De kaartenlawine is rollende
Aan deze gigantische puzzel heeft U een vette kluif met de kerstdagen
agina
?EEL EN MAAS
Dinsdag 24 december 1996 - Pagina 5
j)e oplossing \an deze puzzel
(iiult u door de letters uit de vak-
les met de overeenkomstige getal-
en in het balkje te zetten. De
iplossing kunt zenden naar
Inze redaktie, \oor 4 januari a.s.
)nder de goede inzendingen ver-
elen we enkele leuke prijzen.
IOKI/OMAAI I jaargetijde: 5
terkte: l() eikesehots; 13 pels: 17
nheil: 20 transpireren: 25 duister-
is 30 hos; 32 oude lap: 33 pl. in
Brabani: 35 bijb. figuur: 36 pla
cet: 38 werklust: 40 stelsel: 41
waad: 42 isgerei: 44 voegw.: 45
tiveldaad: 46 pl. in N.-Holland: 47
mie maal: 48 eikesehors: 50 vvate-
ing: 51 reeds: 52 bouwwerk: 54
tolorraee: 56 den Ie/er heil: 57 ver-
oersmij: 58 sehel: 60 water in
riesl.: 61 titel: 62 broeder: 63
.'oonplaals: 64 \r. munt: 65 ontken
ing. 67 slang: 68 viervoeter: 70
ilige: 71 graan: 73 dwarshout: 75
od: 77 lastendruk: 78 berg op
'.tela: 79 hijh. figuur: 81 opstootje:
2 tafelgerei: 83 naschrift: 84 noot:
5 huisdier: 87 heilige: 89 tal'clge-
i: 91 bijb. figuur: 92 ontkenning:
4 oogziekte: 96 sprookjesfig.: 97
tmilielid: 98 honingdrank: 100
dichting: 102 verlichting: 104
nol: 106 bijb. plaats: 109 daar: 11 I
rie/elig: 112 steensoort: 113 soort
nderwijs: I 14 ton: 115 grondsoort:
17 vet nis; 119 water in Friesl.: 121
uil: 123 roem: 124 halt: 125 ten-
Htnstellingsgehouw127 Noorse
ndheid: 128 delfstof: 130 muzick-
tstrument: 132 vaartuig: 134 zots-
ap: 136 boerenbezit: 137 burcht:
40 vaartuig: 142 eiland i.d.
)ostzee: 143 schoolvak: 145 water-
las: 146 uitgave: 147 getand inuur-
erk: 150 verlichting: 151 pl. in
ingeland: 153 voor/.: 154 Japanse
mm: 155 gelofte: 157 laatstleden:
58 verpakking: 160 loopstok: 162
uort: 163 compagnon: 164 alge-
tal: 166 Hur. hoofdstad: 168
.•goed: 169 zouteloos: 170 noot:
72 gelofte: 174 lengtemaat: 176
laktcmaal: 178 voordal: 180 ronde
lang: 181 Chin, maat: 183 dieren-
eluid: 184 kledingstuk: 186 lengte-
taal: 187 dik en zwaar: 189 omra-
ting: 191 voorz.: 193 raamscherm:
94 pl. in Duitsland: 196 meetk.
chaam: 198 roeipen: 201 kraag:
03 maanstand: 204 vaarwater: 206
crhindcring: 208 Rijksoverheid:
09 palm: 21 I lidw 213 dierenge-
lid: 215 schoeisel: 217 gevangenis:
18 cilinder: 220 steengruis: 222
nor: 224 pigmeniloze: 226 voorz.:
27 op de wijze van: 229 bijwoord:
31 vermoeden: 233 herbergier: 234
rukkende lasten: 236 helder: 238
ouwmateriaal: 240 moment: 242
at: 244 lumen: 245 einde: 247
tager: 249 Huropeaan: 251 slaap-
iekte: 252 onzes inziens: 254 vere-
elen: 256 boom: 258 voorz.: 259
ooi: 261 inseklcnpocdcr: 263 voer-
lig: 264 meisjesnaam: 266 hetzelf-
267 takje: 269 meedogenloos:
!7I pers. vnw.: 272 smal: 273 inge-
ing: 275 aardappel: 277 v is: 278 pl
i Drente: 279 voorz.: 280 titel: 281
innenkort: 282 op die lijd: 283
irieks eiland: 285 noot: 287 insekl:
88 roofdier: 290 begin: 292 waler-
cring: 294 namelijk: 296 seheeps-
iv.itter: 298 uitroep: 300 vloerbc-
ckking: 302 duister: 305 zandheu-
cl: 306 t-'rans lidw.: 307 nummer:
10 voorz.. 312 Hur. zeestraat: 313
icrevcrblijf: 315 tafelgerei: 316 pl.
t N.-Brabant: 318 dierengeluid: 319
I in N.-Holland: 321 bosgod: 323
ledingsluk: 324 inviteren: 326 al:
27 duisternis: 328 bouwwerk: 331
nor alles. 332 Bijb. lig.. 333 ver
logen: 335 aanspreektitel: 337
non school: 339 knaagdier: 341
ïsekt: 342 metaal: 344 ontkenning:
45 kunstproduct: 348 voedsel: 350
md: 351 vogel: 353 de onbekende:
54 schriftteken: 356 voegw.: 357
letaal: 359 sterke drank: 360 Cir.
ndin: 362 het openbaren: 364
nderrieht: 365 kosten koper: 367
in Overijssel: 368 hemelwezen:
70 woonschip: 371 meisjesnaam:
72 voormiddag: 374 het Romeinse
jk: 376 vogeleigenschap: 377
erkschuw: 379 spil: 381 voegw.:
82 trek: 384 heden: 386
iuropeaan: 387 smaad: 389 verzoc-
en: 394 knoeien: 399 loterijbriefje:
Dl bouwmateriaal: 403 halfbloed:
05 pers. vnw 406 ogenblik. 408
loei wijze: 409 eerstkomend: 411
'kening: 412 windrichting: 414
anellichnam: 416 onder andere:
17 pl. in Vlaanderen: 419 valwind:
22 godheid: 424 daar: 425 ronde
uen: 427 keukengerei: 428 volke-
üiorganisatie: 430 noodlottig: 432
tirnavalsgroel: 433 hinderen: 434
kesehors: 436 riv ier in Schotland:
37 oude maal: 438 kledingstuk:
40 houding: 442 voorz.: 443 onder-
■Ve1445 woonschip: 446 viervoe-
r: 447 voegw.: 448 een zekere: 449
laai: 451 de onbekende: 452 jaar-
etijde: 454 lor: 456 nummer: 458
Uniterm: 460 aankleding: 46 1
>orz.: 462 bar: 463 verblijven: 465
Ivv 466 gebogen been: 468 vr.
cl: 470 uitroep: 472 vogelverblijf:
74 varkensvlees; 475 maanstand:
?6 pl. o.d. Veluwe: 477 plaag: 478
cuw480 open hosplek. 481 meer
alen. 482 afgelegen: 484 versla
an 486 keukengerei: 488 reeds:
<9 vlaktemaat: 490 graafwerkluig:
72 Cir. godin: 494 voorz.: 495 Hur.
tul: 496 noot: 497 ondernemings-
ad: 499 regeringsreglement: 501
lom: 502 inhoudsmaat: 503
tschrift: 504 lel wel: 506 het drin-
,'n: 507 zangnoot: 508 opschud-
Ing: 510 oorv ijg: 51 I daar: 512 pl.
in N.-Holland: 514 voldoen: 516
vervoermiddel: 518 etmaal: 519
bijb. lig.: 520 vuur. 522 voorz.: ^24
eindigen: 525 visgerei: 527 verdu
ren: 528 keer: 530 deel v Spanje:
531 inviteren: 532 zalfspaan: 533
droog: 534 smaden: 535 afdekking:
536 horizon: 537 soort stol
VHRTIKAAI. I watervogel: 2 aan
hang.seI: 3 insekl: 4 uitgave: 6 ccrw.
heer: 7 vlaktemaat: 8 oude munt: 9
inhoudsmaat: 10 eenmaal: II gelof
te. 12 dagblad: 14 reeds: 15 boom:
16 hectare: 17 dijk: 18 pl. in Drente:
19 pl. in N -Holland: 21 pers, vnw
22 wild zwijn: 23 ogenblik: 24 daar:
26 lelvv: 27 gevangenis: 28 pl. o.d.
Veluwe: 29 deelteken: 31 overeen
komst: 33 dans: 34 buidel. 36 bier
soort: 37 vr. titel: 39 soepkom: 42
slang: 43 naar beneden: 48 nobele:
49 vogel: 53 speelkaart: 55 stap: 58
dik: 59 Ned. riv62 gal: 63 pl. in
Ov.: 66 pl. in Drente: 69 rund: 70
vaartuig: 71 vrl. dier: 72 vochtig: 74
spil: 76 voorz.: 78 Huropeaan: 80
godin: 82 maand: 83 familielid: 84
sporlierm; 86 vogelverblijf: 88
motorrace: 90 rekenopgave: 92 Bijb.
lig.: 93 bedehuis: 95 afwijkend: 96
v iering: 97 regeerder: 98 model: 99
meetk. lig: 101 bergovergang: 103
eetgerei: 105 boom: 107 provincie:
108 mikpunt: 110 getroffen: 112
briefaanhef: 113 pausennaam: 114
huid: 115 zeezoogdier: 116 loop:
118 vervoersmij.: 120 vroeger: 122
aansporing. 124 zeer warm: 126
rivier in Duitsl.: 127 telvv.: 129
kleur: 130 pl. o.d. Veluwe. 131 stel
sel: 133 verharde huid: 135 gods
dienst: 136 akker: 138 schoolvak:
139 boom: 141 rekenopgave: 143
toespraak: 144 ontkenning: 146
telw.: 148 spil: 149 twijg: 151
omroep: 152 bijb. lig.: 154 knevel:
156 de dato: 158 noot: 159 de oude
re: 161 pl. i.d. Betuwe: 163 onge
veer: 165 eikeschors: 167 pl. in
Rusland: 171 oude maat: 173 hoe
der: 175 leken: 176 lengtemaat: 177
projectiel: 179 w iel: 182 voorz.: 183
serviesgoed: 185 noot: 186 schaal
dier: 187 koe ie maag: 188 vertering:
190 strowis. 192 bijb. lig.: 193 stop:
195 daar: 197 bijb. lig.: 199 gevaar
te: 200 getekende grap: 202 niet
even: 205 hoofd: 2i)7 oogvocht: 208
snelle loop: 210 strafwerktuig: 212
drank: 214 bar: 216 groente: 217
appelwijn: 219 grondsoort: 220
heester: 221 punt. 223 vordering:
225 Belg. omroep: 227 meisjes
naam: 228 It. riv.: 229 Sp riv230
rustteken: 232 mnl. dier: 233 bron:
234 pl. o.d. Veluwe: 235 opgeld: 237
ongaarne: 239 telvv.: 241 werk
schuw; 243 wijnsoort: 246 voorz.:
248 bijb. lig.: 250 verwonding: 253
man van adel: 255 vernis: 25?i aan
stoot geven: 257 sportart.: 260 van
streek: 261 garen: 262 voorz.: 264
bijb. plaats: 265 slang: 266 land in
Az.: 267 en andere: 268 gebak: 269
groei: 270 tafel: 271 Huropeaan: 272
takje: 274 roem. 275 hergovergang:
276 springstof: 284 voorz.. 286
bouwland: 288 schel: 289 bedwel
ming: 291 tot en met: 293 cirkelvor
mig: 295 componist: 297 pel: 299
halfbloed: 301 hemellichaam: 302
gevcdertc: 303 hijbeldeel: 304 bed
orven: 306 vochldoorlatend: 308
toespraak: 309 onderkomen: 311
insekieneler: 312 reinigingsmiddel:
314 Huropeaan: 315 aansporen: 316
weegtoestel: 317 orgaan: 318 pl. in
N'.-Brabant: 320 poeder: 321 goed
zak: 322 verhaal: 323 grap: 325
gewas: 327 voorz.: 329 opstootje:
330 /uidvruchl: 333 soort stof; 334
inhoudsmaat: 336 telvv.: 338 nors:
340 deeg: 341 zuivelproduct: 342
metalen staaf: 343 vlaktemaat: 346
ademtocht: 347 opening: 349 het
zelfde: 350 familielid. 351 groente:
352 plomp. 355 clck. tractie: 356
slot: 358 spil; 360 angstig: 361 rust
teken: 363 dierengeluid: 366 vr.
munt: 368 roem: 369 begeerte: 370
voorz.: 373 pont: 375 voorz 376
pausennaam: 378 hetzelfde: 380
kleur: 382 voedsel: 383 plagen: 385
bolgewas: 386 berg op Kreta: 387
rivier in Siberië: 388 bijb. lig.: 390
vogel: 391 vis: .392 gewicht: 393
wreed heerser: 395 niet even; .396
strafwerktuig: 397 genadeloos: .398
en andere: 399 Hur. hoofdstad: 400
pas: 401 dierenverblijf: 402 neon.
404 nimmer: 405 kennen: 407 aan
vang: 410 graan: 412 numero: 413
Huropeaan: 414 ontspanning: 415
heden: 417 opening: 418 kraan: 420
groente: 421 recht vaarwater: 422
kunstproduct: 423 vr. maal: 425
godsdienst: 426 leeg: 429 achter:
4.31 strikje: 433 alarmsein: 435
water in Friesland: 438 vrl. dier: 439
schijnen: 441 viervoeter: 444 wei
nig: 446 vervelend: 448 roem: 449
onverschrokken: 450 boom: 452
bijb. lig.: 453 boomvrucht: 455
gevierde zangeres: 457 dwarshout:
459 lichte Map: 460 duindal': 461
pers. vnw.: 462 paradijs: 46.3 herber
gier; 464 ontkenning: 465 pl. o.d
Veluwe: 467 vismand: 469 noot:
471 pers. vnw.; 473 steensoort: 474
klap. 475 oude maat. 476 daar: 477
Duitse partij: 479 krijg: 480 bouw
werk: 481 gevuld: 483 Hur. hoofd
stad 485 opdracht: 487 sein: 488
immer: 489 Noorse goden: 491
nauw; 49.3 rivier in Frankr.: 496
rooklier: 498 zoogdier: 500 loop.
502 duinvallei: 503 plaats; 505
betrekking: 509 weg: 511 bijb. lig..
513 wereldtaal: 515 meisjesnaam:
517 snel: 519 voordal: 521 neon:
522 voorz.: 523 noot: 525 numero:
526 voorz.. 528 noot: 529 Frans
lidw.: 530 -'rans lidw.
Ruim 200 miljoen wenskaarten
TOHN de Brit Hem} Cole in 1843
een speciale kerstkaart liet ontwerpen,
zal hij niet vermoed hebben dal zijn
voorbeeld zoveel navolging zou krij
gen, Hij was hel beu om iedereen een
lange brief te schrijven en vond het
gemakkelijker om familie en relaties
een algemene wens te sturen. In 1995
heeft vle PTT in ons land totaal meer
dan 200 miljoen kerst- en nieuw jaars
kaarten verwerkt /.e worden ook
steeds vroeger verzonden. Ruim 80
procent kon vóór de kerstdagen wor
den bezorgd. 84 procent van de vvens-
posi was voorzien van de postcode.
Deze wordt binnen 24 uur door de
I' l l besteld, anders wordt dal 48 uur
MKT OPfiKHKYKN (il.AS
Dll eerste kerstkaart was op ver
zoek van Henrv Cole ontworpen door
de kunstschilder John Calculi llarslev.
I.en naam. die we tevergeefs in de
boeken zullen zoeken. Zijn naam is
echter aan de vergetelheid ontrukt
door die eerste kerstkaart. In liet
Britse posimuseum is deze kaart nog
steeds te bezien.
Op dat bewaard gebleven exemplaar
- in verzamelkrinföeii bekend als de
'Cole-Harslevkaart' - heeft de ontwer
per zichzelf ook afgebeeld. In de rech
ter benedenhoek zie je hem met liet
schilderspalet in de hand.
Het rijmpje, dat er op voorkomt,
slaat op de 'v rolijke jonge ziel Cole,
die nog jaren moge leven'. Die eerste
kerstkaart is ontworpen als een soort
drieluik, l inks en rechts staan op de
bijbel geïnspireerde tekeningen. De
ene stelt liet 'hongerigen spijzen*
voor. de andere hel 'naakten kleden".
Twee onderwerpen die liet jarenlang
goed hebben gedaan in de charitatieve
kerstsfeer, liet middendeel is van zeer
andere aard. Hen criticus schreef daar
eens over 'De afbeelding spoort aan
lot dronkenschap". Hn hij vulde dal
vernietigende zinnetje nog aan door
uil te roepen: 'Hoe is hef mogelijk dal
iemand van zoTi goede familie zo
laag kan zakken en zijn wansmaak zo
kan etaleren!"
Niet mis dus. Maar Henrv Cole wist
wel dat hij veel kritiek zou ontmoeten
door zijn gedurfd initiatief. Tenslotte
is hel heel wat om in het traditierijke
Hiigel.md te breken met een gewoon
te. Wat hij echter niet wist. was dal hij
met het sturen van de eerste kerstkaart
een begin maakte met een niet te over-
ziene stroom van kerst- en nieuw jaat's-
vvensen in kaartvorm
.Maar wal zou liet dan toch wel voor
V
een afbeelding zijn. die volgens de
kritiek aanspoorde tot dronkenschap''
liet valt echt wel mee. Het zo bekriti
seerde middendeel stel mister Cole
himself voor met een opgeheven glas.
Aan zijn zijde zit een schone Hngelse
lad}. Op de achtergrond zien we ande
re vrolijke mensen en het geheel
ademt de l.vpische burgerlijke sl'eei
waarin hel kerstfeest in zoveel
Hngelse gezinnen wordt gevierd.
Mister Henrv Cole zelf kijkt guitig en
met dal opgeheven glas roept hij A
inert} Christmas and a happv
New}ear to you".
KRSTRKKKKNI) OF.VOI.f,
liet opmerkelijke initiatief van
Henrv Cole had vérstrekkende gevol
gen. Niet alleen voor hel budget van
lien, die gewend zijn jaarlijks vele
tientallen kerst- en nieuw jaarskaarten
te verzenden. Maar ook verzamelaars
maakten zich meester van de kaarten.
Hel gevolg was. dal hel lange lijd een
rage w as om kerst- en nieuw jaarskaar
ten te verzamelen. In 1890 omvatte de
verzameling van een zekere Jonathan
King al meer dan 163.000 exempla
ren. De onderwerpen, die het meest in
trek zijn. verschillen naar gelang de
tijd. liet kerstkind als vredeskind.
kerstmannetjes m arresleden. engel
tjes. vv interlandschapjes. noem maar
op. Ontelbare variaties zijn hierop
mogelijk.
FA l'ORT
DH grote stroom van kerstkaarten
kwam aanvankelijk uit Duitsland.
Daar nam men hel initiatief van Henrv
Cole al dadelijk over. De sentimentele
gedachten die onze oosterburen over
Weihnachien destijds hadden kwamen
op de kerstkaarten duidelijk tot uiting.
Frankrijk heeft met zijn IV re Noel
steeds een eigen stijl in zijn kerstkaar
ten gehad. Hn in de Hngelstalige lan
den is men echt verzot op
Dickensachtige figuren. Toch kan men
m Bondsireet de meest luxueuze kaar
ten kopen. Maar dan heelt men ook
wel een kaart waarop zuiver zijde is
verwerkt. Bijna alle kaarten dragen de
aloude kerstwens A merry
Christmas'.
De kerstman - vaak met een rendier
afgebeeld komt veel voor op
Amerikaanse kaarten. Italië is m de
vaart van de kaartenlawine ook niet
weg te denken. Religieuze voorstellin
gen hebben daar weer de meeste
alïrek.
