand
van alle buitenlaudsche landbouw-
en veeproducten is. Ja, hij erkent
dat het zuivere protectionisme geen
kans heeft hier wederom een geloofs
artikel van den Staat te worden,
gelijk weleer; maar zulk een erken
ning staat in geenen. dcele gelijk:
met een verloochening van protec
tionistische beginselen, eerder met
een betuiging, üat hij dié beginselen
dadelijk zou gaan toepassen, als hij
slechts de macht er toe had.
Met zoo'n man zij men in Neder
land op zijn hoede. Het zal niet
aan Chaplin liggen, als het besluit,
om den wederinvoer onzer levende
beesten te gedoogen, andermaal inge
trokken wordt en dit voor immer,
zoolang luj alihaus zijn invloed kan
doen gelden.
Er was op haar gelaat hoop. twijfel, ver
wachting te lezen Eindelijk erlangde
haar haat degewenschte zekerheid, een juich
toon van inwendige zegepraal steeg op uit
haar hart, doch kwam niet over hare lippen.
Zij richtte zich in hare geheele lengie op, het
op Eva, hare overwonnene vijandin, een ver
achtenden blik vallen en nam daarop weder
eene onverschillige houding aan.
Nadat wij nog eenige oogenblikken ver
toefd hadden, verzocht ons lord Kysington.
afgemat door zijne hevige gemoedsbeweging,
zijne kamer te vei laten. Hij bleef verder den
geheelen uvonil alleen.
Toeu ik den volgende ochtend, na een
slapeloos doorgebrachte» nacht, mij naar do
kamer van lord Kysington begaf, waren al
de leden zijner familie daar reeds bijeen.
Lady Mary bad den kleinen William op ha
ren schoot: het was de tijger, die zijnen prooi
vasthield.
Welk een schoon kind begon zij. Zie
eens, milord, welke zijdeachtige, blonde ha
ren, hoe glanzend zijn zij in de zonneschijn!
Maar zeg eens lieve Eva, is uw zoon
tje altijd zoo stil en afgetrokken? Hij mist
alle levendigheid en opgeruimdhejd aan zijne
jaren eigen.
Hij is altoos zwaarmoedig, antwoord
de Eva Meredith, Helaas! van mij kon hij
niet leeren lachen.
Wij zullen ons beijveren, om heiq te
vermaken on wat op te vroolijken, hernam
lady Mary. Kom aan, lief kind, omhels uw
grootvader, steek de armen naar hem uit en
zeg hem, dat gij hem lief hebt.
William verroerde zich niet.
Weet gij niet hoe men iemand moet
omhelzen? Hary, mijn vriendje, omhels uw
oom, en geef uw neefje een goed voorbeeld.
- Hary sprong op de kniën van lord Kysing
ton, sloeg zijne beide armpjes om zynen hals
en lispelde:
- Och, oom! wat heb ik u lief!
Nu is het uwe beurt, lieve W'illiara,
zeide lady Mary.
- William bleef onbewegelijk zitten, zon
der zelfs de oogen naar zijn grootvader op ie
slaan,
- Een traan rolde over do waqgen van Eva
Meredith.
- Het is mijne schuld, sprak zij, ik heb
mijn kind slecht opgevoed!
- Zij trok William met oeno zenuwachtigo
aandoening op haren schoot, en de tranen,
die uit hare oogen opwelde, vielen op hot ge
laat van haar zoontjehij voelde ze niet 011
viel aan het door een nameloos wee geprang
de harte zijner moeder in slaap.
- Doe uw bes», sprak lord Kysington tot
zijne schoondochter, dat William minder
eenkennig en bloodo worde.
lk zal daartoe alles aanwenden, wat
in mijn vermogen is. antwoordde Eva op den
toon van een gehoorzaam kind, en misschien
zal ik slagen, indien lady Mary de goedheid
Wilde hebben, om mij te zeggen, hoe zij hot
aangelegd heeft om haren zoon zoo opgeruimd
en levendig te doen zijn.
- Hij het uitspreken dezer woorden keek
de mistroostige moeder naar den kleinen Hary
die aan de voeten van lord Kysington speel
de, en vervolgens naar haar slapende» zoon.
Wordt vervolgd.