Negen dagen werkbezoek in Divinolandi PEEL EN MAAS donderdag 2 december 1999 - hun werk en inkomen direct van hem afhankelijk zijn. Daarnaast heeft de burgemeester daar een meer dan behoorlijk salaris, waar hij buiten het officiële beleid om, veel mee kan doen en hij hecht er ook aan dat te kunnen blijven doen. Zo beloofde hij bij de verkiezingen aan een burger een paar schoenen als hij op hem zou stemmen. De rechter schoen kreeg hij voor de verkiezin gen. de linker schoen daarna. Los daarvan, het is in een dergelijke cul tuur, die daar is geaccepteerd, voor Jacqueline Eibers een permanent dansen op het vinkentouw en met waardering hebben we kunnen zien hoe ze slaagt daar haar evenwicht te behouden. Dat heeft haar in Divinolandia een groot aanzien gegeven en een groot vertrouwen bij velen. PASTOOR Dinsdag hebben we besteed aan het bezoeken van zaken in Divinolandia, die op enigerlei wijze met behulp van Jacqueline zijn gerealiseerd. Maar eerst hebben we ons present gesteld bij de pastoor van Divinolandia. Voordat hij pas toor werd was hij rector van een RK. Gymnasium en hij is na zijn pensioen pastoor geworden in zijn geboorteplaats. 95% van alle inwo ners van Brazilië zijn katholiek en de katholieke kerk is daar een machtfactor van belang. En daar waar het integriteitsprofiel van het lokale bestuur nog al eens op gespannen voel staat met andere belangen wordt door de bevolking vaak teruggevallen op de pastoor. Dat maakt ook de positie van deze man erg ingewikkeld en dient hij een balans te zoeken tussen maat schappelijke macht en kerkelijk gezag. Zijn gezag als pastoor is groot, maar gezien het feit dat deze pastoor zich verre houdt van poli tiek en bestuur is zijn macht minder. Ik heb de indruk dat een stukje van zijn maatschappelijke positie wordt ingevuld door Jacqueline Eibers. Haar relatie met het lokale bestuur, de kerk en de bevolking staat buiten discussie. Vervolgens bezochten wij het bejaardenhuis, dat is gesticht door de oom van Jacqueline. Het is niet te vergelijken met ons Schuttersveld, maar een minimale voorziening voor hele oude mensen die anders zouden zijn aangewezen op een zwervend bestaan. Zo spra ken we daar een oude vrouw, die kip nog kraai bezat, en haar hele leven in betrekking was geweest bij een familie waar ze de kinderen heeft verzorgd. Toen de kinderen het huis uit waren werd zij, zonder pensioen of een andere voorziening op straat gezet en vindt thans daar een tehuis waar ze leeft van een minimale bij standsuitkering. Het bejaardenhuis wordt gerund door vrijwilligsters en de ouderen verzorgen zichzelf zo veel mogelijk. Een unit bestaat slechts uit een slaapvertrekje en een kookplaats. Er zijn centrale toilet ten, wastafels en douches. Sommigen laten eten koken door derden, sommigen doen dat zelf. Het bejaardentehuis is gebouwd tegen een helling, waar bij regenval de modder vanaf stroomt in de gan gen van het tehuis. Vandaar dat de Stichting Venray - Divinolandia thans een geldinzamelingsactie is gestart om daar een keermuur aan te leggen. RONALDO Na het bejaardentehuis zijn we naar de crèche gegaan. Ook daar hangt boven de ingang prominent een foto van de oom van Jacqueline. De crèche wijkt niet af van datgene wat we op dat gebied in ons land kennen, al is het niveau bedenkelijk laag. De gemeente (lees burgemees ter) draagt minimaal bij in de kosten door o.a. de leidsters een salaris van f 120,toe te kennen (gelijk aan het bijstandsniveau) en per kind wordt een maandelijkse vergoeding tot f 0,50 tot een maximum van 120 kinderen toegekend. En er zitten er veel meer. En daar de ouders bijna niets kunnen bijdragen bepalen de inkomsten via derden de continuïteit van de zorg. En dat is niet echt aan trekkelijk. Spelen, leren, slapen en verzorgen van kinderen vanaf 2 maanden tot 7 jaar. Dat doen ze daar. Alle kinderen krijgen daar twee maal per dag een volle maal tijd. omdat dat in hun gezinnen niet altijd mogelijk is. De groenten die de kinderen eten wordt gekweekt in een tuin achter de crèche, welke tuin door vrijwilligers wördt bijgehou den. En als de tuin niets geeft bestaat de maaltijd uit enkel rijst met bruine bonen, de standaard maaltijd voor de armen. Daama zijn we naar de middelba re school gegaan. Een gebouw met zes klassen, dat te klein is voor het aantal leerlingen. Vandaar dat er wordt gewerkt in drie slagen, "s Morgen een groep leerlingen, die vier uur en een kwartier les krijgen, 's middags eenzelfde groep en 's avonds wordt het gebouw gebruikt voor vakopleidingen, o.a. een oplei ding voor verpleegster/verzorgster. Het budget van de school is ontoe reikend, o.a. de prioritering van de budgetten door de burgemeester, waardoor de lokalen voor scheikun de en natuurkunde niet zijn inge richt. Er worden daar andere lessen gegeven. Een computer, anders dan op de administratie, hebben we niet gezien. De directeur van de school wordt gekozen door ouders en lera ren, welke keuze niet altijd wordt veuses, stond helemaal leeg. Er is een operatiekamer en een verloska mer. Aan het ziekenhuis zijn twee artsen verbonden die voor het groot ste gedeelte worden betaald door de gemeente en voor een klein deel door de patiënten. Waarom staat zo'n ziekenhuis nu leeg is dan natuurlijk de eerste vraag. Een van de artsen gaf als antwoord dat ze al bijna vier maanden geen salaris had meer ook niet. In een gesprek jjki bleek mij wel dat een wat1 houding van de pastoor de van dit ziekenhuisje zou versterken, maar de pastoor a zich verre van politiek. Dit zie pei huis is een zichtbaar probleem j d Jacqueline, omdat haar oom 1 stichting en ontwikkeling ziekenhuis nauw is betrokken. Het enige monument in Divinolandia, het altaar in de kerk. gekregen en inmiddels ook op zoek was naar een andere baan. Op de vraag waarom, bleek ons dat er in Divinolandia nog een "gezond- heidspost" is, met een beperkte bed dencapaciteit, die zich in meer aan dacht van het lokale bestuur mag verheugen dan dit ziekenhuis, dat was gesticht door de kerk. En daar In het bejaardenhuis hebben de bewoners een eigen keuken... bepaald door zijn/haar onderwijs kundige talenten, maar door zijn/haar relatie met de burgemees ter. Die is immers bepalend voor de budgetten. In Gonzaga, waar we donderdag waren, speelde dat pro bleem heel actueel en dreigde een prima directeur plaats te moeten maken voor iemand die een betere plaats had in het netwerk van de burgemeester. De adjunct-directrice van de middelbare school in Divinolandia is een goede vriendin van Jacqueline en met haar hebben we een uitgebreide rondgang door de school gemaakt, waar ik in de hoogste klas nog een lesje aardrijks kunde heb trachten te geven door uit te leggen waar Venray ligt, wat we daar doen en hoe we daar leven. Met een tolk is dat niet echt flitsend, maar ik hoop het daar aan die kinde ren toch enigermate duidelijk te hebben gemaakt. Een knaller van jewelste is dan natuurlijk om uit te leggen dat Romario en Ronaldo om de hoek van Venray. bij PSV, heb ben gevoetbald en dat ik ze daar zelf heb zien spelen. Voetbal is heilig in Brazilië en hun stervoetballers zijn godenzonen. TWEE ZIEKENHUIZEN Na de school zijn we naar het zie kenhuis gegaan. Een ziekenhuis in een plaats als Divinolandia heeft tevens de functie van huisartsen praktijk. Een schokkend bezoek. Het ziekenhuis heeft 60 bedden, waarvan er maar zes waren bezet. De kinderafdeling, met twee cou- waar de gemeente de gelden voor de volksgezondheid in sterke mate stuurt, worden de patiënten in belangrijke mate naar het andere ziekenhuisje geleid. Het feit dat een ziekenhuis bijna leeg staat omdat de gemeente, er geen geld voor over heeft is natuurlijk moeilijk te begrij pen. Je vraagt je ook af wat de zin is om nog in dat ziekenhuis te investe ren als er nog een ander ziekenhuis is. Want twee ziekenhuizen op een bevolking van 6.500 inwoners is wat veel, ook naar Braziliaanse begrippen. Alleen het feit dat de allerarmsten daar gratis worden geholpen geeft enige zin aan het bestaan van dat ziekenhuis. Maar TC ig< We hebben vervolgens het ei n\ monument dat Divinolandia rij n bezocht. Een oude kerk, bijna n co stijl, uit de 18e eeuw, die noj en toen wordt gebruikt. Het is trots van velen daar, maar dat bl niet uit de staat van onderhoud, in tegenstelling tot de nieuwe k< uit de jaren 50, die vlak naast huis van Jacqueline Eibers staal die er puntgaaf uitziet. Als daai dagelijkse mis zich aandient, di om 18,00 uur, gaan niet de klok - luiden, maar schalt uit grote si kers aan de kerktoren muziek. S Marialiederen, maar ook syi nieën van Beethoven zijn popu Het ligt wat aan de gemoeds van de pastoor met welke mut hij zijn gelovigen oproept om kerke te gaan. 's Avonds waren we te gast onze tolk Acyr. Hij heeft zijn enj geleerd toen hij na zijn middelt school tien jaar in Australië 1 gewerkt, waar hij spaarzaam gek heeft waardoor hij acht jaar gele een ranch van 5 km2 heeft kuii kopen. Een grootgrondbezitter Zijn kerntaak is het fokken melkvee. Hij heeft daar 50 n* koeien en via kunstmatige inse natie tracht hij de kwaliteit van vee te verbeteren. Hij is begon met Hollandse melkkoeien, die kruist met zaad van Zwitserse s ren, om zo het beenwerk wat te i gei sterken. Een vooruitstrevende b vu Hij is ook de enige in de wi CI omgeving die een melkmach nr; heeft en die z'n melk verzamel na een koeltank, die drie maal perw de wordt geleegd. De meeste boeret qi Divinolandia zie je 's morgens, i |V paard en wagen, twee of drie bus« fa melk naar een verzamelplaats Bn fe gen waar ze in de loop van deo nc worden opgehaald. Een beeld dal m£ mij nog uit mijn jeugd kan herin: bbi ren. Op het overige deel van i n ranch, voor zover geen bos, teelt [op koffie, maïs, bonen en banam j2 Bananen hebben geen marktwaai an (ongeveer f 0,10 per kilo) dus rd laat hij verder zitten maar kof ird heeft veel toekomst. Toen wij dl mi waren had hij net enige honderdd ate zenden koffieplanten gekocht die: ap in het weekend van ons vertrek 2 p| gaan planten. Hij deed dat san)bb met vele kleine arme boeren uit ;a| omgeving, die hij ieder tweeduizt nd planten in beheer gaf. Die tweed rei zend planten dienen ze zelf te vt ed zorgen en 50% van de opbrengsi 0' dan voor de kleine boer. die daan |fj een beter inkomen heeft dan I sc gegarandeerde basisinkomen vat a| 120,per maand. Op die wij an tracht onze tolk de verloedering* bi het platteland tegen te gaan en^ f Jos Waals bezoekt een kindercrèche in Divinolandia Door Jos Waals, burgemeester van Venray, exclusief voor Peel Maas Divinolandia de Minas ligt zo'n zes uur autorijden, met een gemiddelde snelheid van 60 km/uur over matige wegen, noordnoordwestelijk van Belo Horizonte, de hoofdstad van de staat Minas Gerais, in Brazilië. Divinolandia is 135,4 km2 groot en heeft 6.462 inwoners. Dat is een dichtheid van 47 inwoners per km2. Venray is 46,2 km2 groot en kent 37.600 inwoners, dat is een dichtheid van 256 inwoners per km2. Divinolandia heeft 741 woningen, waarvan 577 in parti culier bezit en 164 huurwoningen. 80 huurwoningen zijn de laatste 30 jaar gebouwd door tussen komst van Jacqueline Eibers. Per huis wonen daar 8,7 mensen. In Venray wonen er per huis 2,3 mensen. Terwijl een huis daar te vergelijken is met een bungalow in een vakantiepark. Zo op het eerste oog zijn er dus forse ver schillen tussen een plattelands plaats in Brazilië en een dorp in de Peel. Maar dat wisten we, toen we van 15 tot 20 november een bezoek brachten aan Jacqueline Eibers, die daar al meer dan 32 jaar woont en zich inspant voor de armsten in deze plaats en die daarbij veel steun ontvangt vanuit de Venrayse gemeenschap. Waarom gaat een jonge vrouw uit Overloon in 1967 naar Divinolandia? Haar oom was daar, na zeventien jaar missionaris geweest te zijn in Angola, door de paters van de H. Geest geplaatst, omdat Angola, door een burgeroor log, voor missionarissen gesloten was. En in Angola spreken ze het zelfde Portugees als in Brazilië. Jacqueline wilde wat anders dan anderen en is naar haar oom gegaan en is daar gebleven, ook toen haar oom overleed. Ze is in zijn pastorie blijven wonen en heeft zijn werk daar zo goed mogelijk voortgezet, Burgemeester Waals werd muzikaal onthaald door de plaatselijke fanfare. Jacqueline in de schaduw van wat bananenbomen en in het zicht van een struik met rijpe passievruchten. We geven wat we vanuit Nederland hebben meegenomen. Chocoladeletters, pepemoten, kaas, drop en de oorkonde, die behoort bij de koninklijke onderscheiding die ze vorig jaar heeft uitgereikt gekregen door Jan Driessen, als de bel gaat. De harmonie staat opge steld en de burgemeester en de raad zijn gekomen om mij welkom te heten. Muziek, met een aanstekend sambaritme, vrolijke mensen en col lega José Longuiniios de Figueiredo, die in veel woorden mij welkom heet en in dat welkomst woord ook uitdrukkelijk Jacqueline BURGEMEESTER Het bestuur daar is wat anders georganiseerd dan bij ons. De bur gemeester wordt voor de periode van vier jaar gekozen, maar is geen lid van de raad, noch zit hij die voor. De burgemeester is in feite belast met de juiste verdeling en besteding van de gelden die de staat en de pro vincie aan de gemeente ter beschik king stellen voor een groot aantal lokale taken, waaronder onderwijs, huisvesting, volksgezondheid, eco nomische ontwikkeling etc. Hij wordt daarbij gecontroleerd door een staatsaccountantsbureau, die dient te rapporteren of de gelden op de juiste wijze zijn besteed. Het bureau let meer op de resultaten van Zo woont de gemiddelde Braziliaan met behulp van de parochie en met behulp van het gemeentebestuur van Divinolandia. Ze wordt daar op han den gedragen. Bij de periodieke bezoeken aan haar geboorteplaats is ze in contact gekomen met het Katholiek Vrouwengilde in Venray en daaruit is een band ontstaan die heeft geleid tot veel hulp en bij stand. Daarnaast is, mede op ini tiatief van het Katholiek Vrouwengilde en de gemeente Venray, in 1987, de Stichting Venray-Divinolandia opgericht, welke stichting de steun aan Jacqueline Eibers heeft geprofessio naliseerd. Mede door deze stichting is Jacqueline Eibers in staat gesteld in Gonzaga, een buurgemeente van Divinolandia, een medische hulp post te stichten, die is genoemd naar mijn voorganger H. Defesche en een drinkwaterzuiveringsinstallatie. In Divinolandia zijn door haar inspan ningen 80 huizen gebouwd; een zie kenhuis ingericht; een bejaarden huis gerealiseerd; een kindercrèche gesticht en wordt veel materiële en immateriële hulp verleend. WELKOM Waarom zijn wij daar geweest? Het is niet de kerntaak van een bur gemeester van Venray om dergelijke reizen te maken, maar anderzijds kun je er ook niet om heen dat er een hechte band is gegroeid tussen Venray en Divinolandia; er via de Stichting Venray-Divinolandia nog al wat overheidsgeld daar is geïn vesteerd en de burgemeester van Divinolandia mij had uitgenodigd om de opening te verrichten van de Rue Venray, waar twintig nieuwe huurwoningen zijn gebouwd die helemaal zijn bekostigd door giften vanuit Venray, zowel door bedrij ven, door particulieren als door de gemeente Venray. Daarnaast vroeg het bestuur van de Stichting Venray - Divinolandia mij om een advies over "hoe verder". Wil je daar wat zinnigs over vertellen, dan moetje er zelf geweest zijn. Dus na toe stemming van echtgenote, raad en college vlogen wij op 12 november om 10.20 uur naar Rio de Janeiro, om daar na 12 uur vliegen om 17.15 uur te landen. Divinolandia op 15 november om 17.00 uur. We zitten op het terras bij betrekt, die het toch maar heeft klaargespeeld om een buitenlandse burgemeester naar Divinolandia te krijgen. Mij vallen dan ook de span doeken op die her en der over de weg zijn geplaatst met teksten waar uit ik afleid dat we erg welkom zijn. Gelukkig was er een uitstekende tolk, Acyr Duarte Quintao. die mij hielp om mijn dankwoord verstaan baar uit te spreken en die mij tevens, nameus de burgemeester, uitnodigde voor een gezamenlijke avondmaal tijd in het enige restaurant dal Divinolandia rijk is. Bij die maaltijd waren ook leden van de raad aanwe zig, vrienden van Jacqueline en politieke kopstukken uit het dorp. Het was een x traditionele Braziliaanse maaltijd, smakelijk en zeer gezellig. Met de burgemeester sprak ik uitgebreid over de organi satie van het bestuur van een gemeente in Brazilië. de bestedingen dan op de bestedin gen zelf, hetgeen leidt tot een ander integriteitsprofiel dan wij gewend zijn. Er is ook een gemeenteraad, van negen personen, die wordt voor gezeten door een gekozen wethou der. Enerzijds heeft de raad een ceremoniële functie en anderzijds mag zij de burgemeester adviseren om bij de verdeling van gelden bepaalde accenten te leggen en bepaalde projecten bij voorrang in uitvoering te nemen. De burgemees ter kan die adviezen opvolgen, maar hoeft dat niet. Maar gezien het feil dat de zwager van de burgemeester van Divinolandia voorzitter van de raad is, is er sprake van een vrucht bare communicatie tussen burge meester en raad. Maar politiek leidt dat wel tot een centrale plaats voor de burgemeester al was het alleen maar omdat hij via de verdeling van de gelden grote invloed heeft op de werkgelegenheid bij de gemeentelij ke overheid en derhalve velen voor Wie uit eten gaat kan dit in de keuken van het restaurant aantreffen.

Peel en Maas | 1999 | | pagina 10