Herinneringen van een dwangarbeider l Harrie Janssen geen vrijwilliger van het jaar Nieuwe studie naar overnachtingsplek voor campers Vier generaties 1 Priesterfeest II €19, X Oude foto Service rubriek PEEL EN MAAS November 1944. In heel Noord-Limburg vonden kerk- razzia's plaats. De Nederland se economie draaide slecht. Er heerste grote werkloosheid en veel mensen leefden beneden de armoedegrens. Nazi-Duits- land had echter honderddui zend arbeiders nodig om haar economie op gang te houden. Een oproep van oud-militairen zette weinig zoden aan de dijk, waardoor de razzia's begon nen. Op 17 november 1944 vielen de Duitsers Tienray bin nen en zetten alle weerbare mannen op transport naar Duitsland. Toon Huberts (84) uit Tienray heeft zo lange tijd op verschillende plekken in Duitsland gewerkt. De aan tekeningen uit zijn dagboek roepen veel herinneringen bij hem op. Peel en Maas ging op bezoek bij Toon en Maria Huberts-Jacobs in Horst. Op 28 februari 1941 kondigde de rijkscommissaris Seyss-Inquart de verordening af 'betreffende de verplichting tot het verrichten van diensten en de beperking ten aanzien van het veranderen van betrekking'. Deze verorde ning, geheel in strijd met het vol kenrecht, was het begin van de tewerkstelling in nazi-Duitsland. Nadat eind 1943 de Duitse kan sen door geallieerde successen slechter werden, werd het beleid gewelddadiger. Bedrijven werden leeggeplukt, jonge mannen opge roepen en er vonden razzia's en klopjachten plaats. Meer dan een half miljoen Nederlandse dwangarbeiders verbleven gedurende de Tweede Wereldoorlog in Duitsland en de door Duitsers bezette gebieden. Zij waren tewerkgesteld in zoge naamde Arbeitserziehungslagers, concentratiekampen voor dwang arbeiders. Naar schatting van het Rode Kruis zijn er 30.000 Neder landers om het leven gekomen. Slechte huisvesting, gezondheids problemen, arbeidsongevallen of bombardementen waren de oorzaak van overlijden of blijvend lichamelijk of psychisch leed. Toon Huberts vertelt fit en monter over zijn verleden. Zijn vrouw, Maria Jacobs, vult de ver halen van haar man aan met haar herinneringen. Veel verdrietige en vernederende verhalen worden afgewisseld met mooie herinne ringen en streken die men uithaal de.Tijdens het werk in Duitsland hield Toon Huberts een dagboek bij dat hij onderweg verloor. Bij thuiskomst heeft de ex-dwangar- beider alles op papier gezet voor het nageslacht."Zulke verhalen wil ik mijn eigen kinderen en klein kinderen laten lezen. Ik had geen intentie voor publicatie, totdat Harry Raaijmakers weet kreeg van de aantekeningen en deze heeft gebruikt voor zijn boek. Ook aan Tienray ging de oorlog niet onge merkt voorbij. Het boek beschrijft de complete geschiedenis van de oorlog in Venray. Een mooi boek met veel details." RAZZIA "Het liep ondertussen naar het einde van 1943, toen er bericht kwam dat ik in Duitsland moest gaan werken. Dat was het einde van het werk aan het vliegveld in Venlo. In de papieren stond dat ik naar Essen moest, natuurlijk weer naar de Krupp.Toen ik alles beke ken had en besloten had niet te gaan, heb ik alle papieren opge stookt. Van die tijd af begon mijn onderduiken en moest ik net als veel andere onderduikers op mijn hoede zijn. Ik ben naar de familie Verlinden gegaan. Er waren daar nog meer onderduikers. Daar ben ik op 17 november 1944 om 6.00 uur opgepakt bij een razzia. Ik lag in de kelder te slapen en hoorde geroep. Toen ik uit de kelder kwam, liep ik zo tegen de Duitsers op." De Duitsers namen hen mee, met het geweer in de rug. "Ik was toen 21 jaar. Omdat ik langs mijn huis kwam, mocht ik even goe dendag zeggen en met een stuk spek, wat ik dan snel kreeg, ging het verder naar Swolgen, Broek- huizenvorst, Broekhuizen en van daaruit met het veer naar Arcen. Ontsnappen was onmogelijk, omdat er voor en achter soldaten liepen. Toen we met de tram in Venlo aankwamen stond de trein, allemaal veewagens, al klaar. Daar moesten wij in. Met hoeveel weet ik niet, maar het waren er veel (886)." De trein werd meerdere malen beschoten en ontsnappen was een risicovolle onderneming.Toch was het nu of nooit. Toon Huberts is meerdere malen de dans ont sprongen, maar kwam toch in het kamp terecht. "Toen de trein in de buurt van Breyell beschoten werd, ben ik er met Lei Verlinden vandoor gegaan. Een Duitse sol daat had ons te pakken. Hij liet ons gaan maar wij vertrouwden hem niet. We gingen terug naar de trein die na vijf minuten weer beschoten werd. Hij stopte in de buurt van Boisheim en de mensen sprongen als gekken uit de trein om dekking te zoeken. Wij lagen allemaal plat op de grond en de kogels sisten links en rechts van ons. Wij dachten allemaal dat het afgelopen was.Tot mijn verbazing zag ik, dat pater Eduard, hij lag op zijn knieën, ze allemaal de zegen gaf. Wat bleek, niemand is omge komen." HOKKEN Twee dagen na de razzia bereik te de groep doorgangskamp Am Giebel in Wuppertal-Varresbeck. "Het waren allemaal aparte hok ken waar de mensen in moesten leven. Er liep een lange gang waar links en recht van die hokken lagen. De grootte van een hok was ongeveer 2,5 bij 4 meter. Er stond een klein kacheltje in, dat bijna nooit brandde, want er was niets om te stoken.Tegen de wand ston den enkele stapelbedden met een strozak erop. Goed voor de wand luizen, maar niet goed voor de mensen die er op moesten slapen. Een wc heb ik nooit gezien. Wan neer je uit je broek moest, was er buiten een lange paal waar je op moest zitten. Eronder was een gat gegraven, waarin de ontlasting viel." Niet overal was het onplezie rig. De meester van de Turnhalle in Haan was een goede Duitser. "Het was wel gevaarlijk als er bombardementen waren, maar dat nam niet weg dat we er toch wel eens plezier hadden. Wie had ooit gedacht dat je nog eens paters door de lucht zag vliegen. Na een bombardement werden we overgeplaatst naar Vohwinkel op het rangeerterrein. Wij moesten met een houweel stenen onder de biels slaan, hoofdzakelijk bij de las. Het was zwaar werk. Soms moesten we bomtrechters dicht maken na een bombardement. En dat allemaal in dezelfde kleren. Er was bijna niets meer van over. Wat het eten betreft kregen wij een kluitje boter, wat suikerbrood en ik geloof ook een keer scheerzeep erbij." Toon Huberts vindt het jam mer dat Bommen Sjraar nergens wordt genoemd. "Sjraar Smits was een Horstenaar die de reis met mij heeft meegemaakt. Ik kan me nog goed voor de geest halen hoe hij in een grote ketel eten zat te roeren op het station en in de bunker iedereen vrolijk wist te maken met zijn mondharmonica. Een man uit duizenden die de oor log voor iedereen iets aangenamer maakte." LUIZEN Het eten begon in 1945 echt schaars te worden. Zelfs de Duit sers hadden niks meer. "Als wij 's avonds van het werk kwamen en naar de Turnhalle in Haan gingen, hadden wij meestal niet meer te eten. We gingen dan langs de deu ren om wat eten te vragen. Meest al werd er open gedaan.Als je zei, dat je uit Nederland kwam, had je kans dat je wat kreeg.'Haben Sie ein Butterbrot für uns, wir sind Hollander'.Totdat er bordjes ver schenen met 'Betteln verboten'." Na honger kwamen de ziekte klachten. "Omdat ik niet meer kon werken, heb ik een Krankenschein gehaald. En moest ik in Elbefeldt naar de dokter. Ik had nog niets gezegd of hij viel uit en sprak van sabotage. Ik kon er verder niets van maken en vloog er weer door dezelfde deur uit en kreeg niets. Schijnbaar was er toch het een en ander niet goed. Ik had een opge blazen hoofd toen ik terugkwam in Nederland en ik ben vaker dan één keer naar de dokter gegaan." Naast de Duitsers werden ook luizen hun vijand. Luizen wer den in het donker actief. "Veel mannen hadden wel honderden beestjes per dag. Kleren gingen in de oven voor ontsmetting, een enkeling vond alleen zijn hoed terug. Omdat onze ruggen onder schurft en luizenbeten zaten. De een moest de ander insmeren met Antoon Huberts: "Zelf ga ik ieder jaar naar de Limburgse bijeenkomst van dwangarbei ders. Veel voormalige dwangar beiders komen daar bij elkaar. Niet iedereen is nog even fit of leeft nogmaar het is toch fijn om weer eens bij elkaar te zijn!' die zalf." WITTE LAKENS Op 15 april 1945 werd Haan ingenomen door de geallieerden. "Plunderingen, ruzies en vele slachtoffers waren het resultaat. Wij konden nog niet geloven dat we vrij waren. De eerste Amerika nen kwamen op motorfietsen en overal hingen witte lakens uit de ramen, de hele markt stond vol met gevangengenomen Duitsers. Die waren net zo blij als wij dat de oorlog voorbij was. Ik ging eerst naar een ontvangstcentrum in Venlo, waar ambtenaren geen greintje medeleven met de man nen toonden. Wij wilden niet wachten, maar naar huis. We zijn toen met een man of vijf gaan lopen. Een Duitser zette ons met een roeiboot over de Rijn. Wat betreft de mijnen gebeurde er niets, maar ze lagen er wel. Leer- wagen bracht ons naar Keulen in plaats van naar huis. Vervolgens naar Maastricht in plaats van naar huis. We waren het moe en zijn er vandoor gegaan. We kregen gemakkelijk een lift, want ieder een dacht dat we van een of ander kamp waren. Opeens stopte er iemand met zijn fiets. Zo ben ik thuisgekomen. Daarna ben ik naar Eindhoven gegaan, waar onze Piet lag. Hij had beide benen nog, maar zijn hele lichaam zat wel vol gra naatscherven." GEDENKSTEEN In Tienray wordt steeds meer aandacht geschonken aan de dwangarbeiders. Er zijn plannen voor het plaatsen van een gedenk steen met daarop alle namen van de Tienrayse dwangarbeiders ver meld. "Ik zou het heel fijn vinden als zo'n steen wordt geplaatst. Mijn voorkeur gaat uit naar het Hanna van de Voort Plein. Naar mijn mening een uiterst geschikte plaats hiervoor. Het is een klein plein, waar iedereen naartoe kan komen om geliefden te herden ken. Zelf ga ik ieder jaar naar de Limburgse bijeenkomst van dwangarbeiders. Veel voormalige dwangarbeiders komen daar bij elkaar. Niet iedereen is nog even fit of leeft nog, maar het is toch fijn om weer eens bij elkaar te zijn. Het zijn bijzondere bijeen komsten." Harrie Janssen uit Wans- sum is er niet in geslaagd de titel vrijwilliger van het jaar binnen te halen. Tijdens een feestelijke bijeenkomst, vrij dag op Paleis Het Loo in Apel doorn, werd bekendgemaakt dat niet Janssen, maar vrijwil liger Jeroen Berkenbosch uit Groningen de winnaar van de landelijke prijs is. Harrie Janssen werd onlangs uit geroepen tot Dé vrijwilliger van Limburg, een wedstrijd van het NCRV radioprogramma Plein 5. Janssen was genomineerd voor de titel van vrijwilliger van het jaar vanwege de vele projecten waarbij hij actief betrokken is. Hij is onder meer bestuurslid van KBO Wans- sum KBO, actief als vrijwilliger voor het tehuis voor gehandicap ten Maria Roepaan in Ottersum en kartrekker voor de aanleg van jeu-de-boulesbanen in Wanssum. Tevens houdt hij de tuin bij van basisschool de Peddepoel. Sinds 3 september streden in totaal 48 kandidaten uit 12 Nederlandse provincies om de titel Dé Vrijwil liger van Nederland.Twaalf weken lang zette het dagelijkse NCRV- radiorogramma Plein 5 de schijn werper op mensen die zich vaak jarenlang belangeloos inzetten voor hun vereniging of een goed doel en zo 'het verschil maken'. Harrie Janssen drong door tot de laatste drie, een knappe prestatie. Of hij tweede of derde is gewor den, is niet bekendgemaakt. Nieuwbouwplan Aan de Pastoorstraat in Wans sum worden zes patiowoningen gebouwd. Dat maakte wethouder Carla Brugman (PK, Ruimte) vori ge week in de commissie Ruimte en Economie bekend. "Dit is een heel nieuw plan. De woningen komen achter de bakkerij, naast de boerderij van Rutten." De boerde rij gaat tegen de vlakte. Wanneer de woningen klaar zijn of wanneer begonnen wordt met de werk zaamheden, is nu nog niet bekend. Gemeente en kerst In verband met de feestda gen is het gemeentehuis van 24 december tot en met 31 decem ber gesloten. Voor het doen van aangiften van geboorten en over lijden, is het loket op 24,27,28 en 31 december geopend van 9-00 tot 9-30 uur en bereikbaar via de telefoonnummers (0478)699230 en (0478)699231- In verband met de nieuwjaarsbijeenkomst is het gemeentehuis op 2 januari geslo ten. Vanaf 13-30 uur is het gemeen tehuis telefonisch bereikbaar. Het is mogelijk dat de gemeente Meerlo-Wanssum binnenkort toch weer een gereguleerde overnachtings plaats (GOP) voor kampeer ders met een camper krijgt. Momenteel is het college van B en W de voor- en nadelen van zo'n GOP in kaart aan het brengen, verklaarde wethou der Leo Beterams (PK) vorige week in de commissie Ruimte en Economie. Voor 1 febru ari 2008 willen burgemeester en wethouders hierover een besluit nemen. Mocht de zoge heten GOP er komen, dan is de jachthaven in Wanssum in de ogen van de politiek en het college de beste locatie. 'Einde GOP Wanssum!', kopte het blad Kampeerauto in zijn editie van maart 2004. Eind 2002 werd op initiatief van onder meer Jan Stoffels uit Blitterswijck, een fer vent camperrijder, een gratis over nachtingsplaats voor kampeerders met een camper bij de jachthaven in Wanssum geopend. Maar na een jaar trok de gemeente al een streep door het initiatief. De reden: sommige kampeerders maakten er een zooitje van. De gemeente besloot niet langer kampeerauto's toe te laten op het terrein aan de Geijsterseweg en de twee par keerplaatsen voor kampers op te doeken. Na ruim een jaar ervaring was volgens de gemeente Meerlo- Wanssum gebleken dat het niet lukt om zonder toezicht zo'n over nachtingsplaats in stand te hou den. Op de GOP's mogen mensen met een camper maximaal twee nachten kamperen. Volgens de gemeente Meerlo-Wanssum begon de plek echter meer en meer op een heuse camping te lijken. In het hoogseizoen stonden er niet twee, maar soms wel zes of zeven kampeerwagens. De kampeerders bleken ook gebruik te maken van de voorzieningen van de jachtha ven, zoals de watervoorziening en de douches, en lieten afval rond slingeren. Ook het plaatsen van enkele informatieborden die de kampeerders wezen op de regels, hielpen niet. De gemeente gaat nu bekijken of het mogelijk is om de GOP nieuw leven in te blazen. Misschien dat de kampeerder een klein bedrag moeten betalen voor hun overnachting, wellicht dat de uitbater van de jachthaven tegen een vergoeding een oogje in het zeil wil houden? "Het belangrijkste is dat we de zaak in balans hou den", stelde wethouder Beterams. "Die verloedering van toen, die willen we niet meer. Er zal dus een of andere vorm van toezicht moe ten zijn. Maar we gaan de optie zeker serieus onderzoeken." Paul en Monique Engelen zijn maar wat blij met de geboorte van hun dochter Meike. Nadat hun zoon Martijn, gebo ren op 12 maart 2006, de eerste vier generaties in de mannelijke lijn was, is op 5 november 2007 zijn zusje Meike geboren, die de eerste vier generaties in de vrou welijke lijn is. De familie woont in Meerlo. Op de foto zijn te zien overgrootoma mevrouw Van Leu ken - Hulskamp (82 jaar, woon achtig in Helmond), oma Helma van Empel - van Leuken (56 jaar, woonachtig in Ysselsteyn), moe der Monique Engelen - van Empel (30 jaar, woonachtig in Meerlo) en dochter Meike Engelen (geboren 05-11-2007) ff Deze prachtige foto is genomen in het jaar 1932 tijdens het pries terfeest van Van der Sterren in Wanssum. Let vooral op de fraaie kleding van de meisjes, de linten in hun haren en de zondagse hoe den van de omstanders. Foto: collectie Heemkundever- eniging Meerlo-Wanssum. Een jaarabonnement kost u slechts Naam: Verloskundigenpraktijk Horst en Maasdorpen. Gemeenten Horst aan de Maas en Meerlo-Wanssum. Margo Vermazeren,Almut Raaijmakers, MarlonTheunissen en MarjonTruijen. U kunt in alle gevallen bellen met tel.nr: 077-3981450 b.g.g. 0478-522222.Voor het maken van afspraken kunt u het beste bellen op dinsdag, woensdag morgen of donderdag. Huisartsenpraktijk Meerlo, Pastoor Janssenstraat 3, 5864 BL Meerlo, tel: 691367 Spoedgevallen: tel: 692300; tijdens de uren dat de praktijk geopend is.Artsen: Dr F.J.P. van Arensbergen, Dr P.H.A.J. Joosten, Dr M.O.S.E. Schoenmaekers en Dr. C.H.A.M. Engels Spreekuren: uitsluitend op afspraak Apotheek Maasdorpen: Beatrixstraat la, 5864AG Meerlo, tel: 530080 Openingstijdens ma-vrij van 8.30- 17.30 uur, za van 10.00-12.00 uur en van 17.00 tot 18.00 uur, spoedrecepten: Apotheek Antoniusveld, Stationsstraat 60d Venray. EHBO: Secr: Oude Heerweg 30,5863 AE Blitterswijck, tel: 531346 Fysiotherapie: Praktijk voor fysiotherapie Meer lo-Wanssum, Constantijnstraat 7, 5864 BJ Meerlo, tel: 691726, fax: 692626, e-mail: fysiomeerlo@hetnet.nl Psycholoog/ -therapeut: MwA.G.M. van Mieghem- Smorenburg, Legert 15,5866 CG, Swolgen, tel: 692532, e-mail: mieghem@worldonline.nl. Spreekuur: volgens afspraak. Informatiecentrum Geestelijke Gezondheid Stationsweg 46,5803 AC Venray Tel: 0478-527066. E-mail: igg@ggznml.nl Openingstijden Maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 12.00 uur en van 13.00 tot 16.00 uur. Praktijk voor psychotherapie en bewustzijn, mw D.Van Dijk, Mgr.Aertsstraat 51,5866 BG Swolgen, tel: 077-4632297. Kruisvereniging: Het Groene Kruis Noord- Limburg, Drie Decembersingel 48, Postbus 3165,5902 RGVenlo. Bureau Klantenservice: bereikbaar tijdens kantooruren (inclusief ledenadministratie), tel: 077-3209595. Rode Kruis: Nederlandse Rode Kruis, afdeling Meerlo Gebouw: Dorpbroekstraat 9a, 5864 CP Meerlo, tel: 692755. Secretaris: W Baken, Hoofdstraat 40a, 5864 BG Meerlo. Tandartsen: S. H.Tan, De Kievit 8a, 5864 BX Meerlo, tel: 692231 Spreekuur: volgens afspraak. Hulpverlening: Kindertelefoon, tel: 0800-0432 (dagelijks bereikbaar van 14.00 tot 20.00 uur) SOS Telefonische Hulpdienst: 077-3548888 Buro Slachtofferhulp Noord- en Midden-Limburg tel: 077-3548030 Buro Jeugdzorg, Noorderhof 14, 5804 BV Venray, tel: 517484 Advies- en Meldpunt Kindermis handeling, Postbus 219,5913 ST Venlo, tel: 077-3875829. Verslavingszorg Noord-Limburg, tel: 077-3548200 Ziekenvervoer: 077-3575757 Ongevallen: 112 Nationale Vereniging De Zonnebloem Afdeling De Driehoek Meerlo-Tienray-Swolgen, Meeuwstraat 16, 5854 GD Bergen. Voor bezoekwerk: tel.0478-692364 Synthese unit Horst Bemmelstraat 2, 5961 HN Horst, tel. 077-3978500, fax 077-3978505, email: unithorst@synthese.nl. www.synthese.nl Ouderenadviseur voor infor matie, advies en bemiddeling. Voor tel. afspraak 077-3978500. Steunpunt voor Mantelzor- gers. Inloopbijeenkomst elke derde dinsdag van de maand van 10.00 - 12.00 uur. Tevens op die dag avondopenstelling van 19-30 -21.30 uur. Algemeen Maatschappelijk Werk. Voor tel. afspraak 077- 3978500. Spreekuur op maandag t/m vrij dag van 09-00-10.00 uur. V rij willigerscentraleOpenings- tijden: ma., di. en do. van 10.00- 12.30 uur. Donderdag 13 december 2007 - Pagina 13 Meerlo-Wanssum Ik word tot wederopzegging abonnee van Peel en Maas en word zo wekelijks geïnformeerd over al het nieuws uit Venray en Meerlo-Wanssum. Adres: Postcode Woonplaats: Tevens machtig ik de administratie van Peel en Maas om een keer per jaar het abonnementsgeld van mijn bank- of girorekening af te halen. handtekening: Bankreknr. Stuur deze bon op naar Antwoordnummer 13, 5800 VB Venray (postzegel NIET nodig)

Peel en Maas | 2007 | | pagina 13