Wat zij ervan
verwachten
Van agenda tot organizer
Evenveel vuurwerk de lucht in
Maak het
gezellig
'Toekomst museum
rooskleurig"
"Met Björn gaat
het heel goed'
VOOR NIKS GAAT
DE ZON OP EN
VOOR IETS MEER
GAAT'IE OOK
WEER WEG!
Extra
ubsidies voor
Synthese
Subsidie voor
nVK Duathlon
PEEL EN MAAS
BEZORGEN?
Ook uw m aat in
badkam erultvoering
DE GROOT B.V.
EEL EN MAAS
donderdag 28 december 2000 - Pagina 11
Piet Kienhuis, voorzitter 't Freulekeshuus:
Het eigen beleidsplan (1998) en
museumnota (1999) hebben
leid tot het opzetten van een
vitaliseringplan in 2000. Dit
hield het volgende in:
de huidige collectie geheel af te
I temmen op het Venrayse Culturele
irfgoed, hetgeen betekent het afsto-
;n van niet Venrayse zaken en het
erwerven van specifieke Venrayse
tjjecten.
- de collectie te registreren con-
>rm geldende overheidsregels
twaliteitseisen voor een museale
ollectie), dal in 2003 gerealiseerd
toet zijn, daar wij anders wij het
redikaat museum verliezen.
- de collectie beter onder de aan-
icht te brengen van het Venrayse
ibliek en met name de jeugd.
- frequenter organiseren van wis-
•ltentoonstellingen.
als hoogste prioriteit in overleg
iet de gemeente Venray werven
an een professionele kracht
verbeteren huidige huisvesting
liddels het renoveren van de expo-
itieruimt.es en het opnieuw inrich-
m van de Venrayse keuken,
het realiseren, in overleg met de
Gemeente, van een nieuwe'huisves-
ting, waarbij aan de functionele
eisen van een museum wordt vol
daan.
- het komen tot een sponsornet
werk waarbij bedrijven een exposi
tieruimte kunnen adopteren om de
inrichting te verbeteren middels
standaardisering van de verlichting,
vitrines en andere presentatie facili
teiten. Deze verbeteringen dienen
ook bruikbaar te zijn in de nieuw
huisvesting.
- het realiseren van een Stichting
Vrienden van het Museum (particu
lieren), die met name gericht is op
het uitbreiden en aanvullen van de
collectie.
VOORTGANG
De balans opmakend over 2000
en kijkend naar 2001 en volgende
jaren mag geconcludeerd worden,
dat er voortgang geboekt is en het
toekomstbeeld rooskleurig is. Enkel
feiten, die dit staven zijn:
De renovatie van de Venrayse
kamer en de aanpassingen van de
wisselexpositie ruimte zijn gereali
seerd middels steun van het bedrijfs-
leven.
De vierde wisselexpositie over
Kervenheimer aardewerk is in
december geopend en op 20 januari,
4 en 17 februari zullen er demon
straties worden verzorgd door de
keramist K. Swinkels. Voor de
komende jaren zijn de volgende
exposities gepland: 400 jaar
Henschenius, Venrayse kloostermo
numenten, de schilder Jonas
(samenvallend met de gemeentelijke
activiteiten rond 100 jaar psychia
trie), een fototentoonstelling over
Venray van 1900 tot 2000 en de
Venrayse Schaapskompagnie.
Daarbij blijft de collectie groeien
door de betrokkenheid van vele
inwoners van Venray bij de ontwik
keling van ons museum. De regis
tratie van de museale voorwerpen is
echter nog niet op het niveau, dat de
overheid vereist. De belangrijkste
stap is echter gezet, want per 1 janu
ari 2001 kan ft Freulekeshuus
beschikken over een beheerder/con
servator (mevrouw van Dorst).
LOKALE HISTORIE
Dat de lokale historie in Venray
leeft mag ook blijken uit de succes
volle start van het Lokaal Historisch
Platvorm, waarin alle Venrayse cul
tuur historische organisaties direct
of indirect participeren en op pro
fessionele wijze ondersteund zal
worden door de genoemde conser
vator. terwijl de gemeente hiervoor
materiële steun beschikbaar heeft
gesteld. Een ander belangrijk ele
ment is de huisvesting van het
museum, want het huidige pand hoe
charmant ook, voldoet niet aan de
functionele eisen van een museum
en een daarbij behorend depot. Het
was dan ook bemoedigend te mogen
vaststellen, dat gemeenteraad in
haar vergadering van 19 december
j.l. de conceptplannen van het St.
Anna en St. Servatiusterrein heeft
vastgesteld, want op het St.
Servatiusterrein is het toekomstige
museum gepland en op basis van de
ontwerpschetsen is het museumbe
stuur ervan overtuigd, dat daar een
museum kan komen, dat Venray
verdient. Het Venrayse erfgoed - uw
erfgoed - kan dan gepresenteerd
worden op een wijze, die overzich
telijk en compleet is. Voor de com
pleetheid blijven wij echter wel
afhankelijk van uw schenkingen van
Venrayse museale voorwerpen.
\99
Eind april kregen de ouders van
Björn de Hoog (7) te horen dat
Focus, school voor speciaal onder
wijs in Venray, Björn van school
wilde verwijderen, omdat ze de
bedreigingen van met name de
vader meer dan beu waren. Op 9
juni viel bij de familie De Hoog
een brief in de bus dat de school
de zoon op 19 juni inderdaad zou
wegsturen. Björn,die aan 'ME',
een chronische vermoeidheids-
zoekte lijdt, stond in 2000 regel
matig in het nieuws. Maar hoe
ging het verder met hem?
"Heel goed", vertelt Miranda
Vermeulen. "Björn krijgt nu al sinds
september les op de Tarcisiusschool
(school voor speciaal onderwijs,
red.) in Nijmegen en het gaat uitste
kend. Björn heeft vanaf juni tot aan
zijn toelating als gastleerling op de
Tarcisiusschodl geen school
bezocht. Maar eigenlijk gaat het te
goed, want onlangs bleek uit het
eindverslag van de commissie
onderzoek en begeleiding dat Björn
niet goed geholpen kan worden op
de Tarcisiusschool. Vanwege zijn te
hoge niveau kan hij zich daar onvol
doende ontwikkelen. Ook sociaal-
emotioneel kan op deze school niet
de juiste begeleiding, op zijn niveau,
geboden worden. Uit het onderzoek
blijkt bijvoorbeeld dat Björn niet op
moeilijk lerend niveau functioneert
en verder komt duidelijk naar voren
dat er meer sprake is van een verba
le taal-en spraakachterstand dan van
een cognitief tekort. Het leek de
commissie dan ook niet verstandig
Björn tot de Tarcisiusschool toe te
laten, omdat hij door zijn hogere
niveau hij te weinig zal leren van
zijn omgeving. De commissie advi
seerde ons aanmelding binnen het
zmok-onderwijs. We hopen dat
Björn binnenkort op de De Schans
in Blerick terecht kan, want op de
Tarcisiusschool kan hij zich niet
verder ontwikkelen. Aan de ene
kant zijn we blij dat het zo goed gaat
met Björn, maar aan de andere kant
ook een beetje bang. Want nu vindt
er weer een ingrijpende verandering
in het leven van Björn plaats, terwijl
hij juist structuur en begeleiding
nodig heeft. Tja, het is jammer,
want in Nijmegen had hij het juist
ontzettend naar z'n zin; hij ging
graag naar school. We hopen dan
ook dat hij in het nieuwe jaar snel
op LOM-school De Schans terecht
kan."
IPEEL EN MAAS
on line
www.vandenmunckhof.nl/
nieuws
In de gemeentebegroting 2001
ijn de financiële mogelijkheden op
en aantal onderedel van het werk-
irrein van Stichting Synthese fors
erruimd. Voor het jaar 2001 stelt de
emeente Venray een éénmalige bij
rage van 75.000 gulden beschik-
aar voor de aanstelling van een
uderenconsulent. Verder ontvangt
ynthese voor jeugd en jongeren
en éénmalige bijdrage van 80.000
ulden. De gemeente Venray heeft
e maximale subsidie voor Synthese
oor het jaar 2001 vastgesteld op
.287.664 gulden.
De Stichting Power(wo)man
lolland in Venray heeft een aanvul-
:nde provinciale subsidie gekregen
an 5000 gulden voor de organisatie
an het WK Duathlon in 2001 in
fe:nray. Eerder al had de stichting
an Gedeputeerde Staten (GS) van
imburg een subsidie van 50.000
ulden ontvangen om het WK
(uathlon te kunnen organiseren,
lichting Manege Seurenheide in
feil krijgt van de provincie een bij
rage van 3500 gulden. Seurenheide
rganiseert ieder jaar activiteiten die
peciaal gericht zijn op gehandicap-
i ruiters zoals diplomarijden, een
oetsentocht, groepsdressuur, een
pellendag en een open dag. GS
ebben 23 subsidieaanvragen geho-
oreerd voor een totaalbedrag van
ïiin 280.000 sulden.
De meesten van ons houden er
een agenda op na. We zijn allemaal
druk, druk, druk en kunnen dus niet
alles meer onthouden wat er op de
agenda staat. Al vroeg had de mens
er behoefte aan om de dagen te tel
len en de seizoenen in te delen en
het jaar systematisch te verdelen.
We weten dat de Chinezen al
vroeg een jaartelling hadden. Dat
jaar bestond uit 360 dagen die weer
verdeeld waren over 12 maanden.
Ze ondervonden dat dit te weinig
dagen waren en daarom waren er
van elke 19 jaren 12 gewone, dus
met 360 dagen en 7 met dertien
maanden.
De Babyloniërs hadden al in 3000
v.Chr. een tijdrekening, waarbij het
jaar uit 354 dagen bestond. Twaalf
maanden van afwisselend 30 en 29
dagen. Bij een afwijkende zonne
stand werd er willekeurig een
maand bijgeteld of juist afgehaald.
De Egyptenaren hadden het jaar
nog het best berekend. Zij hadden
een jaar van 365 dagen en dat al in
circa 5000 v.chr.
De joden hebben nog steeds een
eigen jaartelling.
Kalender
Het woord kalender is afgeleid
van het Latijnse woord calendae,
hetgeen eerste dag van de maand
betekent. Wij hanteren al eeuwen
lang de Gregoriaanse kalender.
Deze heet zo omdat paus Gregorius
XIII in 1582 hiervoor het initiatief
nam. Dit is het ons nu vertrouwde
systeem van 365 dagen met elke
vier jaar een schrikkeldag, behalve
als het nieuwe jaar een eeuwjaar is
dat niet door vier deelbaar is.
Veel mensen weten ook niet van
het bestaan af van het "kerkelijk
jaar'. Het kerkelijk jaar begint op de
eerste adventszondag, dat wil zeg
gen op de eerste van de vier zonda
gen die aan kerstmis (25 december
dus) voorafgaan. Dit jaar begint het
kerkelijk jaar dus op zondag 3
december.
Korte tijd is eer ook nog een
geheel afwijkende tijdrekening in
gebruik geweest en dat is nog niet
eens zo heel lang geleden. Het was
tijdens de Franse republiek. Volgens
deze kalender werden de jaren
geteld van 22 september 1792 af, de
dag van de proclamatie van de repu
bliek. De tijdrekening was zeer sim
pel opgebouwd. Het jaar telde 12
maanden van 30 dagen. Men kwam
uiteraard 5 1/4 dag tekort en dit
werd opgeheven door aan het eind
van de 12 maanden nog 5 dagen toe
te voegen en éénmaal in de vier jaar
zes. Elke maand was verdeeld in 3
perioden van 10 dagen, die decaden
werden genoemd en alle een eigen
naam bezaten.
Primidi, Duodi, Tridi, Quartidi,
Quantidi, Sextidi, Septidi, Octidi,
Nonidi en Decadi. Gewoon een tot
een met tien dus in het Latijn.
De week van tien dagen bleek in
de praktijk toch niet zo handig en al
op 31 maart 1802 werd die afge
schaft en voerde men de zevendaag
se week weer in.
Op 9 september 1805 besloot de
Franse senaat om op 1 januari 1806
de oude Gregoriaanse kalender
maar weer in te voeren.
Tot op heden blijkt onze ver
trouwde Gregoriaanse jaartelling
nog het meest te voldoen en de
meesten van ons hebben voor het
nieuwe jaar waarschijnlijk al weer
een nieuwe 'organizer' zoals we
tegenwoordig onze agenda vaak
noemen al weer aangeschaft.
Ondanks de ramp in Enschede zal
er dit jaar niet minder vuurwerk de
lucht in gaan dan andere jaren. De
groothandelaren maken dit op uit
het gewone aantal bestellingen. De
millenniumwisseling was natuurlijk
wel bijzonder en zo'n jaar zal het
niet worden. In 1999 werd er voor
75 miljoen gulden aan legaal vuur
werk gekocht. Geschat wordt dat het
dit jaar ongeveer 10% minder zal
zijn. Maar dat er flink wat vuurpij
len afgeschoten zullen worden is
zeker.
Een beetje geschiedenis over ons
vuurwerk. De Franciscaner monnik
Berthold Schwarz uit Freiburg heeft
het buskruit uitgevonden. Dat deed
hij in 1259. hoewel ook als jaartal
len onder andere 1354 en 1380 wor
den opgegeven. Mainz, Keulen en
Neurenberg horen lol de steden, die
zich als bakermat van het gebeuren
zien.
Chinezen
In de achtste eeuw vóór Chr. kon
den de Chinezen, die Schwarz niet
nodig hadden, al vuurwerk maken.
Zij gebruikten de vinding meestal
voor amusement en niet voor mili
taire doeleinden. De Chinese vin
ding werd in de zesde eeuw van
onze jaartelling vervolmaakt in
Bengalen (dat nu Bangla-Desh heet)
door de uitvinding van het Bengaals
vuur.
In onze streken werd nieuwjaar
toen nog zonder knallen gevierd en
bovendien niet midden in de winter,
maar bij het begin van de lente. De
kwalijke geesten, die het jaar - en
vooral de oogst - zouden kunnen
bederven, werden op een dwaal
spoor gebracht doordat iedereen
elkaar voor de gek hield!
Nog steeds plegen wij op 1 april
iedereen te beduvelen, daarmee een
oude nieuwjaarstraditie voortzet
tend. Als boze machten al in de war
te brengen zijn door mystificaties
als "Je veter zit los', terwijl dit niet
het geval is, moeten zij wel danig
van slag raken als voor miljoenen
guldens aan Romeinse kaarsen en
vuurpijlen, doorspekt met rotjes en
kanonslagen, tegen hen in het veld
gebracht worden.
Gevaarlijk vuurwerk veroorzaakt
knallen van ca. 140 decibel of meer.
Zo'n knal op 1 meter van een oor
kan in 1 op de 20 gevallen merkbare
achteruitgang van het gehoor ver
oorzaken; op 30 cm afstand is die
beschadiging vrijwel zeker. Vlakbij
een aantal ontploffende bommetjes
blijven levert toenemende doofheid
op: de kwade machten zijn zo gek
nog niet om op de loop te gaan als er
met lonten en sassen wordt gewerkt.
Constructie
Elk vuurwerk heeft namelijk een
lont, en voor de effecten worden
sassen gebruikt. Een sas is een
mengsel van brandbare vaste stof
fen, die zonder toevoer van lucht
kunnen branden. Als in een pistool
of geweer de hamer de achterkant
van het patroon raakt, ontbrandt de
daar aanwezige slagsas. Via twee
kleine openingen komt het vuur bin
nenin het patroon, waar het kruit tot
ontploffing komt. Deze explosie
schiet de kogel met grote snelheid
uit de loop. Een vuuipijl is voorzien
van een ander soort sas. Deze stof
moet het voorwerp voortdrijven en
wordt daarom drijfsas genoemd.
Daar waar de lont in de vuurpijl
komt. bevindt zich een open ruimte
die meestal taps toeloopt. Daarin
ontstaat een enorme gasontwikke-
ling, die een grote druk veroorzaakt.
Deze druk tegen de zijwanden wordt
door zichzelf opgeheven, de druk
tegen de open achterkant valt weg,
maar de overgebleven druk tegen de
voorkant stuwt de vuurpijl voort: net
als een raket in de ruimte of een los
gelaten opgeblazen ballonnetje. Als
de lading is opgebrand, bereikt het
vuur een trage sas, die er een paar
seconden over doet om op te bran
den. Dan komt de verbranding in de
bovenkant of lantaarn van de vuur
pijl. Daar wordt dan de effectlading
tot ontbranding gebracht. Het stokje
aan de vuurpijl dient als een staart
die het tuigje zijn juiste baan en
richting moet geven. Haal daarom
nooit het stokje van de vuurpijl af en
schiet hem zo weg: nel als een vlie
ger zonder staart alle kanten op
zwaait zal dit ook hier gebeuren.
Een vuurpijl die op de grond komt
PEEL EN MAAS
'nabonnement waard
en dan pas zijn effectlading doet
ontbranden is zeer gevaarlijk. Zowel
brand als lichamelijk letsel kunnen
ervan het gevolg zijn.
Dit jaar géén campagne
Bij de laatste jaarwisseling zijn
ongeveer 1100 slachtoffers van
vuurwerk behandeld op de eerste
hulp afdelingen van de Nederlandse
ziekenhuizen. Dil was vèer.tig pro
cent minder dan het jaar daarvoor,
toen er nog achttienhonderd slacht
offers behandeld werden. Volgens
de Stichting Consument en
Veiligheid lijkt het erop dat de harde
aanpak in de vuurwerkcampagnes
die ze voert tegelijk met die van de
Stichting Ideële Reclame (SIRE)
een gunstige uitwerking hebben
gehad. Dit jaar komt er wegens tijd
en geldgebrek geen campagne.
Hopelijk heeft dit voor het aantal
slachtoffers geen gevolgen.
Alles wat met vuurwerk samen
hangt moet met voorzichtigheid
gebeuren. Vandaar dat bijna twee
derde van alle ziekenhuisopnames
door vuurwerk, jongeren betreft tus
sen de 5 en 19 jaar. Meer dan de
helft van die opnames heeft betrek
king op oogletsel: houd dus nooit
vuurwerk te dicht bij je. Een drijfsas
dient om een vuurpijl voort te drij
ven, een brandsas dient om vuuref-
fecten te geven. Aangezien een sas
zonder toevoeging van lucht moet
kunnen functioneren, is het niet ver
standig om vuurwerk in de kleding
mee te nemen. De warmte van hel
lichaam kan ontbranding veroorza
ken. en al is de jas- of broekzak
dicht: branden en ploffen doet het
toch.
Vuurwerk is bedoeld om het nieu
we jaar vrolijk in te luiden. De
effecten moeten boze geesten de
stuipen op het lijf jagen en niet onze
huisdieren, zoals honden en katten.
Wees voorzichtig met vuurwerk en
lees de vele tips, die in dit of in een
ander blad ongetwijfeld overvloedig
worden afgedrukt.
Kloosterstraat 1 8, Stevensbeek. Telefoon: (0485) 38 23 05
Oudejaarsavond wordt nog het
meest met familie en vrienden
gevierd. Het is een gezelligheids-
feest met veel hapjes en drankjes.
Ondanks het feit dat we tegenwoor
dig door de globalisering met veel
lekkere hapjes uit andere landen in
aanraking komen zijn de aloude
oliebol en appelflap niet weg te den
ken. Hierbij het aloude recept voor
het bakken van oliebollen en appel
flappen.
Oliebollen
Benodigdheden: 250 gram bloem.
15 gram gist, 2 1/2 dl melk, 125
gram krenten, rozijnen en sukade.
Zout, olie en poedersuiker.
De krenten en rozijnen in lauw
water wassen en uit laten lekken.
Leng de gist aan met wat lauwe
melk. Voeg dit bij de bloem en maak
met de rest van de melk en een piet-
seltje zout een beslag. Roer er tot
slot de krenten, rozijnen en de
gesnipperde sukade door. Dek het
beslag af en laat het op een lauw
warme plaats een uurtje rijzen.
Verhit voldoende slaolie in een pan
en laat deze dampend heet worden.
Maak met behulp van twee eetlepels
een bol en laat deze in de hete slao
lie glijden. Als het goed is keren ze
zich vanzelf om. Bak ze tot ze mooi
bruin van kleur zijn en Iaat ze op
keukenpapier uitlekken. Bestuif ze
voor het serveren met poedersuiker.
Appelflappen
Benodigdheden: 125 gram bloem,
1 theelepel bakpoeder, 2 eieren, 1 dl
PEEL EN MAAS
'n abonnement waard
melk, zure appelen, 1 borrelglaasje
rum, 20 gram suiker, olie en wat
zout, kaneel.
De appelen schillen en boren.
Snijd ze in schijven. Bestrooi de
schijven met suiker en rum. Scheid
de dooiers van de eiwitten. Meng
het meel met het bakpoeder, de eier
dooiers, wat zout en scheutje bij
scheutje de melk. Roer totdat u een
glad beslag hebt gekregen. Klop het
eiwit stijf en roer dit met een spatel
door het beslag. Maak de olie dam
pend heet. Dompel de appelschijven
in het beslag en laat ze in de olie
glijden. Bak ze lichtbruin maar gaar.
Bestrooi ze met suiker en een beetje
kaneel. Dien ze warm op.
Wil jij
of andere bladen zoals
E3 JOURNAAL
WEEKENDLOOP
DE TELEGRAAF
Neem dan contact op met
Verspreidingsburo
"PERIODIEK"
Tel. 582877
Noorderhof 6 Venray
tot finishing touch
U laat zich in onze shcwroam
uitgebreid adviseren bij het
samenstellen van de badkamer
van uw dromen.
Maar hoe krijgt u die droan
vervolgsis thuis?
Wees gerust. Ook voor de
eatplete uitvoering: De Groot.
bouw - tegels - sanitair
Groots in idee én uitvoering.