Stichting Heemkundig Genootschap
Casten rav
Onderwijsperikelen in Castenray - deel 6
W7
Donderdag 29 september: Presentatie van het boek '100 Jaar psychiatrie in Venray' in de
schouwburg van het St. Anna. Aanvang 14.00 uur.
Woensdag 5 oktober: Vergadering bij Jan Strijbos. Aanvang 19.30 uur.
Zaterdag 8 oktober: Lotgenotencontactdag Stg. Deportatie Noord- en Midden-Limburg in De Wis
van 14.00-17.00 uur met medewerking van het Dames- en Herenkoor.
Boerengezegden
0 "Iederieën ziene smaak", zaej Driekske en toew sneejde hij zich 't mager uut de schaenk!
0 As 't höj 't paerd naogöt, wil 't gevraete werre. (Wanneer iemand zijn hulp aanbiedt, moet men
er gebruik van maken.)
0 "Veul kiender, veul zaegen", zaej de kaöster en toew haaj hij 't duuëpgaeld al binnen.
0 Zien aege öp de kop laote schiete. Alles maar goed vinden en zich laten bedriegen.)
0 Waor hij stöt, daor stöt hij(Een lui iemand.)
De strijd om Klein Oirlo
Klein Oirlo is een buurtschap ten noordoosten van Castenray, gelegen in een hoek waar de grenzen van
de gemeenten Meerlo-Wanssum en Horst aan de Maas bij elkaar komen. Aan de noordoostzijde wordt
het begrensd door de spoorlijn Venlo-Nijmegen.
De afstand tot de Castenrayse kern is iets korter dan de afstand tot het centrum van Oirlo.
Of dat de reden is, dat de meeste Klein Oirlonaren van oudsher sterk gericht waren op Castenray, is
natuurlijk de vraag. Mogelijk heeft ook de intimiteit van het Castenrayse dorpskerkje in het verleden een
rol gespeeld en zullen nog wel diverse andere factoren meegespeeld hebben bij deze Klein Oirlose
gerichtheid.
Hoe dan ook, een feit is dat veel Klein Oirlonaren de Castenrayse kerk verkozen boven de eigen Oirlose
parochiekerk. Niet iets waar we ons in deze tijd over zouden opwinden, maar vroeger lag dit duidelijk
anders. Financieel moest een parochie zich, naast de inkomsten uit pacht en erflating, vooral bedruipen
met de inkomsten van allerlei bijzondere kerkdiensten en de collectes. Een jaarlijkse gezinsbijdrage
kende men toen nog niet. Het was dus in het belang van de pastoor dat er zoveel mogelijk beminde
gelovigen zijn kerk bezochten. Hij werd bij een huisslachting dan wel verguld met een lekkere
karbonade, maar er moest ook brood op de plank komen en regelmatig een goed glas wijn, of iets
geestrijkers, was ook niet te versmaden.
Het was de Oirlose pastoor dan ook een flinke doorn in het oog, dat er zoveel van zijn parochianen in
Castenray ter kerke gingen. De Castenrayse rector werd intussen geconfronteerd met een zo bomvolle
kapel, dat de kinderen zelfs op het priesterkoor moesten plaatsnemen.
Met lede ogen moest de Oirlose pastoor de trek van de Klein Oirlonaren naar de Castenrayse kapel
aanzien. Hij kon er weinig tegen uitrichten, want ze verplichten om naar Oirlo te komen, kon hij niet.
Anders was het, toen Castenray in 1922 een eigen school kreeg en veel kinderen uit Klein Oirlo in
Castenray naar school togen. Aanvankelijk was dit nog geen probleem, want toen bediende de Oirlose
kapelaan Gerards de Castenrayse kapel nog. Hij deed dit al vanaf 1911 en toen hij in 1922 de eerste
rector van Castenray werd, had hij er geen belang bij dat de kinderen uit Klein Oirlo in Oirlo naar school
zouden gaan. Sterker nog, hij pleitte zelfs voor Castenray, maar toen hij in 1925 tot pastoor van Oirlo
benoemd werd, veranderde de zaak drastisch.
Castenray viel nog steeds onder de parochie Oirlo en de pastoor had als voorzitter van het kerkbestuur,
dat later tevens schoolbestuur was (op 1 jan. 1929 was de Openbare Lagere School overgegaan naar het
R.K.Bijzonder Onderwijs), het recht te eisen dat de kinderen van zijn parochie in Oirlo naar school
zouden gaan. Hij gaf de rector van Castenray dan ook opdracht de kinderen van Klein Oirlo terug te
-18-
ittcfif mg fjeemfcunStg Cenootscfjap
Castenray
