IN MEMORIAM DE ZWIJGER „De besten zijn gegaan, de anderen zijn gebleven, Op steen, noch graf, noch kruis, staat ooit hun naam geschreven." THEO JANSSEN FRANS MICHELS ERRATA Een terugblik in het illegaal verleden 1 Tot. woord illegaal hoeft m ons volk een zodanige plaats ingenomen, zoveel spreekt mon erover, dal. nau welijks nog verstaan wordt, wat dil woord eigenlijk betekent. Illegaal, ja, dat zijn die heethoof den geweest, die distributiekantoren kraakten, die van die „illegale" blaad jes drukten, die spionnage verlchtten. dio onderduikers hielpen; illegaal, dat zijn die kerels, die nn zo'n grate mond opzetten over hun prestaties, die enkel en alleen jagen op 'n aar dige baan, die uu menon, dat ze alios to zeggen bobben I "Meer dan dit begrip heeft de ge wone burger niet van onze veelge smade illegaliteit. Voor de moesten waren liet tij-tens do bezetting dap pere jongens, wier stoutmoedige da den 'spraken naar bet Nederlandse hart van iederen burger en nu zijn het lastige poUekljkers, die ovoral hun stem in willen laten boron. Zie hier wat „men" van ons illegalen üonkt Voor hem, die geheel buiten het verzetswerk geloefd hoeft en dus omdat liet verzetswerk in hot uiter ste geheim moest geschieden wei nig van dc sfeer en do spanning, die dit werk met zich bracht, kan vatten, hoeft het begrip illegaliteit iets mys- teriei.s. Veel hoeft men gehoord, fantas tische verhalen dedon de rondo, vooral opgedist door linden dio zioli interes sant trachtten to maken door per tinente leugens rond te strooien', U kent zo wel van die lui, dio altijd alles ongeveer precies weten, maar niet helemaal alles konden vertollen, omdat zij z.g. dit- alleen mochten weton. Zokor drongen wer- kei ij ke lei tori, ook tot de buiten- were.d door,maai altijd bleer over dat prachtige verzetswerk hangen die sluier van geheimzinnigheid, dio ook na de bevrijding nog steeds nier is weggenomen. Wij beloven U niot, flat, U in de volgende logols een ware openbaring v vaïl allerlei sterk Je t4TaiTy9Bv.wir.-rtn. den, maar wel willen wij, alsioiding van de afd. Von ray van de L.O. (handel. Organisatie voor steun aan Ondoruuikorsj een lip oplichten van die waas; hopeulijk zal dan meer besef groeien on waardooring ont staan voor liet werk wat hier In en rond Venray werd verricht. Liet, is good, dat deze verantwoor ding onzerzijds gegevon wordt, op den corsto verjaardag van Venray h bevrijding en hij het alscho.d van de uit, do illegaliteit geboron „De /wij- ger." Het werk der verzetsorganisaties. Voolal duidt men do wereld van het verzot, dio niemand kende en waarvan men toch wist, dat zij be stond, aan als „Ue ondergrondse". Maar in dezo wereld der ondergrond se was voor vole organisaties en kleinere zelfslandigo groepen plaats. Er was dus niet een organisatie, maar vole groepen tesamen vormen de ondergrondse. Deze groepen vonden hun ontstaan naar de verschillondo doeleinden, die zij zich stolden, waarbij het grote gczamonlijko doel: de strijd om de vrijheid, de band was die allen ver bond. Zo kenden wij hier in Venray, de zuiver militair opgezette organisatie do O.D., oen afdeling van do Raad van Verzet. In zich sluitend de sa botagegroepen en de L.O., die zich vooral bezig hield met het verlenen van steun aan ondordutkere. Daar naast stond de illegale pera, die met de verschillende groepen contact hield en zo gezien eveneens oen zelfstan dige taak bezat. Al deze organisaties hebbon met, waarachtige vaderlandsliefde gewerkt en voor do O.D. is het. t.e bel reu run, dat elementen, die vlak voor de be vrijding haar gelederen binnen kon den sluipen, deze organisatie lator 'n slechte naam hebben bezorgd. Dit. doot echter aan het prachtige werk, dat ook de kleine groep der O.D. tijdens do bezetting verricht heeft, geen afbreuk. De hulp aan onderduikers. Naarmate de druk van den bezet tor liovigor word, groeide het verzet daartegen. Do misdadige aanslag op het gehele Nederlandse Volk in Mei 1943," maakte iedereen wakker, man wist voortaan, dat hot voor of togen was. (A. Den Doolaard Uit deze dagen dateert de defini tieve vorming van co L.O. tot gvot.o landöLjke organisatie. Door co meldingsplicht der studenten, mili tairen 011 de totjóe Arboita-omzats, werd bet- noodzakelijk op uitgebreide schaal hulp te verleenon a.in bei die onder wilden duiken. Venray werd een district, onder leiding van do kleine Lvorl, die voor do S.D, later 'n obsessie zou worden. Onder zijn leiding werd voor liet district Venray eon duik raad. be staande uil zever personen, gevormd die de veranlwootding droeg w-m-het, gehele district. Op ieder ki-ikdorp stond in ondergÖBcliiki, verba ca con plaatselijke leider. Naar buiten stond district Venray in verbinding met andere dlslricieri, waarvan do leiders vcromgd waren in de „Top'1 van Limburg- De taak van zo'n d n ij; raad vns veelzijdig: bet, in het, geheim alVdn - ten van leningen voor geldelijke si ut,, bet zorgen voor de talrijke bonkaar- ton en kleren, liet verschatten van persoonsbewijzen en andere passen voor buitenland, liet voortdurend schaduwen van gevaarlijke personen (coni.ra-apionriage tegen S.R.), lier verBchall'en van onderdak aan de on derduikers. Natuurlijk was hot terrein dozer werkzaamheden niet zuiver al'gcbc.- kond, maai' werd doorkruist door hulp aan piloten, onlsnapte gevange nen, belangrijke personen, die 'n l jcl moesten verdwijnen etc. Twee kerels waren voor „hol lopende werk" dagelijks op Vio baan Door bet. uitgebreide net. van Ven ray uit. naar de Top en binnen Ven ray over de Kerkdorpen ontstond een sluitende berichtenstroom, na tuurlijk gezel in oode-lelters. Voor hot werk bezat de (luikrand do contacten mot de onontbeerlijke instanties: zoals distributie, beval- kingsbureaux,arbeidsbeurs. Zowaren er vertrouwenspersonen op dezo bu reaux voor bonkaarten en icxiielLoe- WtlztTTgrn, persoonsbewijzen en andere paspoorten. Het arbeidsbureau gaf steeds be richt door wie voor oproep naar Duitsland in a&nmeiking zou komen, zodat maatregelen konden genomen worden. Contact.bestond ovonocna mol enkele goed wil lenden dor politie, dio een waarschuwing doorgaven vvio op gehaald zou worden en wie in het politieblad gesignaleerd stond. Tenslotte liet conuici met de tele fooncentrale, waardoor steeds berich ten konden wuiven doorgegeven in speciale code Meestal wisten wij zodoende pre cies wanneer er in Venlo of Maas tricht- gestart word veur razzias I Door hot contact met de Top ble- ven wij op de hoogte van do toestand in andere districten en worden wij geregeld geïnstrueerd om op onze hoede te zijn voor de zo gevaarlijke provocateurs, waarvan lijsten met, lotos cn signalementen doorgestuurd werden. Tenslotte bracht de Top liet zover, d&i door middel van oen ge heime zonder te Venlo contact Int stand kwam met Engeland, Het groto ris.ee lag mot zozeer in do activiteit Mor Landwacln of andere NSB-organlsaties, maar in die der Sioherheitsdienst. Deze had in bijna alle plaatsen geheime contactpunten en overstroom de hot land met provocateurs, die op allerlei listige manieren; onze organi satie trachtten bipnen te sluipen. Een zware slag werd door de L.D. ous toegebracht, rocn pracl.isch de gohole Top iu 1944, in Weert in één groep werd gevat, dit door tot ge mene provocateur; work van Vos. Evart, onze leider, wist als een der weinigen te ontsnappen en zodoende ontkwam hij aan do marteldood, die onzo andore leiders ondergingen in het kamp Borgen Bclson. Deze overval te Weert, waarbij ook gegevens over Venray in handen eer S.D. waier. gevallen, maakten hei, noodzakelijk, dat velen moesten ver- dwijnon. Hot block nodig te zijn liet bevolkingsregister to Wanssum to „lichten", welke kraak verricht werd door de twee manusjes van allee Het is thans weer ongeschonden te- ïuggegeven1 Do activiteit der L.O, nam nog meer in omvang too, reen onzo ae- aWeei'do troepen op komst warén. Helaas werd in September 1.944 do geheime zender te Venlo door de S.D. ontdekt-, waardoor wij in de on mogelijkheid waren om aan de geal lieerde leger8tijdig kennis te géien, dut in Venrnj zich geen Duitsers meer betonden oneen bombardement overbodig whs. Dis verwijt heeft men ons wel eens gedaan. Afgezien van het feil, dat dit veel meer op den weg lag der zuiver, militaire organisatie de O.D., trof- do L.O. hier geen enkele blaam. Zijn er dnn geen pogingen gedaan Woest gerust, gij gezapige burger, l.c nu m. de gevaren klaar staal- met deze mil lek onzo kerels in (ie rug te springen. Vrijwilligers uil onze rijen zijn in alle frcintriclilingöii (Ysselateyn Deurne— Mörselo Rips—Ovorloor.)iüt- getrokken om berichten door de front lij n tc brengen. Er waren zelfs mris- iu* bij I'rii dozer vrijwilligers va*: Frans Michels uii Merselo, die na dc lovrijciing op een zjrmr „lino cross"- inchlen voor do Engelsen gesneuveld .si lu Frans verloren wij een onzer besté werkers. Dat, do overheid hel nagelaten lieert, dezo Venrayse held l.o eren het zj zo - niemand minder dan Heneraal Donipsy persoonlijk, vond irel werk van Frans wol z.o heldhaf tig en edel, dat, 1 ii hem pustuum geoord Looft. Hot oller .van Frans hoeft ons ge- slaa1 d 1 Van buitenaf slaagde een koerierster op lb October er in, door do linies vei;ray binnen t,e dringen, om het bericht t.e brongen, dat Venray bin nen 3 iirou goboniburdeorö zou wur- deii. Helaas bereikto zij ouzo plaats, toen deze roods uén mine was. Binds liet Rtrooir.-isolement In Sep tember weid nlcra de noodzakelijk heid duidelijk van een juiste authen tieke, dagelijkse berichtgeving. Do radactie van De Zwyger bracht liet idoe tot werkei jkheid cn verzorgde do dagelijkse Zwijgor-bulletins, die van band tot hand gingen. ITun zeer actieve medewerker en illegale werker i.it. andere hoofde, Theo lanssan, kwam na de bevrijding bij oen bombardement te Deurne om het leven. Ia Theo verloor Do Zwijger oen oinocgoiilijko vriml, yvp zullen hem en zi|n nagelaten betrekkingen nooit vergeren. Tut besluit willen wij U enkele, cijfers noemen. Het gemiddeld aantal onderduikers dal in do gemeente Venray aan bonkaarten word ge hul pen bedroeg 00') per maand. 300 Tweede stamkaarten alsmede 40 pas poort an werden op listige manier „achterover gedrukt". Aan geldelijke ondersteuning koorden wij por maand een bedrag uit van f 4000. Bovenstaand relaas zal 1." misschien koud op her, lijf zijn gevallen omzijn nuehterlioid. Het was slechts een greep van dal prachtige werk, dat iemand totaal opeiste cn van onzo jeugd mannen maakte. De sterke ver halen laten wij liever over aan de personen, die zich zelf belangrijker willen maken dan ze zfc'n I L legaal werk, liet vaderland, dat in nood was, gebood ons, wij zullen het blijven dionon! Trouw zullen wij blijven aan het offer, dat onze gevallen vrienden voor hun vaderland gebracht hebben.. Recht zullen wij af gaan op ons -die zijn lmls in dienst stolde van liet werk der L. O. en van „De Zwijger", linze onvergetelijke trouwe vriend Theo verloor na do bevrijding, bp een bombardement van Duitse vliegtui gen op Deurne het leven. Zijn nage dachtenis en de zorg voor zijn ach tergebleven gezin zullen wij steeds in eere bonden. een (lev boste werkers dor L. O., die na da bevrijding, in opdracht-van bet Tweede Britse leger splonnagedionst verlichte in iic Duitse frontlinie. Van een zijner tochten keerde Frans niet. terug. Hij werd door de Duitsers gefusilleerd on stierf de heldendood, zoals (-ieneraal Denipsoy hot uitdruk te, voor de zaak der Vrije Volkoren. doelde herrijzenis tot een gezond Nederland, Dat onzo rechte weg de armzalige stumperde der bezetting, dio thans zich weer als helden in het volle daglicht plaatsen, enigszins vreemd aandoet on con doom in het oog is, het zij zo. Steeds is hot waar gewenst «Op voter berst ziet mon toeval li go medailles Eon st aat eert naast, zijn helden steeds eon stel canailles" (A. Den Doolaard). L.O. (Landelijke Organisatie voer steun aan ondenicikersj District Venray. Pag. 5' kolom midden ...de avond kwam, voor een dool onzer mensen in hol gebrek Ic.t go gevoel der vrijheid. Hen loze: geluk- Itigo gevoel enz. Pag. 0 kolom 4 bovenaan ...s c h n g e k 1 o d n n mot machtswoorden. Men leze: scliijnge kletter enz. Tag. 3 kolom 5. Dooreen technische fuin is 'n passage weggevallen na do zinssnede: "Was liet soms opzet om ook do 1e bevrijde landen totaal te vOïniotlgBD"? Iliorna moet, volgen: Ze zijn zo na tuurlijk en vergeeflijk, dezo gedach ten. In onze angst, dachten wij niet aan hen, onzo dappere bondgenoten, aan dio jonge kerels, die In het open void in hevig mortiervuur, voort moesten. Wp zagen niet hoe zij plot seling uiteengereten weiden door een skiapnoll of verraderlijke tankmijn. Wij zagen niet hoe zij voort moesten kruipen door do modder der wei landen oin zo zich te beschutten to gen lint vpuudoLjk !vb G. vuur. Wtf zagen niet hoe hun handen van pijn zich ineen wrongen en beo dat gezicht van dien gel rollen soldaat vaalgrauw word en tenslotte overging in een wezenloos staren. Waarom trapten die kerels ml Engeland opeen schoen mijn voor ons, waarom lag daar dio Australische boerenzoon met een opengereten buik in 'n vlooi-, wan ram kwam hij hiernaar Venray,om daar zijn leven te geven Welk 'n verpletterende schuld en ereplicht hebben wij uiet legonovor al die geallieerdo soldaten, dio daar iu die dagen hun leven lieten' voor ons. Ja wij voBlden ons beschaamd over die bittere gevoelens, maar zij onze bewilders, zjj keilden reeds van- al' NormandiO liet vreselijke let van do burgerbevolking in dozo moede gonloze strijd. Ja. ze zouden wel ko men, misschien morgen al of over morgen,... en de vreugde zou zo machtig, zo ontroerend zijn (Hierna vervolg van het verhaal: De laatste dag voor de bevrijding enz.) Dit is bet lol. der panisanen - Tien regols In het geschiedenisboek In een vergeten hoek Cn hier en daur berdenkingstranen. (A. Den Doolaard) De gewelven boven hof hoofdaltaar verbrijzeld door zware vnketbommen der Typhoons. (Foto's ,,De /wyger") De verwoeste Patérgstraat, die bijna geheel ver nietigd werd door do zware bommen. Moedige kerels zijn op weg om do nog bedolven slachtof fers op te graven.

De Zwijger | 1945 | | pagina 2