Negen dagen werkbezoek in Divinolandia
IEL EN MAAS donderdag 2 december 1999 - Pagina 11
werd de Rua Venray officieel geopend.
te ger peil te brengen. En ze zijn in
e b) vinolandia echt blij met twintig
w! ichtige woningen aan de Rue
ac^ nray. De ontvangst daarna was
ne" itastisch. Ik werd zelfs in het
rwi derlands toegesproken. Het heeft
erei iqueline uren gekost om dat aan
1S-i van haar vrienden te leren,
bus! Maar ik vond het erg aandoenlijk.
to« Ja deze ontvangst hebben we een
de d ndeling door Divinolandia
da' maakt, zonder anderen er bij. We
'nni bben de jeugddiscotheek bezocht;
in n zo maar bij mensen binnen
ïel' open om ons een beeld te vormen
nan eze daar leven; zijn achter huizen
vaaJ an kijken en hebben ons verwon-
■usj rd over het feit dat meer waarde
ko' irdt gehecht aan een dure tv met
'j lotelantenne dan aan een ade-
ate inrichting van een woon- of
d>e apkamer en een keuken. Zijn een
sk z p koffie gaan drinken in een bar;
san bben ons breed georiënteerd in
al' ale winkels, waar het aanbod
uizt nder is van wat ik mij kan herin
eed ren uit het dorp waar ik 50 jaar
te v' leden ben opgegroeid. Je ziet wel
n§sl o's daar, bijna allemaal VW
aarj Ifjes, kleine Fiats, kleine Opeis
in soms een Renault. Het zijn alle-
1 va| al auto's die niet erg oud zijn,
WIJ aruit je mag afleiden dat de auto-
ag' 'biliteit daar pas een jaar of tien
eilfi het groeien is. Maar je ziet er
zo veel gezadelde en aangespan-
I paarden rijden. Ze zitten daar
t op een breukvlak waarin wij
k voor of na de Tweede
reldoorlog zaten. Tractoren zijn
te uitzonderingen en het land
rdt nog geploegd met ossen en
^Vden. Ook watermolens om hel
kerriet te snijden werken nog,
waar de Rosmolen in
steren een monument is.
GASTVRIJ
Middags de opening van de
Venray. Ik denk dat er wel 500
sen waren uitgelopen om dat bij
onen. We hadden uit Nederland
«rts meegenomen met afbeeldin-
van de huizen aan deze straat en
ireen liep daarin. Verder gaat dat
ir als bij ons. Speeches van de
fair#"'
mhm-ntó-,
corrfpibu
jjara
doacóei
CldaJe
vona
Venray, bedankt....
vrede en veiligheid. Jacqueline
Eibers is een toevalligheid, die ons
in staat stelt om aan dat zoeken naar
solidariteit daadwerkelijk vorm en
inhoud te geven. Ik heb mijn speech
vervolgens nog eens voor de regio
nale radio mogen samenvatten en
ook het regionale weekblad heeft de
tekst opgevraagd. Dankzij een
XEROX kopiër op het gemeente
huis was hij snel te kopiëren.
's Avonds heb ik de burgemeester
en zin vrouw en de raad met echtge
notes uitgenodigd voor een diner.
We verwachtten zo'n 25 gasten
maar uiteindelijk waren het er meer
dan 35. Je neemt dan ook opa en
oma mee, je kinderen en de burge
meester had ook het bestuur van z'n
partij meegenomen, 's Lands wijs 's
lands eer en het was erg gezellig.
Naast rijst en bruine bonen, de basis
voor iedere maaltijd, waren er veel
groente, varkens, kippen- en rund
vlees dat permanent werd aange
vuld. Jacqueline had mij al verteld
dat "veel" de basis is voor gastvrij
heid en aan dat advies hebben we
ons maar gehouden. De meeste
mensen drinken daar bier bij en
water en er waren zelfs een paar
flessen Braziliaanse wijn. Na het
diner was er veel zoet en koffie en
voor de kinderen ijs. Het wijkt alle
maal niet zo veel af van wat wij hier
gewend zijn. Alhoewel ik voor de
gemaakte kosten alleen verantwoor
ding zal afleggen aan de commissie
voor Algemene Zaken, zo'n diner
kost daar f5,per persoon.
ARMOEDE
De donderdag hebben we in
Gonzaga doorgebracht. Gonzaga
van de algemene gezondheidssitu
atie.
In Gonzaga zelf bezochten we de
drinkwaterzuiveringsinstallatie, die
daar met Pasen is geopend. Er is
momenteel een schitterende fototen
toonstelling van deze installatie in
de Rabo-bank aan het
Schouwburgplein. Foto's die de
Venrayse fotograaf Gé Hirdes daar
gemaakt heeft. Die beelden spreken
meer dan mijn test, want Gé foto
grafeert beter dan ik schrijf. Ik
begreep van de arts dat na de komst
van deze drinkwaterzuiveringsin
stallatie de maag- en darminfecties
in Gonzaga met meer dan 80%
waren afgenomen, en dat na een half
jaar al. Dat zijn toch hele goede
resultaten en daar wordt het toch
voor gedaan. Voor die tijd waren
zevenduizend inwoners van
Gonzaga voor hun drinkwater aan
gewezen op water uit poelen en
beken, waarin ook het vee wordt
gedrenkt en rioleringen op worden
geloosd. Het vervelende is dat
Jacqueline nog steeds geen goede
beheersvorm voor deze installatie
heeft weten te realiseren. Gezien het
integriteitsprofiel van hel lokale
bestuur streeft ze naar een stichting
en de strijd gaat dan natuurlijk wie
daarin komt. Wel wat overheid,
maar niet te veel en juist veel ver
trouwde vertegenwoordigers uit de
bevolking. Ik begreep van haar
advocaat dat hel nu bijna rond is.
Maar dat staat los van het prachtige
resultaat van deze installatie.
In Gonzaga zijn wij ontvangen
door de burgemeester, die ons trots
zijn in aanbouw zijnde gemeente
huis liet zien. Drie etages hoog zou
burgemeester, van Jacqueline
Eibers, van de advocaat die in het
bestuur van de stichting zal gaan zit
ten die die woningen gaat verhuren,
en van mij. Ik had me daar niet echt
op voorbereid, maar toen mij duide
lijk werd dat ik daar wat verstandigs
moest zeggen heb ik een
Nederlandse speech gemaakt en die
naar het gemeentehuis in Venray
gefaxt met het verzoek hem te verta
len in het Engels. Hij was juist op
tijd binnen en het is een fijn gevoel
zelfs in Brazilië terug te kunnen val
len op adequate ondersteuning van
ons eigen ambtenarenapparaat. Ik
heb daar gesproken over het feit dat
het niet de steun aan Jacqueline
Eibers is die ons naar Divinolandia
bracht, maar het feit dat mensen in
Venray zoeken naar een vorm van
solidariteit met mensen in andere
culturen en dat we trachten op deze
wijze wat van elkaar te leren, over
en weer begrip te kweken en
bescheiden bij te dragen aan een
verbetering van het gevoel van
behoorde tot de parochie waar de
oom van Jacqueline pastoor was.
Die parochie is inmiddels wel
gesplitst, maar de banden zijn geble
ven. In Gonzaga, maar dan wel heel
erg in het buitengebied, is door de
Stichting Venray - Divinolandia een
gezondheidspost gebouwd. Door
mijn voorganger Harrie Defesche is
daaraan, in het kader van zijn
afscheid, veel bijgedragen. De post
bestaat nu tien jaar en functioneert
nog steeds. Wat ons alleen opviel is
dat hij ligt in een gebied waar echt
sprake is van grote armoede.
Mensen en dieren leven daar nog
onder een dak en deels in een ruim
te. Je moet daar toch even aan wen
nen. Van de arts die daar werkte,
overigens maar één dag in de week,
begreep ik dat 80% van de mensen
die vanuit deze post medische zorg
krijgen, nog analfabeet is en dat de
algemene hygiënische situatie zelfs
naar Braziliaanse begrippen zorge
lijk is. Zo'n post is dan toch een
belangrijk element in het verbeteren
Van mijn vrouw hoorde ik dat er in
Venray sneeuw lag en dat het ver
keer overal muurvast zat. En wij
zaten om 23.00 uur nog lekker in
een korte broek met t-shirt. Er zitten
onmiskenbaar voordelen aan dit
soort reizen.
MAFFIA
Vrijdag, de laatste dag, was gere
serveerd voor bezoeken van een
aantal regionale voorzieningen. We
bezochten een grote landbouwcoö
peratie, waaraan een zuivelfabriek
was verbonden, die zelfs in
Nederland niet zou misstaan.
Dit zijn dan de Venrayse huisjes. Op de opening kwamen zo'n 500 bewoners
koeien verkocht en hield nog slechts
wat jong vee. Hij kocht dagelijks
melk bij de kleine boeren uit zijn
omgeving, die hij pasteuriseerde en
tot ijs verwerkte. Zeker vijftien sma
ken hebben we geproefd. Zijn
bedrijfsfilosofie was helder. De toe
gevoegde waarde aan de melk, die
hij goedkoop inkoopt, levert meer
profijt op dan zelf te melken. Hij
kan nu samen met zijn vrouw en één
knecht zijn ijsfabriek runnen en hij
heeft een prima afzetmarkt hier in
de regio. En van de 250 liter ijs die
hij dagelijks afzet heeft hij een beter
leven dan voorheen. IJs hoeft hij
niet iedere dag te maken en koeien
moeten wel iedere dag gemolken
worden. Ook deze boer, Juilo, was
lange tijd in Amerika geweest en
had zich terdege voorbereid op zijn
economische activiteiten toen zijn
vader hem vroeg terug te komen om
de ranch voort te zetten.
We waren die avond pas heel laat
terug in Divinolandia, maar de
indrukken waren zo intensief dat we
toch nog een uur op het terras bij
Jacqueline hebben zitten napraten.
stagneert.
We bezochten ook het regionale
ziekenhuis in Guiranes. Op zich een
redelijke voorziening met, zelfs
voor onze begrippen veel basisspe
cialismen. Alleen zagen we op een
gegeven moment op een van de gan
gen een röntgenapparaat staan. De
meest voor de hand liggende vraag
is dan of het kapot is. Maar die
vraag is daar niet logisch.
Ziekenhuizen sluiten contracten met
specialisten en die nemen hun eigen
apparatuur mee. Als de arts dan in
een ander ziekenhuis een beter con
tract kan krijgen, neemt hij ook zijn
apparaten mee en dient het zieken
huis maar af te wachten of er een
andere specialist is die, met zijn
eigen apparatuur, wil komen. Tot
die tijd wordt dat specialisme in dat
ziekenhuis niet aangeboden. We
hebben zeker twee uur met de direc
tie van dat ziekenhuis zitten praten
over de organisatie van de gezond
heidszorg in Brazilië. Alles heeft zo
zijn eigenaardigheden, maar als je
de directie daar hoort praten over de
medische maffia ben ik toch blij in
in de hal van de lagere school een
heel diner laten komen voor zeker
wel 50 gasten. En, naar ik begreep,
als grote uitzondering, er speelde
een band. Het was zeer plezierig, en
soms emotioneel, om van mensen
afscheid te nemen waar we een
week intensief mee hebben samen
gewerkt en die we hebben leren
kennen. De adjunct-directrice van
de school, de tolk Acyr, de burge
meester en zijn vrouw, mensen uit
Divinolandia. Maar ja, bij onze
komst naar Divinolandia wisten wij
dat er een afscheid zou komen. De
band gaf aanleiding tot dansen en
alhoewel ik mij daar in Venray altijd
redelijk aan weet te onttrekken, dan
sen is niet mijn favoriete tijdsbeste
ding, kon het niet anders en moest
ik de vrouw van mijn collega, en de
vrouw van de voorzitter van de raad,
en de adjunct-directrice van de
school, en de schoondochter van de
burgemeester en de kleindochter
van de voorzitter van de gemeente
raad in mijn armen nemen.
Gelukkig wisselde de band de
samba dan af met wat minder
Jacqueline Eibers (r.) kan tevreden terugkijken op hel bezoek van de
Venrayse burgemeester.
bezoeken van een crèche Voor kin
deren die werd geleid door een zus
tercongregatie uit Portugal. De kin
deren van twee maanden tot acht
jaar kwamen daar in hun oude kle
ren, werden in school in bad gestopt
of onder de douche gezet en kregen
vervolgens een schooluniform aan.
Een zeer strak georganiseerde
crèche met meer dan 300 kinderen
uit de armste wijken van Guiranes.
Het feit dat wij hen bezochten was
voor de leiding een dubbel feest,
want tot op heden was er nog nooit
een burgemeester of raadslid
geweest en nu wij er heen gingen
konden die niet achterblijven.
Als laatste bezochten wij het
gymnasium, niet voor de school
zelf, maar voor de faciliteiten voor
onderwijs in automatisering. Ook
daar heeft de overheid geen geld
voor(over), maar de schoolleiding
had een contact gesloten met een
private onderneming, die een com
puterleslokaal had ingericht en waar
leerlingen tegen betaling computer-
onderricht konden volgen. Daar
Windows hier en daar niet verschilt,
kon ik het makkelijk volgen en heb
zelfs nog een paar leerlingen kun
nen helpen.
's Avonds was er het afscheid van
Divinolandia. De burgemeester had
werd (sorry burgemeester, u bent
verkeerd voorgelicht want Brazilië
werd in 1958 wereldkampioen in
Zweden door het gastland met 2-5 te
verslaan, een 'voetbalkenner' van
de redactie); het historisch museum
van Brazilië, met prachtige tentoon
stellingen over de slavernij en de
indianen, de oorspronkelijke bewo
ners van dat land en, bij toeval, een
schitterende overzichtstentoonstel
ling van de Amerikaanse popart
kunstenaar Andy Warhol in het
Braziliaanse Centrum voor
Moderne Kunst. En natuurlijk de
Copacabana, maar het regende zo
dat we het strand alleen vanuit de
auto hebben kunnen zien. Maar een
glas bier down town, met muziek en
veel mensen op straat was net zo
gezellig.
Ook brachten we een bezoek aan
een krottenwijk van Rio de Janeiro.
De Martinusstichting uit Meerlo
doet veel voor de straatkinderen uit
deze wijken. We hadden ons daar
over door René Poels laten informe
ren. Het kostte wel wat moeite om
een chauffeur te vinden om ons door
de krottenwijken te begeleiden,
maar uiteindelijk is dat toch gelukt.
Zo'n bezoek zet beelden op je net
vlies die niet snel zullen vervagen.
jorkomen dat ze naar de grote ste
en trekken om daar in de sloppen-
ijken te belanden. We hebben
middels contacten gelegd met stu-
inten van de HAS in 's
ertogenbosch met de vraag of zij
hi j Acyr drie maanden stage willen
zieleen. Enerzijds om Acyr te helpen
'"tijde ontwikkeling van zijn melk-
b eebedrijf en anderzijds ligt er voor
van ;ze studenten in Brazilië een grote
lekomst en kunnen ze zich via zo'n
age oriënteren op de mogelijkhe
id daar. Landbouw en veeteelt
bben daar grote mogelijkheden
iker als je je realiseert dat 80% van
kleine boeren in feite bezig is
it een soort overlevingseconomie.
|s het zou lukken om daar wat ver
lering in te brengen; kleine coö-
ities, kennis, marketing, het toe-
;gen van waarde aan de primaire
iducten, zal dat de kansen voor
jlen daar vergroten. We hebben
iel aardige voorbeelden gezien
lar het de goede kant op gaat.
RUE VENRAY
Woensdag 17 november was de
ig van de Venraystraat. Aan het
itbijt vertelde Jacqueline ons dat
die dag op de kop af 32 jaar in
ivinolandia was. Het ontbijt werd
extra feestelijk door en we heb-
jn "Lang zal ze leven" gezongen,
[adviseerde ons overigens matig
ontbijten, omdat we om 09.00 uur
ihet gemeentehuis zouden worden
iWangen en dat is meestal erg gas-
jij. Om 09.00 uur was er een bij-
ndere zitting van de gemeente-
d, die begon met het Braziliaanse
jlkslied en het Wilhelmus. Daarna
jrden de verdiensten van de
jchting Venray - Divinolandia
ped uitgemeten en kreeg ik een
iquette mee voor alle bestuursle-
n. Ook Jacqueline werd geëerd en
ar inzet voor de bouw van twintig
Klingen aan de Rue Venray werd
fer breed uitgemeten. Aan het
ide van de vergadering werd ik
noemd tot Ereburger van
|vinolandia. Dat zijn zaken die je
prkomen en waar je part nog deel
n hebt, maar waarbij je je wel
oet realiseren dat daarin de dank
rankert ligt van de bevolking van
vinolandia voor de vele inspan-
ngen die delen van de bevolking
l eijn Venray zich hebben getroost om
rij n welzijn en welbevinden op een
af
het worden, het hoogste gebouw van
Gonzaga. Voor de zeven mensen die
daar werken leek het mij zeer ruim,
maar het past wel in het status idee
van mijn collega in Gonzaga. Ik was
het met hem eens dat het oude
gemeentehuis niet meer aan de eisen
des tijds was aangepast, zeker toen
ik in het archief meer muizen dan
dossiers zag liggen. Ook bezochten
wij de school van Gonzaga. De
lunch hebben we bij de burgemees
ter thuis gebruikt. De gehele
gemeenteraad, het bestuur van zijn
politieke partij was daarbij. Ook de
vader van de burgemeester van
Gonzaga, die overigens in
Divinolandia woont, zat aan. Op een
gegeven moment vroeg hij aan zijn
zoon of die mooie fruitschalen
alleen waren om naar te kijken of
dat je er ook van mocht eten. Dat
mocht dus toen.
BRAZILIAANSE ZEDEN
's Avonds waren we te gast bij een
bevriende familie van onze tolk
Acyr Duarte Quintao. De beelden
die ik uit mijn lagere schooltijd heb
over de plaatjes van de Hof van
Eden werden daar bijna werkelijk
heid. Hij bezit een ruim honderd
jaar oude ranch, midden in de
natuur, met een bloemen-, bomen-
en vruchtenpracht die met geen pen
is te beschrijven en dat met een bui
ten temperatuur van dertig graden!
We werden daar ontvangen volgens
oude Braziliaanse zeden, dat wil
zeggen dat de gastvrouw de hele
maaltijd bereidt in het bijzijn van
haar gasten. Dat wil dus zeggen van
het slachten en plukken van de kip-
opwindende muziek, zodat ik mijn
ritmische onkunde redelijk kon ver
bloemen. Het was een prachtig slot
feest.
NETVLIES
De volgende dag zijn we via Belo
Horizonte, Rio de Janeiro en Sao
Paulo naar huis gevlogen. 25 uur op
vliegvelden zijn en in de lucht han
gen zijn bijna even vermoeiend als
vijf dagen Divinolandia. Maar het
was weer een feest om thuis te zijn
en om de eerste verhalen te vertellen
aan echtgenote en kinderen en
bestuursleden van de Stichting
Venray - Divinolandia.
Voordat we in Divinolandia kwa
men hebben we de zaterdag en zon
dag in Rio de Janeiro doorgebracht.
We bezochten daar natuurlijk de
Christo, een 31 meter hoog
Christusbeeld, dat het beeld van de
stad geheel beheerst. We bezochten
het museum van Oscar Niemeyer en
de door hem gebouwde kathedraal
van Rio de Janeiro, het voetbalsta
dion waar, voor 200.000 toeschou
wers, Brazilië in 1958 onder aan
voering van Pelé wereldkampioen
Venray van vroeger? Nee dus, Divinolandia van vandaag met de kleine
"opeltjes"
pen tot het snijden van de groenten
en het bakken van de aardappels.
Gasten dienen te zien in welke wel
vaart wordt geleefd en dat wordt
niet onder stoelen of banken gesto
ken. De vriend van Acyr had alle
Melkpoeder, boter en room waren
de producten die daar gemaakt wor
den, alleen is het een probleem dat
er zoveel goedkope melkpoeder
vanuit de EU op de Braziliaanse
markt komt, waardoor hun afzet
De twee burgemeesters, bij de eerste steenlegging van de bestrating van
Rua Venray. Let op de vorm van de stenen, typisch Venrays.
De couveuse afdeling van het ziekenhuis, de bedjes zijn leeg....
Venray een goed ziekenhuis met
bekwame artsen te weten met goede
apparatuur.
We hebben onze opwachting ook
gemaakt bij het gemeentebestuur. Je
ziet dan toch dat een gemeente met
35.000 inwoners wat professioneler
wordt bestuurd dan de kleine
gemeenten Divinolandia en
Gonzaga. Maar zeer tot mijn verba
zing mocht ik daar een bijzondere
vergadering van de gemeenteraad
voorzitten. Nu heb ik dat mijn leven
wel vaker gedaan, maar ook dat was
een bijzondere ervaring. Het respect
dat die mensen hebben voor buiten
landse bestuurder, en de vriendelijk
heid die ze aan de dag leggen, is
zeer bijzonder. Met moeite konden
we het aanbod afzeggen om met de
burgemeester en de raad te gaan
eten, maar we hadden nog zoveel op
ons programma staan, dat een lunch
van enige uren daarin niet paste.
Maar je ziet wel datje den mensen
teleurstelt met de weigering van hun
gastvrijheid gebruik te maken.
AFSCHEID
Wat we nog moesten doen was het