5
llit het land
aan
den Peelhaas
43
DE OORLOGSBALANS
De MATERIEELE VERLIEZEN
^[uóóeken muui
en qeuieeitoop....
DE ZWIJGER
tin dan heb ik boren vertellen dat de Kerk niet meer zal worden opgebouwd
en Ik weet van Iemand, die bet weten kan. dat er een prachtig nieuw stadhuis op
het Ilensenfuspleln bomt en...
Alles goed en wel. man, maar wil Je nu eerst eens S/efke tot de orde roe
pen. bij ligt achter Je In het hondenhok en wil niet slapen.,. RUS
Aantal overledenen in de gemeente Venray
tusschen 1 September 1944 en 1 Maart 1945
Herinnering en beschouwing.
Het is heel lang geleden, dat Poel
haas in een droom je vertelde over
zijïi lotgevallen en die van zijn dier
baar Poolland.
Men heeft bom later vortold, dat
die blaffende en keffende hondjes, die
het Feelhazenleger beschermden, ge
beten hebben van njjd, maar och, het
is reeds lang verleden tijd on Peel-
haas beseft nu ook wel, dat blaffen
de bondon niet de kwaadste zijn.
Ja, het verloden Het leeft in alle
hazenharten en hartjes, want er wa
ren vele hazenhartjes, toon die ver
schrikkelijke storm over Peelland
woedde. Er waren zelfs langpoten,
die voor de bui uit renden zo ving
als zij konden en dal ging niet mak
kelijk voor die ene Flapoor met zijn
manke poot. Enfin, hij is weg, zal
hij ooit weer keren Het is niet te
hopen, want ze zullen wel hazepeper
van mankbeen maken.
Wij zijn weer met alle families
terug in hot land van Peelhaas. Och
wat is dat oen tyd geweest bij
vreemd gedierte in huis. Maar nu
gaan wij weer bouwon aan ons oigon
nest I
nyNENR.uiMER.ivENRAy iSH-r.
A
Oorlogsslachtoffers
Oorlogsslachtoffers
In Venray overleden
Buiten Venray overleden
In Duitsland overleden
Overl. in kloosters en gestichten
Overl.d. ongeluk wg. onvoorz.h.
Overl. tengev. ongeluk (mijnen)
105
21
10
40
8
17
36
141
21
10
40
8
17
Totaal
t 201
t 36
t 237
li
Overleden (geen oorlogsslachtoffers)
Overledenen
Inwoners v. 1 Nlet-inwon.
Venray van Venray
Totaal
In Venray overleden
Buiten Venray overleden
Overl. in kloosters en gestichten
In België overleden
57
31
66
59
7
64
31
66
59
Totaal
t 213
t 7
f 220
Totaal aantal overledenen
f 414
43
Tot. aantal
t 457
1. Neemt men het normale totaal sterfgevallen overeen half
jaar 150 (aan de hoge kant 1) dan blijkt de verhouding tot het
halfjaar September '44Maart '45 als 1:3. Er stierven dus in
dit tijdvak driemaal zoveel mensen van Venray als In normale
tijd.
2. Nemen wij onder B het totaal aantal overledenen geen
oorlogsslachtoffers, dat is 220. Het normale aantal is 150. er
stierven dus 70 mensen van Venray meer dan normaal een na
tuurlijke dood. Oorzaken kunnen zijn: de fatale invloed der ont
beringen tengevolge der oorlogsomstandigheden, tengevolge der
evacuatie en zeer slechte woningtoestanden I I
3. Het aantal overleden Venrayers, die in Venray van Sep
tember tot Maart een natuurlijke dood stierven is 57. Opmerke
lijk is a) van deze 57 waren er 30 overledenen boven 50 jaar.
(Van deze 30 waren 13 mannen en 17 vrouwen),
b) Van deze 57 waren 18 kinderen beneden 5 jaar, on
der deze 18 kinderen bevinden zich 8 kinderen, die
nog geen maand oud werden. (10 jongens, 8 meisjes)
Van deze 8 kinderen stierven er In de verschrik
kelijke wintermaand januari en Februari 1945: 7,
Uit deze laatste gegevens a en b blijkt wel, dat de ontberin
gen het meest hun slachtoffers eisten onder de mensen boven
de 50 jaar en onder onze kinderen beneden de 5 jaar 1
4. Buiten Venray stierven 31 Venrayers een natuurlijke dood
op de evacuatie-plaatsen. Het psychische lijden, een gevolg der
evacuatie, eiste vooral weer onder de mensen boven de 50 jaar
zijn slachtoffers.
Van deze 31 Venrayers waren er 22 boven 50 jaar (11 man. 11 vr.)
7 kinderen beneden 5 jaar (4 jongens en 3 meisjes) 5 kin
deren werden geen maand oud
Deze statistiek is het levenloze materiaal van cijfers en ge
gevens: voor hem. die aandachtig deze cijfers beschouwt, zal
daarachter kunnen peilen het onmenselijke lijdenfen leed, door
oorlogsgeweld en evacuatie over onze Venrayse mensen ge
bracht 1
VERWOESTINGt
Voor de oorlogsstorm bezat Venray 1290 burgerwoningen,
696 boerderijen en 37 gebouwen.
De balans na de vernielingen: 157 totaal verwoest. 44 zwaar
beschadigd, vermoedelijk niet herstelbaar;
513 zwaar beschadigd, doch herstelbaar:
835 licht beschadigd en
474 glas- en pannenschade.
Dat is wol nodig, want Peelhazon-
oord was zo vreselijk geteisterd door
zwaro bromvliegen. En daarom we
deropbouw, eerst is echter nog veel
afgebroken van wat niet verpletterd
was door de knal-eieren der brom
vliegen; niemand woel echter waar-
halen, snapt geen haas; de poorten
van hun leger zijn ilnaal gomaakt
van dat gourigc eikenhout
Ja, nu moonden wij Feelhazen nog
wel, dat onzo langoor, die toekijkt
op de hazeneenten - zijn ambtge
noot onder de mensen rookt zijn eigen
tabak aan die vlugge praclyken
een eind had gemaakt.
Voor de andere peelhazon, wier
loger helemaal kapot is, wordt een
noodnest gobouwd; en nu zou men
denken, dat onze vlugge hazen zo'n
noodlegertje vliegensvlug klaar ma-
kon. Mis hoor, ook hier verlochent
ons hazenbloed zich niet en de bou
wers ouder do hazon lopon zeker niet
vlugger dan die beroemde egel van
Lafontaine.
Veel verdriet hebben wü Peelhazon
gehad van akeligB, rondo koeken,
die als je^met 'n poot or tegen aan
trapte, met 'n plof uit elkaar vlogen
en waarbij de poot verdween. Mijnen
noemen de mensen die vreselijke
dingen en zy, die zomaar die dingen
wegnamen, zonder dat er 'n plof
kwam, hoton mijnenruimers.
Wij Peolhazen, noemen hen dap-
pero kerels, omdat zjj ons verlost
hebben van die doodsgevaarlijka
vallen
Smartvolle uron hobben wij mee
gemaakt toon broeders en zustors
uit ons dierenrijk, broeder paard eu
zuster koe door boze mensen mot
polter. op hun hoofd en lange plof-
spuiten in de hand, meegenomen
J>E 5TADSK1.0H van v£NRAY 5LAA1 worden naar oen ver land.
om dat gebeurd is, maar onze ge
leerde hazen der vereniging tot wo
derophouw van Peelhazenoord welen
het zelf ook niet en daarom zwijgen
wy er maar verdor overl
Och. ze hebben ook zoveel aan hun
hoofd, al die nieuwe bouwplannen,
het kan teveel worden, ook voor do
grootsto bolleboos 1
Daarom is er nu alleen maar nood-
herstel, d.w.z. in letterlijke zin her
stellen van wat hoog nodig ie. Er
zijn natuurlijk wel ultzonderingon
op dozo regel, vooral voor zwarte
hazen. Dio zijn ar dikwijls als de
hazen b(j en slagen er zelfs in hun
oud nest totaal om to laten bouwen
tot een nieuw.
Waar ze dat, materiaal vandaan
Ook ons Peelhazon wilden die
booswichten (Jeportoren en vele onzer
jonge haasjes krogon van schrik de
hazenkoorts en zijn toon hooi diep
eh warm weggekropen.
Och, ons gemoedelijke Peelhazon-
oord, wat is er nu van over
Nu word je 's morgens wakker
door een ontzettend, geloei, alle Peel-
hazeri moeten dan hun nost uit, dat
is hst sein voor den arbeid.
En dan onze jonge Poelhaaajes,
ze zijn zo heel anders dan wij oude
Langoren, ze willen alsmaar springen
en dansen; dit kan en mag nat.unr-
lijk niet on daarom trekken ze ons
Peelland uit, naar andere oorden,
waar men daar wel tijd voor schijnt
te hebben.
Peelland waar ben je goblovon,
met je rustige oorden, verscholen in
het paarsblauw der altijd groeiende
heidevlakten, met je verre uitzichten
in de eindeloze ruimte. Je bent ver
nield, verscheurd door stormen, die
w(j vroeger nooit moemaakten.
liet leven is er verstikt, maar
goddank zal het in de verlossing
weer tot nieuwe bloei komen. Daar
zullen onze jonge Peelhazen voor
zorgen, want zij hebben nieuwe groot
se plannen, waar wij ouden onze
moede hoofden voor moeten buigen.
Dat ie de troost, dio de oude Peel
haas nog heeft, die hem nog leven
doet en wakker houdt: zijn Poolland
zal herbouwd worden, door een jong
geslacht, dat dartel en onbezonnen
_soms, toch vol goede wil is en dat
eene deze schoone taak zal vol
tooien
Met deze gedachte neemt do oude
Peelhaas afscheid en zijn laatBte
woorden klinken tot het nieuwe
goslacht:
Bip wakker, gij Jonge Peelhazon
Wel ia ons leven geceekend
hoe het ook verder moog' gaan
Wij blijven immer gekecend
aan wat wij nu doorstaan.
Weer wil de ziel zich hechten
aan 's werelds valse,hen schijn.
Het blijft een voortdurend
vechten
om altijd bereid te zijn.
(Jaap Sickonga)
De Noord-Llijburgse boer, die 's Zondags zijn gestolen vee
aan de grens mag bezoeken. E.h.s.
Uitgave „De Zwijger"
Hoofdredacteur
P. WINTELS. Nijmegen
Redactie
C. ABEN. Venray
P N1JSEN. Blerlck
l PEETERS. Venray
Foto's
M. HOEDEMAEKERS
Archief „DE ZWIJGER"
Tekeningen
EDUARD HET SCHAAP
VAN HAARLEM
Drukkerij
Fa. van den MUNCKHOP
GrootestraaC 28 Venray
HooTD-OrzrCHTÊK. VAN HE
Inwoners van Niet-lnw. v. ITotaal aantal
Venray Venray loorl.slachtoff.
i iiim'im^jy wywiwu aai uv uuiiU) uiv