's Middags vertelde men in Castenray: "Oirlo is vrij gegeven, de mensen mogen terugkomen." Natuurlijk waren we blij! Ik geloofde het niet. Het was immers front! 27 oktober Ging ik heel vroeg alleen naar het klooster om te zien of wij in 't huis konden komen. Dat viel tegen! Plotseling was de toestand zeer verscherpt. Er stond een dubbele wacht vóór het klooster. Wat opzij en achter was, weet ik niet. Veel mensen trof ik in grote opwinding al voor het klooster verzameld. Allen waren zeer bedroefd, verslagen, opgewonden. Er waren mensen bij, die nog niet weg geweest waren, maar nu aanzegging gekregen hadden, onmiddellijk te vertrekken. Enkelen waren daags van te voren teruggekomen. Vanwaar die plotselinge verandering. Ik probeerde binnen te komen. De wacht hield me tegen. De commandant was binnen. Ik vroeg nog eens om binnen te mogen. "Nein!" Een soldaat haalde het gevraagde. Toen kwamen er twee soldaten naar buiten gestormd. Opgewonden zeiden ze: "Allen, allen moeten onmiddellijk Oirlo verlaten wegens spionage. Ook wegens spionage mogen de mensen niet terugkomen. Wij hebben de bewijzen in handen. Alle weg hier, wir müssen dafür bluten!" Algehele verslagenheid. Een oude heer zei tegen mij: "Is de beker nog niet vol?" Toen vertelde hij mij wat er gevonden was. Ik wil het niet publiek maken, maar door de onvoorzichtigheid van enkelen werd het leven van andere personen op het spel gezet. Het is onverantwoordelijk! De schrik sloeg mij om het hart. Het was bittere werkelijkheid, maar niet te begrijpen! Om geen namen te noemen of in het gedrang te brengen, moet ik zwijgen. Dat er geen gevangenneming en doodstraf is gevolgd, mag een wonder heten. Goed dat de toekomst voor ons verborgen is. Wat een teleurstelling! De maat was nog lang niet vol. Ondertussen dat ik in Oirlo was, kregen ze in Castenray bericht onmiddellijk te evacueren. Waarheen? Horst? Sevenum? Wanssum, Tienray, Swolgen??? Over de Maas en dan over de grens?? Wat is het in zo'n tijd moeilijk te beslissen waarheen men kan en moet gaan! Wij wisten, dat wij vóór het front moesten blijven, evenals zovele andere evacués die bij ons in Oirlo onderdak hadden gevonden. In ons kleine dorp waren meer dan duizend vluchtelingen, waarvan velen al vijf keer geëvacueerd waren en velen die op staande voet hun huis en have moesten verlaten. Ze hadden geen hemd, geen zakdoek. In het werkpak op klompen werden ze opgejaagd. Toen ik terugkwam, was in Castenray alles in rep en roer. Wij moesten direct vertrekken Voor het gewonde kind en de zieken werd voor ons een kar beschikbaar gesteld, zodoende konden wij bijna alles opladen. Ook hadden wij nog een kruiwagen bij ons. Wij hadden nog niets gegeten. In de haast had Zr. Debora met juffrouw Vollenhoven Vollebergh JS) stamppot klaargemaakt, al lopende en staande werd gegeten. Zr. Debora was niet bang, dagelijks heeft ze nog voor ons gekookt. Omdat zij zo slecht hoort, was zij niet op de hoogte van onze gevaarlijke toestand. Omdat de Horsterweg zo gevaarlijk was, trokken we op Tienray aan, niet wetende waar naar toe. Meneer Pastoor voegde zich bij ons. Een jonge, Duitse soldaat was koetsier. In Klein Oirlo bleven meneer Pastoor en enkele families bij de boeren achter. Zoals later bleek, hebben dezen een goede keus gedaan. Allen konden blijven tot de bevrijding. Wij trokken verder tot de beek in Tienray. De bruggen stuk. Maar de soldaat wilde met kar en paard door de beek zwemmen, dat leek ons veel te gevaarlijk. Er was veel water en sterke stroom. De kar werd afgeladen. Hoe kwamen wij er over? Met zoveel bagage?? Goede mensen in de buurt hielpen ons. De beek of 't kanaal is daar vijf meter breed. Ze legden balken, puin en een ladder aan elkaar. Nauwelijks één persoon kon er telkens over. De dappersten van ons liepen heen en weer en brachten mensen en bagage over. Zr. Hendrina ging bij de zusters in Tienray om onderdak vragen. Zij hadden al veel vluchtelingen en namen ons op. (wordt vervolgd) Wie heeft er nog foto's uit de oorlogsjaren? Wie wil zijn of haar oorlogsbelevenissen eens vertellen of opschrijven? Neem daarvoor a.u.b. contact op met Jan Strijbos tel. 571677. Het is heel belangrijk dat dergelijke verhalen vastgelegd en doorverteld worden aan de naoorlogse generatie in de hoop dat zo'n gruwelijke oorlog nooit meer zal voorkomen. Met zijn allen moeten we werken aan een vreedzame wereld en daarmee bij onszelf en onze omgeving beginnen. Verdraagzaamheid is daarbij in onze multiculturele samenleving een van de belangrijkste voorwaarden. 21

Castenrays dorpsblad De Schans | 2006 | | pagina 21