Een Koningskwestie Weer Venrayse Kermis Weekblad voor Venray en Omstreken Ie Jaargang na de bevrijding No. 37 Zaterdag 4 Augustus 1945 In een serie artikelen bieden wij U een over zicht van de grote strijdvraag in Belgié over het al of niet afstand doen van Koning Leopold. Onze medewerker uit België zal trachten zo objectief mogelijk het verloop van deze voor België zo uitermate tragische geschiedenis weer te geven. ....Voor ons en beneden ons de diepe Maasvallei waarin in eeuwenlange strijd de Maas rustig haar loop vervolgt tussen hoge rotspartijen, 't Is zo'n avond waarbij men de rust voelt groeien met het dalen der zon. We turen naar de hoge steenmassa's die nog juist een glimp zonlicht kun nen vangen en ik denk aan de rotsen van Marches-les-Dames, waar Koning Albert, de vader van Koning Leopold III, in 1934 zijn einde vond. Koning Albert, de soldatenkoning, populair, be mind en bijzonder geacht bij de toenmalige Geallieerden. En ik pieker om me de erenaam te herinneren die de zoon, nu na deze oorlog, ontvangen moet hebben. Ik weet het niet, ik heb geen erenaam kunnen noemen, het lijkt ook niet belangrijk. Belangrijker is het feit, dat koning Leopold een voorwerp van discussie is geworden tussen partijen, kranten, weekbladen in de café's en tavernes, op de markt en op de straat. Wij zijn hier ver gekomen er zijnLeopol» disten en er zijn anti-Leopoldis- ten, die elkaar bestrijden met vernuft, hartstocht, kalk en poli tieke trucs. Beide partijen vechten om de eenheid van het land, om de handhaving der grondwet, ja om alles. En wie heeft er eigen lijk gelijk Ik zal mij als vreemdeling niet aanmatigen een oordeel te vellen in deze zo belangrijke zaak, waarvan nog zovele punten niet opgehelderd zijn een zaak die, ten aanzien van de grondwet al zo ingewikkeld is geworden, dat de knapste juristen met de han den in het haar zitten om te beslissen wie feitelijk het land regeert. Indien U dit artikel leest dan zal waarschijnlijk de beslissing troonafstand of aanblijven van de koning reeds beslist zijn (op het ogenblik is de stand zo, dat de koning niet is afgetreden maar pas terug zal keren na de nieuwe verkiezingen. Red.) In het eerste geval zal ver moedelijk Prins Karei, de broer van de koning, regent blijven, na machtiging door de beide Kamers, tot Prins Boudewijn de leeftijd van 18 jaar bereikt zal hebben. En in het tweede geval Dan zullen er ernstige politieke verwikkelingen komen, die een weerslag zullen hebben in het gehele land, in ieder geval al kamerdebatten van een bijzonder karakter. Ook in het eerste geval kan men zich verwikkelingen indenken daar mogelijk de Vla mingen zich bij het feit niet zullen neerleggen't zal echter veel afhangen in welke vorm de troonsafstand plaats zal hebben. Prins Karei heefc voor de oorlog feitelijk alj,een de aandacht ge trokken om zijn vele reizen en avonturen hij was een „plezante kerel". Hij schijnt echter een mens van gezond verstand te zijn, gematigd in zijn opvattin gen een figuur die algemeen aanvaard wordt en waarover men geen critiek hoort. En dan kom ik in debac met Dr. Arnold, mijn gastheer, die lid is van de „Union Democracique", een nieuwe enigszins links ge oriënteerde katholieke partij, waarvan Antonie Delfosse, oud minister, voorzitter is. Deze nieuwe partij is te vergelijken met de nieuwe Franse partij „Mouve ment republieain populair" met als belangrijke figuren Schuman en Prof. Bedoult (Buitenlandse Za ken), hoewel de Franse partij een niet zo uitgesproken katholieke stempel draagt. Beide partijen zijn gangmakers voor een perso nalistisch socialisme, zoals dat ook in Nederland in de Neder landse Volksbeweging wordt ge propageerd. De Franse M.R.P. is reeds een belangrijke partij hetgeen uit de gehouden gemeenteraadsverkie zingen bleek, die echter wegens de ingewikkelde toestander, zeker nog geen duidelijke barometer vormden. De Belgische „Union Dernocratique" is nog een on bekende kracht, er zijn immers nog geen verkiezingen geweest, De U.D, nu is voorstander van troonsafstand, hetgeen duidelijk blijkt uit haar dagorder en uit de artikelen van de „L'été nou- Limburg, land der volksfeesten, heeft zijn tradities onge schonden in deze voorbije oorlog bewaard. De Venrayse kermis die in geheel Noord-Limburg duizende mensen trok, is sinds 1939 niet meer gehouden. Het strekt Venray tot eer dat in al deze 5 oorlogsjaren men dit feest heeft nagelaten, omdat het vaderland in nood verkeerde. Eindelijk nu na 5 jaren onderbreking zullen wij hier weer kennis gaan vieren in een bevrijd Venray. De ingrediënten voor het verkrijgen der zo typisch Limburgse kermisscemmin- gen de kraampjes, de oliebollentcnt, schiettent, scooracarrous- sel zullen wij nog moeten missen evenals een lekkere stevige Bols of oude klare! Maar toch is er kermis, een mallemolen, zweefmolen, luchtschommel en autoscooter brengen ons in de kermisfeer. Op verschillende plaatsen is er gelegenheid om te dansen tot 's avonds half tien. Het is niet deze eerste kermis als met alle nieuwe dingen na de bevrijding, een bescheiden begin, maar het is er Als een geweldige kermisverrassing is het Roode Kruis gekomen met voor allen een kermissurprise. Dus er is kermis, wij wensen U allen een vrolijk en prettig feest. veile" die, hoewel niet officieel, geestverwant is voor de partij, Öm bepaalde redenen is Dr. Arnold het niet eens met de be slissing van zijn partij en ik heb hem juist opgezocht om enige van de overwegingen der Leopol- disten te leren kennen. De over wegingen der anti-LeopoIdisten ken ik uit de linkse pers (Le Peuple, l'Independance, Sembre et Meuse, Volksgazet). Het ver weer hiertegen van Dr. Arnold komt overeen met de publicaties verschenen in de rechtse pers (La Iibre Belgique en vele Vlaamse bladen.) Ik zal in het kort de grieven met verweer punts-gewijs laten passeren. 1De Koning zou verantwoor delijk zijn voor 't opzeggen van het militair bondgenootschap met Frankrijk voor de oorlog en aldus tot de z.g. neutraliteitspolitiek zijn overgegaan. VerweerDe koning is niet verantwoordelijk, alleen de mi nisters. Bovendien het land ver keerde in een dwang positie de macht der Geallieerden was zeer onvoldoende gebleken, België kan zich niet op hen verlaten en dus was neutraliteit hec laatste wan hopige redmiddel. Ook de so- cialiscen waren het met deze politiek eens. 2) de plotselinge capitulatie, die overigens door iedereen als billijk en eervol wordt beoor deeld, werd gevolgd door een dubieus gestelde dagorder. Vele collaborateurs hebben zich be roepen op die oproep, om het werk weer te hervatten, beroepen om hun daden te verontschul digen. Verweer het staat vast, dat de Koning in de eerste dagen na de publicatie een nadere uit leg heeft gegeven san zijn woor den, die ondubbelzinnig zijn. De anti's merken echter op, dat deze nadere verklaring pas na de oorlog werd bekend gemaakt. 3) De koning weigerde in 1940 om met zijn Regering hec land te verlaten, zich erop beroepend als chef van zijn soldaten hun lot te wilien delen. VerweerAchteraf kan men gaan discutieren over deze be slissing. Het was echter een geval, dat nooit voorzien isEr was. geen sprake van een nieuwe po litiek te gaan voeren (althans, dat weten we tot op heden niet), met dit besluit heefc de Koning de politiek willen verlaten en soldaat willen zijn. Indien men bovendien de daad beoordeelt naar zijn gevolgen, dan zijn alle Belgen het erover eens, dat door hec blijven van Koning Leopold, in tegenstelling met b.v. Nederland, België een uitsluitend Duits militair bestuur heeft gehad en geen Duits burgerlijk. De voordelen daarvan heefc Belgié geplukt 1 Conclusie niemand weet meer de oplossing hiervoor 1 4) De Koning heeft in 19-10 de nederlaag innerlijk aanvaard hij zou bereid geweest zijn tot een zekere samenwerking met Duitsland hij zou zelfs het plan opgevat hebben een Nieuwe Regering te vormen. Verweer Deze Regering is er nooit geweest en de rest is, rot nog toe, hypothese gebleven en meer niet. W.O. (Wordt vervolgd) Al !eit er veel ver woest en wil daarvan niet ijzen, het zal met grooter glans uit as en stof herrijzen. (Vondel) zufljger Administratieadres Hensemusstraac 1 VENRAY Uitgever en Verant woordelijke redactie: A.W.A. Prijs per nummer 10 cent

De Zwijger | 1945 | | pagina 1