atkH ^piic De Dorpsgeneesheer. Buitenland. ZATERDAG 31 AUGUSTUS 1889. TIENDE JAARGANG. No. 35. Uitgever: W. VAX DEN MliSCKÜÖF-Sassen. Deze Courant verschijnt iederen Zaterdag. Feuilleton. België Augustus R.K. 4 6 Zondag Q s^o. p 7 f. .«j u l 75 Kfasad üS^asi. V.M. 11° Zondag. L.K. 18« Zonda: N.M. 2GC Maandag. 10, lö. 22, 28 Slasii! Zon, >1» 4.20, 4..17, 1.17, 4.57; v ju.; 01 7.42, 7. 'i 7-I/iu. Abonnementsprijs per VOOI' VsNitAY franco per post voor bet buitenland afzonderlijke nummers Ter bevordering eener alge- meene verspreiding onder Landbouwers en Veehou ders. Door een gesloten overeenkomst met den Uitgever zijn wij in staat tegen inzending der bon, voor slechts vijftig Cent franco toe te zenden: Al'CJ. COI'F.IET HAN DIjEIDIJSTÖ TOT HET VSSBBÏÏWE IT SS nJEïïïLEH VAN L'AIS- i:n andere groenvoedergewassen (het ensilastelpel) OOK MET BETREKKING TOT HET ONTGINNEN VAN HEIDEGRONDEN. Naar de 5e oorspronkelijke uitgaaf, be werkt door M. ROMEIN. Met 4 platen en 7 figuren in den tekst. De gewone handelsprijs voor nict- abonné's is fl.25. kwartaal. 50 c. 65 c. S5 c. 6 c. Prijs der Advefteniiên: van i5 regels 20 c. elke regel meer 6 c. groote letters en vignetten naar pi; fsn;i::.ie. Adverteutiën, 3maal geplant-1, v. r.kn 'Jn. 1 <ir.d. 1. Een ongelukkig voord voor eene leelijke zaak. Maar eene zaak, waarop tocli wel de aandacht dient gevestigd te wor den, omdat zij hoogst waarschijnlijk blijken zal de spil te zijn, waarom zich voor een goed deel het onder wijsdebat, dat aanstaande is, gaat bewegen. De liberalen, die aan de hoeken der straten verkondigen, dat zij, en zij alleen, de echte vrienden van het volksonderwijs zijn, zullen niet nala ten met de zwaarste voorhamers op dit aambeeld te slaan. Immers, dat staat gekleed! Leerplicht is een leelijk woord voor eene leelijke zaak. Evenals ..schooldwang" en meer andere woor den, die hun muntslag van het te genwoordig schoolwezen hebben onl- 7. Een tweede kreet, ditmaal hartverscheu rend, steeg uit de borst van Eva op: daarna zag zij mij aan met strakke blikken, half ge opende mond en de armen slap langs hare zij den latende afhangen. Mannen, riep ik den ontstelden bedien den toe, steekt toortsen en volgt mijl Mevrouw, wij zullen spoedig weder hier zijn, naar ik hoop met uwen echtgenoot, die zich lichtelijk gek.west lean hebbenmisschien den voet verstuikt. Iloud goeden moed, wij zijn weldra terug. Ik ga mot u, mompelde Eva Meredith met eene gesmoorde stem. Onmogelijk, riep ik uit wij moeten spoed makeneenen groeten afstand afleggen en in uwen toestand Ik ga mede! herhaalde Eva. »0! toen gevoelde ik diep, hoe wreed de verlatenheid van die beklagenswaardige vrouw was. I-Iadde zij eenen vader, eene moeder bij haar gehad, men zou haar bevolen hebben te blijven, haar zelfs met geweld weêr- liou^en hebben zij stond alleen, aan zich zel ve overgelaten op de wereld en op al mijne in der haast gemaakte tegenwerpingen ant woordde zij met eene gesmoorde stem Ik ga mede «Wij begaven ons op weg. Zware wolken vangen. Want in hun moedertaal zijn nu eenmaal onze onderwijzers ten minste de overgroote meerderheid schatbewaarders en uitdeelers onzer taal, zooals dr. Schaepman hen naar den aard hunner roeping kenschetst, niet van ai te groote kracht. Men heeft wel noodig om bij dat leelijke woord eene omschrijving te voegen, indien men er ten minste prijs op stelt door jan en alleman verstaan te worden. Leerplicht is dan de onder strafbe palingen door het staatsgezag aan de ouders opgelegde verplichting om hunne kinderen onderwijs te doen of te laten genieten. Leerplicht is dus eene inmenging van het staatsgezag in de taak en de verplichtingen der ouders. Voor den liberalistischen staat eene zeer natuurlijke overschrijding van de grenzen zijner bevoegdheden. Im mers nadat die Staat eenmaal de taak van schoolmeester op zijne reuzen schouders genomen heeft is het niet meer dan natuurlijk, dat hij ieder ook van zijne weldaden, die hem zei ven veel geld kosten, wil doen ge nieten. Deze begeerte ontspringt aan dezelfde bron, die den schoolmeeste renden Staat met weerzin vervult jegens het bijzonder onderwijs, om dat dit niet aan zijne alles bedisse lende werkzaamheid het leven dankt. Slechts de eerste stap op een hem vreemd gebied viel den Staat moei lijk, maar eenmaal op privaat jacht terrein aangeland, stroopt hij er maar duchtig op los. En daarom is liet zaak zich tegen verdere overschrijdingen van de gren zen zijner bevoegdheid met kracht te verzetten. Al die machtsoverschrijdin- gen doen het schip van Staat afdrij ven uit zijnen weg en stevenen naar/ eene haven, die wij niet wenscheif bedekte de maar.het was stikdonker. Ter nauweriiood konden wij bij het onzekere schijnsel onzer fakkels hot door ons te volgen pad onderscheiden. De bediende ging' vooruit. Hij keerde zijn toorts ter rechter- en ter lin kerzijde, om de sloten en struikgewassen aan don kant des wegs te verlichten. Achter hem kwamen mevrouw Meredith, de tuinman en ik; met anstige gespannenheid volgden wij den lichtstraal met de oogen om te zien of wij niet eenig spoor van William ontdekten. Van tijd tot tijd riepen wij met luider stemme den heer Meredith bij zijn naam. Ka ons lis pelde eene nauwelijks voor ons hoorbare stem onder een aanhoudend snikken: Wil liam alsof haar hart gerekend hadde op de schepzinnigheid der liefde oin beter haar ge» ween dan ons roepen te doen liouren. «Wij traden hot bosch in. Ter zelfder til begon liet te regenen en de op liet gebludcpe neder vallende druppols veroorzaakten /k een klagend, naargeestig geluid, dat/^et juist, was als weende alles rondom ons. j -De dunne kleeding van Eva' was w«aast doornat. II et water stroomde van allikan- ten op de baren en het hoofd der arme f°uw. Telkenreize struikelde zij over de jieffen heden van den weg en viel half onmaf'tig op de knieënmaar zij richtte zich metM vuur der wanhoop weder op en vervolgdanet ons den tocht. Haar lijden verseheu^ mij liet hart. Het roode schijnsel onzer fabels ver lichtte beurtelings iederen boem?™, iedere rotsholte, iedere sloot. Bij elkfkromming van den weg scheen de wind h/licht uit te zullen blusscben en dan bleven ween oogen- blik in de meest volslagene du/cruis staan, bereikt te ziende socialistische Staat, wat niet anders is als de vereenzelviging van Staat en maat schappij. Langzamerhand lost allo vrijheid en zelfstandigheid zich op- in het doodend mechanisme van wetten en vorderingen en het einde van de ge schiedenis is, dat dc geheele samen leving zich in de armen van den Staat te ruste legt. Voor hen d'e meenen zouden, dat invoering van de verplichting voor de ouders om hunne kinderen voldoend onderwijs to doen verstrek ken, met andere woorden leerplicht, toch nog heel verkeerd niet is, zij de raad hier gegeven dat zij zich eens in de toestanden die noodzake lijk volgen moeten gaan verdiepen. Is hun het beginsel der vrijheid en zelfstandigheid niet heilig genoeg om het hoog te houden, laten zij dan eens tot de praktijk van den leer plicht afdalen. Met staatsgezag, hoe dan ook en door wien dan ook uV.gcoefend, zal te beslissen hebben Av-'A ouders op voMoouJo -«ijze aan hunne verplich ting ten dezen opzichte voldoen. Iemand heeft een zwak knaapje, een teer dochtertje. Hij zal het kind te huis willen houden. J.>e tempera tuur is hem te scherp of te vochtig, de zomerhitte te brandend, de atmos feer der school te ojifrisch. Hij is het beginsel toegedaan dat men leert voor het leven, dat hèt leven dus het eerste en beste is. Maar de schooi- autoriteiten zijn van een ander ge voelen. Zij koesteren de heilige over tuiging dat het kind Achterlijk is wat bet onderwijs betreft en dat het aan evengenoemde invloed-in kan en moet gewaagd worden. De gegoede zal zich gemakkelijker e-in doktersattest tol dc too/fs weder aanwakkerde. Onze stem men ti-UÖeii zoodanig, ais jvij William Mere dith riepen, dat zij ons zei ven verschrikten. Ik dumle Eva niet aanzien; inderdaad, ik vrees#! haar dood, voor mijne voeten tc zien nedi^ torten. .eeds geruimen tijd liepen wij vermoeid, do nat en ontmoedigd voort, toen Mevrouw Mpi cdih, ons plotseling ter zijde stootende, i/liet struikgewas snelde. Wij volgden haar. en wij met onze fakkels genoegzaam gena- 'erd waren, om de ons omringende voorwer ken te kunnen onderscheiden, zagen wij haar naast het lichaam van William op dun grond geknield liggen; hij lag roerloos op de aarde uitgestrekt, met gebroken oogen en het gelaat besmeurd met het bloed, dat uit eene wonde aan den linkerslaap van zijn hoofd yloeide. Dokter sprak Eva tot ruij, Dit enkele woord zeido zoo veel als: Leeft William nog? «Ik boog mij voorover ik voelde den pols van William Meredith en legde mijn hand op zijn liart: ik zweeg. Eva wendde hare oogen met van mij af; doch naar mate mijn stilzwij gen aanhield, zag ik haar waggelen, voorover zakken, en vervolgens zonder oen woord te uiten, zonder een kreet te slaken, bewuste loos op het zeiilooze lichaam van haren echt genoot nedervallen. Maar, dames, sprak dokter Barnabó, den draad van zijn verhaal afbrekende en zich tot zijne toehoorders wendende, de zon is doorgekomen en schijnt zeer heldergij kunt nu uit gaan. Wij zullen het hierbij laten. Mevrouw de Moncar naderde den grijsaard Mynheer Barnabó, sprak zij, heb de goedheid kunnen verschaffen dan de minver mogende en het toezicht door den een uitgeoefend zal in strengheid of toe gevendheid niet lijken op het toe zicht van den ander. Wij willen in gemoede gevraagd hebben of leer plicht niet den vrijen Nederlander aan eene ondragelijke menigte kwellingen en knevelarijen blootstelt? »'t Zal zoo'n vaart met loepen!" meent iemand misschien. Dat zal heel eenvoudig afhangen van den graad waarin de betrokken school-autoriteit van de onderwijs man ie bezeten is. Op eene Zondagavond te Amsterdam bijeengeroepeue vergadering waar een voorstandei van den leerplicht, de schoolopziener mr. de Kanter aan het woord was, kwam een socialis tisch onderwijzer de heer Gerhard medeeleu: «Gedurende dc zeven jaren dat ik aan het hoofd sta eener school te Amsterdam, zijn er ruim -100 kin deren ontslagen en daarvan haddon 22 bij het verlaten der school vol doend onderwijs genoten. De 378 andere leerlingen hadden allen, we gens het. niet volgen der klas, on voldoend onderwijs ontvangen." Of daar ook een ruim veld zou gevonden worden voor vexafoire maatregelen En men antwoorde niet dat het er dan toch ook met het onderwijs, blijkens dit voorbeeld treurig uitziet. Immers hier blijkt enkel dat er ecu bedriegelijke maatstaf werd aange legd. Niet een Nederlandsche meter maar een maat van de muis der lin kerhand naar den schouder, met den buigzamen elleboog tot handhaving der willekeur. Want tie vraag werd nog niet beantwoord; wat is voldoend onderwijs? of liever wat moet geacht worden bereikbaar te zijn Voor de kin deren des volks? En indien men die met uw vei haal voort te gaan; zio ons aan, en gij zult niet twijfelen aan de belangstel ling, waarmede wij naar u luisteren. Inderdaad, er was geene glimp van spot meer aanwezig op de aangezichten, die den dorpgeneesiieer omringden. Misschien had hij zelfs tranen in sommiger oogen kunnen zien blinken. Hij gmg daarom volgende wijze vcort Mevrouw Meredith werd naar hare woning vervoerd en bleef verscheidene uren zender 'bewustzijn op iiaar bed liggen. Ofschoon ik volkomen besefte, dat liet te gelijker tijd een plicht en eene wreedheid was, om haar in het leven terug tc roepen, wendde ik. toch alle middelen der kunst daartoe aan. Ik was beducht voor de ha: 1 verscheurende uitG listing barer droefheid, welke op dezen staat van wezenloosheid zoude volgen; ik bleef over die rampzalige vrouw heengebogen, terwijl ik hare slapen met koud water wiesch en met angstige gespannenheid het gewcnsuljtc oogen- blik verbeidde, waarop ik haar weder zou zien ademhalen. Ik had my in mijne ver wachting bedrogenwant ik was nooit te voren getuige geweest van een grooten ramp. Eva opende even de oogen, maar sloot ze weder terstond; geen enkele traan lichtte hare oogleden op, om over hare wangen tp rollen. Zij bleef onbeweegelijk, stilzwijgend en wezenloos liggen, en ware het niet, dat ik haar hart onder mijne hand had voelen klop pen, ik zou gemeend hebben, dat zij dood was. Hoe treurig is bet. als men gouuge moet zijn van zijn droefheid, welke verre boven alle vertroosting verheven is-! Ik over legde in my zei ven, ofik spieken of zwijgen vraag geen antwoord waardig acht, dan zou men eene andere kunnen stellen: bereikte eene schop! met zul ke ongelukkige resultaten do toewij ding der onder w ij xers de innigheid, op welke staatsgezag en schooltoe zicht en gemoente-bj.sdiur en ouders het recht hebben te mogen rekenen? Of is soms hel geven van voldoend onderwijs en het door de kinderen behoorlijk in zich opnemen van dat voldoend onderwijs eene hersenschim, niet voor verwerkelijking vatbaar? Jagen wij niet iets onbereikbaars na en geven we niet, betrekkelijk en absoluut, veel te veel geld voor het hobbelpaardje waarop de onderwijs mannen hunne beginselen met de lans van don Quichotte in dc gcvieesde rechtervuist ter bestrijding van on kunde beurden? Wij geven het meeste voor do grap uit en kunnen ons nog niet eens troosten met de gedachte dat wij het best onderwezen volk zijn. A. IJ. —t Op 5 September u. s. zul to Brussel eene conferentie plaats hebben van vertegenwoor digers der hij het Nedejandseh-Duitscb- Russischc spoorwegverbond betrokken spoor weg-maatschappijen, ter behandeling van de weiei zijdsche belangen, welke uit dit verbond voortvloeien. In deze conferentie zal 0. a. on derhandeld worden omtrent een voorste! der stoomvaartmaatschappij Zeeland, strekkende tot invoering van reehtslreeksche personen- en gdederentarieven lusschen Rusland en Lon den, via Yli singenQueensbourougli. Te Lovendcghem bij Gent heeft zekere August Lunbrecht, ineen hospitaal, waar bij wegens vallende ziekte was opgenomen, in den nacht van jl. Vrijdag op Zaienl-v, in een vlaag van waanzinnigheid 2d pursooon met een scheermes vrij ernstig verwond. zou: als ik zweeg, dan had ik al den schijn als nam ik geen levendig aaub-d in het on herstelbaar verlies der arme vrouw sprak ik ecmge woorden van troost, dan had hut den schijn, als besefte ik niet du uitgv.s'.iokthcnl van den ramp. Maar zou ik, uio geono woor den had kunnen vinden om hare bekomnmru g weg ie nemen, welsprekender hebben kunnen zijn tegenover dezo stomme s u;uIk nam het zekerste middel te baat. name: „keen bi zwijgen. Ik zal bij haar blijven, Besloot ik, en hare lieliapmlijko ongesteldheid behan delen, gelijk mijne plicht g miedt; vervolgens zal ik, het diepste stilzwijgen in acht nemende, mij in hare nabijheid ophouden, evuii als een getrouwe hond zich aan hare voeten zou uo* derleggen. Zoodra dit voornemen bij mij vast stond, word ik bodaarder; ik liet haar in den toestand, die zoo nabij aan don dood grensde. Ka verloop van ceuige uren bracht ik mevrouw Meredith een lepelvol van eon drankje aan de I ppeii. dat ik. vöjI' i.air geoor•iec.d had. Eva wondde langzaam 'het hoofd n naar den tegenovergestelde:! kant, dan waar ik stond. Ecuigo minuten later beproefde ik het nog maals. Drink, mevrouw, sprak ik, en raakte tevens hare lippen zadilkons met den lepel aan; zij hieven gesloten. Denk aan uw kroost, mevrouw, fluis terde ik. «Eva opende de '.ogen, ging met moeite overeind zitten, leunde op haren elleboog en nam het drankje in; u-rvvb! z;j heisterend sprak; Genadige God! ontferm L mijner! Wordt vervolgd.

Peel en Maas | 1889 | | pagina 1