Honderd jaar psychiatrie
op Venrayse rotondes
Kunst op de
rotondes komt niet
uit de lucht vallen
Waar kunst, psychiatrie en
samenleving elkaar treffen
De kracht van kunst
mensem^. Gemeente Venray
PEEL EN MAAS
Donderdag 11 juli 2002 pagina 14
Inrichting rotondes:
dynamisch project van enkele jaren
De kunstwerken zullen niet in een keer op alle rotondes wor
den geplaatst. De inrichting van de rotondes houdt gelijke
tred met de sloop van de karakteristieke panden van het
Vincent van Gogh Instituut Naar verwachting start de sloop
van het eerste pand op de locatie Stationsweg in het najaar.
Joop Wismans. "Samen met architect Bert Lerou en in nauw
overleg met de firma Maessen uit Venray, gaan we bekijken
welke elementen van gebouwen we op de rotondes kunnen
plaatsen. Hoewel we in de schetsontwerpen hebben uitge
werkt welke delen we willen gebruiken, houden we er reke
ning mee dat de kunstwerken zich tijdens de sloop en weder
opbouw nog ontwikkelen. We zijn namelijk afhankelijk van
hoe we delen van gebouwen kunnen behouden, of we ze kun
nen vervoeren en hoe ze vervolgens op de rotonde geplaatst
kunnen worden. Het is dus geen kwestie van zomaar wat
brokstukken neerzetten op een rotonde. Van de elementen uit
de gebouwen worden, in overleg met de kunstenaars, beelden
gevormd die passen binnen de omgeving waarin ze komen te
staan. Onverwachte bijzondere elementen, die een bijzondere
betekenis hebben en fraai van vorm zijn, zullen daarbij zorg
vuldig worden bekeken. Wat dat betreft is het een dynamisch
proces waarvan de uitkomst nog helemaal niet vast ligt"
De laatste rotonde op de hoek Kempweg - Westsingel is vol
gens planning in 2006 gereed. Zolang duurt dus ook het
inrichten van de rotondes. Het is de bedoeling dat dit jaar
nog één of twee rotondes worden ingericht
In het kader van de manifestatie De Waan presenteert het projectbureau De Waan de schetsen en
ideeën voor beeldende kunst op de Venrayse rotondes. De schetsen geven een eerste impressie van de
wijze waarop honderd jaar psychiatrie op negen rotondes kan worden ingevuld. De uiteindelijke kunst
werken kunnen afhankelijk van beschikbare materialentechnische mogelijkheden en esthetische over
wegingen nog een ander aanzien krijgen. De kunstenaars zullen zeker nog tot 2006 bezig zijn met het
unieke project waarin kunstpsychiatrie en samenleving elkaar treffen.
Organiseer een manifestatie -
geïnspireerd op honderd jaar
psychiatrie - die leidt tot blij
vend werk op negen rotondes
in Venray. Dat is de opdracht
van de gemeente Venray aan de
projectgroep De Waan. De
manifestatie over kunst en psy
chiatrie op het St.Annaterrein
en in heel Noord-Limburg
draait nu volop en plaatst
Venray op een ongekende
manier positief in de schijnwer
pers. De volgende stap is nu de
eerste schetsen en ideeën over
de invulling van alle Venrayse
rotondes uit te werken en te
presenteren. Op deze pagina
ziet u een aantal ontwerpschet-
sen en leest u meer over het
kunstbeleid van de gemeente
Venray.
'Venray heeft bewust gekozen voor een samenhangend kunst
beleid op basis van een visie. Kern van de visie is dat kunst
niet is om mee te pronken en pralenmaar om gevoelens los
te maken in een wereld waarin rationaliteit welhaast de
enige norm lijkt.' Bert Kersten schreef dit in zijn voorwoord
van het masterplan beeldende kunst van de gemeente
Venray: "De kracht van kunst".
Het masterplan werd in I999
door de Gemeenteraad goed
gekeurd. Mathieu Emonts die
nu wethouder van cultuur is,
zegt daarover: "We vinden het
als gemeente belangrijk om
variatie en diversiteit te laten
zien, want ook Venray is niet
overal hetzelfde. Er kan van
alles, maar het moet niet
onsamenhangend worden en
ook een kunstwerk moet van
goede kwaliteit zijn, het moet
artistieke zeggingskracht heb
ben.We vinden kwaliteit daarbij
belangrijker dan populariteit."
Kwaliteit
Over smaak valt niet te
twisten, over kwaliteit wel.
De gemeente heeft daarom een
aantal beoordelingscriteria
opgesteld waaraan elk nieuw
kunstwerk moet voldoen. Er
zijn drie soorten criteria:
artistieke, niet-artistieke en
algemene criteria. Het werk
moet van cultuurhistorisch
belang zijn, moet een voor
beeldfunctie hebben en iets
toevoegen aan het bestaande.
Een kunstwerk moet duurzaam
zijn en er moeten educatieve
mogelijkheden zijn.
Ontwerpschets dakconstructie
Emoties
Mathieu Emonts: "Bij het verle
nen van de opdracht aan
Ontwerpschets raampartijen
(Advertorial)
De Waan zijn we heel bewust
uitgegaan van deze criteria.We
willen dat de kunst, dus ook die
op de rotondes, in relatie staat
tot de omgeving, dat de thema
tiek van het kunstwerk erop
Ontwerpschets wasgelegenheid
Deze fotomontage geeft een indruk van de plannen om kunst over psychiatrie op de rotondes in Venray te plaatsen.
De opdracht van de gemeen
te Venray aan de project
groep De Waan om een
totaalconcept voor kunst op
de negen rotondes te ontwik
kelen was geen alledaagse en
al helemaal geen gemakke
lijke opgave. De curatoren
Joop Wismans en Marijke
Cieraad besloten om de hele
groep van 17 internationale
kunstenaars van de expositie
te betrekken bij het ontwik
kelen van het concept.
Joop Wismans: "Toen we de
opdracht van de gemeente kre
gen, wisten we als projectgroep
al heel snel wat we niet wilden.
We wilden in ieder geval niet
het geijkte "Beeld op de roton
de". Zo'n ding waar niemand
naar kijkt. Geen werk dat ner
gens over gaat. Wat we wel wil
den was op een eigentijdse en
vooral eigenwijze manier vorm
geven aan het thema psychia
trie. Dat is waarin Venray zich
onderscheidt van alle andere
gemeenten in Nederland.
De kruisen van
Kurpershoek vormen
een monument voor
aansluit. Kunst kan het verhaal
van Venray vertellen. Dat het
daarbij tot discussies kan leiden
is normaal: kunst zet mensen
aan het denken, het roept emo
ties op. We willen dat kunst op
de rotondes de identiteit van
Venray in belangrijke mate uit
draagt. We laten zien dat we
trots zijn op en betrokken zijn
bij de rol die de psychiatrie in
onze samenleving speelt en
Ontwerpschets gevel
mens zelf. Die vele duizenden
mensen die de afgelopen hon
derd jaar verzorgd en ver
pleegd zijn in de gebouwen
moet ook recht gedaan wor
den.Vanuit die gedachte is het
idee ontstaan om de Kunst
Werk Plaats, waar kunstenaars
met een psychiatrisch heden of
verleden kunst maken, een
kunstwerk op één rotonde te
laten verzorgen. En vanuit die
zelfde gedachte is ook het pro
ject van kunstenaar Reinier
Kurpershoek geselecteerd. Hij
heeft honderd kruisen gemaakt.
Elk kruis staat symbool voor
één jaar psychiatrie in Venray.
Het symboliseert de anoni
miteit van veel patiënten die
opgenomen waren. Deze
geknakte kruisen, die tezamen
met andere werken het totaal
concept vormen, zijn een
essentieel onderdeel daarvan.
Zij zijn als het ware de ziel van
het .concept. Zij verbeelden het
respect van onze samenleving
voor deze mensen en verdie
nen een prominente plaats in
ons leven."
heeft gespeeld. Bij het beoorde
len van kunstwerken vragen we
als gemeente advies van des
kundigen. Zij geven hun oor
deel over bijvoorbeeld de tijd
loosheid van een werk, de
Iets waardoor je weet: Ik ben
in Venray. Niet in Tilburg of
Groningen, of welke andere
plaats dan ook.
Bij het ontwikkelen van het
concept hebben we de 17 kun
stenaars van de internationale
tentoonstelling De Waan
betrokken. Al pratende kwa
men we samen tot de conclusie
dat, als de instituten zo speci
fiek voor Venray zijn, je ze
eigenlijk zou moet behouden.
Je zou er een monument van
moeten maken. De eens zo
gesloten instituten als het ware
binnenste buiten keren en ze
overdraagbaarheid van emoties, j
originaliteit, vakmanschap en de j
verhouding tussen kwaliteit en j
prijs. Dat gebeurt in het geval
van de rotondes ook."
Nijmegen
A/3
Situatie rotondes Venray
in 2006
zodoende een plek geven
temidden van ons "normale"
mensen. Zo ontstond het idee
om niet alleen stukken van
monumentale gebouwen, maar
ook de binnenkant van pavil
joens op de rotondes te plaat
sen. Bijvoorbeeld een wasgele
genheid of delen van een slaap
zaal. Op die manier geven de
rotondes een inkijk in het
binnenste van de instituten."
Ziel van het concept
"Maar we constateerden ook
dat we nog één ding misten: de
Aleer informatie
Wie meer informatie wil hebben over de inrichting van de roton
des kan van donderdag tlm zondag van 11.00 tot 17.00 uur
terecht bij het projectbureau De Waan, infobalie St Annaterrein,
Noordsingel 39 in Venray, tel. 0478 569 126.
U kunt ook een bezoek brengen aan restaurant De Zonnebloem
op het St Annaterrein, waar zeer binnenkort informatiepanelen
komen te staan.