Een muzikaal afscheid
Kunst Cultuui
De archieven
Buitenste Binnen
in het Odapark
Fietstocht langs
monumenten van
verdediging
Open
Monumentendag
in Venray
Groeten uit
Vierlingsbeek!
Carjump in
Veulen
Norea,
dochter van Evit
Had ik
maar...,
Internationale
dansen
Oogstdag in
De Locht
Zin in zingen
Expositie
Kristianne
Tummers
Oud papier
Expositie
PEEL EN MAAS
Donderdag 2 september 2004 - Pagin,
Beelden van Servaas (slot)
Aan alles komt een eind. Dit
is de laatste aflevering van de
serie 'Beelden van Servaas'.
De strekking van de serie was,
om de lezer op een ongedwon
gen wijze kennis te laten
maken met een inrichting die
in menig opzicht een monu
ment kan worden genoemd en
die van grote betekenis is
geweest voor onze Venrayse
geschiedenis. Er valt nog veel
te verhalen. Over het leven
van alledag, over de dokter en
de verpleger. En natuurlijk
over de behandelingen van
vroeger zoals de insulinekuur,
de elektroshock, de slaapkuur
en de permanente badverple-
ging. Over al deze zaken en
nog veel meer zal worden ver
haald in het boek 'Honderd
jaar psychiatrie in Venray', dat
volgend jaar zal verschijnen.
De geschiedenis van Servaas en
Sint Anna komt ook aan de orde
in een cursus van de Volksuniver
siteit Venray die - bij voldoende
deelname - op maandag 27 sep
tember van start gaat. De cursus
wordt gegeven in de vorm van
dialezingen. Voor meer informatie
kan men terecht bij de Volksuni
versiteit. We besluiten deze serie
met een stukje over de harmonie
van het gesticht. De Belgische
Broeders van Liefde richtten in
nagenoeg al hun gestichten en
internaten een muziekgezelschap
op dat bij allerlei feestelijke gele
genheden voor de muzikale noot
moest zorgen. Zo ook op Servaas,
waar reeds in 1908 een fanfare
het levenslicht zag.
Oprichter was niemand minder
dan broeder Virgile van Petegem,
de overste van het gesticht die
zelf ook de dirigeerstok ter hand
nam. In 1931 werd het fanfarege
zelschap uitgebreid met enkele
klarinettisten en zo werd de fanfa
re omgezet in een harmonie
Bovenstaande foto dateert van
midden jaren dertig. Enkele
bekende Venrayse muzikanten
zijn te herkennen, zoals Jan
Lamers, Willem Lucassen en Jean
van den Tillaart. Dirigent was
toen Broeder Gerbrandus die de
wind er goed onder hield. De har
monie hield wekelijks haar repeti
tie en verzuim werd de muzikan
ten zwaar aangerekend, met als
resultaat een uitstekend repetitie-
bezoek.
Men trad op bij tal van gelegen
heden. Jubilea, kerkelijke feesten,
processies, pelgrimages naar
Smakt, Tienray en Oostrum,
De harmonie van Servaas in de dertiger jaren.
Vlnr. Ie rij: Willem LucassenPiet van den Brandt, Broeder Ger
brandus (dirigent). Engelbert van Passel en Jan Huebers.
2e rij: NN. Leo Snijders. Frans Pluijm. Jean van den Tillaart, Thei
Luijpers en P. Bosch. 3e rij: Jan Lamers, Karei Coenen, NN, NN.
Bovenste rij: NN, Toon Luijpers, Jan van Lin en Ties van Rooy.
toneelvoorstellingen, dansavon
den en wat al niet meer. Na een
stille periode in de jaren zeventig
leefde de harmonie in 1982 weer
helemaal op en telde op dat
moment liefst 25 muzikanten
Maar zoals gezegd, aan alles komt
een eind. Eind 1994, na een
bestaan van meer dan 85 jaar,
besloten de muzikanten om er
mee op te houden. De prachtige
koperen grote trom, ook wel
'Turkse trom' genoemd, kreeg
een plaatsje in het museum van
het Vincent van Gogh Instituut als
blijvende herinnering aan een
muziekgezelschap dat op bijzon
dere wijze uiting gaf aan de eigen
gestichtscultuur. En met dit muzi
kale afscheid besluiten we ook
deze serie Beelden van Servaas.
Met dank aan u lezer voor de aan
dacht.
Twan van Els
Tijdens het weekend van de
Open Monumentendagen 11 en
12 september is ook het Konings
kerkje in Vierlingsbeek weer geo
pend. Het Koningskerkje heeft
dan een speciale tentoonstelling
in huis. Er is die dag een gedeelte
te zien van de verzameling oude
ansichtkaarten van Martien Bra
kels. Martien Brakels heeft een
grote verzameling Vierlingsbeek-
se kaarten opgebouwd, daarvan
komen er ongeveer 50-60 in het
Koningskerkje te hangen. De ten
toonstelling draagt de naam Groe
ten uit Vierlingsbeek! een eeuw
ansichtkaarten. En niet voor niets,
want het zijn bijna allemaal Vier-
lingsbeekse ansichten en sommi
ge inderdaad 100 jaar oud. De ten
toonstelling, met uitvergrotingen
van de kaarten, geeft een fraai
overzicht van het Vierlingsbeekse
uiterlijk in de afgelopen eeuw.
Het oude stationsgebouw,
gemeentehuis, de oude kerk en
de. nieuwe gebouwen die daar
voor in de plaats zijn gekomen.
Een interieurbeeld van de jeugd
herberg, het huidige Huis ter
Maas. Straatgezichten roepen een
nostalgische verzuchting op,
zeker als je ze vergelijkt met het
verkeer van nii. Winkeltjes herin
neren aan nog andere verdwenen
winkels. Ook de achterkanten van
de oude prentbriefkaarten wek
ken een verleden tijd: de postze
gels en stempels, de oude hand
schriften en het verhaal van de
geschreven tekst. De kaarten zijn
vanuit Vierlingsbeek verstuurd
naar allerlei oorden, ver weg en
dichtbij, interessant om je in te
verdiepen. Ook leuk is het om te
zien welke bedrijfjes de ansichten
lieten drukken en te koop had
den. Groeten uit Vierlingsbeek! Is
nog te zien tot en met 26 septem
ber in het Koningskerkje aan de
Spoorstraat 17 in Vierlingsbeek.
Geopend op zaterdag en zondag
13.00-17.00 uur.
Inl.: Martien Brakels 0478-
632030 of Kristianne Tummers
0478-631401.
Veulen viert op zaterdag 4
en zondag 5 september ker
mis. En hoe! Bezoekers kun
nen twee dagen lang niet
alleen genieten van tal van
kermisattracties, ook zijn er
spectaculaire activiteiten op
touw gezet zoals een carjump
en rondvluchten met kleine
tweepersoons vliegtuigjes.
Veulen biedt de bezoekers dit
kermisweekend tal van leuke acti
viteiten aan. Zo kunt u bijvoor
beeld vliegen in kleine tweeper
soons vliegtuigjes onder
begeleiding van een gediplo-
In sommige situaties vinden
mensen het moeilijk om voor
zichzelf op te komen, om hun
mening te geven. Ze denken dat
er ruzie van komt, of ze weten
niet zo gauw wat ze moeten zeg
gen. Of ze hebben geleerd dat ze
beter hun mond kunnen houden,
dat een ander het toch beter
weet. Naderhand denken ze: "Had
ik maarMensen die vaak
achteraf spijt hebben, die niet
tevreden zijn dat ze niets gezegd
hebben, kunnen baat hebben bij
een cursus. Er is een assertiviteits-
cursus speciaal voor 55-plussers.
De eerstvolgende begint half sep
tember 2004 in De Witte Hoeve
in Venray. Geïnteresseerde en
gemotiveerde 55-plussers die
graag samen met leeftijdsgenoten
leren, kunnen bellen met de
docent, Els van Meijel, (0478) 63
23 20. Aanmelding is mogelijk tot
7 september.
meerd vlieginstructeur boven het
land van Peel en Maas. Introduc-
tievluchten kunnen op zaterdag
en zondag gemaakt worden.
Op zondag 5 september vindt
de spectaculaire carjump- waar
aan 26 teams deelnemen- plaats.
Vanuit de Achterhoek wordt een
speciale constructie naar Veulen
overgebracht, die auto's met
behulp van een lier over de
schans trekt. Als het goed is plof
fen de voertuigen tientallen
meters verderop pas neer. Verder
laat een kraanwagen auto's vanaf
40 meter hoogte omlaag vallen in
een poging in de lucht een gigan
tische botsing te veroorzaken met
de voertuigen die vanaf de spring-
schans worden gelanceerd. Uiter
aard is er ook weer een caravan
show; flink want caravans
worden vernield door ze van de
schans af te schieten. Verder is er
een gezellige kermis, met tal van
attracties, en treden in de feest
tent diverse groepen op, zoals op
zondagavond bijvoorbeeld de
populaire formatie Trade Mark.
Aanvang: 14.00 uur.
Zaterdagmiddag 4 september
om 14.00 uur vindt op het geïm
proviseerde vliegveld de prijsuit
reiking aan mevrouw Leonie Cals
en de heer Gerrit Linders plaats.
Beiden zijn de winnaars van de
actie 'Boerderij in het licht' en
krijgen een rondvlucht aangebo
den.
Ook aan de kleintjes is gedacht.
Ze kunnen onder meer in een
zandbak spelen, deelnemen aan
de Zuid-Nederlandse tractorbe-
hendigheidskampioenschappen
en zich laten schminken. De acti
viteiten vinden plaats op het ter
rein naast café-zaal 't Veule. Aan
vang: 14.00 uur.
Met ingang van 1 september
starten de internationale dansles
sen onder begeleiding van een
ervaren dansleidster weer. Omdat
er nog enkele plaatsen vrij zijn, is
de organisatie op zoek naar enke
le enthousiaste dames van 45 jaar
en ouder die de groep willen
komen versterken. Iedereen die
interesse heeft, kan vrijblijvend
een kijkje komen nemen op
woensdag 1 september tussen
10.00 en 11.30 uur in wijkcen
trum Den Hoender. St. Ursulas-
traat in Venray. Ook dames uit de
kerk- en Maasdorpen zijn van
harte welkom. Voor informatie of
aanmeldingen kunt u contact
opnemen met Nelly Rongen, tel
586154 (na 18.00 uur)
In streekmuseum De Locht
wordt zondagmiddag 5 septem
ber de jaarlijkse oogstdag georga
niseerd. Daarbij worden op de
binnenplaats traditionele hulp
middelen als dorsmachine, wan
molen en hakselmachine gede
monstreerd.
Ondanks het gebruik van deze
machines vroegen de diverse
werkzaamheden toch een zware
lichamelijke inspanning. Elders in
het museum is een expositie inge
richt met als titel 'Bomen en men
sen, een oeroude relatie'.
Het museum is elke dag open
van 11.00 tot 17.00 uur. De spe
ciale activiteiten op zondag begin
nen rond 14.00 uur
(www delocht.nl).
Op zondag 5 september wordt
voor de 39e keer in Venray een
avondje Zin in zingen gepresen
teerd. Veel oude bekende liede
ren worden die avond, onder
begeleiding van twee accordeo
nisten, gezongen. Het eerste deel
van de avond wordt gepresen
teerd door zuster Anne-José. Deze
zuster vormde jaren geleden
samen met zuster Laetiae het
bekende zangduo De Zingende
Zusters. Samen zullen zij tijdens
deze avond iets van hun vroegere
repertoire ten gehore brengen.
De avond vindt plaats in Den
Hoender, Sint Ursulastraat 2 in
Venray. De avond begint om
20.00 uur en de entree is gratis.
Liederenbundels zijn bij de zaal
verkrijgbaar Vanaf 19 00 uur is
het gebouw open.
In het weekend van vrijdag 10
september t/m zondag 12 septem
ber houdt Kunstvoer in Megen
haar 31e tentoonstelling. Zaterdag
11 september is het ook Monu
mentendag (weekend) en is een
bezoek aan Megen en Kunstvoer
een bijzondere gelegenheid om
kennis te maken met het stadje en
de expositie in het monumentale
gemeenschapshuis Acropolis. Tij
dens dit weekend zijn er weer
drie bijzondere kunstenaars te
zien, waaronder Kristianne Tum
mers uit Vierlingsbeek. Zij is
geïnspireerd door het karakter
van licht in de lucht en in de
omgeving. De relatie tussen kleur,
licht en ruimte, gevoel en emo
ties, de invloed van de buitenwe
reld, iets dat in de lucht hangt, dat
zijn de dingen die zij probeert
weer te geven. Haar 'Luchtschap-
pen' (acryl op linnen en papier)
zijn ingetogen, vaak laag over laag
geschilderd (geboetseerd met
kleur) en resulteren ïn abstract
expressionistisch werk.
LANDWEERT III
Maandag 6 september wordt er
in Landweert III door leden van
DOS Venray het oud papier opge
haald. Verzocht wordt om het
papier om uiterlijk 09.00 uur
gebundeld aan de straatkant
gereed te zetten..
Het Odapark Venray, cen
trum voor hedendaagse beel
dende kunst, staat al jaren
bekend om zijn unieke beel
denpark. Naast de program
mering van hedendaagse beel
dende kunst, muziek, theater
en literatuur beschikt het Oda
park over 19 hectare natuur
landschap, waar meer dan 60
beelden staan opgesteld. Beel
den van uiteenlopende thema
tiek en materiaal. De kunste
naars staan vaak in de
schaduw van hun beelden.
Logisch ook: zij laten hun
kunstwerk voor zich spreken.
Het Odapark richt echter deze
ene keer de schijnwerpers op
de kunstenaars achter de
kunst. Van 10 september tot
en met 10 oktober houdt het
Odapark de presentatie Bui
tenste Binnen. De kunstenaars
uit het beeldenpark stellen in
die periode hun archieven
open voor de bezoeker.
Voor de tentoonstelling Buiten
ste Binnen hebben de kunstenaars
die een beeld in het Odapark heb
ben staan hun documentatie tijde
lijk ter beschikking van het Oda
park. Zij laten daarmee misschien
niet het achterste van hun tong
zien, maar verschaffen de bezoe
ker wel een kijkje in hun bele
vingswereld. Hoe besluit een kun
stenaar welke thematiek te
onderzoeken? Waarop baseert hij
of zij het te gebruiken materiaal?
Hoeveel kunstwerken heeft hij of
zij al gemaakt? Waar staan ze? De
bezoeker krijgt in deze periode
dus niet alleen prachtige beelden
in het park te zien, maar leert ook
de kunstenaars achter de beelden
kennen.
Buitenste Binnen is in genoem
de periode te vinden in de Pro
jectruimte van het Odapark, Mer-
seloseweg Venray. De
openingstijden zijn van dinsdag
tot en met zondag van 11.00 tot
17.00 uur.
De tentoonstelling Buitenste
Binnen vormt tevens de opmaat
naar 19 september, de dag dat het
Odapark het nieuwe seizoenspro
gramma presenteert. Uiteraard zal
dit gebeuren in de sfeer van het
Odapark: mysterieus en verras
send. De komende week zal hier
over nader bericht worden.
Kijk ook op website: www.oda-
park.com
Op de bijgaande foto het kunst
werk 'Field of honor' van Kees
Bierman, dat recentelijk werd toe
gevoegd aan het beeldenpark.
Ook Kees Bierman presenteert
zich tijdens Buitenste Binnen.
Op zondag 12 september
vindt weer de jaarlijkse Open
Monumentendag plaats. Ook
de Mariakapel in Holthees,
een officieel erkend rijksmo
nument, zal tijdens deze dag
van 11.00 uur tot 17.00 uur
haar deuren openen.
De werkgroep activiteiten van
de Mariakapel doet dit jaar zoals
gebruikelijk meer dan alleen het
openstellen van het monument.
Open Monumentendag kent
jaarlijks een thema, en dit jaar
staan monumenten die van doen
hebben met verdedigingswerken
centraal. Denk bijv. aan oude
stadsmuren van vestingsteden,
burchten en kastelen, de waterli
nie, kazematten, en nog veel meer
voorbeelden van verdedigings
werken. De werkgroep activitei
ten Mariakapel Holthees heeft
daarom dit jaar een fietstocht uit
gezet van ca. 25 km. langs monu
menten van verdediging die in het
zuidelijk deel van de gemeente
Boxmeer te vinden zijn. Soms
gaat het nog om in tact zijnde
monumenten, soms is aan kleine
details nog iets zichtbaar van het
verdedigingswerk, dat in vroeger
eeuwen hier gestaan heeft. De
tocht voert langs het voormalige
kasteel Makken in Holthees, het
kasteel De Hattert in Vierlings
beek, kasteel De Voirt in Groenin
gen, burcht De Hattendonck in
Sambeek en het kasteel in Box
meer. Bij het kasteel in Boxmeer
is tevens tijd ingeruimd om een
bezoek te brengen aan het kas
teelmuseum. Er is een gedetail
leerde routebeschrijving vervaar
digd, en tevens worden de
achtergronden beschreven van de
verdedigingswerken, die aan de
route liggen. Ook zijn enige teke
ningen in het routeboekje opge
nomen van hoe deze verdedi
gingswerken er vroeger uitgezien
moeten hebben. De fietstocht ein
digt weer bij de Mariakapel in
Holthees.
BOXMEER
Wat het bezoek aan het kasteel
museum in Boxmeer betreft: het
museum is speciaal in verband
met deze fietsroute op deze dag al
om 13.00 uur geopend. Het is
daarom zaak als fietser niet te
vroeg van start te gaan, als je dit
museumbezoek in de route mee
wilt maken.
Kosten van deelname aan deze
tocht bedragen 2.50 per vol-
K'
wassene, en 1,50 voor kini
tot en met 12 jaar. Daarvoorl
vangt de deelnemer een bi
met informatie en een rout|
schrijving, als mede een
sumptiebon, goed voor eeni
koffie of thee bij café de M
stoel, gelegen bij het stuw- en jjaa
zencomplex in Sambeek. ^èp
AANMEll ,ur
ept
Om enigszins in te kunijjecr
schatten hoe groot de belang Jlir
ling is voor deze fietstocht, ky
zich van te voren aanmeldei 2
de bekende adressen in Holth :ng,
mevr. Ermers, Kapelstraat 3
0478-636480. en bij de fam. li
enberg, Gildestraat 6, tel. 0
636390. Ook kunt u uw aan
ding kenbaar maken via
website van de kaj
www.mariakapel.nl Verderl
u uiteraard op monumentci eu*
zelf zich nog aanmelden bi
ingang van de kapel, vanaf 1 Dru
uur. De fietstocht dient beëin CP'
te zijn om 17.00 uur. Leer £7'
geschiedenis van deze su *er
beter kennen, en pak daaronxer(
fiets en doe mee aan deze act
teit op open monumentendaay
route kan niet per auto woif
afgelegd. D
kolt
De achttiende Open Monu
mentendag in het weekend
van 10, 11 en 12 september
staat in het teken van monu
menten van verdediging. Te
denken valt daarbij aan kaste
len, forten, vestingsteden,
waterlinies, bunkers etc.,
waarmee de mens zich door
de eeuwen heen heeft gepro
beerd te beschermen.
Als men de kaart van Nederland
bekijkt ziet men een aantal
belangrijke linies en stellingen
waarmee men in de tijd dat ze
bedacht en gerealiseerd zijn dacht
veilig te zijn tegen aanvallen van
de vijand Sommigen zijn niet of
nauwelijks daadwerkelijk
gebruikt voor het doel waarvoor
ze zijn opgericht. Desondanks
vormen onderdelen en restanten
toch belangrijke elementen bij de
(her)iiirichting van de openbare
ruimte. Over het grondgebied
van de gemeente Venray loopt de
Peel-Raamstelling. Deze werd in
1995 opgenomen op de rijksmo
numentenlijst. Onder de bescher
ming vallen niet alleen de bunkers
(kazematten) maar ook het
kanaal, de schutsluizen en de aar
den wal. Deze linie loopt noord-
zuid van Grave tot Budel Dorplein
en in de gemeente Venray voor
een deel ongeveer parallel aan de
provinciegrens Limburg Noord
Brabant.
'Monumenten, het verdedigen
waard', schrijft Mr. P. van Vollen
hoven als voorzitter van de Stich
ting Nationaal Restauratiefonds en
voorzitter Comité van Aanbeve
ling Open Monumentendag in het
voorwoord van het Open Monu
mentendag Magazine dat gratis
verkrijgbaar is bij de VW/ANWB
kantoren. Meer informatie vindt u
ook op de website van de landelij
ke Stichting Openmonumenten
dag: www.openmonumenten-
dag.nl
Stichting Venray Monumentaal
onderschrijft deze stelling van
harte.
Het behoud van sfeer- en her
kenbare, beeldbepalende elemen
ten in de eigen leefomgeving,
kan een belangrijke bijdrage leve
ren tot verhoging van de leefbaar
heid. Het is juist die herkenbare
identiteit die ervoor zorgt dat we
ons ergens thuis en geborgen voe
len. En dat is zeker dus zeker het
verdedigen waard!
De Stichting Venray Monumen
taal heeft in het tweede weekend
van september - internationaal
gereserveerd voor Open Monu
mentendag - een aantal activitei
ten georganiseerd ter promotie
van de Venrayse Monumenten.
Iedereen is harte welkom.
Vrijdag 10 september:
Op de Grote Markt in Venray,
de monumenten feestelijk ver
licht, presenteert zich de Stich
ting Venray Monumentaal van
19.00 - 21.00 uur Aansluitend
informeel samenzijn van monu
menteigenaren/bewoners in Café
de Klokkenluider, Grote Markt 23
Venray.
Rond 20.00 uur ligt de Grote
Markt onder historisch vuur van
Schutterij 't Zandakker, Gilde St.
Jan, ter opening van het Venrayse
Open Monumentendag-weekend.
Zaterdag 11 september:
Museum 't Freulekeshuus, Eind-
straat 8, Venray De toegang is
gratis. Geopend van 14.00 -17.00.
Ook op zondag 12 september van
Wonen Venray verzorgt een
expositie van Truus Klerken.
De expositie vindt plaats in de
hal van het kantoor van Wonen
Venray, Plataanstraat 15 in Venray
en wordt gehouden van 1 septem
ber tot en met 29 oktober.
De openingstijden zijn van
maandag tot en met donderdag
van 8.30 tot 17.00 uur en vrijdag
van 8.30 tot 12.30 uur.
14.00 - 17.00 uur vrije toegan£)n<
St.Petrus Banden Kerk (Gfl^cf
Kerk) geopend voor bezichijjLro
vanaf 11.00 Er is een gids aac*an
zig tot circa 16.00 uur. jy0j
Zondag 12 september: jq
Bijeenkomst in het vooiïi^e j
tingscentrum van Luchtmac»)0[
sis De Peel, Ripseweg 1. V«nor
peel aanvang 14.00 u. j,a||
Het welkomstwoord wordtj^
richt door de plv.commani(0()
van de Basis die aansluitendj~e(
korte film over laat zien. VeriKc[
gingswerken nu en in de I
komst. Vervolgens komenI
voorzitter van de Stichting Vei
Monumentaal, mevrouw L. f
en de heer F. Ruyten (Wethoi
Monumentzaken) kort aan
woord.
Dan volgt een lezing in in I
kader van het thema van
Open Monumentendag - Verd ïn
gingswerken: De Peellinie in; gen
logstijd, door le Ltn. R.H. Vi Bak
kamp. bd Aansluil *-d-
mogelijkheid tot bezichtiging
de Pecl-Raamstelling, met tod G
ting op locatie, (ingang Ripsei
nabij provinciegrens - rich
noord, gemarkeerd met 0
vla8) 2or
Sch
po e
9.31
Aar
sec
Boekrecensie in Peel en Maas
Norea, de dochter van Adam
en Eva, is een markant perso
nage in Marianne Fredriks-
sons grote mythe over de
mensheid. Als Norea in de
Middeleeuwen geboren zou
zijn, was ze als heks op de
brandstapel beland. Zou ze nu
hebben geleefd, dan was ze
wellicht opgesloten in een
psychiatrische inrichting.
Want Norea kan in het verbor
gene kijken, in dat wat achter
de wereld ligt die we allemaal
als werkelijkheid ervaren.
Eva, de oermoeder, ziet zichzelf
weerspiegeld in het meisje. Ze wil
het liefst dat haar dochter een
normale jeugd heeft. Maar Norea
is nu eenmaal anders. Ze kan
gedachten lezen en ziet de toe
komst in haar dromen en fanta
sieën. Het meisje heeft het in zich
om de mensheid te redden.
Marianne Fredriksson (Zweden,
1927) oogstte veel succes met de
roman Anna, Hanna en Johanna
(in 1998 in Nederland gekozen tot
Boek van het Jaar). Bij Uitgeverij
De Geus verschenen daarna de
romans Simon, Volgens Maria
Magdalena, Inge en Mira, Het
zesde zintuig, Elisabeths docli
De nachtwandelaar, Het boek'l
en Het boek Kaïn. Ook public
de Uitgeverij De Geus de non
tietitels Als vrouwen wijs vw
en Mijn leven in Zweden 1 18
Fredrikssons boeken zijn het
Nederland in totaal meer dan stai
miljoen exemplaren verkol bui
Norea, dochter van Eva is te fófmo
in boekhandel Van den Mundtl pas
in Venray. Prijs: 19 90 euro.