omswoaen,
Uitgever:
Mgr. Lavigsrie.
Feuilleton.
ZATERDAG 1 SEPTEMBER 18S8.
JAARGANG.
No.
Stand dor liaan.
N.M. den 0" Donderdag. E.K. 126 Woensdag. V.M. 20* Don loidag. L.K. 2Se Vrijdig.
5, IC, 10.
2S Au.'
StamS der Xon.
op 4.2'», 1.36, 1.10, 1.50. 5.0: vin.; uiiJir
7.2.5. 7.10. C.57
Abonnementsprijs per kwartaal.
voor VenraY
franco per post
voor het buitenland
afzonderlijke nummers
50 i
65 i
8o i
6
\Y. VAX DE.X AlL'ACKÜOF-Sassen.
Deze Courant verschijnjfc iedere» Zaterdag avond.
Prijs der Advertentiën:
van 15 regels 30 Ci
elke regel meer q c>
gi-oote letters e-,i vignetten naar plaatsruimte.
Ad vei teiiticn, .inmnl geplaatst, worden 2m»ai berekend.
Ingezonden stukken, Ad
vertentiën, enz. voor dit
Blad, worden uiterlijk Vrijdags mor
gens vóór 12 uren ingewacht.
l)e kruistocht (epen de slavernij,
door den kardinaal Lavigerie, aarts
bisschop van Kacthapo ondernomen,
wordt door de gansche Europeesehe
pers zonder uitzondering levendig be
groet. De Af'rikaansche kerkvoogd
heeft in de laatste maanden Engeland,
Frankrijk en België bezocht, om de
staatsmannen en de bevolking dezer
landen voor de opheffing der slavernij
te bezielen en dat niet zonder gevolg.
I11 het Engelsch parlement heeft de
strijd, welke kardinaal Lavigerie tegen
de slavernij in Afrika voert, een luiden
weerklank gevonden. En dezer dagen
verplaatste de Afrikaansche geestelijke
pionnier der beschaving en slavenver-
Inssing het tooncél zijner werkza^niv
'--A*, "v
,.gent Van den Congostaat de pogin
gen van den kardinaal niet alleen
huldigt, maar ijverig steunt. In Brussel
heeft de kardinaal reeds zijne conferen-
tiën gehouden, teneinde voor zijn ijverig
streven, zijn grootsch werk offervaar
dige vrienden aan te werven. In Frank
rijk vindt zijn streven zelfs in de rij
der vrijdenkers aauerkenning. Jules
Simon begroet in de Fransche pers
het beschavend ondernemen des kar
dinaals en drukt de hoop uit, dat er
een internationaal karakter aan gege
ven worde, te meer, omdat de geza
menlijke grootmogendheden bijna ge
lijktijdig in 't zwarte werelddeel hunne
koloniën gevestigd hebben.
2)
«Geweld komt mij niet raadzaam voor,"
antwoordde de voorzitter, «Don Agostino is
te bekend in de stad en te zeer bij 't volk
gezien en bemind; als hem plotseling een on
geluk overkwam, zou men aanstonds aan ons
denken, te meer, daar hij reeds mondeling en
schriftelijk zijne getrouwen verklaard heeft,
dat de booze vrijraetselaais hem naar het
leven staan. Ik ben de meening toegedaan,
dut wij ons niet mogen bloot stellen."
«Dit is ook volstrekt niet noodig, maar
hij moet uit den weg geruimd worden, dat is
zeker; wij behoeven immers de dood zelf niet
te plegen, dit kunnen wij gevoegelijk van ons
afweren. Als wij geen ander middel vinden,
dan plege men sluipmoord. Er zyn immers
nog Judassen genoeg in de katholieke Kerk,
die voor dertig zilverlingen hunnen Heer ver-
koopen zoo een kunnen wij ook, vinden,
hij zal ons voor eene bepaalde som dezen
schreeuwer wel uit den weg ruimen. Maar,
a propos, opdat ik niet vergete, nu wij juist
over Judassen spreken, Don Agostino heeft
ook beweerd, dat wij. de vrijmetselaars, de
echte Judaszonen zijn, omdat wij in onze ge
heime vergaderingen de gewijde hostiën ont-
eerden. Zulk eene bewering, met den hoop
De kardinaal, die zich door aller
hande inanoetivois niet liet afschrikken,
heeft bij alle partijen in Engeland
zonder ecnig onderscheid hulp gevon
den; zelfs lord Granville heeft hem
zijn grooten invloed toegezegd. De
beroemde kardinaal Manning, die als
een der uiislekendslc kerkvoogden
overal, waar het kan. bereid is, den
armen en verdrukten met eene kracht
dadige hulp bij te springen, beeft de
breede kringen der reuzenstad Londen,
waarin Mgr. Manning als eene auto
riteit doorgaat, \oor den kruistocht
zijns ambtsgenoots bezield. Zelfs de
kwakers, de bekende protestantsche
en invloedrijke sekte in de hoofdstad
des vereenigdèn koningrijks hebben
naar de welsprekende taal des katho
lieken kerkvoogds geluisterd en hunne
diensten ter onderdrukking van den
slavenhandel en de slavernij in Afrika
aangeboden.
Ook in België was het woord des
kardinaals geen stem des roependen
jBrjibv-{Woestij}!.»f4iet fcejuigstet midviej
om den handel met zwarte menschen
onmogelijk te maken, is de eenheid
van alle Europeesehe mogendheden,
die in Afrika volksplantingen bezitten.
De macht der Arabische slavenhan
delaars, waarmede zij slaven vangen
en verkoopen, moet door de macht
der christelijke staten gefnuikt worden
om zulke barbaarschheden in 't vervolg
onmogelijk te maken.
Nu vraagt men zich af, of zulk een
samenwerken der Europeesehe mogend
heden mogelijk isH Afgezien van alle
geschillen, welke de Europeesehe staten
vau elkander scheiden, moeten wij de
uitgesproken vraag met *ja" beant
woorden. 't Ware toch inderdaad
en met brutaliteit ouder het volk geworpen,
past juist aan '1 onbeschaafde gepeupel, dat
in de ouwels, die hem zijne papen toereiken,
zijn God aanbidt, te doen dweepen en tegen
ons op te ruien. Daarom zou het wijs heeten,
daarna te streven om het volk de onhoud
baarheid dezer beschuldiging ondei 't oog te
brengen."
De voorzitter onderbrak den spreker.
«Dat kan zou gemakkelijk niet: Don Agos
tino steunt zijne desbetreffende beweringen
met zulke doorslaande bewijzen, dat daar niet
tegen op te komen is. Hij vertelt, dat wij
liederlijke vrouwspersonen geld geven, om
met schijnbare aandacht ter Communie te
gaan en dan ons de ontvangen hostiën over
brengen wij echter ontwijdden ze in onze
loges, spuwden ze tegen, bespotten ze, door
stoken ze met priemen en oileideu ze den
satan, door dat wij ze te zijner eere verbrand
den. Zulk eene bewering is natuurlijk juist
daartoe bestemd, de dweepzieke geloovigen
tegen ons op te ruien, en daaroin zou liet
bepaald weitsclielijk heeten, dat het iemand
onzer mocht gelukken den verbeeldingrijken
D011 Agostino te logenstraffen, iets wat sedert
de vervloekte geschiedenis met Margaret ha
Besozzi, niet gemakkelijker, maar wel moeie-
lijkcr kon zijn."
«'t Komt in 't kort hierop neer: Margare-
tha Besozzi, eene schandvlek, een openbare
vrouw, zou Don Agostino op haar sterfbed
zeer belangrijke en breed omvattende verkla
ringen over dit punt afgelegd en als bewijs
der waarheid aan hem zeiven eene H. Hostie,
1 die zij tot dit doel ontvangen had, overgereikt
zcldzanin nis het beschaaft! Europa
lijdelijk zonder (oogopslag toezien zou,
hoe de bat baaimiheid .dor 19e eeuw-
liet zwarte werolvldoel verwoestte! Het
geen de Vereen Ede Staten van Noord-
Amerika voor nauwelijks 20 jaren
gedaan hebben, on wat door het kei
zerrijk Brazilië in dit jaar gedaan is,
dat, donken wij, moet het beschaafd
Europa navolgen^ en zich tot eene eer
rekenen.
Op kosten van Leopold II, begeeft
zich de luitenant Wisman naar Afrika,
om in vereeniging met den Belgischen
luitenant Kogge 't bevel over twee
legers te nemen, bestemd om tegen de
slavenhandelaars den strijd oplenemen.
Wij zijn in de gelegenheid geweest
nader met den beroemden kardinaal
aartsbisschop bekend te worden, door
hem te zien, te hooren en zijn zegen
te mogen ontvangen laatstleden Zondag
in de St. Maartenskerk te Wijk-Maas-
trichl.
Zooals beke' %-is, zou dien dag do
lolen.fVv
plecirugc iiiprorb>>Jc van zeven postu
lanten der missie-zusters van O. L.
Vrouw van Afrika, plaats hebben onder
voorzitterschap van Z.Eiu. den kardi
naal Lavigerie, Nooit zag de kerk
van Wijk zulke plechtigheid. Geen
wonder, dat het heiligdom, ten einde
dit verheven feest bij te wonen, stamp
vol was en de toegangskaarten allen
reeds vroeg waren uitgegeven en velen
teleurgesteld werden. Van heinde en
ver, vooral uit de omstreken van Luik
was 't getal vreemdelingen groot om
den grooten Primaat te zien en te
hooren. Te half drie trad een groot
getal geestelijken uit de kerk, gaande
in twee rijen naar liet pastoreele huis,
teneinde Z.Em. af te halen. Deze
hebben. Hieruit slaat nu ile paap tegen ons
kapitaal enzijne onthullingen bare»
groot opzien!"
«God....dood en duivel! Daar kunnen wij
niet rustig om slapen, daar dient een einde
aan te komen!"
«Wat te doen! met bloote wederleggingcn
komen wij it» elk geval te laat."
«Aangenomen. Maar er dient tocli gehan
deld te worden. Als wij het verlodene niet
meer kunnen schoon wasschen, moeten w ij ten
minste onze toekomst verzekeren. I)e mond,
welke zulke zaken door de wereld rondba
zuint, dient voor eeuwig gesloten, de hand,
die zoo iets sclnijlt, voor eeuwig verdord te
worden."
«Broeder Vincento is dus van meening, dat
men den «mgeschikten schreeuwer op zij dient
te schuiven."
-Ja, hij moot sterven!" beantwoordde de
voorzitter op ijskoudcu toou. llij stuud op,
ltam den voor hem liggende» dolk, wrong
hem in de vuist ten Hemel en liep uit:
«Nekam Adonai(wraak tegen o God!
in kracht mijner niachlsvolmaaktheucu, vei-
oordeel ik den priester Don Agostino, den
verrader van onze geheimen ter dood."
Alle aanwe/.endcn stonden op en bekrach
tigden het uitspreken van 't vonnis, door de
linkerhand driemalen van zich uit en de for
mule ter verwensching uit te spreken. Daarop
vroeg do voorzitter:
-Moeten wij bij het lot heslissen, wie hij
naam de broeder is, bestemd om het vounis
tc voltrekken.?"
«Neen," sjpak V ineen to, "ik zelf zal de
verscheen niet den mijter op'i hoofd,
den kromstaf in de hand in don ronden
soutane mot den roodeti kardinaalsman
tel bedekt lusschen de knielende me
nigte. In de kerk gekomen voor 't
hoogaltaar begon Z.Etn. de plechtig
heid der in professie, 't Was een hart
roerend schouwspel tc zien, hoe de
zeven in bruidstooi gekleede dochters
het verlangen te kennen gaven liet
geestelijk habijt aan te nemen en te
midden der ongeloovigen van Afrika
zich aan 't apostolaat der bekoering
wenschten to wijden, liet koor zong
den *Veni Creator" waarna Z.Em. den
kansel besteeg. Te beschrijven, welken
indruk de woorden van Z.Em. op 't
volk maakte is bepaald onmogelijk. De
afgrijselijkheden, welke de hoogo Pre
laat schilderde van de slavernij en den
slavenhandel deed schier 't bloed in de
aderen stollen. O. a. verhaalde de
kardinaal, hoe soms twee vrouwen
voor eene geit en een meisje voor een
zakje zout verkocht werden.
Na de preek begonnen de ceremoniën
der kleedi.ig. Menige traan vloeide
in stilte over de wangen Lij 't zien hoe
Z.Em. de bruiden van J. C. de doorne-
kroon op 'l hoofd drukte en op,haai
arm 't grootc zwarte kruis legde.
Na deze en meer andere plechtig
heden, verlieten de edele zusters de,
kerk om in 't klooster de ordcklee-
deren aan tc trekken en keerden alsdan
in hun habijt terug. Welke tegenstel
ling! Men gal haar de klooster
namen er. de plechtigheid sloot met
den zegen van 't Allerheiligste. Om
alles te verhalen zou ons te ver voeren.
Genoeg te zeggen, dat die dag onver
getelijk in de harten der toeschouwers
zal blijven.
wraak voltooien. Zelden biedt mij lëer de
gelegenheid aan, twte vliegen door één klap
te duoden, dus: twee doeleinden door één
slag te slaan. Ik heb met den Nazareuer,
met dun zoogenaamden cuehavistiekeu God.
wien de d weepers onder broodsgestalte ver-
eet on, ook nog een appeltje te schillen. Nu
schiet mij een middel tc binnen, tevens beiden
onschadelijk te maken, den priester en zijnen
God. Ha! een kostelijk plan, laat mij dut
eens ten uitvoer brengen."
De aanwezigen drongen bij den spreker
aan. hun dit plan mede te dcelen. doch hij
fluisterde de twee, in rang hooier geplaatste
mannen geheimzinnig iets iu 't oor, waarna
dezen, door een hoofdknikken hunne ingeno
menheid deden blijken.
Nog veel word er dien avond verhandeld,
ve'o helsche plannen werden gesmeed, ja, de
hel had hare sluizen ver <»peu ge/.et om hare
geheimeu der boosheid met du haar toever
trouwde hooswichten te deeletl. Tot 't aanbre
ken van den dageraad doorklonken nog het
glazengeklauk en 't gcruisoh van vele ver
warde stemmen het leegstaande huis. daarna
werd alles stil, de lichten werden gebluscht.
het ijzeren poortje knarste en langzaam en
voorzichtig, evenals zij gekomen waren, ver**
wijderden zich de mannen van hot schootsvel,
met zich dragend alle geheimen der godloo*
clionende v r ijmetselarij
II.
In het kerkje van St. Maria Heil' annun
ziata, dat tot de parochie van I)on Agostino
'1 o 0 ure vcrlmk Z.Etn. weder o.utr
Brussel, vergezeld van duizende beden
voor zijn hc.l en onvermoeid streven
voor t verheven werk der verdrukking
en uitroeiing der slavernij.
Omtrent tic veroorzaakte ongere
geldheden
in de ondernfdecling Maros (afdeeling
Noorden!islriclen, gouvernement Ce
lebes en onderhoorigheucii) door Daeng
Sitaba veroorzaakt, zijn de volgend*
nadere berichten ontvangen
Genoemde persoon is afkomstig van
Gowa, waar wijlen zijn vader tot de
grooten ties lands behoorde; hij ves
tigde zich ongeveer 15 jaar geleden
in de kampong Leijang-leijang. regent
schap Toer.kale, alwaar hij spoedig
bekend raakte als iemand die van
stolen en rooven zijn bedrijf maakte,
lloewel ter zake meermalen klachten
bij de politie werden voorgebracht,
kwamen deze nooit Lot klaarheid,
omdat het gestolen vee gewoonlijk
reeds naar onbekende en onbereikbare
plaatsen vervoerd was, waartoe het
rotsachtige terrein in de nabijheid van
Leijang-leijang, met zijn grotten, holen
en spelonken ruimschoots gelegenheid
aanbood
In Februari jl. kreeg Deang Sitaba
echter twist met zekeren KraengSegiric
over eenige padivelden, welk geschil
in liet voordeel van laatstgenoemde
werd uitgewezen.
Hiermede geen genoegen nemende,
liet Deang Sitaba op den 27. dier
maand door een gewapende bende de
personen, die op diendag uiet het
oogsten van het gewas op de aan
KraengSegirie toegewezen velden bezig
behoorde. weial op Vaslennvondsdin4dng oen
buitengewoon biduur gehouden. Het hoog
altaar was op de zinrijkste wij zo met frixsclie
(doemen versierd, talrijke brandende knarsen
dumpulden hot altaar als in eene zee van licbl.
Boven bet tabernakel stond de gouden ronioii-
struus. De kostbare sternen, welke de lunula
(maantje omringde», straalden in den glans
der kaarsen. Daar troonde i'o Koning dor eeu
wigheid, onder de gedaante van brood, voor
de geloovigen uitgesteld. Dezen waren talrijk
vertegenwoordigd, aangespoord door de be
koorlijkheid van het nieuwe, want het was
de eerste maal, dat in deze kerk, gedurende
de Vastenavoiiddagon de uitstelling en de aan
bidding van bet allerheiligste Sacrament
plaats vonJ. Bovendien was het in de paro
chie bekend geworden, dat do pastoor Don
Agostino deze aandacht ingesteld had. ten
etude door een openbaar zoenoffer paal eu
perk te stellen aan een grooten smaad, welke
den Heiland in het H. Sap ra mout in deze stad
aangedaan was geworden. Eu daarom was
het gut.d der geloovigen zoo machtig verte
genwoordigd.
Menig christenhart, dat lauw en onver
schillig is, zoolang olies zijn gewonen gang
houdt, wordt warm pu ijverig, als het ver
neemt, dut zijn God, Dien het nog uit den
grond zijns harten bemint, een grooten smaad
wordt iULugcdaan, en oon zoenoffer eiseht;
vooral als het geldt te heslissen voor of tegen
Christus. In zulke gevallen trekt menig
menschenhart. dat anders nog al besluiteloos
en kantelend is, partij voor zijn Verlosser.
Do pastoor Don Agostino knielde op een