cocktails
Onze
datum
Al vele eeuwen
gefascineerd door
vuurwerk
Jaarwisseling voor ons
huisdier geen feest
TIPS
FEL r.r.' MAAS
Dinsdag 24 december 1996 - Pagina 7
HET is voor ons erg eenvoudig een bepaalde dag vast te stellen: we noemen
de naam van de maand en het getal van de betrokken dag. Alle dagen van
de week hebben bovendien nog een eigen naam zodat vergissingen zijn uit
gesloten. Dit systeem heeft natuurlijk niet altijd bestaan. Waarom heeft een
week zeven dagen? Waar komen de dagen en maanden vandaan? En wat
betekent het woord 'week' eigenlijk? Voor het antwoord op deze vragen
moeten wij een heel eind terugduiken in de geschiedenis.
komen ook de namen van de dagen in
de Oude Wereld in gebruik. Toen de
nieuwe godsdienst in onze streken
werd ingevoerd, moest ook hier elke
zevende dag aan God worden gewijd.
Zo kreeg men ook in de Germaanse
gebieden een periode van zeven
dagen.
/'f'e/'j
Rum crusta
Maak een suikerrandje aan de glazen door de rand nat te maken met citroensap
en in een bordje met suiker te dopen. Doe in een mengglas wat ijsblokjes, het
sap van een halve citroen, een eetlepel suikerwater, enkele druppels angostura,
een scheutje marasquin en een borrelglaasje witte rum. Goed roeren en door een
zeefje over de glazen verdelen. Gameren met een schijfje citroen.
Een cocktail kan als aperitief gedronken worden maar kan ook later op
de avond voor een verhoging van de gezelligheid zorgen. Ze zijn over
het algemeen samengesteld uit verschillende alcoholhoudende dranken,
waarbij dan vaak wat vruchtensap of tonic wordt toegevoegd. Een klein
beetje oranjebitter of angostura maakt de cocktail vaak wat pittiger. U
kunt de cocktails bereiden in een shaker, maar het gaat ook heel goed
in een glazen kannetje waarin we goed met een lepel kunnen roeren. U
kunt de garneringen (citroen- sinaasappelschijfjes, olijven, kersen) aan
de rand van het glas steken of combineren aan een prikker.
Martini dry
Doe een paar ijsblokjes enkele druppels angostura, 1 borrelglaasje gin, 3 sher
ryglazen droge witte vermouth in een mengglas. Even goed roeren en door een
zeefje in wijde glazen schenken. Gameren met een met paprika gevulde groene
olijf aan een prikker.
Old fashioned
Doe een suikerklontje in een glas en druppel er wat angostura op. Maak met
behulp van wat sodawater het klontje fijn. Doe er wat ijs bij en een borrelglaas
je whisky. Versier het glas met een schijfje citroen en een cocktailkers aan een
prikker.
Bronx
Doe in een mengglas 1 glas dry gin, 1 glas vermouth en een glas sinaasappelsap.
Voeg ook nog een theelepel oranjebitter toe. Doe er een paar ijsblokjes bij en
roer even goed. In de glazen schenken en gameren met een schijfje sinaasappel
of citroen.
Paradise
Meng drie delen gin, 1 deel apricot brandy met 2 delen sinaasappelsap. Hak wat
ijsblokjes fijn, verdeel het gruis over de glazen en schenk de drank er over.
Versieren met een kers aan een prikker.
Side car
Meng 1 deel cognac met 1 deel citroensap en 1 deel cointreau. Hak wat ijs fijn
en verdeel het gruis over de glazen en schenk er de drank over. Gameren met
een schijfje citroen en sinaasappel.
Wodka martini
Doe in een glas 3/4 deel wodka en 1/4 deel rode vermouth. Doe een half schijf
je citroen en een ijsblokje in de glazen en schenk er de drank over. Gameren met
een schijfje sinaasappel en een olijf aan een prikker.
Negroni
Doe in een mengglas evenveel delen van campari, gin en rode vermouth. Roer
er een beetje citroensap door. Doe een ijsblokje in de glazen en doe de drank er
in. Gameren met een schijfje sinaasappel en een kers aan een prikker.
Al heel lang Is de mensheid
gefascineerd door het spelen
met vuur en het afsteken van
vuurwerk. Eenmaal per jaar,
I tijdens de jaarwisseling, kun
nen we ons een paar uur
lang helemaal uitleven. Dat is
op 31 december vanaf 22.00
uur tot 1 januari 02.00 uur.
Het is een internationale tra
ditie on het nieuwe jaar in te
luiden met oorverdovende
knallen en uiteenspattende
vuurpijlen. In ons land
mogen hard knallende rotjes
en dergelijke niet meer wor
den gebruikt.
Vanaf de 13e eeuw
Iedereen weet wel dat het vuur
werk in het oosten is ontstaan.
Echter niet in China, zoals vaak
wordt gedacht, maar in Ben
galen, het huidige Bangla Desj.
Het Bengaals vuur dat al in de
zesde eeuw voor Christus werd
ontdekt is nog altijd zeer gewaar
deerd. Het was wel het Chinese
Keizerrijk dat het maken van
vuurwerk tot grote bloei bracht.
Vuurwerk is trouwens in heel
Azië enorm populair. Dit komt
'omdat het een vast onderdeel
vormt bij veel religieuze ceremo
niën. Maar vuurwerk is allang
niet meer een oosterse exclusivi
teit. Nadat de recepten voor het
vervaardigen van vuurwerk in de
13e eeuw via Arabië naar het
westen kwamen heeft zich hier
een eigen vuurwerkcultuur ont
wikkeld. Op allerlei festiviteiten
worden grote vuurwerkshows
gegeven die altijd veel toeschou
wers trekken.
Kunstwerken
Zoals we weten bestaat vuur
werk uit een lading die tot ont
branding wordt gebracht via een
lont. De lading bestaat uit een
mengsel dat we een 'sas' noe
men. Het bestaat uit oxidatie- en
reductiemiddelen. Door het lont
aan te steken kan zonder toevoer
van zuurstof het mengsel ver
branden en dan krijgen we licht
effecten, geluid of beweging.
Door de verschillende samenstel
lingen van het 'sas' krijgen we de
prachtige kleurencombinaties en
door vertragende stoffen toe te
voegen kan de vuurwerkmaker
MAART WAS DE EERSTE MAAND
ZO'N tweeduizend jaar geleden was
"est-Europa, samen met Noord-
kfrika en het Nabije Oosten verenigd
jn een Rijk, dat vanuit Rome werd
bestuurd door Caesar Augustus, de
perste Romeinse keizer. Hij was de
erfgenaam van Julius Caesar, die een
eind gemaakt had aan de republikein
se staatsvorm.
Romeinen hadden de oorspronke
lijk eerste maand van hun
jaar maart genoemd naar
hun oorlogsgod Mars.
Deze naam en de andere
namen van de maanden
Rebben wij van de
lomeinen overgenomen,
iij hadden echter geen
eken: de Grieken han
dden perioden van tien
igen (decaden) en de
rustte Hij de zevende dag uit. De
Joden hadden geen namen voor de
dagen van de week, die komen van de
Babyloniërs en de Egyptenaren.
Hemellichamen
ZIJ noemden de dagen naar hemelli
chamen die tegelijk als Goden wer
den beschouwd. Zij gebruikten de
namen Zon en Maan, en de namen
van planeten die bij de Romeinen en
bij ons Mars, Mercurius, Jupiter,
-mvomeinen van acht dagen
I V Jnundiae). In de Romeinse
id kwamen drie vaste
iten voor de eerste dag
:tte Kalendae, de zeven
de was de Nonae en de
dertiende was de Idus. In
maart, mei, juni en oktober
echter waren Nonae en
Idus de negende en de vijf
tiende. Caesar werd op de
Idus van Maart (15 maart)
vermoord. De veertiende
van die maand noemden zijn landge
noten 'de dag voor de Idus van
Maart'. De datum 13 maart noemden
rij 'drie dagen voor de Idus van
Maart', omdat zij de dag zelf ook
tneetelden. Nog ingewikkel
der is b.v. 25 augustus: in het Latijn -
de taal van de Romeinen heet die dag
'ante diem VIII Kalendas Sep-
tembres' (de achtste dag voor de
Kalendae van September).
ïijdens de regering van Keizer
Augustus namen zowel de Romeinen
als de Grieken de week van zeven
dagen over van de Egyptenaren. Ook
de Babyloniërs en de Joden hadden
^eken van zeven dagen. Zo'n perio-
e werd door de Joden 'sjeboea' (van
jsjeba' zeven) genoemd. In hun
icheppings verhaal had God de
gereld in zes dagen geschapen en
Venus en Satumus heten. Men ver
moedt dat de periode van die zeven
dagen samenhangt met de intervallen
in de verschillende fasen van de
maan.
De Romeinen hadden dus bij het
begin van onze jaartelling wel weken,
maar de namen van de dagen waren
nog niet in gebruik. In het Rijk breid
de zich echter het christendom sterk
uit; de christenen meenden, dat de
zevende dag aan God gewijd moest
zijn. C. Plinius, die aan het eind van
de eerste eeuw gouverneur was van
de provincie Bithynië, schrijft aan
keizer Trajanus dat de christenen op
een vaste dag in de ochtend bij elkaar
komen om samen te zingen, en aan
het eind van die dag gezamenlijk te
eten. Het woord 'zondag' gebruikt hij
niet In de vierde eeuw echter, als het
christendom staatsgodsdienst wordt,
Viko
HET gotische woordje 'viko' bete
kende 'beurt voor dienst in de tem
pel'; het was dus ook heel geschikt
om de kerkdienst vast te stellen. Het
oudnoorse 'vika' betekende 'zee
mijl', waarschijnlijk omdat de roeiers
elkaar om de mijl afwisselden. Vika
en viko, die dus 'beurt, afwisseling'
betekenen hangen samen met het
Latijnse woordje 'vices, dat ook beurt
of afwisseling aangeeft. Wij kennen
het in onze taal nog in de uitdrukking
'vice versa'.
Viko werd in onze taal tot
'week', de namen van de
dagen werden vertaald.
Mars was de oorlogsgod,
die bij de Germanen Tiwaz
heette. Naar hem werd
dinsdag genoemd. Woens
dag heet naar Wodan, de
boodschapper der Goden,
die bij de Romeinen
Mercurius heette. De
oppergod Jupiter had zijn
Germaanse tegenhanger
Donar en Venus vervulde
als godin van de liefde
dezelfde functie als Frija.
Donderdag en vrijdag wor
den gevolgd door zaterdag,
die nog altijd heet naar de
Romeinse god Satumus.
Hij was een oppergod,
voor hij door zijn zoon
Jupiter van de troon gesto
ten werd. Het moet een lichte voldoe
ning voor hem zijn te weten, dat zijn
naam als enige in Nederland nog
wel voortleeft en die van de ande
re Romeinse goden niet...
Dis HANS WESSENDORF
er voor zorgen dat een vuurwerk
in verschillende fasen uiteenspat.
Dit geeft dan letterlijk een verras
send effect.
Minder ongelukken
De Hoofdinspectie Gezond-
heisbescherming heeft vorig jaar
een record aan ondeugdelijk
vuurwerk in beslag genomen. Er
is bij de groothandel en impor
teurs in totaal 277.000 kilo knal-
vuurwerk onderschept. Dit is
ongeveer 10 keer zoveel als
voorgaande jaren. De oorzaak is
een landelijke inspectie die
plaatsvond nadat in Rotterdam
een partij vuurwerk uit China
was ontdekt. Hierin bevond zich
het verboden mengsel (chloraat-
sulfaat). Het is heel gevaarlijk
omdat het uit zichzelf kan explo
deren.
Het aantal vuurwerkslachtoffers
was bij de laatste jaarwisseling 27
procent minder dan het jaar daar
voor. Op de EHBO-afdelingen
van de ziekenhuizen hebben
zich 800 mensen gemeld. Het
jaar daarvoor was dat aantal nog
1100. De vuurwerkcampagne
van SIRE (Stichting Ideële
Reclame) heeft duidelijk een
positieve invloed gehad op het
gedrag van de vuurwerkafste-
kers.
Koop vuurwerk altijd in een
winkel met vergunning.
Kies alleen vuurwerk met
een Nederlandse
gebruiksaanwijzing.
Steek weigeraars
nooit opnieuw aan.
Lees de gebruiksaanwijzing
ruim van tevoren.
Steek vuurwerk aan met een
sigaret en niet met een lucifer.
Zet vuurpijlen in een fles die
gedeeltelijk met zand is gevuld
Een pilletje
De ene hond is angsti
ger dan de andere in
de vuurwerkperiode.
Het kan
nodig zijn
om bij uw
dierenarts
een kalmerend
middel te halen. De dosering is
belangrijk en het is daarom goed
om enige tijd van tevoren daar al
met de dierenarts over te praten.
Vooral als u voorgaande jaren al
gemerkt hebt dat uw hond nega-
rekening houden. Haal uw poes
op tijd binnen. Ieder jaar raken er
weer vele katten zoek. Laat ze
eventueel op een plaats kunnen
wegkruipen, waar ze normaal niet
mogen komen. In huis vinden ze
altijd wel een naar hun gevoel vei
lig plekje. Laat u in geen geval ver
leiden om ze kort voor 12 uur nog
even buiten te laten. Hoe ze u ook
proberen te dwingen.
Heeft uw kat normaal geen katte-
bak in huis, maak dan voor deze
avond een uitzondering. De poes
zal er zeker gebruik van maken als
hij een aantal uren niet naar buiten
kan. In tegenstelling tot een hond
kunt u een kat wel alleen thuis
laten.
De laatste jaren gaat er op oudejaarsavond voor ongeveer 30
miljoen gulden aan vuurwerk de lucht in. Gelukkig voor onze
huisdieren is het vuurwerk met harde knallen tegenwoordig
verboden. Heel veel vuurwerk wordt nog op het laatste moment
gekocht. Gebleken is dat als het op oudejaarsdag regent de han
delaren in vuurwerk minder goede zaken doen. Volgens de
Stichting Natuur en Milieu is op oudejaarsavond de luchtvervui
ling twee keer zo groot als normaal. Dat de knalpartij om twaalf
uur voor onze honden en katten geen pretje is begrijpt iedereen.
Het is verstandig om van tevoren wat maatregelen te treffen om
hen te beschermen.
NU ZÉKER AAN DE RIEM!
Het verdient aanbeveling om uw
hond ruim voor twaalf uur uit te
laten. Het is sowieso verboden om
honden 'los te laten lopen, maar
vooral op oudejaarsavond is het
zeker belangrijk uw huisvriend
aan de lijn te houden. Veel jonge
ren knallen al lang voor 12 uur.
Het mag uiteindelijk officieel al
vanaf 22.00 uur. Uw hond kan
goed van streek raken zodat hij er
vandoor gaat. Met alle gevolgen
vandien.
Tijdens oudejaarsavond kunt u uw
huisdieren het beste daar laten
waar ze normaal ook zijn. Als u
zelf om 12 uur naar buiten gaat,
denk dan aan het sluiten van de
voordeur. Druk ook kinderen op
het hart daarop te letten. Als u de
jaarwisseling elders gaat vieren,
laat uw hond dan niet alleen thuis.
Kijk of het mogelijk is om hem
mee te nemen of bij
iemand onder te bren
gen met wie hij ver
trouwd is.
tief op de knallen reageert.
Het is misschien verstandig om
een paar dagen van tevoren al een
paar keer een pilletje te geven om
te kijken wat de uitwerking op de
hond is. Niet alle dieren reageren
op de zelfde manier op kal
meringsmiddelen. Dit is afhanke
lijk van het ras en het karakter.
Katten
Ofschoon katten wat minder bang
lijken voor vuurwerk moeten we
echter ook met hen gedegen