b
j e rvo.Lgl)s qndcrusmorsgeostZo ziet men na dat tijdstip krachtig leven
"in de "omtrek der Crayenhut, waar Venray enige honderden Ha. verkocht,
evenzo langs de grens van Horst en Venray, waar op do self de wijze dooi
de beide gemeenten g^ond is uitgegeven.
De gronden zijn verkocht of in erfpacht uitgegeven in oppervlakten van
20 - 250 Ha., doze laatste grote betreft mees lal verkoop.
Hot gopruik dor ontgonnen gronden. In de verslagen en mededelingen van
de Directie van de Landbouw 1'9'2 no.3, vindt men gegevens omtrent het
gebruik dor ontgonnen gronden. Daaruit blijkt, dat voor de Psslatreek,
die in genoemd verslag vaLt onder de zuidelijke en oostelijke zandgron
den, de verhouding van de grote darbedrijven ongeveer is zoals hieronder
aangegeven voor Oost Koord- Brabant.
"Van de bedrijven nemen in 'beslag, die mot een oppervlakte van:
5 Ha. 18.43 20 - 30 Ha. 6.1? '4>
-10 Ha, 44-04 '50-100 Ha. 0.60
'.0 -20 Ha. 30.30 100 Ha. omens er 0.4C i<>
en voor Noord-Limburg die niet een oppervlakte van:
1 - 5 Ha. 32.91 °fo 20 - 50 Ha. 12.88
5 -10 Ha. 26-55 50 - '00 Ila. 2.62
10 -20 Ha. 21.37 f 100 Ha. en meer 3.97 1°
Uit ce zojuist nierboven aangehaalde verslagen én mededelingen bleek
verder nog:
1. Dat de kleine en middelgrote bedrijven tot 20 Ha. de voorna?:mate
plaats innemen? in Brabant bijna 93 7» en in mimbürg bijna 81 4.
2„ Dat meer dan 62 in eigen exploitatie is.
3. Dat van ruim 67 cr> de gebruiker tevens eigenaar is.
Alle drie factoren zijn van grote betekenis voor de toekomstige entwikl
keling der Poolstreek. De eigengeërfde boerenstand isngehscht aan zijn
grond en heeft alle reden om niets, dat tot verbetering ervan kan strek
ken, na te laten. Hef, betrekkelijk kleine bedrijf prikkelt tot 6e uit
breiding, ten einde tot bestaandverbetcring tc. komen en tot vestiging
der kinderen op nieuwe bedrijven ih de omgeving. Welnu, grond is daartoe
in overvloed aanwezig. Men steile de bevolking volop in do goiegcrheid
dat doei te verwe zoli j kon
C-emeen t e 11 j ke on tginningexploit at is ,-ve r koop en uitgifte in erfpacht.
Doorgaans waren de gemeenten teren verkóóp van grond, ofwoi de provincies
hadden daartegen bezwaren.
Ka de vrij belangrijke verkoop van '000 Ha. hoogveen onder Helenaveen
door do gemeenten Deurne en Horst in 1856-aan.de Griendtsveon- maatschap
pijen door Sambeok in 1909 van 400 Ha. heide aan de KV. l,a ot ar ia
(thans vanaf 1955kerkdorp Stevensbsck)heeft voor 1910 geen verkoop
van betekenis plaat gehad.
Gelukkig echter hebben vele gemeenten de drang tot ontginning door p -
culleren geen werrstand kunnen bieden. Omstreeks 189C - 1895 ontwikkelde
het particuliere initiatief zich onder de invloed der kunstmeststoffen
en moderne landbouwwetenschap steeds krachtiger. Ook ondernemende- koop
lieden én industrieêlen uit het zuiden on midden van ons land gevoelden
zich tot ontginning aangetrokken, waarbij dé omstandigheid, dat de Ned.
Heidemij. reeds op"mooie uitkómsten kon wijzen in dc omgeving van Roer
mond, gunstig werkte.
Zc waren het bvde gemeenten Weert, Susteren en Lcht,die omstreeks
1900 grote opppcr vlakt en broekgrond in erfpacht uitgaven vc-cr de tijd
van 10 - 50 jaar, tegen f./|.h f.5.per Ha. Vooral gemeenten, guns
tig aan kanalen, wegen en spoorwegen gelogen, worden het eerst om af
stand van grond voor ontginning lastig gevallen. Allerwegen verkreeg
ontginning burgerrecht en door de gcede uitkomsten op genoemde broekgror-
den teven een goece naam. Zo volgde al spoedig ook do gemeente Bergen,
die honderden Ha. langs de Duitse grens onder Siebengewald en Well in
erfpacht uitgaf. Inmiddels overwogen andere gemeenten of ze zelf de hand
aar/de ploeg"zouden slaan,of verpachten. Men gevoelde, dat het toch niet
economisch was, de grond zonder neer te laten liggen en evenzeer, datoen
gemeente toch meet voorgaan, waar het iaatschappelijk belang zulks dui
delijk vraagt.
Wordt vervolgd.
