Het 'heileg huuske' van
't 'Ellendige Gilde' (1646)
Turkije, Bulgarije en Zweden
op podium schouwburg Venray
Molukse gemeenschap
Venray viert feest
Fiscaal in zicht
'T VENROJS LAEVE GETAEKEND
PEEL EN MAAS
Huis op naam van de
kinderen en de premie-A
voor de alleenverdiener;
heilige huisjes
Gimsel Natuurvoeding
de smaak van de toekomst!
CultuRooy
zoekt artiesten
VERSLEIJEN C.V. - OIRLO
Donderdag 18 augustus 1994 - Pagina 15
Folklorefestival Venray 1994
Venray gaat. zich donderdag 25
augustus opnieuw opmaken voor
j het Folklore Festival. Al twee keer
I eerder heeft Volksdansvereniging
Opanka buitenlandse groepen
I naar Venray gehaald om de Ven-
raynaren kennis te laten maken
J met de cult uur, gebruiken en dan
sen in andere landen.
De vereniging hoopt daarmee
1 begrip te kweken voor de cultuur
van deze landen. Opanka hoopt
de bevolking in Nederland deelge-
Inoot te maken van de schoonheid
van de dansen en klederdrachten
in die landen en belangstelling te
kweken voor volksdansen in het
algemeen.
Het ligt in de bedoeling van
Opanka dit Folklore Festival te la
ten uitgroeien tot een geregeld
weerkerend evenement. Dank zij
de steun van de ondernemers in
de regio en vooral ook de gemeen
te Venray is het dit jaar gelukt
groepen uit Turkije, Bulgarije en
Zweden over te laten komen.
TURKIJE
Dansgroep Bahcelievler Floklor
I Demegi komt uit de meest westelij
ke stad van Turkijke, Istanbul. Daar
staat een universiteit, waarvan hon
derdvijftig studenten zijn aangeslo
ten bij de dansgroep. Bahcelievler
Floklor Demegi probeert de Turkse
dansen overal in de wereld te laten
zien. De dansers brengen dansen
uit alle delen van Turkye, van de
Zwarte Zee tot Anatolia, van het
noordoosten tot het zuidwesten van
het land. Daarby wordt veel aan
dacht geschonken aan de volksge
bruiken en volksfeesten. De groep
die naar Venray komt is, inclusief
het orkest, 35 personen sterk.
ZWEDEN
Norra Rade Bygdelag is de naam
van de dansgroep uit de stad Hag-
ford, dat in de Middenzweedse
streek Varmland ligt. De groep doet
de typisch Zweedse dansen die her
en der nog gangbaar zijn. Het optre
den van de groep is dan ook in eer
ste instantie bedoeld voor manifes
taties voor de eigen bevolking en
pas daarna voor de toeristen. Een
enkele keer trekt de groep naar het
buitenland om deel te nemen aan
folklorefestivals. zoals nu in Venray.
De kleding die Norra Rada Bygdelag
draagt komt uit alle,delen van Zwe
den. De leden maken bovendien
Zweedse handvaardigheidsproduk-
ten van hout en textiel.
BULGARIJE
Pastrina komt uit Montana, Bul
garije, honderd kilometer ten
noordwesten van Sofia, de hoofd
stad van Bulgarije. Het is een be
roemde Bulgaarse dansgroep, die
bij festivals en folkloristische mani
festaties in landen als Joego-Slavië,
Tsjecho-Slowakije. Griekenland en
Frankrijk naam heeft gemaakt. In
eigen land wonnen ze twee maal
een gouden medaille voor hun
prestaties, de 28 dansers zullen op
de wervelende muziek van de vier
orkestleden een show brengen met
een opmerkelijke precizie en maat
gevoel.
NEDERLAND
Volksdansvereniging Opanka
neemt deel met Nederlandse dan
sen brengen. Twee jaar geleden
richtte de vereniging een eigen or
kest op om tijdens festivals en uit
voeringen goed voor de dag te
komen.
Opanka streeft normaal het inter
nationale repertoire na om de le
den kennis te laten maken met de
vele culturen in alle delen van de
wereld. Deze avond echter laat
Opanka die eer aan de buitenlandse
gasten. Zelf danst Opanka twee Ne
derlandse series met oud-Neder
landse en moderne dansen, naar
een choreografie van de eigen
dansleiding.
De voorstelling op 25 augustus
begint om 20.00 uur in schouwburg
De Beejekurf. Toegangskaarten ad
ƒ15,- per persoon zijn nu al ver
krijgbaar bij: schouwburg De Beeje
kurf, Schouwburgplein 1; Jolanda
van Dalen, Walstro 21, tel. 10995;
Joke Postma, Klaproos 25, tel.
81131; Gerry Penris. Zandakker 10,
tel. 85364.
De Molukse gemeenschap in
Venray viert 24 september feest
De Molukkers vieren dan in één
dag liefst drie jubilea: het 15-jarig
bestaan van de stichting voor sa
menlevingsopbouw Batu Badaun;
het 25-jarig bestaan van de Hou
ten Hoek, de wijk waar voorname
lijk Molukse Venraynaren wonen,
en tot slot het feit dat de Moluk
kers veertig jaar in Venray zijn.
Op het feestprogramma staan ak-
tiviteiten voor alle leeftijden,
's Morgens wordt op basisschool de
Hommel een kindeiprogramma af-
Verkeersongeval met
gewonden
Maandagavond omstreeks 22.00
uur verloor een 22-jarige bestuur
der van een personenauto, komen
de vanaf de Lollebeekweg op de
kruising Oosterbosweg-De Vliegert
de kontrole over zijn auto en kwam
in een greppel tot stilstand. De
bestuurder, van Poolse afkomst en
tijdelijk in Nederland verblijvend,
en een 25-jarige inzittende, even
eens van Poolse afkomst, liepen ver
schillende verwondingen op en
werden voor behandeling per am
bulance naar het ziekenhuis ver
voerd. De auto bleek niet verzekerd
te zijn. Het kentekenbewijs werd in
gevorderd en de auto werd in beslag
genomen.
Weer bosbrand bij Ballonzuil
Maandagavond omstreeks 20.00
uur werd weer brand ontdekt in de
bossen naby de Ballonzuil. Geluk
kig werd de brand tijdig ontdekt en
was het vrijwel windstil. Daardoor
kon worden verhinderd dat de
brand zich uitbreidde. De schade
bleef nu beperkt tot een zwart ver
brande vlakte van ongeveer 120 m2.
Het is zeker dat de brand opzettelijk
is aangestoken omdat op verschil
lende plaatsen brand was uitgebro
ken. Reeds eerder werd in dat
zelfde gebied brand gesticht. Tben
ontdekte de piloot van het brand-
bestrijdingsvliegtuig van Staatsbos
beheer het vuur.
gewerkt Om 15.00 uur begint het
officiële gedeelte dat plaatsvindt in
het gebouw van Batu Badaun aan
het Kiriwennopad. Dan wordt ook
het boek '40 jaar Molukkers in Ven
ray' gepresenteerd. Tevens zijn er
foto's, dia's en videofilms te zien.
Van 18.00 tot 20.00 uur wordt een
gezameplij k-M oluks avondeten ge
nuttigd in danscentrum Jeanne en
Paul Janssen, waarna in hetzelfde
complex het feest verder gaat met
onder meer live muziek, een dans
groep en een tae kwon do-demon
stratie.
Stenen beeld gestolen
Uit een tuin van een woning aan
het Nassauplein werd een stenen
leeuw gestolen. Wat de waarde van
dit beeld is kon niet worden mede
gedeeld.
elke week nieuws
Een maandelijkse rubriek over fiscale aktualiteiten
Vorig jaar september en oktober
schreef ik over twee onderwerpen
die nu weer in het. nieuws staan.
Beide hebben betrekking op de
eigen woning.
Het al jaren aangekondigde wets
ontwerp over de belastingheffing
bij tijdelyke genotsrechten op za
ken heeft vorig jaar veel stof doen
opwaaien. Dit wetsontwerp zou de
waarde-aangroei gaan belasten bij
kinderen van ouders die het huis
op naam van de kinderen hebben
staan. Op zich was de gedachten-
gang achter het wetsontwerp nog te
volgen. Belastingheffing over datge
ne dat economisch als inkomen
wordt gevoeld. Ook was duidelijk
dat de zogenaamde sfeerovergang
constructies met de eigen B.V. of
een ondernemer bestreden dien
den te worden. Bij particulieren
treedt een dubbele heffing op, be
lastingheffing over hef forfait bij de
ouders, belastingheffing over de
aangroei bij de kinderen. Het verve
lende van dit wetsontwerp was dat
bijna alle oude contracten tot be
lastingheffing zouden leiden, ter-
wyl nieuwe constructies, mits de
ouders maar jonger dan 65 jaar
zouden zijn aan heffing zouden
kunnen ontsnappen. De construc
ties met B.V.'s en ondernemers von
den sowieso niet of nauwelijks
meer plaats. Het wetsontwerp trof
dus de groep die niet beoogd was.
Het probleem is nu opgelost door
oude en nieuwe transacties tussen
ouders en kinderen vrij te stellen.
De motivering hiervan is onduide
lijk. Wat rest is een papieren tijger.
Drie vreselijk ingewikkelde anti-
misbruikbepalingen die niet of
nauwelijks toegepast zullen wor
den. Men kan dus weer opgelucht
adem halen en desgewenst con
structies weer toepassen zodra de
wetsgewijziging perfect is.
Ook in het nieuws was vorig jaar
de mogelijkheid voor de gehuwde
alleenverdiener om bij tenaamstel
ling van de woning op beide echte
lieden de helft van de premie op
premie-A woningen feitelijk buiten
de heffing te laten door deze op te
geven by de echtgenote. Door de in-
vorderingsvrystelling en over
dracht van de vrije som bleef' de
halve premie zo onbelast. Dit werd
door een Gerechtshof bevestigd. De
Staatssecretaris heeft de zaak voor
gelegd aan de Hoge Raad en alle in
specteurs opgedragen het oude
beleid voort te zetten. Veel mensen
hebben mij gebeld toen de Inspec
tie alsnog de aangifte corrigeerde.
Bezwaar en venvijzen naar de Hoge
Raad procedure was het standaard
advies. De Hoge Raad heeft nu uit
spraak gedaan en de Belasting
dienst in het ongelijk gesteld. Alle
aangiften die gecorrigeerd zijn en
waartegen geen bezwaar is gemaakt
zal de Belastingdienst niet herstel
len. Ook niet als het de aangifte
1993 betreft die dus van latere da
tum is dan de Hofuitspraak. De In
spectie willigt wel alsnog alle
bezwaren in of herroept ambtshal
ve negatieve beschikkingen op be
zwaarschriften. Hieruit mag blijken
dat het volgen van procedures en
het voorbehouden ran rechten
door indiening ran een bezwaar
schrift echt de moeite loont.
Uit beide onderwerpen blijkt dat
we in Nederland nog steeds een hei
lig huisje hebben; de eigen woning.
Mr. T.C. van Zwieten
Rühl/Haegens/Van Aar
Accountants en Belastingadviseurs
Kantoren te Boxmeer. Venray en
Reuver, tel. 08855-76464
Brooddrank Café Noir
I Pro Green]
Venray, Paterstraat 4, ld: 04780 - 87217
De stichting CultuRooy. de or
ganisatie achter het zaterdag 17
en zondag 18 september te hou
den Venrayse Straatfestival,
zoekt straatartiesten en -muzi
kanten ter aanvulling van het
programma. De artiesten wor
den niet betaald, maar kunnen
volgens CultuRooy rekenen op
'een dankbaar publiek met veel
kleingeld'. De stichting zorgt
wel voor een warme maaltijd.
CultuRooy heeft om artiesten
naar Venray te lokken vorige
week een kleine advertentie ge
plaatst in de Telegraaf. Een aan
tal artiesten heeft zich daarop
gemeld, maar er is uiteraard
nog plaats voor straatmuzikan
ten en theatermakers uit Ven
ray en omgeving. Wie denkt
een creatieve, kunstzinnige
en/of ludieke bijdrage te kun
nen leveren aan het Straatfesti
val in Venray, Iran zich schrif
telijk melden via Postbus 350,
5800 AJ Venray. De stichting is
telefonisch te bereiken via de
volgende telefoonnummers:
04780-10401/89526/88854. Het
faxnummer is 04780-89656.
Gestolen bromfietsen
aangetroffen
In Overloon werd een Puch Maxi
bromfiets onbeheerd aangetroffen.
Bij kontrole bleek dat de bromfiets
op 5 juli jl. aan de Veltumse Kleffen
van een 22-jarige inwoner was ont
vreemd. De benadeelde heeft zijn
bromfiets inmiddels terug.
Vrywel zeker is dat de langs de
beek by de ove rstortvij ve r in
Brukske onder stro gelegen brom
fiets van het merk Puch Maxi ook
van diefstal afkomstig is. De politie
heeft nog niet kunnen vaststellen
of van de diefstal aangifte is gedaan.
Dus gedupeerde bromfietsbezitters:
doe in ieder geval aangifte, dat ver
gemakkelijkt het als de gestolen
bromfietsen worden terugge
vonden.
Meisje van paard geworpen
Het is nog onduidelijk hoe een
11-jarige amazone vrijdagavond
omstreeks 19.45 uur van haar paard
werd geworpen in de buurt van
Kleindorp. Ze kwam ongelukkig te
vallen, waarbij ook haar paard haar
niet meer geheel kon ontwijken, en
ze daarvan een trap moest inkasse-
ren. Ze werd voor behandeling naan
het ziekenhuis vervoerd. Zy liep
een lichte hersenschudding op
maar kon na behandeling het zie
kenhuis weer verlaten.
Castenrayseweg 14 - 5808 AG Oirlo-Venray - Telefoon tijdens kantooruren
04780-71941 (3 lijnen) Telefoon voor storingen buiten kantooruren 04780-71266
H.R Venlo 7886 - Beherende vennote. Versleijen beheer BV. Fax 04780-71995
Landelijk erkerd installatiebureau voor gas - water - sanitair. Gereedschappen -
Tuinartikelen - Automatisering pluimvee- en varkenshouderij - Bedrijfsbenodigdheden
Versleijen C.V. is een onderneming die aktief is als:
a: installatiebedrijf voor varkens- en kippenbedrijven
b: installatiebedrijf voor centrale verwarmingen en sanitair
c: winkel in o.a. grasmaaiers, tuinartikelen en gereedschappen
Wij zijn op zoek naar:
- all-round technisch personeel voor de AGRO
- centrale verwarmings monteurs
- monteurs voor grasmaaiers/winkel-medewerkers
Wij bieden een zelfstandige baan met goede arbeidsvoor
waarden.
Bent u geïnteresseerd, stuur dan een schriftelijke sollicitatie
met alle studie-, werkervarings- en persoonlijke gegevens aan:
Versleijen C.V. Castenrayseweg 14, 5808 AG Oirlo-Venray,
tel.: 04780-71941 fax: 04780-71995
Als wij het "Reeekenboeek' van de
penningmeester van het Ellendige
Gilde Armenzorg) in 1646 door
lopen, valt ons een passage op. die
wel heel bijzonder onze aandacht
vraagt.
'Noch betaelt aan Willem Dire ar
zijn quitantie van metsele op de
GHdehojfe (boerderijen van de ar-
memory) en van stenen en van het
heilig huyske tol Overbroeck te
maliën'.
Helaas hebben wij nergens de
kwitantie van Willem Direex kun
nen vinden, want daarin had
beslist gestaan, welke materialen
hij gebruikt en hoeveel manuren
hij gewerkt had.
Nu moeten wij ons tevreden stel
len met het totaal bedrag van 17
gulden. 10 stuivers en 2 ort. Verge
leken met het kwartaalsalaris van
een schoolmeester uit die tijd
(ƒ30,-) lijkt ons de hoogte van deze
rekdifihg een voorzichtige veron-
derrtélliilg te rechtvaardigen, dat
■wij hüer te maken-hebben met de
bouw van een 'heileg huuske'. zoals
er wel meer in het Venrayse land
staan.
PLAATS EN OUDERDOM
VAN HET 'HELLIG HUUSKE'
Van maar weinige van deze oud
kapelletjes weten wij echter iets
van hun oorsprong en de reden van
hun plaatsing. Meestal was het par
ticulier initiatief, dat leidde tot de
oprichting van zulk een kapelletje
en het komt maar weinig voor, dat
een vereniging zoals het Armengil-
de zich daarmee belastte. Dank zy
deze gelukkige omstandigheid
kwam de oprichting van dit kapel
letje in het archief van het Armen-
gilde terecht Daardoor weten wy
niet alleen, wanneer het 'heileg
huuske' gebouwd is. maar ook waar.
namelijk aan het O verb roek. daar,
waar het Ellendige Gilde zijn gilde-
hof (ook wel Loonenhof of Loonen-
plats genoemd) had liggen.
DRIE ONDER ÉÉN DAK
Eeuwenlang hebben de pachters
ran deze hoeve de heilige van het
eerste uur 'begroet', totdat deze ge
zelschap kreeg van nog twee ande
re. Samen met z'n drieën zagen ze
de pachters hun jaarlijkse malders
rogge naar de zolder van het 'raet-
huijs' brengen of hun 'torf en bot
ter' naar het 'gasthuijs'. Dit
gezelschap bestond uit de volgende
Hieligen:
ANTONIUS-ABT, BARBARA OF
ANTONIUS VAN PADUA
Jammer genoeg hebben wij niet
in de archieven kunnen vinden
aan wie het kapelletje oorspronke
lijk toegewijd was. Was het Anto
nius-abt, Barbara of Antonius van
Padua?
Van de laatst genoemde kunnen
wij rustig stellen, dat hij niet de
eerste was. die in het kapelletje
stond, omdat hij een patroonheilige
is. die typisch bij de orde van de
Franciscanen hoon en die komen
pas rond 1650 naar Venray. Het ligt
dus voor de hand, dat hij pas na dit
jaar in het kapelletje is 'bjjgezet'.
Blijven nog over Barbara en
Antonius-abt) ook wel Tun nis mit
het vèrke of iet oneerbiediger Vèr-
kes Tóén genoemd).
Bij het vaststellen van de eerste
heilige 'bewoner' van dit kapelletje
gaat onze voorkeur uit naar Anto
nius-abt en wel om de volgende re
denen. Antonius-abt. is één ran de
Heiligen, die men ook wel de Pest
heiligen noemt, zoals Sebastiaan.
Rochus en Christoffel. Vooral Ro-
chus en Antonius-abt waren in on
ze streek erg in trek. Het werd in
sommige tijden in bepaalde stre
ken zelfs mode om kapelletjes met
zulk een Heilige te stichten. Dit was
met Antonius-abt vooral in de 17e
eeuw het geval. Bovendien past de
ze Pestheilige heel erg goed bij het
tijdsbeeld van die tijd. In 1646 was
het nog maar enkele jaren geleden,
dat de pest Venrav in zijn greep had
(1635-1636).
De pest was een verradelijke
'gast', die snel toesloeg en daarom
ook de 'haestige, schouwelijeke'
ziekte genoemd. Mug moesten
testamenten gemaakt worden om
nog tot 'laefenisse der siele" of tot
"verkoeling in het vagevuur' een be
paald bedrag aan het Ellendige Gil
de te schenken.
Gezien tegen deze tijdsachter-
grond lijkt het ons zeer aanneme
lijk. dat Antonius-abt er aanspraak
op kon maken, dat hij als eerste in
het 'heileg huuske' geplaatst werd.
Hierbij speelt ook een rol. dat
Antonius-abt tegen besmettelijk
veeziekten aangeroepen werd. zoals
op het bordje in het kapelletje nog
te lezen is, iets wat door Tonia Loo-
nen als bewoonster van Loonen-
plats nog in 1939 als reden voor de
stichting van dit kapelletje gezien
werd.
Antonius-abt dus en niet Barba
ra? Een pleidooi voor Barbara zou
ons heel moeilijk vallen, ook al be
schermt zij tegen de bliksem £11
moet zij zorgen voor een zalige
dood. Een zalige dood voor een pest
lijder?
Wij denken, dat Barbara beter
past bij een ander tijdsbeeld, waar
ieder mens zijn leven 'normaal'
kan afwikkelen met een zalige
dood.
DE OFFERSTOCK
Een verschijnsel dat onlosmake
lijk verbonden is met de heiligen
verering van die tyd is de 'of
ferstock'. Ook bij dit kapelletje was
er een aanwezig. Misschien waren
de verwachtingen dienaangaande
wel wat hoog gespannen, toen het
kapelletje in 1646 werd opgericht.
Pas in 1664 lezen we in het Ree
ekenboeek van het Armengilde:
noch ontfangen van 't offer van 't
hel gen h uesken te Oierbroeck. 4
stuuvers'.
Daarna blijft het jarenlang stil en
lezen we niets meer over de op
brengsten. Ook is niet bekend of in
1861 inbrekers meer sukses had
den dan de penningmeester van
het Armengilde. Antoon Millen, de
veldwachter, doet in de buurt nog
navraag, maar niemand heeft iets
van de inbraak gezien.
HET KADASTER VAN 1840
Ook anderszins blijft het stil om
het 'heileg huuske', pas rond 1840
Willems, zyn huusvrouw, huis en
hofstede overdmgén. Dit huis ligt
vinden wij enkele gegevens over
het kapelletje in het gemeentelijk
kadaster. Wij lezen daar: RK Ar
menbestuur, sectie D nr. 769. kapel
en bouwland. In 1908 wordt het
perceel verkocht aan Godefridus
Likens. Het kapelletje blijft van de
ze verk<x>p uitgesloten en krijgt een
nieuw sectienummer D 3345 met
als bijschrift: onbelast.
Momenteel is het kapelletje in on
derhoud by de Stichting Kruisen
en Kapellen.
Natuurlijk is dit kapelletje niet
het oudste van de vele kapelletjes
die ons Ilooyse land sieren. Het
Oda-kapellctje bijvoorbeeld wordt
al in een kroniek van Jerusalem
(1422-1537) genoemd: 'De omsiende
berch. daer noch een heilig star-
ken(huuske) ter memorie steel'.
Maar er is nog sprake van een
tweede Oda-kapelletje, dat in een
overdracht van 1662 genoemd
wordt, als Johan Gisberts en Peerke
zijn hui
overd'rag
'Aen den Eijndt' en ligt aan de voor
kant 'tcgensover St.. Oda's heiligen
Stocksken ofte huysken'. Dit is in
de buurt van het Freulekesliuus.
ongeveer tegenover de meubel
beurs van de familie Peeters.
Dit kapelletje moet van 1635
zijn, volgens de schrijvers van het
boek Jerusalem (1422-1802 en
1838-1938): L. Verschueren O.F.M.
en C. Ibelings. Toen beloofde de ree
tor Paulus Reineri een kapelltje te
bouwen, als het klooster van de
pest. gespaard bleef.
De tekst is echter in dit opzicht
enigszins verwarrend. Enerzijds
wordt er gesproken over een 'te
bouwen kapelletje op de Bosch Mo
len' anderzijds vennelden de
schrijvers, dat Paulus Reineri dit
kapelletje, ondanks verzet ran
schepenen en geestelijken, 'onder
de grote Lind. daar waar St. Oda ge
woond zou hebben" liet bouwen.
Wij nemen aan dat dit laatste dich
ter bij de waarheid ligt. omdat er
even later nog sprake is van een
restauratie van het kapelletje op de
Boschmolen.
Ook de Smakt had al aan 't eind
ran de 16e eeuw 'een heijlig huis
ken'. Het wordt in 1592 en 1593 in
de sehatcedulen belasting-
lijsten) als zodanig vernield.
L.M. Rutten
liet SL Antonius-abt II. Barham kajtellelje aan de Veulenseiveg in
Leunen 1980. In 1982 gerestaureerd. (foto-,Gemeentearchief Venray)
