Dodenherdenking en Bevrijding
Maandag 4 mei herdachten we in Nederland de oorlogsslachtoffers en dinsdag 5 mei vierden we de
bevrijding van ons land in 1945.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog overleed onze dorpsgenoot Piet van Rhee in het Duitse
concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg. Piet was een zoon van Bertje van Rhee. Evenals Hub,
op wie hij qua karakter veel leek, hielp hij regelmatig mee in het café. Hij was een vrij rustige en
vriendelijke jongen, die echter ook graag plezier maakte met zijn vriendengroep. Tot die groep
behoorden o.a. Sjeng CoxTheo Dinghs, Piet Peeters, Wiel Smits, Jan Vissers en Piet Wismans (de
jongste broer van Handrie). Met de laatste zat hij bij de Jonge Wacht, een soort verkennersgroep in
Castenray. Samen trommelden ze bij bijv. sacramentsprocessies en gaven ze een roffel als de pastoor
bij een rustaltaar de monstrans omhoog hief.
Piet was ook iemand met een goede zangstem en zong dan ook graag in het uitstekende Jongenskoor
dat Castenray voor de oorlog rijk was.
Hij was als bakkersknecht elders in de leer en kwam na zijn praktische opleiding thuis in de bakkerij
werken, samen met zijn broer Wim. Piet kwam graag onder de mensen en met veel plezier fietste hij
op zijn bakfiets Castenray rond, om brood te bezorgen. En altijd nam hij tijd voor een praatje en had
hij voor iedereen een vriendelijk woord.
Piet had een fijne jeugd, trok graag met zijn vrienden op, scharrelde wat met de zus van Sjeng Cox en
leek een onbezorgde toekomst tegemoet te gaan. Totdat in 1940 die vreselijke oorlog uitbrak. Het
was gedaan met de zorgeloosheid. Het leven veranderde voor iedereen. Voedsel ging op de bon en
samen met zijn zus Annie moest Piet broodbonnen plakken op grote vellen, om aan meel te kunnen
komen.
Maar ook toen had de jeugd op zijn tijd wat ontspanning nodig en zo kon het gebeuren dat Piet op
een dag met zijn vrienden Sjeng Cox en Piet Peeters vertier zocht op Grubbenvorster kermis. Het
leven was tijdens de oorlogsdagen echter wat minder uitbundig dan nu en in Grubbenvorst viel dan
ook niet veel te beleven. De drie kameraden besloten verder te fietsen naar Venlo, waar een neef van
Piet woonde. Ze wilden hem een bezoek brengen en fietsten richting Kaldenkerkerweg. Vlakbij het
station werden ze staande gehouden door een beruchte NSB er, vergezeld van enkele Duitse soldaten.
Goddank beschikten Sjeng Cox en Piet Peeters over de juiste papieren. Sjeng, die eigenlijk naar de
Arbeidsdienst moest, was hiervan vrijgesteld, omdat een groep Castenrayse boeren geregeld had dat
hij de melkkar zou rijden. Dagelijks haalde hij de melkbussen op en bracht ze met paard en wagen
naar de melkfabriek. Ook na de oorlog is hij dat nog lang blijven doen.
Piet Peeters kon eveneens aantonen, dat hij vrijgesteld was van de Arbeidsdienst, maar bij Piet van
Rhee was dit niet het geval. Zonder pardon werd hij opgepakt en gevangen gezet. Hij werd op
transport gesteld naar Amersfoort, waar hij korte tijd verbleef in een gevangenkamp, dat diende als
doorvoerplek voor het transport naar Duitsland. Vandaar uit werd hij naar concentratiekamp
Neuengamme gebracht, waar de leefomstandigheden nu niet bepaald rooskleurig waren. Gebrek aan
goede voeding, slechte hygiëne en weinig rust sloopten de lichamen van de gevangenen, zodat de
weerstand tegen de welig tierende schadelijke bacteriën vrijwel nihil werd. Piet raakte besmet met
dysenterie (bloeddiarree) en zijn verzwakte lichaam kon deze ernstige ziekte niet meer de baas
worden. Op 22 jarige leeftijd overleed hij in januari 1945. De juiste datum is niet bekend en de
familie werd pas in juni 1945 in kennis gesteld van zijn dood.
Een jongeman, die nog een heel leven voor zich had, verliet het ouderlijk huis om wat afleiding te
zoeken bij al dat oorlogsgeweld, maar de wreedheid van de oorlog werd hem noodlottig. Zijn familie
heeft hem nooit meer teruggezien, weet zelfs niet waar hij begraven is. Ligt hij in een massagraf, is
hij gecremeerd?
Wat er met zijn lichaam is gebeurd, is niet bekend, maar hij verdient het in onze herinnering te
blijven.
Onze heemkundestichting heeft in 2001 op het kerkhof een gedenkteken geplaatst ter herinnering aan
Piet van Rhee en Gerrit Arts. De laatste sneuvelde in de Indiëoorlog. Het monument werd op 28
oktober 2001 onthuld door Annie van Rhee en Mart Arts. Moge het een langdurige herinnering
blijven aan deze twee Castenrayse jongens, maar eveneens een teken van het feit, dat oorlog voor de
mensheid alleen maar verdriet en ellende te bieden heeft. Vrede zij met ons allen
17
