Het Kasteel Montsabrey.
No. 14
Uitgever:
W. VAX DL\ 5IU\« KUOF-Sassen.
Doze Courant verschijnt lederen Zaterdag.
Feuilleton.
Twee Zeerampen.
$*aEB<i der ^iaaii*
April: R K. 8C Maandag. V.M. J5* Maandag. L.K. 22? Maandag
N.M. 30e Dinsdag*
10, 10, 22, 28 Apr. op 5.27,
der Zon.
i.lT, 5.8, 4.50 4..'58; vm.; onder 0.30, C.47
7.18; n m.
Abonnementsprijs per kwartaal.
voor Venray 50 c.
franco per post 65 Ct
voor het buitenland So Ce
afzonderlijke nummers 0 c.
Prijs der Adveriéntiën:
ran 15 regels 30 e.
elke regel meer C c.
.groote lettere en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiëu, 3maal geplaatst, worden 2maal berekend.
dvertentiën of Ingezonden
Stukken gelieve men Vrijdag
■vóór 2 uur 's-middags te be
zorgen aan het Bureau >»Feel en
Maas" te Venray.
BiBterimtfêenaBe
werkiiiaii^bcsehei'min^.
Aan Zwitserland dc eer eene in
ternationale conferentie tor voorberei
ding eenor wetgeving op de bescher
ming der werklieden in alle industrie
staten! Toch is dc gedachte niet
nieuw, doch dagtcckent reeds van
vóór ongeveer 50 jarc-n. In 1841
kwam Daniel Legrand er mede op
't tapijt bij den kanselier en de pairs
van Frankrijk. Ook in Duitschland
ontbrak het niet aan vertegenwoordi
gers dezer bepaald gezonde gedachte.
Tot hen behoorden, behoudens dc
centrums mannen, Lorenz v. Stein,
Neumann Schönberg en de Pruisische
geheime regeeriugsraad Lohmann,
die in 1878 schreef:
•Bp.1, «ï!#»od;; t'.: mc/ucnde. gemeen
schap en wederzijdsche afhankelijk
heid der hedcndaagsche kultuurvol-
ken op maatschappelijk gebied, en
bij de groote beteekenis, die de fa-
briekswclgeving voor de ontwikkeling
grooter, voor de wereldmarkt der ar
beidende industrie-branchen bezit, is
het zelfs niet onmogelijk, dat de vor
ming der fabriekswetgeving tot een
voorwerp van internationale verdragen
gemaakt wordt, en dat zich op dit
gebied een internationaal recht ont
wikkelt."
Al bezitten wij reeds ook meerdere
internationale verdragen betreffende
den handel, een zoodanig ontbreekt
nóg en nieuwsgierig is 't niet wat de
Er was geen geneesheer in liet, dorp. Sint
Maurice ligt op zes groote mijlen afstands van
de kortst nabij zijnde stad. Des winters zijn
de wegen in onbruik baren toestand. Voeg
daarbij, dat bot in deze streken de gewoonte
is, om slechts dan den doctor to gaan halen,
wanneer de zieke bijna op sterven ligt, zoo
dat, wanneer gene komt, de dood, die hem
voor geweest is, roods aan liet hoofdeneinde
zit. Mijn vaderlijk erfdeel, gevoegd bij het
kleine vermogen, dat ik had overgegaard,
stelde mij in staat, om hier fatsoenlijk te kun
nen leven. Ik kocht dit huis, waarin ik thans,
van de wereld afgezonderd, in stille tevreden
heid mijn leven slijt. Ik sta mijnen broeder
bij, ik doe wél waar ik kan; ik durf mij met
de hoop vleien, dat mijn leven niet. geheel
en al nutteloos voorbij gegaan zal zijn.
De avond was intusschen voor een groot
gedeelte verloopen. De doctor keek op zijn
liorlogie en stond, eene verontschuldiging
makende, haastig op, om zich naar het kas
teel te begeven. Frederik vergezelde hem tot
aan de poort en keerde, in diep nadenken
over het lot van Lucile verzonken, langzaam
naar Sint Maurice terug.
Kamer van honderd beslissen zal no-
puns den werkman. Een internationale
wetgeving ter bescherming der werk
lieden is mogelijk, wijl in de meeste
industrie-stalen reecis bepalingen om
trent do bescherming der werklieden
genomen zijn, doch uileenloopend van
aard; maar ook is zij noodzakelijk
omdat aldus de concurrentie eener
industrie met die der andere staten
verzekerd kan worden.
Zwitserland echter heeft nu voor
den eersten keer de gelegenheid niet
te baat genomen. Reeds in 1881 vroeg
de Zwitsersclic bondsraad om eene
internationale overeenkomst tot stand
te brengen. I)e antwoorden luidden
verschillend. België gaf zelfs, en dat
is zeer karakteristiek geen ant
woord. Duitschland wilde de hand
niet leenen tot eene internationale
fabriekswet, omdat het meende zulke
wetgevende regeling moest niet door
verdragen tot stand gebracht worden.
Van Engeland werd op de ongel ij k-
he'd. der. re 1 d s v e r v.- a rir:kr.van
Frankrijk onder aanerkenning dei-
goede bedoeling op de onmogelijkheid
om alles internationaal te regelen,
gewezen en alleen Oostenrijk en
Italië verzochten nadere inlichting
omtrent de internationale regeling. Do
antwooulen waren niet welkom; doch
Zwitserland liet zich echter niet af
schrikken en vooral op aandringen
van den katholieken nationaalraad
Decurtius, niet alleen zijn vroegere
aanvragen vernieuwd, maar ook de
regeeringen eon plan voorgelegd, met
verzoek om antwoord omtrent de enkele
punten.
Thans staan de zaken veel meer
gunstig dan vóór 8 jaren. Niet alleen
IV.
Dagen na dagen verliepenFrederik ver
trok niet. Wat vermocht hij voor mejuffrouw
De Montsabrey? Zonder dat liij cenige rol
in de ontknooping van haar lot te vervullen
lmd, wilde hij toch het oord, (Jat zij bewoonde,
niet verlaten, alvorens alles beslist was. Doc-
ter Vincent en zijn broeder verlieten bet kas
teel geen oogenblik meer. Er liepen allerlei
zonderlinge, droevige geruchten. In den Ver
gulden Arend was slechts sprake van Lucile.
Do boeren koesterden voor haar eene soort
van bijgcloovigen eerbied. Do oorsprong
hiervan was niet alleen gelegen in hare jeugd,
hare schoonheid en haar lijden: maar vooral
in den geheimzinnigen aard van hare treurig
heid. Zij beschouwden haar ais een voorbe
schikt, in onmiddelijke aanraking met God
verkeerend wezen haar dood zou eene alge-
meene verslagenheid, hare genezing een alge-
meene vreugde verwekt hebben. Naar hun
inzien was datgene, wat de wetenschap den
doodslaap van haro rede noemde, liet bewijs,
dat zij een meer verheven en levendiger denk
vermogen, een meer helderziende geest dan
eenig ander schepsel bezat, ofschoon zij het
niet uitte: zij gevoelden, dat Lucile niet tot
deze wereld behoorde, en hielden zich over
tuigd, dat op den dag, waarop hare tong zou
ontbonden worden, zij niet de zuster, maar
de koningin zou zijn van allen, wier tong
sedert lang ontbonden was.
Onze held begon aanvallen van zwaarmoe
digheid te krijgen. I)at dorp, waarin hij zoo
luchthartig was binnen gekomen, zoo vroolijk
cq zorgeloos geleefd had, waarin alles hem
heeft de Zwitserscho bondsraad de
toenmalige opperinger- door een pro
gram toegelicht, maar in dien tus-
schcntijd heeft de wetgeving ter be
scherming des werkmans in schier alle
staten^, behoudens in Duitschland, be
langrijke vorderingen gemaakt. De 1 nam,
meest beschavende wetgeving op dit
gebied bezit Engeland en algemeen
wordt daar hare gunstige werking
geprezen. Het gevolg ervan is, dat
ook dc Engolsche werklieden de ato
pische ideeën van 't socialismus weinig
aankleven. Op Engeland volgt dan
Zwitserland, alwaar de gezamenlijke
kanlonsregeeringen reeds wetten ter
bescherming der werklieden in't leven
riepen, terwijl de bondswet van 23
Maart 1877 de verhoudingen voor alle
kantons regelde. Van af dien tijd
staat het kleine Zwitserland aan 't
hoofd dezer zoo humane, als voor de
indüstrieele wereld .hoogst noodige
pogingen. t
Frankrijk heeft rr'Vls door de wet
vfiii 12 Sept.. imo ,r iViui'itks-wei k-
tijd op 12 uren bepaald. In Amerika
hebben bijna alle industriestaten eene
min of meer uitgebreide wet ter be
scherming des werkmans. Oostenrijk
volgt Zwitserland vanaf' 1885.
Hoe Nederland handelen zal, staat
nog te bezien, althans is de kwestie
in de Kamers aanhangig. Hopen wij
het beste.
Do beide mailbooten op Engeland
der lijn OstendeDover zijn verleden
Vrijdag middag legen elkander ge
varen.
had schijnen toe te lachen, bedekte zich met
zware rouwfloersen. Sombere, regenachtige
dagen volgden elkander voortdurend op, de
raven krasten in de nabijheid der woningen,
gierende stormvlagen ontroofden aan de buo-
men hunne laatste bladeren, en om de maat
vol te maken zweefde de dood boven den
heuvel en de schaduw zijner vlerken spreidde
zich uit over dc vallei. En toch vertrok Fre
derik niet.
Op zekeren avond zat hij in gezelschap van
de herbergierster, hare beide dochters en
eenige der aanzienlijkste dorpbewoners onder
den wijden schoorsteenmantel bij het vuur.
Op het gelaat van al de aanwezigen was eene
diepe neerslachtigheid te lezen. I)e kerkklok
had bijna den geheelen dag geklept, ton cec-
ken, dat er iemand op sterven lag: in den
namiddag had men den pastoor zien voorbij
gaan met liet Allerheiligste Sacrament, en
zich naar liet kasteel begevende. In diepe ge
dachten verzonken, woelde Frederik werktui
gelijk met eene lange ijzeren pijp, welke in
eenige gedeelten van Frankrijk en Holland
tegelijk tot tang en blaasbalg dient, in het
vuur. Hij leende slechts eene verstrooide
aandacht aan het gevoerd wordende gesp'-ek.
Eensklaps hoorde men den galop van twee
paarden, welke eenige oogenblikken later
voor den Vergulden Arend stil stonden en
bijna te gelijker tijd zag men een bediende
binnen treden, die de liverei van het kasteel
droeg. Getrouw aan de gewoonte van terug
houdendheid en bescheidenheid, welke al de
bedienden van mevrouw De Montsabrey sedert
tien jaren hadden aangenomen, gaf deze geen
antwoord op de vragen,jwaarmede men hem
De Princesse IJenrietle vertrok te
12 ure uit Dover met 14 passagiers
aan boord. De zee was toen kalm.
Er was ook geen mist. Eerst 40
minuten na het vertrek kwam er een
mist opzetten, maar die zoo snel toe
dat het weldra zeer donker
werd. Eerst had het schip met volle
kracht gevarenbij het opkomen van
den mist gaf de commandant, kapitein
Waefelaer, echter bevel om te min
deren en spoedig werd er slechts met
halve kracht opgestoomd.
Ook bij Ostende heerscht een dichte
nevel op y.eo. Men kon nauwelijks
over de verschansing zien, en de
Comtesse de Flandre voer. zonder te
kunnen nagaan welke hinderpalen zij
kon ontmoeten.
Al de voorzorgen, door het regle
ment voorgeschreven, waren genomen.
De groen, rood en witte seinlichten
waren aan bakboord opgehangen, even
als aan stuurboord en aan het voor
schip, maar het was onmogelijk ze
i:s der» mist te zien.
Men Hout onophoudelijk. De zee
stond niet hol, cu zonder den nevel
zou de overtocht onder de beste voor
waarden zijn afgeloopan.
Ook de kapitein der Princesse Hen-
rieltc liet voortdurend de stoomfluit
werken, ter waarschuwing voor andere
schepen, die men wegens de duisternis
niet zou kunnen zien. Zóó had het
schip ongeveer 15 a 18 mijl geloo-
pen, toen het omstreeks half 2 was
geworden.
Iedereen stond toen op den uitkijk,
de passagieis zoowel als de matrozen,
scherp luisterende of zij geene fluit
van een ander schip hoorden. Wie
maar iets meende te hooren, waar-
bestormde.
-- Mijnheer Frederik Lambert? vroeg hij
kortaf.
Dat ben ik, antwoordde de jonge schil
der, terwijl hij opstond.
Dc boodschapper haalde uit zijn zak eeu
papier zonder omslag te voorschijn, en reikte
het over aan Frederik, die nu de volgende
met eene bevende hand geschrovene woorden
las:
-Lucile is niet meer. Kom haar portret
schilderenhet is hare moeder, welke u zulks
verzoekt. Doctor Vincent."
Frederik stond, zonder een woord tc spre
ken, op, klom naar zijne kamer, nam zijne
schilderbenoodigdheden en kwam weder haas
tig beneden. De beide paarden wachtten aan
de deur; hij sprong in den zadel en reed, door
den bediende gevolgd, spoorslags voort.
Het was een duistere, sombere nacht. Na
een rid van een half uur bleven de paarden
dampende voor dc poort des kasteels staan.
Op het voorplein heerschte eene groote ver
warring. De bedienden liepen dooreen en
kruisten elkander in alle richtingen. Een met
vier paarden bespannen postrijtuig, met de
postillons in den zadel, stond gereed om te
vertrekken. Een vreemdeling, met een ont
stemd en treurig gelaat, onderhield ziel» m
den doctor: het was de schoonbroeder Van
mevrouw De Montsabrey, dio Perst, sedert
weinige uren aangekomen was»
Maak gebruik van bare bezwijming,
sprak de doctor; voerbaar onverwijld weg,
alvorens zij tot bowustri^ kümL Als* zij harc
dochter gta jk nje{ V(J01. kel
'911 in-
schuwde dc» comm.ind.mt. Zoo kwam
men verscheidene schepen voorbij, dio
zonder moeite werden ontweken. Eens
klaps hoorde mon aan bakboordzijde
eene fluit. De officieren herkenden
baar aan don klank en zeiden, dat
het de Belgische postboot was, die
van Ostende naar Dover ging en die
zij ook op dat uur verwachtten to
zullen ontmoeten.
Hadden nu do kommandant en de
matrozen der Comtesse de Flandre
want dit was de naderende mailboot,
het gefluit van de Princesse Hen-
riette niet gehoord, of althans niet
tijdig genoeg om te kunnen wenden?
Wat er van zij, de Comtesse de Flan
dre kwam juist in de richting van,
en wel dwars vóór de Princesse Hen-
riettedie niet nog in tijds kon stop
pen, dientengevolge tegen de Comtesse
de Flandre inliep en dit schip letter
lijk door midden brak. Dc steven der
Princesse Henrietta drong in do rader-
kast van hot aangevaren schip en
kwam daarin tot bij de machines to
recht. Ten gevolge van den schok
sprong aldaar een der beide ketels en
daardoor sloeg het schip uit elkaar.
Het voorgedeelle met tie machineka
mer zonk onmiddellijk, terwijl het
achtergedeelte, tengevolge der water
dichte schotten, bleef drijven zonder
eenige lekkage te hebben.
De kommandant der Comtesse dc
Flandrekapitein Hausmans, en zijn
eerste stuurman Vermeulen stonden op
de commandobrug, en moeten bij het
springen der machine dadelijk zijn
omgekomen. De eerste machinist on
de tweede machinist, eerste stoker en
vijf andere stokers, die zich in de-
machinekamers en bij do stookplaatsen
gestorvene
behoud van haai' Le
Eenige minuten later legde de heer Do
Montsabrey zijne bcwusteloozo schoonzuster
op de kussens van het rijtuig neder. Hij nam
vervolgens aan hare zijde plaats en het rolde
dc poort uit.
Door zoo vele aandoeningen uitgeput, be
steeg do doctor, op Pi'sderika arm leunende,
de treden vau het bordes en voerde den jonge
ling in de kamer waar Lucile ontslapen was.
Mijne taak. is volbracht, de uwe begint,
sprak hij.
En na cenen diep bedroefden blik geworpen
te hebben op het meisje dat hij niet had kun
nen redden, verwijderde hij zich met lang
zame schreden.
De kamer was slechts verlicht door twee
waskaarsen, welke naast het. hoofdeinde bij
een kruisifiks en eene bokaal met wijwater,
waarin een palmtakje lag, stonden te branden.
Do pastoor, in een bock van hot vertrek op
den grond geknield liggende, las dc gebeden
voor de overledenen. Do jonge maagd, in het
wit gekleed, en met een ki&ns van witte
rozen op het hoofdlag op haar bed uitge
strekt. nog schooner dan zij in haar leven ge
weest Was; haar gelaat prijkte nu met ceno
bovennatuurlijke schoonheid. De dood had op
die bewcgingloozo lippen een engelachtige»
glimlach voortgebracht, men zou gezegd hebr
ben, dat dc ziel bij het verlaten des lichaam*
eon hemelschen glans op dat bleekc gelaat had
achtergelaten.
Frederik voelde zijn hart door eene oiibr-
schrijvelijke benauwdheid ai? '"egem-pen. lij
knieldo en *prak een vurig gebed.
W'
yfih;d.