"Over publiciteit hebben we niet te klagen"
G. Cuijpers wint
Lento Weekend fiets
I PEEL EN MAAS donderdag 5 juli 2001 - Pagina 14
Regering, toeristen en media bezoeken blindenproject Tibet
Het boek 'Godefridus
Henschenius 1601-1681'
Vorige week verscheen in de
Venrayse boekhandel het boek
Godefridus Henschenius, een
geleerde uit Venray in de zeventien
de eeuw', van de hand van A.L.
Croft. Gezien de encadrering in het
■^rote 400-jarige herdenkingsfeest
/an Henschenius' geboortejaar en de
laarmee gepaard gaande publiciteit,
'ion het haast niet anders dat velen
lit boek met grote interesse tege-
noet zagen.
I De allereerste indruk van het boek
was vrij positief, wat beslist beïn
vloed werd door de kleurtekening
van Henschenius op de voorkaft.
persoonlijk had ik liever een afdruk
.j/an de gravure (verkleind) uit een
leel van de Acta Sanctorum daarop
villen zien, omdat deze de 'ware'
Jenschenius dichter benadert. Maar
laar is mee te leven.
I De inhoud
De inhoud van het boek kan men
'grofweg indelen in twee delen: twee
■bladzijden geschreven tekst, gewijd
tan de Venray se Gaert (uitspraak
paört) Henskens en de rest van het
boek aan de buiten-Venrayse
podefridus Henschenius, waarbij
vel niet mag worden vergeten, dat
lij zich de eerste twee decennia van
leze laatste periode nog wel Gaert
lienskens zal zijn blijven noemen.
Dmdat ik van deze tweede periode
liet voldoende weet (het meeste heb
k van de voortreffelijke en onverge-
elijke oud-archivaris van de
gemeente Venray, Harry Camps, die
hans zijn laatste levensdagen in 's
-lertogenbosch doorbrengt) beperk
k mij in mijn opmerkingen tot de
;erste periode, de zogenaamde
éenrayse periode van Godefridus
henschenius. Het boek begint na
:engebruikelijk inleidingswoord
net het vermelden van het gezin
henskens en het geboortehuis van
1' jaert. De basisgegevens voor de
;êzinssamenstelling waren indertijd
/ia o.a. pastoor van Haeff bij
Habets' terechtgekomen en deze
ïad ze gebruikt voor een groot arti-
cel (1868). De auteur gebruikt ze
/an zijn kant weer voor de 'entree'
/an zijn boek. De auteur heeft blijk
baar later in de gaten gehad, dat niet
illes klopte wat er geschreven stond
:n daarom vulde hij alles maar aan
net correcties, aanvullingen en ver-
vijzingen. Dal maakt deze pagina in
nijn ogen zo wanordelijk en
onoverzichtelijk.
De Peter en Meter bij de doop
van Gaert Henskens in 1601
De auteur schrijft over de geboor-
e van Gaert Henskens, dat zijn
loopnaam niet is ingevuld, wat toch
vel opmerkelijk is. Wel wordt de
peter en de meter genoemd. Hij ver
wijst daarbij naar het artikel van
habets (blz. 199) en inderdaad, op
>lz. 198 vinden wij de namen:
Gerard van Caelenü! En Jacoba
Venraynaar Paul Kronenberg
werkt sinds 1998 met zijn blinde
vriendin Sabriye Tenberken vol
overgave aan het 'Project for the
Blind' in Tibet, een project dat als
hoofddoel het integreren van blin
den in de Tibetaanse maatschap
pij heeft. Paul is verantwoordelijk
voor alle technische en onder-
houdsaspecten van het project.
Verder traint hij diverse mede
werkers in de basisbeginselen van
boekhouding, kantoorwerk en het
gebruik van computers. De
Venraynaar is naast communica
tie en fondsenwerving ook verant
woordelijk voor de start van de
Tibetaanse brailleboekdrukkerij.
Het gehele project heeft als
loofddoel het integreren van blin
den in de Tibetaanse maatschappij.
Binnen dit doel worden stap voor
;tap vier projecten gestart. Een
School voor blinden in de leeftijd
van zeven tot twaalf jaar is het eer-
>te project. Deze school is in mei
1998 gestart. Het tweede project
betreft een brailleboekdrukkerij
waar Tibetaanse schoolboeken in
braille kunnen worden geprodu-
:eerd en het derde project is een
■eïntegratieprogramma om blinden
e integreren in reguliere scholen en
n de dagelijkse samenleving. Tot
dot willen Sabriye Tenberken en
3aul Kronenberg een beroepsoplei
ding opzetten, zodat blinden niet
jilleen de mogelijkheid wordt gebo
den om in de maatschappij te kun
nen integreren, maar ook zelf een
nkomen kunnen genereren. De
redactie van weekblad Peel en Maas
bntving deze week een verslag van
3aul Kronenberg over de gang van
iaken in Tibet.
BLINDENPROJECT TIBET
20 mei: nationale gehandicapten-
lag. Vandaag ontvangen we de kans
bm ons project aan de bevolking van
Jiasa voor te stellen. Het is een
belangrijke dag en de kinderen en
ie medewerkers zijn al vroeg in de
weer om alles goed te laten verlo-
ben. Om 10:00 uur vertrekken we
net alle 19 kinderen naar een straat
n de buurt van het Potala paleis.
Alle organisaties die iets te maken
lebben met gehandicapten hebben
lier een stand van waaruit ze hun
werk aan het publiek voorstellen.
Vandaag laat de zon het een beetje
ifweten, dit is echter niet erg omdat
we anders waarschijnlijk als gebak
ken broodjes terug naar huis zouden
gaan. Een fanfare bestaande uit
jonge kinderen met waarschijnlijk
gesponsorde uniformen, die voor de
meeste muzikanten toch nog een
beetje te groot zijn, blaast en trom
melt met een volume dat zelfs de
kinderen van de school voor doven
(in de stand naast ons) het decibel-
geweld meekrijgen. Ik weet niet hoe
lang de 'big band' al bestaat, maar na
een uur of twee merk ik dat het
repertoire toch verdacht veel bestaat
uit 1 nummer waarin een aantal
kleine varianten zijn aangebracht.
Het evenement wordt gelukkig druk
bezocht en vele nomaden, pelgrims
en stadsbewoners verdringen zich
om de stands om toch maar zoveel
mogelijk mee te krijgen van het
'aanbod'.
Onze kinderen proberen onder
begeleiding van Tashi, de blinde
muziekleraar boven de fanfare en de
grote speaker die de hele dag kra
kende muziek en een nog krakerige
mannenstemspeech ten gehore
brengt, uit te zingen. Het braille
schrift wordt door de mensen 'gretig
bevoeld', ook laten we vrijwilligers
(moeilijker te vinden dan men
denkt) geblinddoekt voorzien van
een blindenstok een parcours lopen.
Natuurlijk worden bomen, fietsers
en mensen geramd, dit tot groot ver
maak van de toeschouwers die nu in
grote, getale dit 'spektakel' van dicht
bij willen bewonderen.
Rond een uur of één verschijnt er
een massa pers met daartussenin de
hoogste lokale regeringsleiders. Er
volgt een handenschudden met de
initiators, directeuren of presidenten
van elke organisatie waarbij er
nadrukkelijk op wordt gelet dat de
fotografen deze momenten ook dui
delijk op de gevoelige plaat kunnen
vastleggen. Alle stands worden
bezocht en plotseling staan de hoge
leiders voor onze stand. Het project
wordt kort geïntroduceerd en het
brailleschrift wordt door de heren
bevoeld. Vele camera's klikken en
ook de TV-teams zitten er met hun
neus bovenop. De heren bedanken
zich bij ons dat we voor dit doel
naar Lhasa gekomen zijn. En een
seconde later zijn ze al op weg naar
de volgende stand. Vijf minuten
later komt dhr. Tenzin, één van de
regeringsleiders, terug naar onze
stand om ons te vertellen dat het
hem spijt vandaag niet zoveel tijd
voor ons te hebben. Hij wil ons
zoveelste bezoek aan Shigatse
bevond het gebouw zich ongeveer in
de fase waarin de nieuwbouw zich
hier in Lhasa op dit moment
bevindt. De afwerkingfase. Op de
eerste verdieping waren "twee toilet
ten gepland. In de ruimte ervoor
twee wastafels. De waterleiding zou
onder de wastafels gemonteerd
moeten worden. Bij een bezoek om
te controleren of de zaken ook vol
gens ontwerp en volgens enige logi
ca gebouwd waren ontdekte ik dat
de waterleiding, in dit geval een
lelijke dikke al zilvergeverfde pijp
gemonteerd was op ongeveer 25 cm
boven de wastafel.
De verantwoordelijke persoon
werd gezocht en gevonden. Trots
vertelde hij dat hij de kleur zelf uit
gezocht en zelfs aangebracht had.
Over de kleur had ik eigenlijk niets
aan te merken zolang de pijpleiding
maar niet zichtbaar zou zijn
geweest. Ik liet hem het ontwerp
zien en de bijbehorende hoogte
waar de leiding eigenlijk had moe
ten zitten. Daarna verzocht ik hem
vriendelijk de pijp te demonteren en
onder de wastafel weer te monteren.
Na inspectie van de rest van de
bouwwerkzaamheden, die redelijk
'okay' waren uitgevoerd verliet ik
met een gerust gevoel Shigatse om
er vervolgens twee weken later weer
terug te keren. Omdat moeder
natuur riep bezocht ik vrijwel direct
de toiletgroep op de eerste verdie
ping. Na het haastig doorlopen van
de ruimte waarin de wastafels zich
bevonden merkte ik op dat de pijp
inderdaad was verdwenen. Na het
toiletbezoek echter merkte ik dat de
pijp zich nog op exact dezelfde
plaats bevond. Wat was er gebeurd,
de verantwoordelijke werker dacht
waarschijnlijk dat het verplaatsen
van de pijp meer werk met zich
meebracht dan het verplaatsen van
de wastafels. De wastafels waren
dertig centimeter hoger geplaatst,
dus mooi bóven de waterleiding!
Probleem opgelost zou men denken.
Het kleine probleem dat zich nu
voordeed was echter dat de
Tibetanen en de Chinezen, niet de
grootste mensen op deze planeet,
zich nu de handen bijna bovenkops
moesten wassen. Maar ook hiervoor
was er door de inventieve werker al
een oplossing gevonden, namelijk
een opstapje.
FYSIOTHERAPIE
In mei 2001 is Monique Assal,
een blinde fysiotherapeute uit
Zwitserland, naar Lhasa gekomen
om de trainers en de trainees van de
medische massage opleiding een
stoomcursus in de basis van fysio
therapie te geven. Aan de hand van
een door Monique meegebracht
plastic mini-skelet werden technie
ken geoefend en bijgebracht. De
combinatie van fysiotherapie en
medische massage kan worden
gebruikt om mensen die leiden
onder verschillende ziektes zoal Big
Bone Disease (BBD), Artritis en of
Rachitis te behandelen. Door behan
deling kunnen deze mensen weer
wat beter bewegen en wordt de pijn
voor een deel weggenomen. We wil
len in het massagetrainingscentrum
blinden uit gebieden waar eerderge
noemde ziektes veel voorkomen
opleiden, zodat ze hun dorpsgenoten
kunnen helpen. De training van
Monique is succesvol verlopen en
ze wil volgend jaar voor een follow-
up training weer nogmaals naar
Lhasa komen. Ze was het meest
onder de indruk van de leergierig
heid en de motivatie van de leerlin
gen.
TOERISTEN
Sinds het uitkomen van Sabriyes
boeken in Duitsland en het boek met
de geschiedenis over het project
'Mijn weg leidt naar Tibet' bij Sirene
in Nederland, worden we over
spoeld met toeristen die graag een
kijkje komen nemen. Niet alleen
Duitse en Nederlandse toeristen vin
den hun weg naar Tibet en naai- het
project, ook vele Australiërs,
Fransozen, Amerikanen, Chinezen
etc. vinden dezelfde weg. Omdat het
aantal bezoeken in vergelijking met
het vorige jaar sterk is toegenomen
en omdat de kinderen daardoor te
vaak en te veel in het onderwijs
gestoord worden willen we in dé
toekomst'vaste bezoekerstijden gaan
introduceren. Zodra de nieuwbouw
klaar is zullen we deze tijden op de
toegangspoort vermelden en ook op
de websites publiceren. Op deze
wijze kunnen geïnteresseerden het
reisschema van tevoren aanpassen
aan de bezoekerstijden en hoeven
wij ons niet aan te passen aan al de
reisschema's van de verschillende
toeristengroepen. Daardoor hebben
we dan ook meer tijd voor de dage
lijkse werkzaamheden zoals com
municatie, boekhouding, fondsen
werving en het verder ontwikkelen
van het project.
In de laatste twee maanden heb
ben we achttien tv-teams van ver
schillende nationale zenders (uit
Chjna) op bezoek gehad die een
bericht over het project hebben
gemaakt. Op dit moment wil CCTV
4 in samenwerking met de TV zen
der van de TAR een documentaire
maken. Ze willen het materiaal
daarvoor in de komende maanden
filmen en de docu dan in drie talen
publiceren, waaronder ook in het
Engels. Verder hebben vele kranten
en tijdschriften in de laatste maan
den over het project bericht. Over
publiciteit dus niets te klagen. Naar
aanleiding van de gehandicaptendag
en de TV uitzendingen hebben we al
verschillende lokale mensen op
bezoek gehad die een donatie kwa
men brengen. Zo hadden we twee
weken geleden drie zeer oude
dames die gepakt en gezakt met
ingrediënten voor een voedzame
lunch de kinderen kwamen verras
sen door voor ze te koken.
Afgelopen jaar is het volgende voor
val gebeurd. Sabriye kwam na een
vergadering met andere NGO's en
de Nederlandse ambassadeur in het
Lhasa hotel terug naar de school. De
kinderen waren nog op en waren in
een giechelige bui. Sabriye dacht
dat ze om haar giechelden omdat ze
een paar glaasjes wijn op had en
misschien een beetje tipsy over
kwam. Ze liep het kantoor binnen en
struikelde over een groot 'ding'. Ze
betastte het en het voelde koud en
een beetje eng aan. Het duurde even
voordat ze in de gaten had dat er een
half varken op de kantoorvloer lag.
Het was een donatie van een boer
die over het project had gehoord via
de krant en eens een kijkje was
komen nemen. Dit soort acties van
de lokale bevolking zijn voor ons
een grote beloning.
Er zijn nog veel meer zaken waar
over ik kan schrijven, maar ik wilde
het er voor nu weer even bij laten.
Met de kinderen, de medewerkers
en met ons gaat het goed, we genie
ten van de ontwikkelingen in het
werk en hopen dat dit nog even zo
door mag blijven gaan!
Met vriendelijke groeten vanuit
een overdag erg zonnig en 's nachts
erg nat Lhasa,
Paul Kronenberg
Henschenius houdt in Venray, vierhonder jaar na zijn geboorte, de gemoederen danig bezig
G, Kuijpers uit Castenray is een
van de winnaars geworden van de
Batavus Lento Weekend fiets. Hij
mocht de prijs in ontvangst nemen
uit handen van Batavus rijwielspe
cialist Poels Tweewielers in Venray.
De ANWB en fietsfabrikant
Batavus BV hebben een campagne
gehouden ter promotie van het
ANWB Fietsrouteboek en de
Batavus Lento Weekend Fiets.
ANWB-leden maakten na aanschaf
van het ANWB Fietsrouteboek kans
op het' winnen van een Batavus
Lento Weekend. Consumenten die
een Batavus Lento Weekend koch
ten kregen hierbij het ANWB
Fietsrouteboek. Landelijk werden in
totaal 125 winnaars met deze fraaiè
prijs verblijd.
Afgelopen zondag werd deel drie van de landententoonstelling "De wereld volgens... Duitsland" geopend in het
Odapark. Dat gebeurde met een performance van Mary-Noëlle Dupuis, die overigens niet door iedereen als kunst
werd gewaardeerd getuige het feit dat een buurtbewoner met heggenschaar dreigde de geluidskabels door te knipper]..
De performance was echter van korte duur, waardoor het "incident" met een sisser afliep. De tentoonstelling duurt
tot en met 9 september en laat verder werken zien van Gerald Matz.net; Petr Zubek en Ling Jian.
NIEUWBOUW
De nieuwbouw is weer een apart
hoofdstuk in de geschiedenis van
het project. Na anderhalfjaar wach
ten op een bouwvergunning is in
april 2001 dan toch eindelijk een
start gemaakt met de constructie.
Bouwen in Tibet is een actie waarin
logica soms ver te zoeken is, het
gevolg daarvan zijn constructies met
geschiedenis. Daarbij wil ik even
teruggaan naar het jaar 1999.
Destijds heb ik van het Zwitserse
Rode Kruis de opdracht gekregen
een gebouw te ontwerpen en de
coördinatie over de bouwactiviteiten
in Shigatse te leiden. Tijdens het
Hensken. Ik vopd, voorakgezien de
jarenlange ervarmg met de Venrayse
geschiedenis, de naam van dé peter
een 'onvenrayse' naam. Er zat dus
niets anders op dan de bronnen te
controleren (de Doopboeken van de
Grote Kerk). En jawel hoor, daar
stond dat Gerardus van Gaelre
(Gelre) en Jacoba Henskens de
doopgetuigen van deze Godefridus
waren. Vindt u, lezer, zelf ook niet
deze weg omslachtig en gevoelig
voor fouten is. Waarom niet rechtst
reeks verwezen naar deze voor
noemde boeken.
Een andere doopnaam (Petrus)
Omdat wij toch in deze boeken
zitten, kijken wij ook even naar een
andere doopnaam, die Habets
'Petrus' noemt. Deze fout heeft tot
op de dag van vandaag tot meer dan
gekke conclusies geleid en uiteinde
lijk een genealogische euthanasie
als enige mogelijke oplossing gebo
den (voor 1601 laten sterven). Er
staat namelijk 'Peterken en niet
Petrus', geboren 3 juni 1587. Deze
Peterken (Petronella) is later mét de
bekende landmeter van het Venrayse
Meetboeck getrouwd.
Vader Hendrik 1605 t
Na ons klein uitstapje in de doop
boeken, terug naar blz. 7 van het
bewuste boek. Habets schrijft daar
(regel 5) dat vader Hendrik een
lakenhandel in Venray dreef, maar
dat hij'waarschijnlijk al in 1605
stierf, toen Godefridus nog maar
vier jaar oud was. Wie een detailstu
die maakt uit de Venrayse geschie
denis zoals in dit geval
Henschenius, kan haast niet zonder
de bestudering van de combinatie
van de geschiedenis van de Laethof,
het Ellendige Gilde, de kloosters,
het kerkelijke en wereldlijke
bestuur. Wie dat verwaarloost gaat
onherroepelijk de mist in. A. den
Brok ging daardoor ook in de fout
toen hij in zijn boek over de kloos
ters in Venray, klooster Jerusalem,
abusievelijk zijn jaarlijkse bijdrage
niet aan de Laetheer maar aan de
parochiekerk Iaat betalen. Maar wat
heeft dit nu te maken met de dood
van de vader van Gaert Henskens?
Wel, in het archief van de pastorale
Laethof vonden wij niet geheel
onverwacht de gedeeltelijke oplos
sing van het overlijdensjaar 1605. In
1607 was Hendrik Henskens nog
aanwezig bij een gesprek inzake de
voogdijschap over de kinderen van
zijn schoonbroer Jan Gaerts, broer
van zijn vrouw. Dus leefde hij toen
nog.
Voetnoot 8
Voetnoten zijn dikwijls een inte
ressante informatiebron. Dus ook
maar even naar deze voetnoot geke
ken. Wie schetst mijn verbazing,
toen daar verwezen werd naar een
artikel van mij, dat onder de titel 'de
teloorgang' in een krant verschenen
zou zijn. Mag ik even er op wijzen,
dat dit niet hqt geval is.
Het geboortehuys van
Henschenius
Natuurlijk komt Gerard Lucasen
de eer toe, dat hij de plaats van het
geboortehuis heeft aangetoond,
maar of dat zo overtuigend en nauw
keurig was? Leest u zijn artikel, dat
overigens wat dit betreft een kri
tiekloze kopie is van 'Habets' er
maar eens over na. En wat staat
daar: ik citeer: 'Aan de noordzij
werd het geboortehuis begrensd
door het pand dat eind 16e eeuw
'Hoffengoet' werd genoemd'. Is de
schrijver van dit artikel soms geruis
loos op deze bewering teruggeko
men, toen hij later uil mijn artikel
had vernomen dat het herberg 'de
Croon' moest zijn. Is hier niet een
excuus aan het adres van de lezer op
zijn plaats?
Dit zijn mijn voorlopige aanmer
kingen op hel tekstuele gedeelte
(blz. 7t/m 11).
graag uitnodigen voor een diner
later deze maand. Dit is natuurlijk
een grote eer en deze kans krijg je
hier niet iedere dag. Nadat de rege
ringsleiders huiswaarts gekeerd zijn
vervolgt de dag zoals hij voor het
bezoek verliep. Lawaaierig maar
gelukkig vele nieuwsgierige bezoe
kers. Nadat we de kinderen, de
medewerkers en alle braillespullen
die we tentoongesteld hebben weer
naar huis hebben gebracht vallen we
moe maar voldaan in bed.
De moeder van Henschenius
Zij heeft een enorme invlöèd
gehad op de latere levenskeuze van
haar kinderen. Drie van de zes kin
deren gingen naar het klooster en de
vierde zorgde naast zijn nering in
het bijzonder voor de paters
Fransciscanen in Venray. De diepere
oorzaak meen ik te kunnen vinden
in haar afstamming van de geestelij
ke Gaert Pouwels, getrouwd met
N.N. Ik heb daarvoor de hele fami
liestamboom bestudeerd. Mijn eind
conclusie was, dat het voor 100%
zeker (testamenten, voogdijschapen,
geboortes etc.) zo is. Ik ben daarbij
beslist niet over één nacht ijs
gegaan!
Ook in deze afstamming ligt de
verklaring van de naam Godefridus"
hij werd genoemd naar zijn grootva
der Gaert Godefridus) Pouwels.
Vreemd is, dat deze gegevens buiten
het boek gelaten zijn. Ik kan mij
eerlijk gezegd, niet aan de indruk
ontrekken, dat dit niet zonder reden
is gebeurd. Waarom worden anders
mijn artikelen op een hoopje achter
in het boek onder voetnoot 194
samengepropt, zonder vermelding
overigens van mijn artikel: De
Henskens en het Stamhuys, april
2001'?
Hoe had het beter gekund?
Schema A: 1. de betekenis van de
Henskens voor Venray, de
Henskens-company (Broers in de
lakenhandel en wolnijverheid - vol
molen - hoedenmakers 2. De ver
klaring van de naam Henskens; 3.
De juiste gezinssamenstelling:
Henskens Pouwels; 4. De vader,
zoon van Hensken Teus en Lybeken
Verkinderen; 5. De moeder, dochter
van Gaert Pouwels en N.N., 6. De
inschrijving van de doopnaam in het
kerkelijk doopregister;
B. De lotgevallen vande andere
broers en zusjes.
Louis Rutten..
