Er stonden slechts weinig kermisattracties. De snoepkraam van Camps uit Horst was vele jaren een begrip in onze streek. De suiker- en kaneelstokken en de 'Campsmoppen' vonden gretig aftrek. Campsmoppen waren ronde, met rode suiker bestrooide koeken met een gat in het midden. Een vaste attractie vormde ook de draaimolen en meestal stond er ook nog een zweefmolen, een schiettent en de schommels. Voor de jeugd vormde het opbouwen en weer afbreken van de attracties een spannende bezigheid. Vooral de jongens waren meteen na school al op kermisterrein te vinden. Met de kermisdagen zelf was er geen school. Na het bezoek aan de kermis werd er een uitgebreide koffietafel gehouden met 'pruumkesweg, kleuntjesweg, goej botter, kieës, boëremetwaorst en schink'. De koffietafel werd afgesloten met zelfgebakken vlaai. September-oktober Op 8 september werd het feest van Onze Lieve Vrouw Geboorte gevierd. Er waren per jaar twee dagen van altijddurende aanbidding, namelijk 4 februari en 9 september. De tweede dag van altijddurende aanbidding werd later naar 4 oktober verplaatst. Op 17 september werd het feest van Sint Lambertus gevierd. De zondag daarna begon de kermis in Horst. De dagen begonnen dan al veel te korten en de boeren vonden dat in die tijd de aardappelen gerooid moesten zijn. Men liet na het rooien de aardappelen 'in d'n hoop' broeien. Later werden de rotte aardappelen eruit gehaald en de gave exemplaren werden ingekuild. Er werden ook aardappelen aan particulieren verkocht, evenals aan kooplieden. Kleine aardappelen werden gekookt en aan de varkens gevoerd. Op 9 oktober, het feest van Dionysius begon de kermis in Oirlo, die vier dagen duurde, 's Zondags na de kermis in Oirlo was het in Castenray kermis. In 1923 is deze kermis verplaatst naar de laatste zondag in augustus. Het kermisspul bestond uit een luchtschommel, een 'perdjesspeul' (draaimolen) en een paar snoepkramen, o.a. van Camps Mop uit Horst. In de cafés en op een overdekte beugelbaan werd gedanst. De danstenten kwamen pas later, na de Eerste Wereldoorlog. Vanaf de preekstoel verboden de pastoors dikwijls aan jonge meisjes om te gaan dansen. September-oktober was de tijd om nieuw dienstpersoneel 'te huren' voor het volgend jaar Pasen. Op de dag van het verhuren ontving men een huurpenning. Dit was voor een meisje een rijksdaalder en voor een knecht vijf gulden, ofschoon een dienstbode langer moest werken dan een knecht, 's Morgens tussen vijf uur en half zeven begon het personeel met het werk. Zij die om vijf uur begonnen, waren de 'vroegerds' en die om half zes of nog later begonnen de 'laatkomers'. Wiekes Dien hoorde graag bij de laatste groep, want de dag was nog lang genoeg. De meisjes moesten namelijk tot 's avonds negen uur werken. De boeren die de melk bezorgden aan de fabriek, moesten zeker om vijf uur beginnen. 's Avonds was het voor de meisjes kousen stoppen, breien en naaien, plus aardappelen schillen voor de volgende dag. De eigen zoons en de knecht gingen naar de buurt of naar vrienden om te praten of te kaarten. Dienstmeisjes en eigen dochters hielpen niet alleen in de huishouding mee en op de stal maar ook op het veld. Dit werk begon al in het voorjaar met aardappelen poten en later werd met schoffelen en bij het maaien geholpen. Oktober was de rozenkransmaand. De rozenkrans is een gebedssnoer dat stamt uit heel vroeger tijden. Men begon bij het kruis met het bidden van de twaalf artikelen van het geloof. Dan volgden twee Onze Vaders en drie Weesgegroetjes. Vervolgens vijftig of honderdvijftig keer het Weesgegroet met na elke tien gevolgd door het Onze Vader. Na elk Onze Vader werd een van de geheimen uit het leven van Jezus en Maria genoemd. Er zijn vijf blijde, vijf droevige en vijf glorievolle geheimen, die het leven van Jezus en Maria samenvatten. Heemkundelokaal Momenteel zijn we bezig met de inrichting van ons heemkundelokaal. We zijn op zoek naar een geschikte tafel met zes stoelen. Verder hebben we nodig: een stofzuiger, een koffiezetapparaat en een waterkoker. Wie kan ons hieraan helpen? Of is er een gul iemand die de kosten van een van deze benodigdheden op zich wil nemen? 21

Castenrays dorpsblad De Schans | 2008 | | pagina 21