c$Mö CAS RESTAURATIE KERKGEBOUW %erk6estuur Castenray -4- ticfjtmg fjeemKuniHg fcenootscfjai tastenray Een belangrijk onderdeel van het restauratieplan, dat ook het nodige specialisme vereist, is het restaureren van de gebrandschilderde ramen. Tegenwoordig is condensvorming door periodieke verwarming, verbeterde isolatie en verminderde ventilatie een groter probleem dan vroeger. Temperatuurverschillen tussen de binnen- en buitenruimte leiden tot schommelingen in de relatieve vochtigheid in het gebouw, wat de kans op condensvorming aan de binnenzijde van het glas-in-lood verhoogt. Vocht kan weer leiden tot roestende brugstaven. Dat zijn de horizontale, stalen staven die de gebrandschilderde ramen als het ware in vakken verdelen. Deze brugstaven vormen een verbinding tussen de montanten. Dat zijn de verticale gemetselde of natuurstenen stijlen tussen de glas-in- loodpanelen. In onze kerk zijn deze montanten van kalksteen en door de uitzettende werking van de roestende brugstaven is het kalksteen op diverse plaatsen gescheurd. Het is noodzakelijk om deze gescheurde montanten te vervangen door nieuwe kalkstenen montanten. De vervanging dient in de zomer plaats te vinden, omdat in vorstperiodes en overige ongunstige weersomstandigheden geen werkzaamheden aan kalksteen mogen worden uitgevoerd. Ook de geroeste stalen brugijzers moeten vervangen worden door messing brugstaven. Verder vertonen de glas-in-loodpanelen diverse gebreken. Het loodnet is op de kruisingen gescheurd. Van nature is lood heel elastisch en kan het winddruk goed weerstaan, maar door trillingen van b.v. zwaar verkeer, of door hagel en zware storm en zeker ook door het roesten van de brugstaven treden er spanningen en bewegingen op, waardoor het lood gaat scheuren en ook het glas op plaatsen gaat breken. Door een verzwakking van het loodnet is het glas op plaatsen bol gaan staan. Het lood sluit ook niet overal meer goed aan op het glas, zodat restauratie een noodzaak is geworden, om erger te voorkomen. Het zijn niet alleen de gebrandschilderde ramen in de apsis (de halfronde achterkant van het priesterkoor) waar deze problemen zich voordoen, ook de overige glas-in-loodramen aan de zijkanten van het middenschip vertonen allerlei gebreken. In deze ramen zijn de montanten van geprofileerde baksteen gemaakt en door de uitzetting van de geroeste brugstaven zijn de montanten ontzet. Ook zijn de bakstenen erg zacht van samenstelling, zodat het noodzakelijk is geworden de ontzette en zachte geprofileerde bakstenen montanten te vervangen. De geroeste stalen brugstaven worden vervangen door messing brugstaven. Ook in deze ramen is het loodnet op de kruisingen gescheurd en sluit het lood niet meer goed aan op de glasplaatjes. Onderhoud biedt onvoldoende oplossing, zodat vervanging van een en ander noodzakelijk is geworden. Ook het voegwerk van de geprofileerde bakstenen montanten zit op enkele plaatsen los, of is uitgevallen, waardoor herstel plaats moet vinden. De aanwezige stopverf op de brugstaven is versteend en gescheurd, zodat vervanging nodig is. Ten behoeve van deze werkzaamheden moeten zowel binnen als buiten de kerk steigers worden gebouwd, zodat de te restaureren glas-in-loodramen gedemonteerd kunnen worden. De tijdelijke openingen worden afgedicht met gewapende folie en regelwerk. We zullen trachten de overlast zoveel mogelijk te beperken, maar helemaal zonder tijdelijk ongemak zal niet lukken.

Castenrays dorpsblad De Schans | 2004 | | pagina 4