w
r
i
"Cliënt is de dupe als ziekenhuis
en HAP niet samenwerken"
"De huisartsen kunnen het
ziekenhuis niet open houden"
PEEL EN MAAS
Donderdag 14 juni 2007 - Pagina 23
De beide huisartsenposten in Noord-Limburg openden in 2001 hun
deuren - bij de ziekenhuizen. Wat was de reden om voor die locatie
te kiezen?
"Een huisartsenpost wil graag de rugdekking hebben van een eerste
hulp. Als iemand binnenkomt met een dreigend infarct, dan hoef je
maar tien meter verder te gaan en de patiënt wordt geholpen. Het
ziekenhuis stelde ons destijds op beide terreinen een stuk grond ter
beschikking. Wij hebben snel alles gerealiseerd: twee gebouwen, de
software voor een optimale verwerking van de patiëntengegevens,
en het personeel: doktersassistenten met een vervolgopleiding. We
zijn gegroeid naar 65.000 contacten per jaar, altijd op telefonische
afspraak via 0900-8818. De gespecialiseerde doktersassistente geeft
in eerste instantie advies aan de patiënt die 's avonds of 's nachts
belt. Dat kan zijn: pak maar een aspirientje want er is verder niets
aan de hand. Of: ga morgenvroeg maar naar de dokter, dat is vroeg
genoeg. Of: kom maar meteen hier naartoe. Of: er is een visite naar
u onderweg. Zij bepaalt dus samen met de patiënt wat er op dat
moment moet gebeuren. Dat geeft wel eens wat spanning, want een
patiënt schat zijn eigen probleem vaak anders in. Maar dat systeem
functioneert prima."
Toch kiest u nu voor een andere locatieweg bij het ziekenhuis. Waar
om?
"We hadden een vergunning voor vijfjaar, dus duidelijk was dat er
na 2006 een nieuwe oplossing moest komen. Inmiddels was de situ
atie veranderd. Begin 2002 raakte het ziekenhuis in Venray zijn
intensive care kwijt en dus moest de EHBO dicht. De rugdekking
die wij zochten, was daarmee verdwenen. Belde er een patiënt met
een fractuur, dan moesten we hem meteen doorsturen naar Venlo.
Het ziekenhuis heeft ons vervolgens het aanbod gedaan, dat wij de
HAP onder konden brengen op de eerste hulp in Venray. Alleen,
een huisarts is geen eerstehulparts. Daar heeft hij niet voor gestu
deerd. We hebben er goed naar gekeken en zijn tot de conclusie
gekomen: nee, daar horen wij niet thuis. Wat huisartsen nodig heb
ben, is een verwijsmogelijkheid naar de tweede lijn, met andere
woorden, het ziekenhuis. En wat belangrijk is voor de bevolking in
Venray, is service. Insturen in het ziekenhuis was er niet meer moge
lijk, en de service was er ook niet optimaal met de apotheek aan de
andere kant van het dorp. Dus wie op de huisartsenpost was
geweest en medicatie nodig had, moest helemaal naar Antoniusveld
om zijn pillen op te halen. Het kan wel, maar het is niet mooi. Aan
de Leunseweg ,de toekomstige locatie, hebben we de ambulance
dienst in huis. Daarmee hebben we weer enigszins die rugdekking.
Niet met een eerste hulp, maar wel met gespecialiseerd personeel en
snel vervoer naar Venlo. Vervolgens komt de apotheek erbij en heb
ben we behalve deskundige acute hulp met vervoer, ook de service
geregeld op een goed bereikbare locatie dichtbij het centrum van
Venray. Perfect! Dit is voor de inwoners van Venray en zijn omge
ving een kwalitatief betere invulling van de acute huisartsenzorg op
een goed bereikbare locatie dan in een gebouw waar toevallig een
paar ruimtes zijn vrijgekomen."
Weggaan bij het ziekenhuis wordt de huisartsen niet in dank afgeno
men. Begrijpt u dat?
"Ik vind dat de stichting die zich inzet voor de basiszorg in het Ven-
rayse ziekenhuis, goed werk heeft geleverd. Alleen, die keuze ligt bij
de politiek en het ziekenhuis. De huisartsen staan helemaal buiten
U Jt
deze besluitvorming. Zij betreuren, net zoals de bevolking, het ver
lies van deze basiszorg in Venray. Net zoals een huisartsenpraktijk is
het ziekenhuis een zelfstandige organisatie waarin de huisartsen
geen zeggenschap hebben. Als het nodig is, verwijzen wij een patiënt
door naar die tweede lijn, maar dat is een andere organisatie. Kort
om, in het behoud van de basiszorg in het Venrayse ziekenhuis heeft
de huisarts wel een belang, maar geen zeggenschap."
Maar jullie hebben wel allemaal een gezamenlijk belang: de patiënt.
"Jazeker, en ik denk ook dat alle huisartsen graag hadden gezien dat
in Venray een volwaardig ziekenhuis was gebleven. Nogmaals, het
ziekenhuis is een zelfstandige organisatie die haar eigen keuzes
maakt. Maar dit ziekenhuis heeft voor de acute zorg geen toege
voegde waarde meer voor huisartsen. Iemand met een dreigend
infarct kunnen wij 's avonds niet in het Venrayse ziekenhuis afleve
ren. Iemand met een gebroken pols ook niet. Want in het ziekenhuis
is 's avonds en 's nachts geen gespecialiseerd personeel voor acute
zorg aanwezig. Als wij acute probleemgevallen krijgen die we niet
zelf kunnen oplossen, moeten wij terug kunnen vallen op de tweede
lijn. Die aansluiting is er niet meer in Venray."
Maar in Venlo hebben de huisartsen juist wél de rugdekking van de
eerste hulpmaar ook daar zijn jullie weggegaan bij het ziekenhuis.
"In Venlo is onderzoek gedaan naar de samenwerking tussen de
spoedeisende hulp en de huisartsen. Dat bleek financieel nog niet
mogelijk. Simpel: zodra de huisartsen in het ziekenhuis de eerste
hulp mee gaan bemannen, krijgen wij een groot aantal patiënten
erbij. Namelijk al die mensen die niet naar een HAP gaan maar
meteen naar de EHBO gaan. Op het moment dat die patiënten erbij
komen, moet daar ook een financiële vergoeding tegenover staan.
Er moet dus worden geschoven met geld, met budgetten tussen de
eerste en de tweede lijn. Maar dat kon nog niet binnen de Neder
landse regelgeving. Die ontschotting is er gewoon nog niet. De tijd
is daar nog niet rijp voor. In heel Nederland lopen nu proefprojec
ten om te kijken hoe dat probleem opgelost kan worden. Ik denk
dat we daar over een aantal jaren wel uit zijn. Vanwege de verbou
wing van het ziekenhuis in Venlo moesten wij van dat terrein af. We
zitten de komende drie jaar in een noodoplossing. We gaan pogin
gen doen om daarna weer ergens bij die achterdeur van het zieken
huis, bij de EHBO dus, in de buurt te komen. Dat gaan we de
komende jaren regelen. Voor alle duidelijkheid: in Venray speelt dat
niet meer."
Welk idee zit er achter de krachtenbundeling van de regionale huis
artsen in de coöperatie Cohesie?
"Je moet een samenwerkingsverband hebben. Huisartsen zijn klei
ne zelfstandigen, die soms ook als beroepsgroep naar buiten moeten
kunnen treden. Zeker in deze tijd waar concurrentie in de zorg
begint te ontstaan. Daarom een onderneming waar al die huisartsen
uit de regio deel van uit maken. Om de persoonlijke inbreng van de
aangesloten huisartsen te waarborgen is er gekozen voor een coöpe
ratie. De huisartsen hebben net afspraken gemaakt met het zieken
huis over betere samenwerking op het gebied van diagnostiek,
prikservice in de regio en digitale communicatie. Dat gebeurt dan
gezamenlijk onder de vlag van Cohesie. Huisartsen zijn zelfstandige
ondernemers en zoeken de gezamenlijkheid daar waar nodig."
Geregeld hoor je dat huisartsen vooral voor hun eigen belang zouden
opkomen. Wat vindt u van die stelling?
"Wij krijgen soms inderdaad het gevoel dat de huisartsen het altijd
gedaan hebben. Klopt niet: huisartsen hebben een andere opdracht.
Wij zijn voor de eerstelijns zorg dicht bij de patiënt. De huisartsen
hebben er twee jaar geleden voor gevochten om dat te behouden in
Venray. De regels in Nederland schrijven voor dat voor iedere bur
ger binnen een straal van 30 kilometer en op een half uur rijtijd een
huisartsenpost bereikbaar moet zijn. Theoretisch betekent dit, dat
wij de huisartsenpost in Venray hadden kunnen en moeten sluiten.
Het budget dat wij in Noord-Limburg hebben, is eigenlijk te krap
om twee huisartsenposten te onderhouden. Het zag er dan ook naar
uit dat wij op last van de overheid en de zorgverzekeraar de post in
Venray moesten sluiten en dat iedereen naar Venlo zou moeten.
Daar hebben de huisartsen in Venray zich tegen geweerd. Zij heb
ben een vertegenwoordiging van de zorgverzekeraar VGZ en van
het College Tarieven Gezondheidszorg hier uitgenodigd, hen rond
gereden in de regio Venray en hen ervan weten te overtuigen dat de
post in Venray toch open moest blijven. Dat is hen dus gelukt. Kort
om: huisartsen staan voor die acute zorg dicht bij de burgers. En nu
moet men niet de suggestie gaan wekken, dat de huisartsen in Ven
ray door bij het ziekenhuis te gaan zitten, ook nog dat ziekenhuis
open kunnen houden. Want dat is niet zo. Het Venrayse ziekenhuis
van nu is niet meer het ziekenhuis van toen. Het biedt de huisartsen
niet meer de ondersteuning bij de acute zorg die zij nodig hebben.
Daar moet nu eens open en eerlijk over worden gecommuniceerd.
We moeten niet blijven steggelen over zaken die vijfjaar geleden al
zijn besloten maar onze blik richten op de toekomst en met de
beschikbare middelen optimale zorg leveren."
Theo Michiels en Charles de Vilder zijn respectievelijk voorzitter
en secretaris van de Stichting Behoud Basiszorg Ziekenhuis Venray.
De club werd opgericht nadat voorjaar 2000 ruim 30.000 mensen in
de regio protesteerden tegen de ontmanteling van het Venrayse zie
kenhuis. Het ziekenhuis staat er nog, maar de eerste hulp is weg.
"Huisartsen en ambulance gaan nu hun eigen gang zonder overleg
met cliënten. Wie straft dat af?"
Tienduizenden mensen in de regio Venray zetten hun handtekening
tegen het verdwijnen van hun ziekenhuis. Hoe kijken jullie terug op
die bewogen begintijd?
"Wij vroegen ons af, hoe we die meer dan 30.000 handtekeningen
konden gaan gebruiken. Toen is samen met de gemeente een club
opgericht, waarin alle partijen in Venray konden meedenken: dorps-
en wijkraden, ouderen, gehandicapten, vroedvrouwen, huisartsen,
fysiotherapeuten, iedereen zat erin. De onderhandelingen met het
ziekenhuis verliepen in het begin nogal fel: wij wilden het zieken
huis compleet intact laten in Venray. Maar op een gegeven moment
verdween de spoedeisende hulp, wat alles te maken had met de
intensive care die dichtging. Toen dachten we echt dat we met een
sterfhuisconstructie te maken hadden. In het begin heeft het zieken
huis psychologische blunders van de eerste orde gemaakt. Er werd
steeds verteld wat er allemaal werd overgeheveld naar Venlo. Ik
herinner me dat een van de medisch specialisten destijds bij een
gemeenteraadsvergadering zei: als jullie je mond niet houden, halen
we alles weg uit Venray en gaat het ziekenhuis helemaal dicht."
Hoe zijn jullie toch on speaking terms gekomen met het ziekenhuis?
"Uiteindelijk zijn we in gesprek geraakt met Guy Peeters, de toen
malig directeur. Langzaamaan kwamen we dichter bij elkaar en ont
stonden ideeën. Op een informatieavond in ouderencentrum De
Kemphaan kwam Peeters uitleggen hoe het verder ging. Hij zegde
toe dat de spoedeisende hulp en allerlei faciliteiten in Venray terug
zouden komen. Er zijn inderdaad specialisaties naar Venray geko
men. Maar geen ic; overdag is er medium care met beademing voor
de operatiekamers. Maar om zes uur gaan die dicht en stopt ook de
medium care. Toen kwam de huisartsenpost naast het ziekenhuis.
Die twee werkten wel samen, maar om zes uur 's avonds ging het
ziekenhuis dicht. Het idee ontstond toen om massaal naar Boxmeer
te gaan. De verloskundigen hebben dat ook gedaan. Zo bereikten
we in elk geval dat er in Venlo weer werd geluisterd naar wat wij in
Venray wilden."
Welke ideeën ontstonden er dan voor de acute 7x24-uurs zorg in de
regio?
"Toenmalig gedeputeerde Martin Eurlings liet een commissie vor
men onder leiding van professor Cor Spreeuwenberg. Daar zaten de
huisartsen en de specialisten ook in. De belangrijkste aanbeveling
van die commissie was het opzetten van de Acute Zorg Post Noord-
Limburg. Daar waren alle partijen het indertijd mee eens. De initia
tiefnemers hebben twee jaar lang de broedende kip gespeeld. Tel
kens als wij vroegen hoe het ermee stond, kregen we als antwoord
dat je een broedende kip niet mag storen. Uiteindelijk kwam er in
maart 2005 een voorstel op tafel waar wij het bijna helemaal mee
eens waren. In het voorstel was sprake van 'buiten kantooruren',
terwijl wij vonden en vinden dat je een 7x24-uurs post moeten heb
ben voor acute zorg. Maar goed, in de voorgestelde opzet was ook
nog sprake van een besparing van 325.000 euro. Wij vonden het een
goed plan en staan daar tot op de dag van vandaag achter. Daar
hadden wij mee kunnen leven. De efficiency zou worden verhoogd
door de goede samenwerking tussen ziekenhuis, huisartsenpost en
ambulancedienst
Waarom is dat plan nooit uitgevoerd, hoewel alle partijen eraan had
den meegewerkt?
"De huisartsen hebben er een streep door gezet. Daar ontstonden
twee groepen: een partij die wilde meewerken en een partij die dat
niet wilde, omdat ze bang was haar zelfstandigheid te verliezen. Poli
tiek Den Haag zegt altijd dat er een zorgketen moet zijn. Door de
huisartsenpost bij het ziekenhuis neer te zetten zou die keten weer
kunnen ontstaan. Maar huisartsen zijn zelfstandige ondernemers.
Een van de huisartsen die aan het plan had meegewerkt, zei: huis
artsen zijn net kikkers in een kruiwagen, ze springen er zelf uit wan
neer ze willen. Directeur Peeters dacht er vervolgens over om huis
artsen in het ziekenhuis aan te stellen en een eigen huisartsenpost
te beginnen. Dat vonden wij geen goed idee: wij waren en zijn voor
stander van samenwerking met de bestaande huisartsen in de regio.
Toen vertrok Peeters en volgde Pieter van Dreumel hem op. Hij
maakte duidelijk de locatie Venray te willen uitbreiden met een
huisartsenpost. Hij zei: als de huisartsen in het ziekenhuis gaan zit
ten, kan ik bepaalde faciliteiten weer terugbrengen in Venray, zoals
het gebruik van röntgenapparatuur, laboratorium en gipsafdeling.
Dat was voor ons het begin van de complete terugkeer van het zie
kenhuis! Bleef alleen de ic over, dan hadden we het hele ziekenhuis
terug. De ziekenhuisdirectie stond nu dus aan onze kant. Terwijl de
huisartsen, die eerst in onze club zaten, nu ineens hun eigen weg gin
gen."
Maar zonder intensive care in het ziekenhuis zou een huisartsenpost
in Venray spoedgevallen nog steeds naar Venlo moeten doorverwij
zen.
"In Venlo zijn de huisartsen ook vertrokken bij het ziekenhuis, ter
wijl daar wel alle faciliteiten aanwezig zijn. Het wel of niet aanwe
zig zijn van een intensive care is dus niet de reden. Onbegrijpelijk,
want dat de huisartsen een eigen HAP los van het ziekenhuis opzet
ten, kost een vermogen. Uiteindelijk betalen de cliënten dat.Terwijl
je bij de koppeling aan het ziekenhuis een besparing van 325.000
euro had kunnen realiseren. Wij denken dat alles op één locatie het
beste is voor de cliënt. Je kan dan van eikaars hulp gebruik maken.
In het Venrayse ziekenhuis is 's nachts ook medisch personeel, dat
uitstekend op een acute zorgpost zou kunnen bijspringen. Kijk, we
hebben inmiddels geaccepteerd dat er in Venray geen ic meer is en
dat we dus geen beroep meer kunnen doen op een Eerste Hulppost.
Maar laagcomplexe hulp kan prima in Venray, en 90 procent van de
gevallen op een hulppost is laagcomplex. We willen gewoon eendui
dige acute zorg. Die mag best laagcomplex zijn. Uit iets wat nu low
care is, kan in vijf jaar best weer iets meer ontstaan."
Maar dat is gepasseerd station: huisartsen en ambulance gaan samen
verder op een andere locatie.
"Jawel, maar daar zijn wij het niet mee eens. De cliënten in Venray
hebben geen enkel voordeel bij deze gang van zaken. Wel hebben ze
een voordeel als de HAP met het ziekenhuis zou samenwerken.
Huisartsen en ambulance gaan nu hun eigen gang zonder overleg
met cliënten. Wie straft dat af? Huisartsen willen hun eigen club
overeind houden, die willen zich niet binden aan een zorgketen. Ter
wijl die keten overeind had moeten blijven. Welke redenen er ook
achter zitten dat dit niet gebeurt, het is een verslechtering van de
situatie. Voor de cliënten is dit geen nette oplossing. Huisartsen
moeten nadenken over wat het beste is voor de cliënt. Dat doen ze
niet. Ze denken na over wat het beste is voor zichzelf in verhouding
tot het ziekenhuis."
Welke mogelijkheid zien jullie nog voor een acutezorgpost in Venray?
"Misschien dat er via een omweg toch weer een intensive care in
Venray komt. De commerciële tak VieCuriVitaal zit in het Venray
se ziekenhuis en wordt steeds belangrijker. Laatst is in Utrecht bij
een schoonheidsoperatie een vrouw overleden. Als dat zo doorgaat,
kunnen deze operaties niet meer zonder intensive care worden ver
richt. En als VieCuri in Venray weer een intensive care opent, heb je
in een mum van tijd ook weer een eerste hulp-afdeling terug. Dus
volgens ons bestaat er zeker een kans dat er straks via een omweg,
namelijk de private weg, toch weer een ic in Venray komt. De huis
artsenpost zou in dat geval in het ziekenhuis moeten blijven dan wel
terugkeren."
Albert Bosch is directeur van Huisartsenposten Noord-Limburg en
interim-directeur van huisartsencoöperatie Cohesie. Zowel in Ven
ray als in Venlo is de huisartsenpost (HAP) weg bij het ziekenhuis.
In Venlo is dat tijdelijk, in Venray blijvend. "Het behoud van de
basiszorg in het Venrayse ziekenhuis gaat de huisartsen zeer aan het
hart, maar zij kunnen dat niet invullen."