-12-
In de jaren zeventig en tachtig van de twintigste eeuw zijn veel artikelen geschreven over de
Gortmeule en de Pès, in tijdschriften als 'De Levende Natuur', het 'Natuurhistorisch Maandblad',
'Limburgs Landschap' en 'Het Vogeljaar'. Uit die artikelen blijkt dat genoemde gebieden nog
functioneerden als kernen van wat we tegenwoordig de ecologische hoofdstructuur van het landschap
noemen. Maar ook die laatste kernen werden van alle kanten bedreigd. Bijvoorbeeld door de komst
van een groot kippenbedrijf. Als reactie daarop werd beginjaren tachtig de 'Milieugroep Horst'
opgericht, die een felle strijd voerde voor behoud van de laatste restanten van het oude
cultuurlandschap. In een kalender van een Horster drukkerij (van het jaar 1983) werd die strijd als
volgt beschreven, onder een fraaie foto van het veldkruis bij de Gortmeule: uDe foto van dit blad is
genomen in een van de prachtigste delen van de gemeente Horst: het gebied van de Gortmolenhet
Groote Broek en Veld Oostenrijk. Op de foto is de eik 't Struukskete zien, met daaronder een fraai
veldkruis. Bovenin de eik hangt (rechts) een torenvalken/cast, waarin al vaker torenvalken met succes
gebroed hebben. Langs de eik loopt nog een oud, bochtig veldweggetje van de Schengweg naar de
Gortmolen. Het veld, waarop de eik en het kruis staan, vormt nog één landschappelijk geheel met het
groene dal van de Diepe Leng, het Groote Broek (dit is het Horster deel van staatsnatuurreservaat
'Castenrayse Vennende zeer mooie, oude boerderij Gortmolen, het Schaaks Veld en de Schadijker
Bossen. Veel Horstenaren hebben al van alles gedaan, om dit landschappelijk geheel beschermd te
krijgen.
De Milieugroep bereikte na jaren juridische strijd een belangrijk doel: het geplande kippenbedrijf
kwam er niet. Ook kreeg de groep het voor elkaar, dat het hele gebied juridisch goed beschermd werd
in het kader van het bestemmingsplan buitengebied van de gemeente.
U ziet, ook van Horster kant is er veel gedaan, om 't Casels Broek en de omliggende natuurgebieden
te beschermen en voor de toekomst te behouden. Er wordt nu alles in het werk gesteld, om de Horster
natuurgebieden die aan 't Broek grenzen op natuurlijke wijze met elkaar te verbinden. Dit kan door
cultuurgronden, die nodig zijn voor deze verbindingen, aan te kopen en de natuur zich daar te laten
ontwikkelen. Voor planten en dieren ontstaat er dan een groot leefgebied, waarin de kans op
overleven aanzienlijk vergroot wordt. Ook kunnen verdwenen natuurlijke elementen weer terugkeren.
