Gewoonten en gebruiken rond 1900 - deel 30
De foto van deze week kregen we onlangs van Bertha Strijbos-Sn ellen, de echtgenote van Wimke.
Wint heeft deze foto van zijn familie gekregen en hij denkt zelf dat hij degene is die hij het hekwerk
staat De foto is gemaakt vlak voor de Tweede Wereldoorlog (tussen 1935 en 1940) door zijn oom
Sjraar Kemmelings die jarenlang de vaste chauffeur en begeleider was van bisschop temmens.
Sjraar is geboren op 't Schoor in Castenray in de woning, waar nu de familie Vollenberg woont. De
moeder van Wim, Dina, was een zus van Sraar. Bisschop temmens kwam samen met Sraar nog
weieens op bezoek bij Wim zijn ouders.
Bertha en Wimke willen evenals wij graag meer informatie over deze foto. Wie weet waar de foto
gemaakt is en wie kent de namen van de jongens op de foto?
Uw reactie graag naar tel. 571597of571677. Of per e-mail naarjan.strijbos{djietnet.nl
De mojjik
Peter Jacobs, lid van de Heemkunde vereniging Meerlo-Wanssum reageerde op het stukje over de
'mojjik'. Hij had het artikel in de Schans gelezen en er met ouderen in Geijsteren over gesproken. Ze
wisten allemaal wat een 'mojjik' was. Molenaar Piet Stevens van de watermolen vlakbij de Geijsterse
dorpskom (niet de Rosmolen) vertelde dat zij een 'mojjik' maakten in het meel. De appels en peren
werden daarin enkele weken bewaard om te rijpen. Als kind mocht hij er af en toe een appel uithalen
en door het meel kregen de appels een heel bijzondere, overheerlijke smaak. Een interessante
aanvulling op het artikeltje van vorige week.
Monument St. Matthias
Het monument bij de kerk is zo goed als klaar. Aan de hand van een door Gerrit Cremers gemaakte
tekening zijn vorige week de profielen gesteld en is er gemetseld. Het stellen van de profielen is
gedaan door Martien van Hout en het metselwerk werd verricht door Sjekkie Lenssen en Cor
Sommers. Gerrit Strijbos leverde hand- en spandiensten. Zo zorgde hij onder meer voor de specie, die
aangemaakt werd op het bouwterrein van de twee woningen aan de Pastoor Verheggenstraat. Bert
Geerets plaatste met een ver-re iker' de betonnen boog. Onze Castenray se mannen hebben uitstekend
vakwerk geleverd. Het is fijn te ervaren dat er nog steeds inwoners te vinden zijn die belangeloos hun
schouders zetten onder een dorpsprojeet,
We danken alle vrijwilligers heel bijzonder voor hun inzet en danken ook aannemer Frans Janssen en
Mart Marcellis voor het gratis beschikbaar stellen van de bouwmaterialen.
Vooral avonddiensten, zoals de vastenpreken, waren uitstekende gelegenheden voor de jongeren,
evenals het vlasbraken en het spinnen van de jonge meisjes. Zon honderd jaar geleden werd er in
onze streek nog veel gesponnen. Het vlas werd tot linnen verwerkt en de wol van schapen werd tot
garen gesponnen om er kousen, sokken, onderbroeken, borstrokken of truien van te breien.
Wanneer medio september de boeren het vlas verbouwd hadden, vierden de jongens en meisjes
's avonds feest rond de brandkuil. Daar bloeiden dan de liefdes op. Dat gebeurde ook wanneer de
meisjes 's winters bij elkaar kwamen om te spinnen. Dat begon rond 17 september, het feest van St.
Lambertus en ging door tot St. Geertrui op 17 maart. De meisjes kwamen dan in het begin van de
avond met hun spinnewiel op een boerderij bij elkaar om samen onder het zingen van balladen te
spinnen. Als de avond vorderde, zo rond negen uur, kwamen de jongens, die wel wisten waar het
'spinning' was en dan werd er gedanst en ook gevrijd. Zo leerde men elkaar wat beter kennen.
De meisjes smokkelden soms een halve knot garen mee naar de spinning, zodat ze die bij
thuiskomst aan hun moeder konden tonen als productie van die avond.
Bij tijd en wijle was er ook een speelman met een 'trekbuül' of een mondharmonica bij de spinning.
De pastoors waren fel gekant tegen de 'spinninge' en verkondigden hun afkeer luid op de
preekstoel. Bij verschillende boeren werden derhalve geen spinningen meer gehouden, maar de
jongelui wisten precies waar ze wél terecht konden.
Vele jaren nadat het spinnen op de boerderijen vrijwel niet meer beoefend werd, bleef de naam
'spinning' nog voortbestaan voor een avondje voor de jeugd.
Toen de tijd van de 'spinningen' voorbij was, organiseerden de meisjes met elkaar het
'mégjesveziet' na het slachten. Ze kwamen dan bij elkaar op 'kermenaajveziet', om karbonade te
proeven, zoals ook hun ouders deden.
13
