Bouw en
Metselbedrijf
Bongers Stevens
nieuwbouw en verbouwing
-17-
De Razzia.
Bij razzia's werden jonge mannen opgepakt voor de arbeid in Duitsland. Ze werden overal vandaan
gehaald, bijvoorbeeld uit de kerk en uit bed. De Duitsers waren zwaar bewapend. Handrie werd op
straat opgepakt. Hij vroeg of hij afscheid mocht nemen van zijn familie en met een gelukje mocht dat.
Hij kon niet vluchten onderweg naar zijn familie, want hij werd steeds onder schot gehouden.
De deportatie.
Uit Castenray en omgeving zijn ongeveer 40 mensen weggevoerd, waaronder Handrie Wismans. Ze
gingen eerst lopend naar Broekhuizen en toen gingen ze verder met de tram naar Venlo. Vanuit
Venlo gingen ze met de trein naar Duitsland. Onderweg naar Duitsland hebben er een paar mensen
geprobeerd te ontsnappen en het zijn er een paar gelukt. Ze werden onderweg zeer slecht behandeld
en ze kregen geen eten en geen kleding.
Dwangarbeid.
De meeste dwangarbeiders die boer waren, moesten in de landbouw of tuinbouw werken. Handrie
moest met een paar andere mensen aan het spoor werken. Handrie moest later bij een boer werken.
Ze sliepen in een oud schoolgebouw op een juten zak met stro met in het midden een tafeltje. Ze
kregen iedere dag koolsoep van kool en water met fijngesneden groentes en soms een stuk wortel en
vlees soms. Soep kregen ze het meest in de week. Het schoolgebouw zat vol met luizen. Ze kregen
later een ontluizing. Ze hadden normale werkuren van 7 uur 's morgens tot 5 uur 's avonds en ze
moesten soms ook 's nachts werken. Je kon in die school alleen douchen en er werd niet gepoetst. Ze
moesten best zwaar werk doen bij het spoor, of aan het spoor. Handrie heeft een brief gekregen van
zijn oudere broer. Ze kregen met kerst een extra pakje waar etenswaren in zaten en ze gingen naar de
kerk. Ze kregen een laag loon, waarvan ze in de vrije tijd naar het café gingen, om een pils te drinken
en naar de slager, waar een kleine portie pasta te koop was. Ze moesten zuinig leven.
De bevrijding
Handrie Wismans is van 17 november 1944 tot 2 april 1945 in een concentratiekamp in Duitsland
geweest. De Duitsers schoten nauwelijks dwangarbeiders dood na de bevrijding. Nadat Duitsland
zich overgegeven had, namen de gevangenen geen wraak.
Thuis.
Thuis probeerden alle Nederlanders hun leven weer op te pakken, nadat Duitsland zich overgegeven
had. In Castenray kregen ze hulp uit Haarlem. Ze werden geholpen door het huis te repareren en
andere dingen.
De achterblijvers.
De familie van Handrie Wismans had zich heel veel zorgen gemaakt over Handrie, want ze wisten
niet wat er zou gebeuren met hem. Handrie heeft niets van zijn familie gehoord, alleen van zijn
oudere broer. In Castenray en omgeving zijn 2 doden gevallen, maar niet in Castenray.
Onze mening.
Het was zeer interessant zo'n verhaal van iemand die iets heel ergs heeft meegemaakt. Het was ook
heel leerzaam en leuk, want het is weer iets anders dan uit een boek.
Toon Bongers
Lollebeekweg 21
5811 AJ Castenray
9 0478-571979
0) 06-15483081
fax 0478-579123
Fer Stevens
molenzijweg 4
5866 BS S wol gen
0478-692947
0)06-50971919
