e—-1.~VA2.- in afwijking van mijn oorspronkelijk plan, wrlae
ik nu toch neg met de geachte lezer even een zijsprongetje maken, om U
te laten zien, hoe de mensen reeds eeuwen plannen hebben gemaakt om de
grote onafzienbare veen-, moeras- en heidevelden door kanalisatie te ont
sluiten, waardoor men de turf kon afvoeren en de drooggevallen gronden
in cultuur brengen. Maar meestal door totaal gemis aan inzicht in de be
staande situatie en het ontbreken van de middelen om dergelijke plannen
ten uitvoer te brengen bleef de Peel tot ongeveer 1870 in haar oertoe
stand bestaan.
De volgende Peelkanaalpro'jecter. zijn mij bekend:
1. De Heer Walter, wethouder te Grave, had in de eerste helft van de vo
rige eeuw een kaart met het volgende opschrift in zijn bezit.
"Kaart van de oculaire insnectie van Grave en omstreken, ook van de
geprojecteerde vaart uit de Peel (in 1617 door Jan Peterzonn Dou) bij
Jan van Cell, uurwerkmaker, en landmeter te Nijmegen aano 1647.
Het eigelijke doel dezer kaart was, blijkens ene aantekening op de
zelve, geweest: "om te zien of men eene bequamen weg .mogt vinden, om
uit Zijner Hoogheids Peel, den torf op de Maas door schuiten te voe
ren.
Bij de vrede van Munster, in 164-8 werd de Peel verdeeld. Een gedeelte
kwam aan de Staten van Holland het andere (thans Limburgse gedeelte)
bleef Spaans, maarrdat bij de vrede van Utrecht, in 1713 nadat het_
reeds ongeveer 10 jaar door de Pruisen was bezet gehouden nu offici
eel tot Pruisis Gelre ging behoren. Hetgeen een der redenen kan zijn,
waarom het ontworpen kanaal /anuit de omstreken van Grave niet gegra
ven is geworden.
2.In het einde van 1?0n zijn er plannen geweest, om de rivier de Aa tot
helmond bevaarbaar te maken en van Helmond over Bakel een kanaal naar
de Peel te graven om de turf af te voeren. Ook dit ontwerp is niet
tot uitvoering gekomen.
3.Van de hand van P.C. de la Court verscheen 20 September 1841: De Peel
en bedenkingen Denzelver.. In dit werk wordt onder meer in overweging
gegeven, of het niet mogelijk zou zijn om een arm van de Maas door de
Peel te brengen en vlocivelden aan te leggen.
De la Court heeft in zijn werk wel bijzonder veel aandacht op ie Peel
gevestigd, in 1852 werd onder leiding van de hoofd- ingenieur van de
waterstaat, H.G. Pijnje, aan de aspirant- ingenieur van de waterstaat,
L.A. Reuven3, de opdracht gegever. om de Peel te verkennen en de midde
len te ontwerpen, om tot hare ontginning te komen.
De resultaten van deze verkenningen zijn onder meer gev/eest, dat het
aanleggen van vloeiweiden met Maaswater te kostbaar zou worden, voor
gesteld werd om een kanaal te graven vanuit de boezem van Sluis 8 der
Zuid- Willemsvaart o-ver Bakel in Oostelijke richting tot de provinci
ale grens Limburg- Noord Brabant en vervolgens in Zuidelijkerichting
aansluitend aan de ontworpen Helenavaart. Ontraden werd om dit kanaal
ook in noordelijke richting naar Grave door te leggen, daar de kosten
voor dit gedeelte van het kanaal te groot waren, omdat de in dit ge
deelte gelegen veengronden van tc geringe omvang waren, om dit werk
lomend te doen zijn, in dit ontwerp vindt men weder de gedachte terug
van het onder 2 genoemde plan.
4.In 1808 werd door Napoleon het Canal du Nord (Noordervaart) ontworpen,
welk kanaal slechts gedeeltelijk gegraven is. Bij de aanleg in 1822
van de Zuid- Willemsvaart werd een gedeelte van het onvoltooide Canal
du Nord voor dit kanaal gebruikt.
In 1853 werd de onvoltooide Noordervaart voor de vervening der veen
gronden onder Deurne en Liesse1 van regeringswege in orde gemaakt en
werd het afwateringskanaal naar Neer gegraven.
5.In 1853 werden door de particulieren J. en W. van de Griendt en G.J.
W. Carp van de gemeente Deurne 610 Ha. veengrond aangekocht en werd
met de werkzaamheden van het graven van de Helenavaart begonnen, wel
ke vaart zou kunnen aansluiten bij het onder 3 genoemde Peelkanaal.
Uit dit particuliere ondernemen werd in 1858 de Mij. Helenaveen opge
richt. In 1865 wilde men met de werkzaamheden beginnen om het Deurne-
se kanaal te graven, vanuit de Noordervaart, mede ter verdere verve
ning der Deurnese gemeente- veengronden.
zie verder.
