Herinneringen van
een dwangarbeider
l
Harrie Janssen
geen vrijwilliger
van het jaar
Nieuwe studie naar
overnachtingsplek
voor campers
Vier generaties
1
Priesterfeest
II
€19,
X
Oude foto
Service
rubriek
PEEL EN MAAS
November 1944. In heel
Noord-Limburg vonden kerk-
razzia's plaats. De Nederland
se economie draaide slecht. Er
heerste grote werkloosheid en
veel mensen leefden beneden
de armoedegrens. Nazi-Duits-
land had echter honderddui
zend arbeiders nodig om haar
economie op gang te houden.
Een oproep van oud-militairen
zette weinig zoden aan de dijk,
waardoor de razzia's begon
nen. Op 17 november 1944
vielen de Duitsers Tienray bin
nen en zetten alle weerbare
mannen op transport naar
Duitsland. Toon Huberts (84)
uit Tienray heeft zo lange tijd
op verschillende plekken in
Duitsland gewerkt. De aan
tekeningen uit zijn dagboek
roepen veel herinneringen
bij hem op. Peel en Maas ging
op bezoek bij Toon en Maria
Huberts-Jacobs in Horst.
Op 28 februari 1941 kondigde
de rijkscommissaris Seyss-Inquart
de verordening af 'betreffende de
verplichting tot het verrichten
van diensten en de beperking
ten aanzien van het veranderen
van betrekking'. Deze verorde
ning, geheel in strijd met het vol
kenrecht, was het begin van de
tewerkstelling in nazi-Duitsland.
Nadat eind 1943 de Duitse kan
sen door geallieerde successen
slechter werden, werd het beleid
gewelddadiger. Bedrijven werden
leeggeplukt, jonge mannen opge
roepen en er vonden razzia's en
klopjachten plaats.
Meer dan een half miljoen
Nederlandse dwangarbeiders
verbleven gedurende de Tweede
Wereldoorlog in Duitsland en de
door Duitsers bezette gebieden.
Zij waren tewerkgesteld in zoge
naamde Arbeitserziehungslagers,
concentratiekampen voor dwang
arbeiders. Naar schatting van het
Rode Kruis zijn er 30.000 Neder
landers om het leven gekomen.
Slechte huisvesting, gezondheids
problemen, arbeidsongevallen
of bombardementen waren de
oorzaak van overlijden of blijvend
lichamelijk of psychisch leed.
Toon Huberts vertelt fit en
monter over zijn verleden. Zijn
vrouw, Maria Jacobs, vult de ver
halen van haar man aan met haar
herinneringen. Veel verdrietige en
vernederende verhalen worden
afgewisseld met mooie herinne
ringen en streken die men uithaal
de.Tijdens het werk in Duitsland
hield Toon Huberts een dagboek
bij dat hij onderweg verloor. Bij
thuiskomst heeft de ex-dwangar-
beider alles op papier gezet voor
het nageslacht."Zulke verhalen wil
ik mijn eigen kinderen en klein
kinderen laten lezen. Ik had geen
intentie voor publicatie, totdat
Harry Raaijmakers weet kreeg van
de aantekeningen en deze heeft
gebruikt voor zijn boek. Ook aan
Tienray ging de oorlog niet onge
merkt voorbij. Het boek beschrijft
de complete geschiedenis van de
oorlog in Venray. Een mooi boek
met veel details."
RAZZIA
"Het liep ondertussen naar het
einde van 1943, toen er bericht
kwam dat ik in Duitsland moest
gaan werken. Dat was het einde
van het werk aan het vliegveld in
Venlo. In de papieren stond dat ik
naar Essen moest, natuurlijk weer
naar de Krupp.Toen ik alles beke
ken had en besloten had niet te
gaan, heb ik alle papieren opge
stookt. Van die tijd af begon mijn
onderduiken en moest ik net als
veel andere onderduikers op mijn
hoede zijn. Ik ben naar de familie
Verlinden gegaan. Er waren daar
nog meer onderduikers. Daar ben
ik op 17 november 1944 om 6.00
uur opgepakt bij een razzia. Ik lag
in de kelder te slapen en hoorde
geroep. Toen ik uit de kelder
kwam, liep ik zo tegen de Duitsers
op."
De Duitsers namen hen mee,
met het geweer in de rug. "Ik was
toen 21 jaar. Omdat ik langs mijn
huis kwam, mocht ik even goe
dendag zeggen en met een stuk
spek, wat ik dan snel kreeg, ging
het verder naar Swolgen, Broek-
huizenvorst, Broekhuizen en van
daaruit met het veer naar Arcen.
Ontsnappen was onmogelijk,
omdat er voor en achter soldaten
liepen. Toen we met de tram in
Venlo aankwamen stond de trein,
allemaal veewagens, al klaar. Daar
moesten wij in. Met hoeveel weet
ik niet, maar het waren er veel
(886)."
De trein werd meerdere malen
beschoten en ontsnappen was
een risicovolle onderneming.Toch
was het nu of nooit. Toon Huberts
is meerdere malen de dans ont
sprongen, maar kwam toch in het
kamp terecht. "Toen de trein in
de buurt van Breyell beschoten
werd, ben ik er met Lei Verlinden
vandoor gegaan. Een Duitse sol
daat had ons te pakken. Hij liet
ons gaan maar wij vertrouwden
hem niet. We gingen terug naar
de trein die na vijf minuten weer
beschoten werd. Hij stopte in de
buurt van Boisheim en de mensen
sprongen als gekken uit de trein
om dekking te zoeken. Wij lagen
allemaal plat op de grond en de
kogels sisten links en rechts van
ons. Wij dachten allemaal dat het
afgelopen was.Tot mijn verbazing
zag ik, dat pater Eduard, hij lag op
zijn knieën, ze allemaal de zegen
gaf. Wat bleek, niemand is omge
komen."
HOKKEN
Twee dagen na de razzia bereik
te de groep doorgangskamp Am
Giebel in Wuppertal-Varresbeck.
"Het waren allemaal aparte hok
ken waar de mensen in moesten
leven. Er liep een lange gang waar
links en recht van die hokken
lagen. De grootte van een hok was
ongeveer 2,5 bij 4 meter. Er stond
een klein kacheltje in, dat bijna
nooit brandde, want er was niets
om te stoken.Tegen de wand ston
den enkele stapelbedden met een
strozak erop. Goed voor de wand
luizen, maar niet goed voor de
mensen die er op moesten slapen.
Een wc heb ik nooit gezien. Wan
neer je uit je broek moest, was er
buiten een lange paal waar je op
moest zitten. Eronder was een gat
gegraven, waarin de ontlasting
viel."
Niet overal was het onplezie
rig. De meester van de Turnhalle
in Haan was een goede Duitser.
"Het was wel gevaarlijk als er
bombardementen waren, maar dat
nam niet weg dat we er toch wel
eens plezier hadden. Wie had ooit
gedacht dat je nog eens paters
door de lucht zag vliegen. Na
een bombardement werden we
overgeplaatst naar Vohwinkel op
het rangeerterrein. Wij moesten
met een houweel stenen onder
de biels slaan, hoofdzakelijk bij
de las. Het was zwaar werk. Soms
moesten we bomtrechters dicht
maken na een bombardement. En
dat allemaal in dezelfde kleren. Er
was bijna niets meer van over. Wat
het eten betreft kregen wij een
kluitje boter, wat suikerbrood en
ik geloof ook een keer scheerzeep
erbij."
Toon Huberts vindt het jam
mer dat Bommen Sjraar nergens
wordt genoemd. "Sjraar Smits was
een Horstenaar die de reis met
mij heeft meegemaakt. Ik kan me
nog goed voor de geest halen hoe
hij in een grote ketel eten zat te
roeren op het station en in de
bunker iedereen vrolijk wist te
maken met zijn mondharmonica.
Een man uit duizenden die de oor
log voor iedereen iets aangenamer
maakte."
LUIZEN
Het eten begon in 1945 echt
schaars te worden. Zelfs de Duit
sers hadden niks meer. "Als wij 's
avonds van het werk kwamen en
naar de Turnhalle in Haan gingen,
hadden wij meestal niet meer te
eten. We gingen dan langs de deu
ren om wat eten te vragen. Meest
al werd er open gedaan.Als je zei,
dat je uit Nederland kwam, had je
kans dat je wat kreeg.'Haben Sie
ein Butterbrot für uns, wir sind
Hollander'.Totdat er bordjes ver
schenen met 'Betteln verboten'."
Na honger kwamen de ziekte
klachten. "Omdat ik niet meer kon
werken, heb ik een Krankenschein
gehaald. En moest ik in Elbefeldt
naar de dokter. Ik had nog niets
gezegd of hij viel uit en sprak van
sabotage. Ik kon er verder niets
van maken en vloog er weer door
dezelfde deur uit en kreeg niets.
Schijnbaar was er toch het een en
ander niet goed. Ik had een opge
blazen hoofd toen ik terugkwam
in Nederland en ik ben vaker dan
één keer naar de dokter gegaan."
Naast de Duitsers werden ook
luizen hun vijand. Luizen wer
den in het donker actief. "Veel
mannen hadden wel honderden
beestjes per dag. Kleren gingen
in de oven voor ontsmetting, een
enkeling vond alleen zijn hoed
terug. Omdat onze ruggen onder
schurft en luizenbeten zaten. De
een moest de ander insmeren met
Antoon Huberts: "Zelf ga ik
ieder jaar naar de Limburgse
bijeenkomst van dwangarbei
ders. Veel voormalige dwangar
beiders komen daar bij elkaar.
Niet iedereen is nog even fit of
leeft nogmaar het is toch fijn
om weer eens bij elkaar te zijn!'
die zalf."
WITTE LAKENS
Op 15 april 1945 werd Haan
ingenomen door de geallieerden.
"Plunderingen, ruzies en vele
slachtoffers waren het resultaat.
Wij konden nog niet geloven dat
we vrij waren. De eerste Amerika
nen kwamen op motorfietsen en
overal hingen witte lakens uit de
ramen, de hele markt stond vol
met gevangengenomen Duitsers.
Die waren net zo blij als wij dat
de oorlog voorbij was. Ik ging
eerst naar een ontvangstcentrum
in Venlo, waar ambtenaren geen
greintje medeleven met de man
nen toonden. Wij wilden niet
wachten, maar naar huis. We zijn
toen met een man of vijf gaan
lopen. Een Duitser zette ons met
een roeiboot over de Rijn. Wat
betreft de mijnen gebeurde er
niets, maar ze lagen er wel. Leer-
wagen bracht ons naar Keulen in
plaats van naar huis. Vervolgens
naar Maastricht in plaats van naar
huis. We waren het moe en zijn
er vandoor gegaan. We kregen
gemakkelijk een lift, want ieder
een dacht dat we van een of ander
kamp waren. Opeens stopte er
iemand met zijn fiets. Zo ben ik
thuisgekomen. Daarna ben ik naar
Eindhoven gegaan, waar onze Piet
lag. Hij had beide benen nog, maar
zijn hele lichaam zat wel vol gra
naatscherven."
GEDENKSTEEN
In Tienray wordt steeds meer
aandacht geschonken aan de
dwangarbeiders. Er zijn plannen
voor het plaatsen van een gedenk
steen met daarop alle namen van
de Tienrayse dwangarbeiders ver
meld. "Ik zou het heel fijn vinden
als zo'n steen wordt geplaatst.
Mijn voorkeur gaat uit naar het
Hanna van de Voort Plein. Naar
mijn mening een uiterst geschikte
plaats hiervoor. Het is een klein
plein, waar iedereen naartoe kan
komen om geliefden te herden
ken. Zelf ga ik ieder jaar naar
de Limburgse bijeenkomst van
dwangarbeiders. Veel voormalige
dwangarbeiders komen daar bij
elkaar. Niet iedereen is nog even
fit of leeft nog, maar het is toch
fijn om weer eens bij elkaar te
zijn. Het zijn bijzondere bijeen
komsten."
Harrie Janssen uit Wans-
sum is er niet in geslaagd de
titel vrijwilliger van het jaar
binnen te halen. Tijdens een
feestelijke bijeenkomst, vrij
dag op Paleis Het Loo in Apel
doorn, werd bekendgemaakt
dat niet Janssen, maar vrijwil
liger Jeroen Berkenbosch uit
Groningen de winnaar van de
landelijke prijs is.
Harrie Janssen werd onlangs uit
geroepen tot Dé vrijwilliger van
Limburg, een wedstrijd van het
NCRV radioprogramma Plein 5.
Janssen was genomineerd voor de
titel van vrijwilliger van het jaar
vanwege de vele projecten waarbij
hij actief betrokken is. Hij is onder
meer bestuurslid van KBO Wans-
sum KBO, actief als vrijwilliger
voor het tehuis voor gehandicap
ten Maria Roepaan in Ottersum
en kartrekker voor de aanleg van
jeu-de-boulesbanen in Wanssum.
Tevens houdt hij de tuin bij van
basisschool de Peddepoel. Sinds
3 september streden in totaal 48
kandidaten uit 12 Nederlandse
provincies om de titel Dé Vrijwil
liger van Nederland.Twaalf weken
lang zette het dagelijkse NCRV-
radiorogramma Plein 5 de schijn
werper op mensen die zich vaak
jarenlang belangeloos inzetten
voor hun vereniging of een goed
doel en zo 'het verschil maken'.
Harrie Janssen drong door tot de
laatste drie, een knappe prestatie.
Of hij tweede of derde is gewor
den, is niet bekendgemaakt.
Nieuwbouwplan
Aan de Pastoorstraat in Wans
sum worden zes patiowoningen
gebouwd. Dat maakte wethouder
Carla Brugman (PK, Ruimte) vori
ge week in de commissie Ruimte
en Economie bekend. "Dit is een
heel nieuw plan. De woningen
komen achter de bakkerij, naast de
boerderij van Rutten." De boerde
rij gaat tegen de vlakte. Wanneer
de woningen klaar zijn of wanneer
begonnen wordt met de werk
zaamheden, is nu nog niet bekend.
Gemeente en kerst
In verband met de feestda
gen is het gemeentehuis van 24
december tot en met 31 decem
ber gesloten. Voor het doen van
aangiften van geboorten en over
lijden, is het loket op 24,27,28 en
31 december geopend van 9-00
tot 9-30 uur en bereikbaar via de
telefoonnummers (0478)699230
en (0478)699231- In verband met
de nieuwjaarsbijeenkomst is het
gemeentehuis op 2 januari geslo
ten. Vanaf 13-30 uur is het gemeen
tehuis telefonisch bereikbaar.
Het is mogelijk dat de
gemeente Meerlo-Wanssum
binnenkort toch weer een
gereguleerde overnachtings
plaats (GOP) voor kampeer
ders met een camper krijgt.
Momenteel is het college van
B en W de voor- en nadelen
van zo'n GOP in kaart aan het
brengen, verklaarde wethou
der Leo Beterams (PK) vorige
week in de commissie Ruimte
en Economie. Voor 1 febru
ari 2008 willen burgemeester
en wethouders hierover een
besluit nemen. Mocht de zoge
heten GOP er komen, dan is
de jachthaven in Wanssum in
de ogen van de politiek en het
college de beste locatie.
'Einde GOP Wanssum!', kopte
het blad Kampeerauto in zijn editie
van maart 2004. Eind 2002 werd
op initiatief van onder meer Jan
Stoffels uit Blitterswijck, een fer
vent camperrijder, een gratis over
nachtingsplaats voor kampeerders
met een camper bij de jachthaven
in Wanssum geopend. Maar na
een jaar trok de gemeente al een
streep door het initiatief. De reden:
sommige kampeerders maakten
er een zooitje van. De gemeente
besloot niet langer kampeerauto's
toe te laten op het terrein aan de
Geijsterseweg en de twee par
keerplaatsen voor kampers op te
doeken. Na ruim een jaar ervaring
was volgens de gemeente Meerlo-
Wanssum gebleken dat het niet
lukt om zonder toezicht zo'n over
nachtingsplaats in stand te hou
den. Op de GOP's mogen mensen
met een camper maximaal twee
nachten kamperen. Volgens de
gemeente Meerlo-Wanssum begon
de plek echter meer en meer op
een heuse camping te lijken. In
het hoogseizoen stonden er niet
twee, maar soms wel zes of zeven
kampeerwagens. De kampeerders
bleken ook gebruik te maken van
de voorzieningen van de jachtha
ven, zoals de watervoorziening en
de douches, en lieten afval rond
slingeren. Ook het plaatsen van
enkele informatieborden die de
kampeerders wezen op de regels,
hielpen niet. De gemeente gaat
nu bekijken of het mogelijk is om
de GOP nieuw leven in te blazen.
Misschien dat de kampeerder een
klein bedrag moeten betalen voor
hun overnachting, wellicht dat de
uitbater van de jachthaven tegen
een vergoeding een oogje in het
zeil wil houden? "Het belangrijkste
is dat we de zaak in balans hou
den", stelde wethouder Beterams.
"Die verloedering van toen, die
willen we niet meer. Er zal dus een
of andere vorm van toezicht moe
ten zijn. Maar we gaan de optie
zeker serieus onderzoeken."
Paul en Monique Engelen zijn
maar wat blij met de geboorte van
hun dochter Meike.
Nadat hun zoon Martijn, gebo
ren op 12 maart 2006, de eerste
vier generaties in de mannelijke
lijn was, is op 5 november 2007
zijn zusje Meike geboren, die de
eerste vier generaties in de vrou
welijke lijn is. De familie woont
in Meerlo. Op de foto zijn te zien
overgrootoma mevrouw Van Leu
ken - Hulskamp (82 jaar, woon
achtig in Helmond), oma Helma
van Empel - van Leuken (56 jaar,
woonachtig in Ysselsteyn), moe
der Monique Engelen - van Empel
(30 jaar, woonachtig in Meerlo) en
dochter Meike Engelen (geboren
05-11-2007)
ff
Deze prachtige foto is genomen
in het jaar 1932 tijdens het pries
terfeest van Van der Sterren in
Wanssum. Let vooral op de fraaie
kleding van de meisjes, de linten
in hun haren en de zondagse hoe
den van de omstanders.
Foto: collectie Heemkundever-
eniging Meerlo-Wanssum.
Een jaarabonnement kost u slechts
Naam:
Verloskundigenpraktijk
Horst en Maasdorpen.
Gemeenten Horst aan de Maas en
Meerlo-Wanssum.
Margo Vermazeren,Almut
Raaijmakers, MarlonTheunissen
en MarjonTruijen.
U kunt in alle gevallen bellen met
tel.nr: 077-3981450 b.g.g.
0478-522222.Voor het maken
van afspraken kunt u het beste
bellen op dinsdag, woensdag
morgen of donderdag.
Huisartsenpraktijk Meerlo,
Pastoor Janssenstraat 3,
5864 BL Meerlo, tel: 691367
Spoedgevallen: tel: 692300;
tijdens de uren dat de praktijk
geopend is.Artsen:
Dr F.J.P. van Arensbergen,
Dr P.H.A.J. Joosten,
Dr M.O.S.E. Schoenmaekers en
Dr. C.H.A.M. Engels
Spreekuren: uitsluitend op
afspraak
Apotheek Maasdorpen:
Beatrixstraat la, 5864AG Meerlo,
tel: 530080
Openingstijdens ma-vrij van 8.30-
17.30 uur, za van 10.00-12.00
uur en van 17.00 tot 18.00 uur,
spoedrecepten:
Apotheek Antoniusveld,
Stationsstraat 60d Venray.
EHBO:
Secr: Oude Heerweg 30,5863 AE
Blitterswijck, tel: 531346
Fysiotherapie:
Praktijk voor fysiotherapie Meer
lo-Wanssum, Constantijnstraat 7,
5864 BJ Meerlo, tel: 691726,
fax: 692626,
e-mail: fysiomeerlo@hetnet.nl
Psycholoog/ -therapeut:
MwA.G.M. van Mieghem-
Smorenburg, Legert 15,5866 CG,
Swolgen, tel: 692532,
e-mail: mieghem@worldonline.nl.
Spreekuur: volgens afspraak.
Informatiecentrum
Geestelijke Gezondheid
Stationsweg 46,5803 AC Venray
Tel: 0478-527066.
E-mail: igg@ggznml.nl
Openingstijden
Maandag t/m vrijdag
van 09.00 tot 12.00 uur en
van 13.00 tot 16.00 uur.
Praktijk voor psychotherapie
en bewustzijn, mw D.Van Dijk,
Mgr.Aertsstraat 51,5866 BG
Swolgen, tel: 077-4632297.
Kruisvereniging:
Het Groene Kruis Noord-
Limburg, Drie Decembersingel
48, Postbus 3165,5902 RGVenlo.
Bureau Klantenservice:
bereikbaar tijdens kantooruren
(inclusief ledenadministratie),
tel: 077-3209595.
Rode Kruis:
Nederlandse Rode Kruis,
afdeling Meerlo
Gebouw: Dorpbroekstraat 9a,
5864 CP Meerlo, tel: 692755.
Secretaris: W Baken, Hoofdstraat
40a, 5864 BG Meerlo.
Tandartsen:
S. H.Tan, De Kievit 8a, 5864 BX
Meerlo, tel: 692231 Spreekuur:
volgens afspraak.
Hulpverlening:
Kindertelefoon, tel: 0800-0432
(dagelijks bereikbaar van 14.00
tot 20.00 uur)
SOS Telefonische Hulpdienst:
077-3548888
Buro Slachtofferhulp Noord- en
Midden-Limburg
tel: 077-3548030
Buro Jeugdzorg, Noorderhof 14,
5804 BV Venray, tel: 517484
Advies- en Meldpunt Kindermis
handeling, Postbus 219,5913 ST
Venlo, tel: 077-3875829.
Verslavingszorg Noord-Limburg,
tel: 077-3548200
Ziekenvervoer: 077-3575757
Ongevallen: 112
Nationale Vereniging
De Zonnebloem
Afdeling De Driehoek
Meerlo-Tienray-Swolgen,
Meeuwstraat 16,
5854 GD Bergen.
Voor bezoekwerk:
tel.0478-692364
Synthese unit Horst
Bemmelstraat 2, 5961 HN Horst,
tel. 077-3978500, fax 077-3978505,
email: unithorst@synthese.nl.
www.synthese.nl
Ouderenadviseur voor infor
matie, advies en bemiddeling.
Voor tel. afspraak 077-3978500.
Steunpunt voor Mantelzor-
gers. Inloopbijeenkomst elke
derde dinsdag van de maand van
10.00 - 12.00 uur. Tevens op die
dag avondopenstelling van 19-30
-21.30 uur.
Algemeen Maatschappelijk
Werk. Voor tel. afspraak 077-
3978500.
Spreekuur op maandag t/m vrij
dag van 09-00-10.00 uur.
V rij willigerscentraleOpenings-
tijden: ma., di. en do. van 10.00-
12.30 uur.
Donderdag 13 december 2007 - Pagina 13
Meerlo-Wanssum
Ik word tot wederopzegging abonnee van Peel en Maas
en word zo wekelijks geïnformeerd over al het
nieuws uit Venray en Meerlo-Wanssum.
Adres:
Postcode Woonplaats:
Tevens machtig ik de administratie van Peel en Maas om een keer per jaar het abonnementsgeld
van mijn bank- of girorekening af te halen.
handtekening:
Bankreknr.
Stuur deze bon op naar Antwoordnummer 13, 5800 VB Venray (postzegel NIET nodig)