Gewoonten en gebruiken rond 1900 - deel 42
ook een fanfare yvas financieel niet haalbaar. Daarom werd besloten over te gaan tot de oprichting
van een handboogschutterij. Aanvankelijk werden in Venray twee handbogen geleend, waarmee
onder leiding van voorzitter H. Philipsen enthousiast geoefend werd. In die tijd gebruikte men nog
eenvoudige houten bogen zonder enig hulpmiddel. Na een paar jaar op de geleende bogen geoefend
te hebben, ging een aantal leden over tot aankoop van een eigen handboog. Daarvoor moest men
begin twintiger jaren van de vorige eeuw zo 'n vijfentwintig gulden neertellen. Voorwaar, geen
gering bedrag in die tijd.
De Castenrayse Handboogschutterij De Batavieren groeide uit tot een regionaal zeer geachte en
gerenommeerde vereniging met tal van sportieve hoogtepunten. Ook nu nog is de vereniging
springlevend en telt ze twintig actieve en zeer gemotiveerde leden. De handbogen hebben zich in de
loop van de jaren ontwikkeld tot uiterst geavanceerd schietmateriaal met een vizier en stabilisatoren.
Zo'n boog kost tegenwoordig toch al gauw 700 a 800 en voor een jeugdboog moet je rekenen op
ongeveer 250.
De foto van vandaag is genomen in Café 't Doelhuis (De Kaöster) in 1969 bij het 50-jarig jubileum.
V.Ln.r.: Har Cremers, die jarenlang voorzitter was; Piet Po els, jarenlang secretaris; Tin us Emonts.
Schenking
In de afgelopen jaren hebben we al heel wat foto's en voorwerpen van diverse (oud-)inwoners mogen
ontvangen. Daar zijn we heel blij mee, omdat het telkens een stukje toevoegt aan de vastlegging van
onze dorpshistorie. Verenigingen doen soms een beroep op onze stichting bij een jubileum en wanneer
we beschikken over voldoende historisch materiaal is het uiteraard gemakkelijker hen van dienst te
zijn. Hebt u nog foto's die voor ons interessant zijn, dan willen we die graag scannen. U krijgt ze
daarna weer terugbezorgd. Onlangs kregen we van Mart Strijbos uit de Pastoor Verheggenstraat nog
een groot aantal foto's van de familie van Piet Duijkers van het Hoenderpark. Mart, zeer bedankt
daarvoor! We kunnen ze prima gebruiken.
Kijk ook eens op www.roovnet.nl. Daar kunt u tal van foto's en documenten van onze heemkunde-
stichting vinden. Klik op 'deelnemers' en in de lijst treft u ons aan.
Oorspronkelijk hadden de boerderijen een vrij liggende haard en sprong men over het vuur. Ook werd
men driemaal om de haard geleid. Toen de open haarden tegen de muur gebouwd werden, verving men
het rondleiden door het 'haolen'. Met de 'haolketting' of een pook werd er drie keer boven de hoofden
van het jonge paar gezwaaid. De 'haolketting' was de ketting, waaraan de kookpot boven het vuur
hing. Deze ketting zat vast aan de 'haal', een langwerpige, ijzeren plaat met tanden die vaak mooi
versierd was. Door de haal, die met een grote haak aan de haalbalk hing, kon men de pot hoger of lager
boven het vuur hangen.
Tijdens het 'haolen' werd een vers opgezegd dat als volgt luidde:
Ik haol öw ien de naam des Hieëre, al wat ge nie kunt, zal de vrow öw lieëre.
Ik haol öw ien de naam van God de Zoeën, mit Pósse kriede öw loeën.
Ik haol öw ien de naam van God de Vader, hédde gén biër dan géfde mar water.
Ik haol öw ien de naam van God d 'n héllege Gieëst en as ge niks géft, dan binde enne gieregen bieëst.
Dit vers werd ook opgezegd bij de knechten of meiden die in nieuwe dienst traden. Zij kregen echter
geen koffietafel aangeboden. Voor hen was een glas bier en ranja voldoende.
Op een enkele plaats werd de pas getrouwde vrouw 'gehaold' door de eerste buurman. Ze moest dan
plaatsnemen bij de haard en de buurman zei onder het rondzwaaien met de 'hoalketting'Dit is vur d'n
örste kieër, dit is vur d'n twédde kieër, dit is vur de ganse kömpeneej. Vur 'ne lieter foezel ziede vreej.
Foezel was jenever.
Was dit gebeurd, dan werd de jonge vrouw naar de verschillende vertrekken in haar nieuwe woning
geleid. Als laatste kwam de slaapkamer aan de beurt. Daar zei de haalleider: Zet öw mar öp de hoeke
(hurken), now motte mar goëd kloeke (broeds worden).
Op de eerste zondag na de bruiloft moesten de meisjes die gekranst hadden, de krans rond de deurstijl
weer weghalen. En ook dan was er weer een koffietafel, 's Avonds kwamen ook de jongens en werd er
opnieuw gedanst en gefeest. Dan was het 'kétskesbal', het katjesbal, d.w.z. dat het er tot 's avonds laat
lustig aan toe ging.
7