Koester uw
Monument
Museum zoekt
voorwerpen
Rondleiding...
xxau xx x x
tftiiia«riiiiitii
tuuwm wwum
Honderdeenendertigste jaargang - week 7 - donderdag 18 februari 2010
Franca van den Munckhof verzorgt workshop Food
Op de foto rechtsboven het
indrukwekkende hoofdaltaar van
de Rooms Katholieke kerk O.L.V.
Geboorte (Rijksmonument) in
Oostrum ten tijde van vóór 1936.
Het is een opname uit de peri
ode vóór de zuidelijke uitbreiding,
dus uit de periode van het 15e
eeuwse laatgotische kerkgebouw.
De foto laat niet alleen het oude
hoofdaltaar zien met haar attribu
ten, maar ook de aankleding van
de omringende ruimte. De losse
versieringen rondom, het aange
klede koor en de fraaie wandschil
deringen. Die muurschilderingen
en dat hoofdaltaar zijn niet meer
in de kerk aanwezig. Onderde
len van het hoofdaltaar die in elk
geval nog wel bestaan en ook in
de kerk aanwezig zijn, zijn de reta
bels die indertijd deel uitmaakten
van het oude hoofdaltaar. Die reta
bels zijn nog te herkennen op de
oude zwart-wit foto, ter hoogte
van bovenzijde tabernakel, maar
zijn ook te zien op de onderste
foto's. De retabels waren bij het
opruimen van de pastoriezolder
gevonden en bijna weggegooid
vanwege de technisch slechte
staat. In 2008 besloot het kerkbe
stuur de retabels te laten restau
reren en een plaats in de kerk te
geven. De retabels hangen nu aan
de muur van het koor van de zui
delijke uitbouw, achter en naast
het huidige hoofdaltaar. Zij zijn
twee aan twee scharnierend met
elkaar verbonden, een tweeluik
hangt links achter en één tweeluik
hangt rechts achter het hoofdal
taar. Het zijn prachtige altaarstuk
ken, bijzonder mooi houtsnijwerk
in polychrome uitvoering, waarbij
de goudkleur de boventoon voert.
De retabels zijn gemaakt door het
bekende atelier Cuypers-Stoltzen-
berg uit Roermond (1852-1947).
De beroemde architect Pierre
Cuypers en beeldhouwer Eduard
Georges hadden de leiding over
de dagelijkse gang van zaken in
dat atelier. De voorstellingen op
de retabels zijn ontleend aan het
Oude Testament. Op de foto links
onder: Het Slachten van het Paas
lam (Exodus 12: 11). Rechts daar
naast: Het offer van Isaak (Genesis
22: 1-19). Tesamen vormen deze
luiken het linker tweeluik in
geopende toestand. In gesloten
toestand is een voorstelling uit
het Nieuwe Testament zichtbaar:
De Geboorte van Christus, die op
de achterzijde van het tweede luik
is geschilderd. Op de derde foto
van links: Abrahams ontmoeting
met Melchisedech (Genesis 14:
18-24). Rechts daarnaast op de
foto rechtsonder: De Mannaregen
in de woestijn (Exodus 16: 4-36).
Het derde en vierde luik op de
onderste foto's vormen tezamen
het rechter tweeluik in geopende
toestand. In gesloten toestand is
een voorstelling zichtbaar uit het
Nieuwe Testament: De Aanbid
ding door de Koningen, die op de
achterzijde van het rechter luik is
geschilderd.
Foto:Frans de Roos/Kerkbestuur
O.L.V Geboortekerk Oostrum.
Tekst Frans de Roos. Bronnen:
Monumentenregister, Kerkbestuur
O.L.V Geboortekerk Oostrum.
Stichting Venray Monumentaal
(SVM): secretariaat Vliezenweg 1
5801 JC in Venray, e-mail venray-
monumentaal@live.nl.
Nog altijd duiken er bijzondere
objecten op uit het verleden van
de psychiatrie in Venray, over St.
Anna, over St. Servatius, over St.
Paschalis of over Nieuw Sprae-
land. Maar evengoed over het St.
Vincentiushuis, over het PCV of
hoe de GGZ Noord- en Midden
Limburg voorheen ook geheten
heeft. Soms bij een verhuizing,
soms bij de sloop van een woning
of zomaar bij de voorjaarsoprui
ming van een zolder. Variërend van
een stapeltje brieven tot foto's,
dagboeken, documenten, kranten
knipsels of een voorwerp. Daar-
bij wordt er lang niet altijd aan
gedacht dat dit voor het Museum
van de Psychiatrie juist zeer waar
devol kan zijn: een ontbrekende
schakel in de collectie of juist iets
verrassend nieuws. Om er voor
te zorgen, dat die op het eerste
gezicht misschien onbelangrijke
originelen over de psychiatrie in
Venray, een goede bestemming
krijgen. Bij iedere aanwinst wordt
in overleg met de schenker of de
uitlener de afweging gemaakt hoe
het aangeboden object het beste
in de collectie past. Wilt u het
aangebodene uitlenen, dan wor-
den de afspraken hierover exact
op papier vastgelegd. Wie in het
bezit is van een voorwerp, zoals
boven beschreven, en dit aan het
Museum van de Psychiatrie wil
schenken of uitlenen, dan kan dit
op de volgende manieren kenbaar
worden maken.
Stuur een e-mail naar museum@
ggznml.nl, telefoon (0478)527221,
alleen op woensdag van 9.00 tot
12.00 uur, stuur een e-mail naar
ldirkx@home.nl of neem contact
op met Lod Dirkx via telefoon
(0478)587192.
Het onbesmettelijke virus dat geschiedenis heet
Het was gezellig druk en ook
erg koud, donderdagmiddag in het
Odapark, waar TomTom van der
Heijden samen met 'zijn' groep 7
van basisschool Petrus' Banden
een exclusieve rondleiding kreeg.
De rondleiding werd verzorgd
door Pascalle Mansvelders, de kun-
stenares van de huidige expositie,
in ruil voor het modellenwerk van
TomTom bij twee van haar wer
ken in het Odapark.
Hij noemt het zelf 'een onbe
smettelijk virus'. Maar dan wel
een virus dat hij al vele tiental
len jaren bij zich draagt en zijn
lichaam waarschijnlijk nooit
meer zal verlaten. Rien van den
Brand (72) uit Venray werd 45
jaar geleden gegrepen door de
geschiedenis en is er sindsdien
niet meer van losgekomen.
Een dag zonder paleografie is
voor hem een dag niet geleefd.
Vele tientallen publicaties over
de regionale en lokale historie
heeft hij intussen op zijn naam
staan.
Als je iets doet, moet je het ook
goed doen. Er is zeven jaar aan
gewerkt, het weegt twee kilo, het
telt 670 bladzijden, 1324 noten en
circa zevenhonderd afbeeldingen,
er werden vierhonderd publicaties
en websites voor geraadpleegd en
43 archieven voor bezocht: 'Haps
en het Land van Cuijk - Van pre
historie tot 21e eeuw'. Versche
nen met Allerheiligen vorig jaar
als uitgave van de Stichting Haps'
Heem. Auteur: Rien van den Brand.
Eerder had dezelfde auteur al ver
gelijkbare publicaties op zijn naam
staan over onder meer het Genne-
perhuys, kasteel Boxmeer en Huis
Middelaar. Maar nu is het gedaan
met het schrijven van boeken.
'Mijn allerlaatste boek, ik zweer
het je', staat er letterlijk in het
woord vooraf van het boek over
Haps. Een belofte van de auteur
aan zijn echtgenote, zo blijkt bij
navraag: "Een boek schrijven staat
bijna gelijk aan moord. Daar gaat zo
onvoorstelbaar veel tijd en energie
in zitten met bronnenonderzoek,
ontcijferen, vertalen, enz. Neem
nu 'Haps en het Land van Cuijk'.
Daarin komen talloos veel thema's
aan bod die je allemaal aan elkaar
moet zien te breien. Ik noem het
altijd maar mozaïeksteentjes die
je van cement en voegsel moet
voorzien. Vergelijk dat eens met
een artikel. Dat is veel overzichte
lijker, met een duidelijk begin- en
eindpunt."
Goed, geen boeken meer, alleen
nog artikelen. Maar of het leven
van Van den Brand er daardoor
veel anders uit zal gaan zien? Hij
zit onder meer nog in de redactie
van Venrays Verleden, is secretaris
van de mede door hem in 1978
opgerichte grensoverschrijdende
Stichting Historie Peel-Maas-Niers-
gebied en heeft tal van ideeën voor
artikelen. En dan is daar nog zijn
grote fascinatie: paleografie, het
'vertalen' van oude handschriften.
Daar brengt hij dagelijks minstens
een uur mee door. Op dit moment
is hij - in vrijwillig teamverband
van een paar zeventigplussers
- bijvoorbeeld ook bezig met de
digitalisering van het archief van
het net over de grens bij Siebenge-
wald gelegen klooster Gaesdonck
(1350-heden) en van de rond 1800
opgeheven Cisterciënzerinnenab-
dij Grevendaal te Asperden (nabij
Goch). Voor alle duidelijkheid: het
betreft hier maar liefst vijftigdui
zend perkament oorkonden en
akten.
Hoe komt iemand die zijn werk
zame leven grotendeels bij Rank
Xerox heeft doorgebracht eigen
lijk tot het beoefenen van de pale
ografie en het schrijven van meer
dan honderd publicaties op histo
risch gebied? Van den Brand: "De
kiem ligt waarschijnlijk in mijn
jeugd in Sambeek. Gegevens over
de familiegeschiedenis noteerde
ik in een schriftje na de dood van
mijn vader in 1953. Maar het is
in feite pas echt goed begonnen
nadat ik in 1965 in Venray ben
komen wonen en werken. Ger-
lach van Ass, boer op de Thuylshof,
vroeg me op een gegeven moment
kopieën te maken van een perka-
menten middeleeuws document
over de Veltumse kapel. Hij kon
dat stuk zonder enig probleem
lezen, terwijl ik dacht dat het
Arabisch was, ik kon er werkelijk
niets van maken. Dat biologeerde
me zo dat ik dacht: 'Dat wil ik ook
wel leren'. Via Gerlach kwam ik in
contact met de pastoor van Well,
Thei Driessen. Hij werd ondanks
zijn blindheid mijn grote leer
meester en heeft me alle vreemde
krulletjes en andere kneepjes en
begrippen van het middeleeuwse
schrift bijgebracht."
Van het een kwam het ander. Het
bleef niet alleen bij het in heden
daags schrift omzetten van oude
handschriften. Het interpreteren
van de geschriften leidde eerst
tot historische artikelen en later
tot bovengenoemde dikke pillen.
Zijn allereerste grotere boekpubli
catie ging over de Peelgeschiede-
nis en dat schreef hij in opdracht
van Rank Xerox in 1982. Van den
Brand: "Geschiedenis is een voort
durende zoektocht naar ontdek
kingen." Hoe vond hij eigenlijk de
tijd voor het ondernemen van die
tocht? "Voor mijn werk moest ik
vaak weg, over de hele wereld. Dan
had ik altijd huiswerk bij me. Zat
ik op mijn hotelkamer in pakweg
New York te transcriberen. Die
transcripties vormden dan weer
de bouwstenen voor latere artikel
tjes. Sinds ik op m'n zestigste met
pensioen ben gegaan, hoef ik niet
meer zo te woekeren met mijn
tijd." Heeft hij er nooit spijt van
gehad dat hij geen geschiedenis
is gaan studeren om professioneel
historicus te worden? "Ach, ik ben
dankbaar dat ik deze hobby heb
kunnen ontwikkelen. Wat heeft
het voor zin om vol wrok terug te
kijken? Ik heb wel overwogen na
mijn pensionering nog te gaan stu
deren. Uiteindelijk heb ik daar van
afgezien, het zou te veel verplich
tingen met zich meebrengen. Wel
heb ik nog een jaar Latijn gedaan."
Over een gebrek aan waardering
voor zijn werk heeft Van den Brand
overigens niet te klagen. Blijken
van erkenning voor zijn verdien
sten voor de geschiedbeoefening
zijn onder meer de Rheinlandtha-
ler (1989), de Benediktpreis (2000)
en de benoeming tot Ridder in de
Orde van Oranje-Nassau (2007).
Bepaald niet slecht voor iemand
die zichzelf betitelt als 'amateur
historicus' en 'liefhebber' van regi
onale geschiedenis. Rien van den
Rien van den Brand: "Een boek
schrijven staat bijna gelijk aan
moord."
Brand heeft een eigen website:
www.scriptoriumempeje.nl.
Teleac
Ook bij onze oosterburen staat
Rien van den Brand in aanzien.
Dat bleek begin januari weer eens.
Teleac was bezig met de voorbe
reidingen voor een later dit jaar uit
te zenden genealogische program
mareeks. Daarin staat de familiege
schiedenis van Carry Tefsen ('Zeg
eens Aaa centraal. Haar voor
ouders blijken omstreeks 1740 in
het nabij Goch gelegen Pfalzdorf
gewoond te hebben. Aanleiding
voldoende voor Teleac om met de
actrice een dagje opnamen te gaan
maken in het stedelijk archief van
Goch. Enige probleem: de archiva
ris bleek verhinderd. Daarop werd
Van den Brand gevraagd of hij
de honneurs niet voor een dagje
wilde waarnemen. Geen pro
bleem voor Van den Brand die een
hele dag optrok met de filmploeg
en Carry Tefsen en hen intussen
wegwijs maakte in het archief.
Op woensdag 24 februari
geeft Franca van den Munck-
hof uit Venray de workshop
Food. "In twee uur leren de
deelnemers wat het lichaam
nodig heeft. Daardoor kunnen
ze hun eten goed kiezen, zon
der lijstjes en verboden. Het
resultaat is, dat ze alle overbo
dige eetregels overboord kun
nen zetten en zich gezonder
en fitter kunnen voelen", aldus
Van den Munckhof.
Vorig jaar las Franca van den
Munckhof uit Venray het boek Weg
met de weegschaal van Meijke van
Herwijnen. Ze was meteen weg
van de filosofie van de schrijf
ster, die tien jaar geleden al haar
ideeën lanceerde. "Het boek sprak
me meteen aan. De boodschap is
duidelijk. Mensen moeten zelf ver
antwoordelijkheid nemen, eten
kiezen waar ze zich lekker bij voe
len." In de workshop Food worden
de deelnemers op een praktische
manier op weg geholpen om een
andere weg in te slaan. "Mensen
moeten signaleren waarom ze wil
len eten. Dat kan omdat ze geen
rust kunnen nemen, door onvrede
op het werk. Ze eten die gevoe
lens dan weg. In de workshop wil
len we de deelnemers zelf laten
ervaren hoe het bij hen zit. Het is
min of meer een probleemanalyse.
Vervolgens kunnen we ze op weg
helpen om hun eten goed te kie
zen, te merken wanneer ze genoeg
hebben en dan ook kunnen stop
pen."
Caloriearme diëten, eiwitrijke
diëten, vetarme diëten, koolhydraat
diëten, maaltijdvervangers, Pro-
tislank, Weight Watchers, Dr. Phil
dieet. Mensen die willen afvallen
worden er mee dood gesmeten.
Diëten in alle maten en vormen.
Volgens Franca van den Munck-
hof zijn veel mensen altijd maar
aan het lijnen, een leven lang. "Dat
is het niet. Vooral het jojo-effect,
afvallen en nog meer bijkomen, is
voor veel mensen enorm frustre
rend. In onze cursussen en work
shops willen we dat de mensen
leren hun behoeftes te kennen.
Leren om hun leven in balans te
krijgen, het lichaam in topconditie
en de onrust de baas te zijn. Op
een positieve manier willen we
mensen de handvatten aanreiken
om dit te bereiken." Diëten zijn
volgens haar dan ook niet zaligma
kend en laten vaak alleen op korte
termijn resultaat zien. "Je krijgt bij
ieder dieet te maken met voor
schriften en regels wat je wel en
niet mag om gezond te eten. Het
lastige is dat het gaat om standaard
voorschriften die door iemand
anders zijn bedacht. De meeste
mensen houden het niet een leven
lang vol om die regels te volgen.
En als ze stoppen komen ze weer
aan. Dat levert veel frustraties op.
Het gevolg is dat eten niet meer
gewoon een prettige bezigheid is
om je lichaam te voeden. Het is
iets wat je goed of verkeerd kunt
doen en je kunt er te dik van wor
den. De workshop Food is laag
drempelig, aldus Franca van den
Munckhof. "We leren de deelne
mers nieuwe dingen over voeding
en hun eetgewoonten. Tijdens
de workshop worden luisteren,
nadenken en zelf ervaren afgewis
seld, zodat de deelnemers de stof
echt gaan begrijpen. Maar het is
ook samenwerken met je lichaam,
in plaats van tegen jezelf vechten.
Met alleen wilskracht kom je er
niet. Gedragsverandering is de
sleutel naar succes."
Van den Munckhof is inmid
dels trainer/coach voor de regio
Noord- en Midden-Limburg. Naast
workshops gaat ze ook trainingen
uit het programma Weg met de
weegschaal geven. "Daarnaast zijn
ook individuele sessies mogelijk."
Wie meer wil weten over
Food of zich aan wil melden, kan
terecht op de website www.weg-
metdeweegschaal.nl of bellen met
Franca van den Munckhof op 06
15471479.
EN
MAAS
EEL
Laatste boek
Rien van den Brand
Weg met
de
weegschaal