Heft PROCES van der Lubbe of heft spel der zuivering j Gemeenschap Ie JAARGANG NA DE BEVRIJDING. ZATERDAG 24 MAART 1945 - No. 18. PRIJS PER NUMMER 15 CENT. Al leit er veel verwoest en wil daarvan niet ijzen, liet zal met groter glans uit as en stof herrijzen. (Vondel) in het jaar 1933 werd in her Groot-Duitse Rijk dc première gegeven van een drama, dat in latere jaren zij het met andere spelers een doorlopende voor stelling mocht halen. Ik bedoel het proces omtrent de brandstichting in liet Rijksdaggebouw door de Nederlander Marinus van der Ltibhe. Heel de wereld volgde avond aan avond de kran tenverslagen gemaakt door de hunderde journalisten, die deze opvoering van Duits onrecht vanuit de pers tribunes met stijgende verwondering over het élan. waarmede de Duitse rechtszekerheid werd verkracht, gadesloegen. Ik kreeg dezer dagen nog eens in handen een door Mr. C. T. de Jongh geschreven boekje over dit pro ces van der Lubbe. Ofschoon dit buitengewoon interes sante werkje al weer verre historie beschrijft, vond ik daarin bijzonderheden omtrent lier onderzoek en het \onnis over van der Lubbe geveld, die mij deden twij felen en schrikken, aangezien ik gedwongen was ver gelijkingen te maken. Immers het Nazidom was in die jaren in volle op- mai# hv. Vsivr.l dtsr we; zl -i In bal langzaam zinken de Duitsland van 1918 liet zich de stent van de redder der mensheid - Hitier horen. Duitsland volgde de gloedvol gedeclameerde nieuwe rechten voor zijn Uber- mensche. Nieuwe ideën, nieuwe metboden, nieuwe opvattingen, brachten een korte onderlinge strijd, doch het nieuwe won, omdat het oude voos was, zoals ook thans. Maar ter zake Waarom breng ik LI nu juist deze lu gubere passage uit het verlopen Naziregiem, dit trieste einde van een nutteloos mensenleven, in herinnering Laten wij aannemen dat van der Lubbe. de simpele Hollandse jongen behept met communistische waan- tdeën en met een massa vertroebelde fantasiën in zijn warhoofd, deze Rijksdagbrand inderdaad gesticht heeft. Dil was een ernstig misdrijf, dat zeer zeker zwaar ge stra fd diende te worden. Daaraan ben ik echter niet gaan twijfelen. Wat iedereen indertijd verafschuwde, was de poli tieke reclamecampagne die de Nazipartij maakte van deze mensenmoord. Goering en Göbels hielden snorkende redevoeringen ten bate van het aantredend Nazidom. Reide Ministers trapten daarmede de in Duitsland toen nog neutrale rechtspraak omver en maakten van de rechtszitting een politieke vergadering, waarvan de opzet de ondergang der communisten was, dil tegen de nietige prijs van het arme warhoofd van van der Lubbe, het tragische spel der zuivering Toen ik dit alles, geschreven in de rechtskundig hel dere trant, waarin Mr. de Jongh dit proces met zijn ri dicule en dramatische bijsleep te kijk stelde, doorlas, kwam mijn eerste twijfel op. Ook in ons bevrijde gebied nieuwe denkbeelden, forsch in hun geboorte, denkbeelden, die strijd ter ver wezenlijking geven tot in dc hoogste regionen. Een Regeringscrisis om een speech, een ministeriele val om een uitlating, waarvan de .Jout" maar door zeer wei nigen wordt aangevoeld, En om welke prijs gaal dit alles 1 Zou tijdens deze regeringswisselingen het vonnis van alle wegens poli tieke misdadigheid of onnozelheid gearresteerde ele menten wel in de zuivere taal van het strafrecht ge schreven zijn Ik twijfelde, want is het dan zo geschreven als Pilatus het deed Ol zullen bij gelegenheid van een volgende crisis te Londen weer modernere opvattingen omtrent de behandeling van deze geïnterneerden worden uitge- gpven met tot gevolg, dat dpze hun lot van Minister tot Minister zullen kunnen aflezen 1 Iet proces van der Lubbe was een demonstratie van rechtsonzekerheid, ik twijfelde aan de geheide rechtszekerheid van vroeger. Niettemin zullen alle oorlogsmisdadigers dienen te worden gestra fd om hun landsverraad. De moeilijkheid is slechts het politieke proces, dat Mr. de Jongh de ergste dankbare plaag noemt. Nu wil ik heus niet pleiten ten bate van hen, die hun land en hun volk verrieden in vol verantwoordelijk heidsbesef. Mij overvalt echter soms de twijfel, dat onze interne ringskampen niet enkel die volbloed verraders herber gen, doch dat daar wellicht nog enige onschuldigen of trn dele schiildelozen lange, eindeloze maanden zuchten. Het grote gevaar in het proces van der Lubbe, was zoals ik reeds zeide de politieke inslag, waaronder de gerechtelijke uitspraak moest lijden. Geen getuige was meer neutraal, geen rechter zelfs. Het verhoor van de schuldige had geen persoonlijk karakter, de rechter gedwongen in de richting, waar in de reclame-campagne hem stuurde kon moeilijk rekening houden met de omstandigheden van de mis dadiger. eu deloinsraii'JUgh«'Itwi, w-v.ririe misdand was gepleegd. Wij mogen onze politieke rechtspraak niet vooruitlopen, maar hopelijk zullen onze Tribunalen niet de afschuwelijke fout maken van de stroopoppen. die van de Lubbe vonnisten, namelijk het vellen van een oordeel, waarin ofwel de wisselende volksmening, ofwel Rs. de deinende stemmingen in de Londense bureaux om trent goed en fout als rechtsregels gelden. En zo ontmoeten wij in dit walgelijk stuk politiek, dat in Duitsland rechtspraak heette, vele. gebeurtenis sen, die een bevrijd Nederlander thans doen denken. Men arresteerde zonder bevelschrift duizende com munisten, in Naziogen zeer schuldig en men liet ze tij dens de procesvoering maandenlang zuchten in de ker kers. Waarom Waren zij allen schuldig aan de brand stichting, deze 5000 man De rechtszekerheid, een hei lige zaak, had in Duitsland plaats gemaakt voor reclame Ook in ons bevrijd gebied werden duizenden gear resteerd zonder bevelschrift en dit was ook noodzake lijk om ons te bevrijden van een hinderlijk laag schuim, maar ook hier is wel gewerkt alleen onder drang van persoonlijke haatgevoelens. Inmiddels wachten duizen den, waaronder wellicht toch nog vele onschuldigen, maandenlang op hun vonnis. Ook thans nog worden door kersvers na de bevrij ding in hel leven geroepen instanties, waaraan veelal krachten verbonden zijn. die tot voor kort geheel vreemd tegenover dit recherchewerk stonden, aan lie den een verhoor afgedwongen alleen op grond van een simpele aanklacht vals of waar. Huiszoekingen worden verricht zonder de vereiste, machtiging, arrestaties gedaan. Ik wil veronderstellen, dat een verhoor door deze nieuwbakken recherche gedaan, naar alle regelen van de kunst zal geschieden, maar hoevelen zullen toch reeds voorbarig zijn gerarresteerd. hoeveel namen van ach teraf goede vaderlanders, zijn door een willekeurig ar restatiebevel over straat gesleurd Politieke recherche in een half bevrijd gebied, waarin de mens verbiLterd tegen alles, het meest tegen zijn medemens, voortleeft, is een doodgevaarlijke bezigheid. Een politiek rechercheur, vroeger slager ol smid, zweeft dagelijks op hef dunne koord van zijn mensen kennis tussen recht en rechteloosheid. Deze droeve geschiedenis door lezend wordt de lezer voor ogen gesteld de armzalige figuur van Marinus van der Lubbe geen imbeciel, maar toch een domoor on derhevig aan alle kwade invloeden die een jonge ar beider, die het niet meeloopt, kunnen treffen. Door trapte en dikwijls misdadige elementen in zijn wereld leiden zijn fantasiën naar iets groots, dat hij moest ver richten tegen het Gezag de brand Zijn schunnige adviseurs blijven natuurlijk tri het proces achterbaks, van tier Lubbe moet bloeden. Vele oerdomme dwazen en ontevredenen, zitten thans achter liet prikkeldraad hen te vervloeken, die de aan stichters zijn geweest van hun onbewust losgeslagen politieke hartstochten. Vele van dfcze sluwe raadge vers, die slechts advies gaven, achter gesloten deuren, en hun nazisympathieën alleen in liet geniep durfden te belijden, lachen ons bevrijders uit, zij lopen immers vrij rond, niemand kan of durft ze te benaderen De stand" van deze heren is in vele plaatsen blijkbaar nog te hoog Marinus kreeg al was het dan maar een figuur een advocaat toegewezen. Hij sleepte zich iedere dag van deze lange pijniging le ven lozer het gerechtsge bouw binnen. I Iet eindeloos vragen en trekken begon slopend te werken. Van der Lubbe sliep, toen de rech ter het doodvonnis over hem velde. De 12000 geïnterneerden laten wij aannemen, dat zij allen hun ..rechtvaardig" vonnis reeds maandenlang afwachten, mogen zich verdedigen in een verweer schrift. Advocaten worden niet toegelaten. En al de van der Lubbe s, die in domheid hun land verrieden, omdat hun intellect zeker niet hoger ging, dan dat van de brandstichter van het rijksdaggebouw, mogen met hun enkele jaren lagere school een verweerschrift op stellen. dat hun wellicht nog dieper in de put zal helpen. Neen. ook deze maatregel acht ik ons zuiver Neder lands rechtsgevoel onwaardig. En zo overdenkend de dood van de brandstichter van der Lubbe, tragisch om het spel. dat er in en rond om de rechtzaal om het leven van deze aartsdomoor werd gespeeld, twijfelde pn schrok ik, van het zuive- ringsspel. dal ook wij in bevrijd gebied aart 't spelen zijn. Want weet wel, het spel der Nazis ging tegen de communisten, ons spel, wordt thans gespeeld tegen nihilisten, lieden, die zo mocht blijken dat zij onrecht vaardig maandenlang zijn vastgehouden, in hun ver bittering niets meer ce verliezen hebben. Maar wat veel voornamer is. ons zuiveringsspel spe len wij ten koste van een specifiek Nederlandse eigen schap ons scherp uitgewogen rechtsvaardigheids- gevoel I H.M, Weekblad voor Vcnraij en Omstreken. Voorheen illegaal ver schenen In Noord Limburg. Drukkerij Fa. L. CEERIS-ROXS Helmond - Telefoon 15! CoiT.'rtdreS Molenstr. 64. Helmond. Stationsw. 41. Venraij [voor 1 o p i g ^lliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiuiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiuiiiiti'^uiliii^iiiiiiiKiiiiiiiiHUiiiiiiiiiKiiiiiiiiuiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiilKiii,!^ Gelijk He dode steen, door meesterhand bewerkt, wordt tot een beeld, dat leeft, Gelijk eerst de soldaat, met wapenen versterkt den vijand wederstreeft. Gelijl; muziek niet klinken kan uit een viool als zij' niet wordt bespeeld, Gelijk de gee.stc.rilt nodig is voor het parool. pen woud voor wie haar heelt Zo groeit en rrjpt een mens, cie niet alleen blijft staan maar leeft in het geheel Geadeld en gevormd, van eigenwaan ontdaan en t nodeloos teveel, door leed en strijd, door liefde niet door haaf gehard, geraakt, doch niet gedeerd, vindt doo1 den mens de mens zich eerst, als i eigen hart tot cmeere wederkeert. IIIIIIHIuilllllllllllllll lllllll lllIF

De Zwijger | 1945 | | pagina 1