cocktails Onze datum Al vele eeuwen gefascineerd door vuurwerk Jaarwisseling voor ons huisdier geen feest TIPS FEL r.r.' MAAS Dinsdag 24 december 1996 - Pagina 7 HET is voor ons erg eenvoudig een bepaalde dag vast te stellen: we noemen de naam van de maand en het getal van de betrokken dag. Alle dagen van de week hebben bovendien nog een eigen naam zodat vergissingen zijn uit gesloten. Dit systeem heeft natuurlijk niet altijd bestaan. Waarom heeft een week zeven dagen? Waar komen de dagen en maanden vandaan? En wat betekent het woord 'week' eigenlijk? Voor het antwoord op deze vragen moeten wij een heel eind terugduiken in de geschiedenis. komen ook de namen van de dagen in de Oude Wereld in gebruik. Toen de nieuwe godsdienst in onze streken werd ingevoerd, moest ook hier elke zevende dag aan God worden gewijd. Zo kreeg men ook in de Germaanse gebieden een periode van zeven dagen. /'f'e/'j Rum crusta Maak een suikerrandje aan de glazen door de rand nat te maken met citroensap en in een bordje met suiker te dopen. Doe in een mengglas wat ijsblokjes, het sap van een halve citroen, een eetlepel suikerwater, enkele druppels angostura, een scheutje marasquin en een borrelglaasje witte rum. Goed roeren en door een zeefje over de glazen verdelen. Gameren met een schijfje citroen. Een cocktail kan als aperitief gedronken worden maar kan ook later op de avond voor een verhoging van de gezelligheid zorgen. Ze zijn over het algemeen samengesteld uit verschillende alcoholhoudende dranken, waarbij dan vaak wat vruchtensap of tonic wordt toegevoegd. Een klein beetje oranjebitter of angostura maakt de cocktail vaak wat pittiger. U kunt de cocktails bereiden in een shaker, maar het gaat ook heel goed in een glazen kannetje waarin we goed met een lepel kunnen roeren. U kunt de garneringen (citroen- sinaasappelschijfjes, olijven, kersen) aan de rand van het glas steken of combineren aan een prikker. Martini dry Doe een paar ijsblokjes enkele druppels angostura, 1 borrelglaasje gin, 3 sher ryglazen droge witte vermouth in een mengglas. Even goed roeren en door een zeefje in wijde glazen schenken. Gameren met een met paprika gevulde groene olijf aan een prikker. Old fashioned Doe een suikerklontje in een glas en druppel er wat angostura op. Maak met behulp van wat sodawater het klontje fijn. Doe er wat ijs bij en een borrelglaas je whisky. Versier het glas met een schijfje citroen en een cocktailkers aan een prikker. Bronx Doe in een mengglas 1 glas dry gin, 1 glas vermouth en een glas sinaasappelsap. Voeg ook nog een theelepel oranjebitter toe. Doe er een paar ijsblokjes bij en roer even goed. In de glazen schenken en gameren met een schijfje sinaasappel of citroen. Paradise Meng drie delen gin, 1 deel apricot brandy met 2 delen sinaasappelsap. Hak wat ijsblokjes fijn, verdeel het gruis over de glazen en schenk de drank er over. Versieren met een kers aan een prikker. Side car Meng 1 deel cognac met 1 deel citroensap en 1 deel cointreau. Hak wat ijs fijn en verdeel het gruis over de glazen en schenk er de drank over. Gameren met een schijfje citroen en sinaasappel. Wodka martini Doe in een glas 3/4 deel wodka en 1/4 deel rode vermouth. Doe een half schijf je citroen en een ijsblokje in de glazen en schenk er de drank over. Gameren met een schijfje sinaasappel en een olijf aan een prikker. Negroni Doe in een mengglas evenveel delen van campari, gin en rode vermouth. Roer er een beetje citroensap door. Doe een ijsblokje in de glazen en doe de drank er in. Gameren met een schijfje sinaasappel en een kers aan een prikker. Al heel lang Is de mensheid gefascineerd door het spelen met vuur en het afsteken van vuurwerk. Eenmaal per jaar, I tijdens de jaarwisseling, kun nen we ons een paar uur lang helemaal uitleven. Dat is op 31 december vanaf 22.00 uur tot 1 januari 02.00 uur. Het is een internationale tra ditie on het nieuwe jaar in te luiden met oorverdovende knallen en uiteenspattende vuurpijlen. In ons land mogen hard knallende rotjes en dergelijke niet meer wor den gebruikt. Vanaf de 13e eeuw Iedereen weet wel dat het vuur werk in het oosten is ontstaan. Echter niet in China, zoals vaak wordt gedacht, maar in Ben galen, het huidige Bangla Desj. Het Bengaals vuur dat al in de zesde eeuw voor Christus werd ontdekt is nog altijd zeer gewaar deerd. Het was wel het Chinese Keizerrijk dat het maken van vuurwerk tot grote bloei bracht. Vuurwerk is trouwens in heel Azië enorm populair. Dit komt 'omdat het een vast onderdeel vormt bij veel religieuze ceremo niën. Maar vuurwerk is allang niet meer een oosterse exclusivi teit. Nadat de recepten voor het vervaardigen van vuurwerk in de 13e eeuw via Arabië naar het westen kwamen heeft zich hier een eigen vuurwerkcultuur ont wikkeld. Op allerlei festiviteiten worden grote vuurwerkshows gegeven die altijd veel toeschou wers trekken. Kunstwerken Zoals we weten bestaat vuur werk uit een lading die tot ont branding wordt gebracht via een lont. De lading bestaat uit een mengsel dat we een 'sas' noe men. Het bestaat uit oxidatie- en reductiemiddelen. Door het lont aan te steken kan zonder toevoer van zuurstof het mengsel ver branden en dan krijgen we licht effecten, geluid of beweging. Door de verschillende samenstel lingen van het 'sas' krijgen we de prachtige kleurencombinaties en door vertragende stoffen toe te voegen kan de vuurwerkmaker MAART WAS DE EERSTE MAAND ZO'N tweeduizend jaar geleden was "est-Europa, samen met Noord- kfrika en het Nabije Oosten verenigd jn een Rijk, dat vanuit Rome werd bestuurd door Caesar Augustus, de perste Romeinse keizer. Hij was de erfgenaam van Julius Caesar, die een eind gemaakt had aan de republikein se staatsvorm. Romeinen hadden de oorspronke lijk eerste maand van hun jaar maart genoemd naar hun oorlogsgod Mars. Deze naam en de andere namen van de maanden Rebben wij van de lomeinen overgenomen, iij hadden echter geen eken: de Grieken han dden perioden van tien igen (decaden) en de rustte Hij de zevende dag uit. De Joden hadden geen namen voor de dagen van de week, die komen van de Babyloniërs en de Egyptenaren. Hemellichamen ZIJ noemden de dagen naar hemelli chamen die tegelijk als Goden wer den beschouwd. Zij gebruikten de namen Zon en Maan, en de namen van planeten die bij de Romeinen en bij ons Mars, Mercurius, Jupiter, -mvomeinen van acht dagen I V Jnundiae). In de Romeinse id kwamen drie vaste iten voor de eerste dag :tte Kalendae, de zeven de was de Nonae en de dertiende was de Idus. In maart, mei, juni en oktober echter waren Nonae en Idus de negende en de vijf tiende. Caesar werd op de Idus van Maart (15 maart) vermoord. De veertiende van die maand noemden zijn landge noten 'de dag voor de Idus van Maart'. De datum 13 maart noemden rij 'drie dagen voor de Idus van Maart', omdat zij de dag zelf ook tneetelden. Nog ingewikkel der is b.v. 25 augustus: in het Latijn - de taal van de Romeinen heet die dag 'ante diem VIII Kalendas Sep- tembres' (de achtste dag voor de Kalendae van September). ïijdens de regering van Keizer Augustus namen zowel de Romeinen als de Grieken de week van zeven dagen over van de Egyptenaren. Ook de Babyloniërs en de Joden hadden ^eken van zeven dagen. Zo'n perio- e werd door de Joden 'sjeboea' (van jsjeba' zeven) genoemd. In hun icheppings verhaal had God de gereld in zes dagen geschapen en Venus en Satumus heten. Men ver moedt dat de periode van die zeven dagen samenhangt met de intervallen in de verschillende fasen van de maan. De Romeinen hadden dus bij het begin van onze jaartelling wel weken, maar de namen van de dagen waren nog niet in gebruik. In het Rijk breid de zich echter het christendom sterk uit; de christenen meenden, dat de zevende dag aan God gewijd moest zijn. C. Plinius, die aan het eind van de eerste eeuw gouverneur was van de provincie Bithynië, schrijft aan keizer Trajanus dat de christenen op een vaste dag in de ochtend bij elkaar komen om samen te zingen, en aan het eind van die dag gezamenlijk te eten. Het woord 'zondag' gebruikt hij niet In de vierde eeuw echter, als het christendom staatsgodsdienst wordt, Viko HET gotische woordje 'viko' bete kende 'beurt voor dienst in de tem pel'; het was dus ook heel geschikt om de kerkdienst vast te stellen. Het oudnoorse 'vika' betekende 'zee mijl', waarschijnlijk omdat de roeiers elkaar om de mijl afwisselden. Vika en viko, die dus 'beurt, afwisseling' betekenen hangen samen met het Latijnse woordje 'vices, dat ook beurt of afwisseling aangeeft. Wij kennen het in onze taal nog in de uitdrukking 'vice versa'. Viko werd in onze taal tot 'week', de namen van de dagen werden vertaald. Mars was de oorlogsgod, die bij de Germanen Tiwaz heette. Naar hem werd dinsdag genoemd. Woens dag heet naar Wodan, de boodschapper der Goden, die bij de Romeinen Mercurius heette. De oppergod Jupiter had zijn Germaanse tegenhanger Donar en Venus vervulde als godin van de liefde dezelfde functie als Frija. Donderdag en vrijdag wor den gevolgd door zaterdag, die nog altijd heet naar de Romeinse god Satumus. Hij was een oppergod, voor hij door zijn zoon Jupiter van de troon gesto ten werd. Het moet een lichte voldoe ning voor hem zijn te weten, dat zijn naam als enige in Nederland nog wel voortleeft en die van de ande re Romeinse goden niet... Dis HANS WESSENDORF er voor zorgen dat een vuurwerk in verschillende fasen uiteenspat. Dit geeft dan letterlijk een verras send effect. Minder ongelukken De Hoofdinspectie Gezond- heisbescherming heeft vorig jaar een record aan ondeugdelijk vuurwerk in beslag genomen. Er is bij de groothandel en impor teurs in totaal 277.000 kilo knal- vuurwerk onderschept. Dit is ongeveer 10 keer zoveel als voorgaande jaren. De oorzaak is een landelijke inspectie die plaatsvond nadat in Rotterdam een partij vuurwerk uit China was ontdekt. Hierin bevond zich het verboden mengsel (chloraat- sulfaat). Het is heel gevaarlijk omdat het uit zichzelf kan explo deren. Het aantal vuurwerkslachtoffers was bij de laatste jaarwisseling 27 procent minder dan het jaar daar voor. Op de EHBO-afdelingen van de ziekenhuizen hebben zich 800 mensen gemeld. Het jaar daarvoor was dat aantal nog 1100. De vuurwerkcampagne van SIRE (Stichting Ideële Reclame) heeft duidelijk een positieve invloed gehad op het gedrag van de vuurwerkafste- kers. Koop vuurwerk altijd in een winkel met vergunning. Kies alleen vuurwerk met een Nederlandse gebruiksaanwijzing. Steek weigeraars nooit opnieuw aan. Lees de gebruiksaanwijzing ruim van tevoren. Steek vuurwerk aan met een sigaret en niet met een lucifer. Zet vuurpijlen in een fles die gedeeltelijk met zand is gevuld Een pilletje De ene hond is angsti ger dan de andere in de vuurwerkperiode. Het kan nodig zijn om bij uw dierenarts een kalmerend middel te halen. De dosering is belangrijk en het is daarom goed om enige tijd van tevoren daar al met de dierenarts over te praten. Vooral als u voorgaande jaren al gemerkt hebt dat uw hond nega- rekening houden. Haal uw poes op tijd binnen. Ieder jaar raken er weer vele katten zoek. Laat ze eventueel op een plaats kunnen wegkruipen, waar ze normaal niet mogen komen. In huis vinden ze altijd wel een naar hun gevoel vei lig plekje. Laat u in geen geval ver leiden om ze kort voor 12 uur nog even buiten te laten. Hoe ze u ook proberen te dwingen. Heeft uw kat normaal geen katte- bak in huis, maak dan voor deze avond een uitzondering. De poes zal er zeker gebruik van maken als hij een aantal uren niet naar buiten kan. In tegenstelling tot een hond kunt u een kat wel alleen thuis laten. De laatste jaren gaat er op oudejaarsavond voor ongeveer 30 miljoen gulden aan vuurwerk de lucht in. Gelukkig voor onze huisdieren is het vuurwerk met harde knallen tegenwoordig verboden. Heel veel vuurwerk wordt nog op het laatste moment gekocht. Gebleken is dat als het op oudejaarsdag regent de han delaren in vuurwerk minder goede zaken doen. Volgens de Stichting Natuur en Milieu is op oudejaarsavond de luchtvervui ling twee keer zo groot als normaal. Dat de knalpartij om twaalf uur voor onze honden en katten geen pretje is begrijpt iedereen. Het is verstandig om van tevoren wat maatregelen te treffen om hen te beschermen. NU ZÉKER AAN DE RIEM! Het verdient aanbeveling om uw hond ruim voor twaalf uur uit te laten. Het is sowieso verboden om honden 'los te laten lopen, maar vooral op oudejaarsavond is het zeker belangrijk uw huisvriend aan de lijn te houden. Veel jonge ren knallen al lang voor 12 uur. Het mag uiteindelijk officieel al vanaf 22.00 uur. Uw hond kan goed van streek raken zodat hij er vandoor gaat. Met alle gevolgen vandien. Tijdens oudejaarsavond kunt u uw huisdieren het beste daar laten waar ze normaal ook zijn. Als u zelf om 12 uur naar buiten gaat, denk dan aan het sluiten van de voordeur. Druk ook kinderen op het hart daarop te letten. Als u de jaarwisseling elders gaat vieren, laat uw hond dan niet alleen thuis. Kijk of het mogelijk is om hem mee te nemen of bij iemand onder te bren gen met wie hij ver trouwd is. tief op de knallen reageert. Het is misschien verstandig om een paar dagen van tevoren al een paar keer een pilletje te geven om te kijken wat de uitwerking op de hond is. Niet alle dieren reageren op de zelfde manier op kal meringsmiddelen. Dit is afhanke lijk van het ras en het karakter. Katten Ofschoon katten wat minder bang lijken voor vuurwerk moeten we echter ook met hen gedegen

Peel en Maas | 1996 | | pagina 7