2 - -*? '9.. van de kracht van ons volk. dat ze onze mannen eti jongens ddor stöve^fjiteni erger dan destijds bij de negers in 'Afrika hebben .ontvoerd. Ik klaag hen aan, dat ze ons fabriekswe zen met zijn kostbare machines en instru menten, de scheepvaart', het transportwezen enz. met, voorbedachte r.ade hebben ontred-^ derd. Ik klaag de Germanen aan .'doch ge noeg daar is ^een misdaad, welke ze zich ten onzen' opzichte niet hebben ver oorloofd. Onze voorouders wisten wat ze zeiden: de beste Pruts'1 heeft nog een paard gesto len iedere Pruis heeft 7 zolders, op de zevende kóm je nooit op. MENTALITEIT TE RUIL Ik weet niet, of U in het: eerste nummer van „De Zwijgef" bet verhaaltje hebt ge lezen van den winkelier en den geborneer- den moffenmajoor. y Insiders zullen het misschien met de dé tails van dat verhaaltje niet e,ens zijn ge weest, maar voor hét geval zij zich interes seren voor soortgelijke verhaaltjes, die vol komen 18 karaats zijn, hoeven zij zq baf ver niet te zoeken. Zo zou er b.v, een. pracht van een authen tiek verhaal te schrijven zijn over den schoenwinkelier, die nooit schoenen had, tot de moffen er na het bombardement, mi nimaal vijf baalzakk'en uitsleepten, en die zelfs daarna nog. over honderden schoenen bleek te beschikken, die hij echter met hard nekkige onbeschoftheid tegen verkoop aan getroffen Nederlandse, mensen wist te be schermen. En wat zou er niet een. uitgebreid op naakte feiten gebaseerd, verhaal te schrij ven zijn óver Venraij's al of niet geünifor meerde helden, die na 4 jaar trouwe moffen- dienst, plotseling blakend van heilig vuur en vaderlandsliefde, te voorschijn kwamen en niets beter te doen wisten, dan hfer èn daar een impertinent grove houding aan" te nemen tegenover mensén. die ondanks moffènter- reur. in de werkelijke uren des gevaars slechts één ding kenden: hun.' intens zware plicht. Zeker ik geef U tóe deze dingen, en vooral deze mensen zijn te onbelangrijk om thans nog lang voor het voetlicht te staan. Maar zij 2ijn het symptoom van een be paalde mentaliteit, en dat is erger. Ik geloof niet dat er veel dorpen zijn, zo kwistig besprenkeld met wat men pleegt te hoemen intellectuelen zij het dan groten deels import-intellectuelen als Venraij. Daarnaast 'tiert er wHicpdë 1 bourgeoisie, véélal aangeduid iftiet -.cfe 'iykbare benaming middenstand. 1 'Er zou éeri zeéVintere ssante boom over zijn op te zétten in hoevérre "deze lieden. Wérkelijk dèel uitmakenVan de Ygnraijse volksgeiheenschap. Maar daar ik hierboven sprak oyer een zekere mentaliteit, wil ik mij er toé bepalen 'déze mentalitéit nader uiteen te rafelen. En om het abstracte idéé mentali teit wat concreter te maken zal ik haar één naam geven; ik noem haar: De mentaliteit der Alomvattende Gewichtigheid. Nietwaar, Dr. Klaas was nóg gewichtiger dan drs. Hein. en Piet, grossier in kruide nierswaren nóg belangrijker dan Jan. hoewel die toch ook een goedbeklante lappenwinkel had. En meisje A., wi'er papa geacht werd. èen aardig schaapje op het drogé te hebben was zonder meer geschikt voor, laten we zeggen: de hockeyclub. Maar meisje B„ wier vader mëf eigen handen de kost moést verdienen, was ten enenmale gedoemd van stick en groene weide verstoken te'blijven. Maar over één ding waren zij het alle maal eens: er kon niet hard genoeg geschol den worden op die vervloekte moffen en N.S.B.-ers. Natuurlijk waren de deuren en 'ramen dan allemaal stevig gegrendeld, en bij flink schelden moest het dan ook blijven. Want principiële daden en daaruit voort vloeiend risico gaan nu eenmaal niet sa men met geld verdienen en ..rustig slapen gaan". Waarom'b.v. .werd iedere voorstelling in „Luxor", waar pracht vertoningen van Duitse propaganda en „Herren" moraal ten beste werden gegeven, zo druk bezocht door zovele anti-Duitse Venraijers? Waarom waren er in Venraij zo weinig, ,dié constant met een fopd principieel ge baar een gift aan Winterhulp durfden te' weigeren? Ja erger, hoe groot is niet het aantal ge weest, dat 's avonds in het donker „Volk en Vaderland" kreeg thuis bezorgd? En waarom konden de toeiï opgeroepen burgermannetjes, niet zelf de enig juiste be slissing nemen en onderduiken, inplaats van zich met de nodige konkelarij, van een veilig plaatsje in het grensgebied te verzekeren? Men kon toch slecht van arbeidersjongens verwachten dat zij in deze de spits af zouden bijten. - Hoe hard ijlden vele niet om hun radio toestel in te leveren, maar anderzijds de deur plat. liepen bij hen, die wel de moed hadden öm in. een of andere schuilplaats toch naar de stemmen van een vrij Neder land te luisteren? Oneerbiedige mensen zouden dit surplus aan bhlSèrlijkè verwaandheid enerzijds, en het ScJireéuwend tekort aan. principiële, open -durf':ande|zi}ds, domweg betitelen met klein- zieligebenepenheid of geborneerde kruide- niersgeest.i „w, Ik noem hér slechts de mentaliteit der Alom vatten de Gewichtigheid. Men zou hiér tegen aan kunnen voeren, dat dit alles toch piet specifiek Vértraijs, -veel eerder „algemeen dorps" is. En verder: Is dat wel waar? Verwacht men niet juist in eerste instantie principes en daardoor leiding van dé zich „beter" noemende standen, waar Venraij toch meer dan overvloedig van'voorzien is? Het zou mij te ver voeren, de rijk gesor teerde'vuile was óp1 straat te gaan hangen, afgezien nog van het feit, dat dit noch mijn taak, noch mijn bedoeling Is. Ik wil nog sléchts teritgkomen naar het deerlijk gehavende Venraij. En gaande over het puin van Paterstraat eh Grootestraat. nader ik de plek waar door Hfinnen-vanda- lis.me vernietigd yverd. wat eens w'as- de Kathedraal der Peek Zij werd gebouwd eeuwen geleden, in tijden woelig als de onze, door mensen zwak als wijzelf. Ook zij voerden oorlog en ken den de zonde, overvloedig en zwart. Maar er-was één groot verschik Zij hoorden nóóit van psycho-analyse, maar naast de zonde kenden zij de spijt, het intense berouw over die zonde. v Want zij waren ongecompliceerd, maar zij bewaarden één grote, onaantastbare schat. En als ik die schat, een naam moest, geven, dan zou ik hem noemptr. de Schat der Alom vattende Liefde, Liefde niet Uitsluitend tot zichzelve, maar vooral ook tot den toevallig Tot ons leedwezen geven wij kennis, van bét plotseling overlijden van den WeJed. Zeefgel. Heer HERMAN JOHAN SCHIM VAN DER LOEIT Arts. in het leven Directeur van Psychiatrische Inrichting „St. Anna'' te Venraij. Overste en Zusters Zusters van Liefde van Jezus en fvlarja. Geneesheren Verpleegsters Personeel en Patiënten Evacuatieadres: Karei I fabriek, Eindhoven.

De Zwijger | 1945 | | pagina 2