mwm Historie en naamgeving van het Freulekeshuus ostrumse rijvereniging 60 jaar jong! Veel randaktiviteiten bij Fietsvierdaagse FANCY FAIIt Imkersvereniging benoemt Jan Vogels tot erelid van Rio. Homi is afkomstig uit Iran en kent de minder prettige kanten van het leven. Reden voor hem om zich in te zetten voor de kansloze straatkinderen en hoopt met zijn fietstocht zoveel mogelijk geld bij elkaar te fietsen. KOM EN DOE MEE 18 EN 19 JUNI - SPORT TERREIN OOSTSINGEL •EL EN MAAS Donderdag 16 juni 1994 - Pagina 9 Mère P&lagie, overste van het klooster Jerusalem van 1843 tot 1885. In de koopakte werd bepaald dat het klooster van de Ursula Zusters te Venray beide panden met tuinen overnam voor de prijs van F1 2000.- met ingang van 1 januari 1863. Enkele jaren nadien, waarschijn lijk in 1866, lieten ze het ene pand (nu museum) tot op de fundamen ten afbreken en herbouwen. De nieuwbouw, zoals we het nu nog kennen, is zeer waarscliijnlijk naar een ontwerp van de bekende archi- tekt dr. P.J.H. Cuypers (1827-1921) of althans van een van zijn naaste me dewerkers. Het gebouw draagt veel belangrijke kenmerken van hem, zoals de ronde hoeken in de boven lichten, de daklijstversiering en de gestileerde gemetselde guirlandes langs deuren en ramen. Dr. Cuypers die de architekt was van ongeveer 60 kerken en van het Centraal Station en het Rijksmu seum te Amsterdam voelde zich zeer verbonden met het klooster Je rusalem. Hij was daar de schepper van de in 1864 gereedgekomen nieuwe kapel en het na de grote brand van 1888 herbouwde pensio naat en het kloostergebouw St. Michel. Volgens kadastrale gegevens is de bouw, beter gezegd herbouw van wat nu 't Freulekeshuus heet, in 1867 voltooid. Villa St. Joseph Het kreeg de naam herenhuis of villa St. Joseph. De ingang van het huis, dat buiten de muren van het klooster lag, was niet zoals nu aan de Eindstraat, maar aan wat nu de achterkant is, dus aan de zijde van het klooster. Boven de ingang werd in een nis een St. Joseph-beeld ge plaatst. Het klooster Jerusalem ken de een bijzondere verering tot St. Joseph. De kapel (1864) kende een zijal taar van St. Joseph waarvoor sinds 1871 onophoudelijk een godslamp brandde. Ook de bedevaart van Je rusalem naar St. Joseph op de Smakt begon vanaf die tijd traditio neel te worden. Twee Freulekes Bij de volkstelling van 1880 bleek dat de villa St. Joseph bewoond werd door de gezusters Antoinetta en Constancia Hellen, afkomstig uit het Duitse Xanten. Ze hadden ver zuimd zich als inwoonsters van Venray bij de gemeente te melden en werden daarom bij de volkstel ling ambtshalve in de bevolkingsre gisters ingeschreven. Op welk tijdstip ze, in de zeventigerjaren, in Venray zijn komen wonen, bleek in Venray en evenmin in Xanten te achterhalen. Wel dat ze respektieve- lijk geboren waren te Xanten op 26 januari 1821 en 8 november 1822 uit het huwelijk van Franciscus A.H.M. Hellen en Maria von Keil. Te Venray gaven ze op dat ze rente nierster waren. Ze waren afkomstig uit een burgerlijke, gegoede familie in Xanten. Dat ze niet onbemiddeld waren blijkt uit de 'Geschiedkundi ge aantekeningen' van de Venrayse pastoor H. van Haeff (pastoor van 1862 tot 1884). Hij maakt melding van het feit dat de bouw van het St. Josephklooster aan de Overloonse- weg in 1880 vooral tot stand is geko men dankzij een gift van F1 3500- van de Freules Hellen. Verder uit het gegeven dat zij bij overeen komst van 15 oktober 1885 een be drag van F1 4000- vermaakten aan de parochiale St. Petrusbanden- kerk. Hierbij was wel bepaald dat de beide dames tot de dood van de langstlevende over het genoemde bedrag, jaarlijks 4 rente, zijnde F1160-, zouden ontvangen en dat er jaarlijks voor henzelf, hun ouders en hun bloedverwanten een H. Mis moest worden opgedragen. De kosten van deze dienst ten bedrage van F115.- zouden in mindering ko men op de jaarlijkse verschuldigde interest. De Freules Hellen maakten geen deel uit van het leraressen korps van het pensionaat Jerusalem. Mo gelijk zijn ze echter wel alctief ge weest als gezelschapsdames van de vele Duitse leerlingen die daar hun opleiding ontvingen. Waarom kwa men de Freules Hellen, die Rooms- katholiek waren, naar Venray? Kulturkampf Het antwoord is waarschijnlijk gelegen in de Kulturkampf, de strijd tussen de Staat en de Rooms- katholieke kerk in Duitsland, in de periode dat Otto von Bismarck (1815-1898) van 1867 tot 1890 daar kanselier was. De opleiding van geestelijken en hun aanstelling was onder sterke invloed van de Staat gebracht. Na de beruchte Meiwetten van 1873 wer den verschillende kloosterorden, zoals de Jezuïten en de Lazaristen, gedwongen Duitsland te verlaten. Dat was ook het geval met de Zusters van de Goddelijke Voorzie nigheid die uit Münster werden verdreven en zich in Tegel en vestig den. Van daaruit kwamen in maart 1877 een zestal zusters naar Venray waar ze in het gasthuis aan de Over- loonseweg gingen wonen. In 1880 konden ze het gereedgekomnen St. Josephklooster betrekken. Het kli maat in Duitsland was in die perio de zeer ongunstig voor katholieken. Dat is ongetwijfeld ook de reden ge weest van de komst naar Venray an de op 4 mei 1845 te Xanten geboren Fr. Dooremans. Hij was kapelaan in het vlak over de Nederlandse grens gelegen Weeze, maar ook hij werd ingevolge de Meiwetten van von Biscmarck het land uitgezet. Hij kwam toen naar Venray, waar hij van 1874 tot 1884 rector was van het klooster Jerusalem. Toen de strijd in Duitsland geluwd was keerde hij terug naar zijn vaderland, waar hij kapelaan werd in Herungen. Overlijden Freulekes Constantia Hellen overleed op 2 juni 1897 op 74-jarige leeftijd. De freule Antoinette bleef het pand met de huishoudster, de uit Kalkar afkomstige Adeleida von Wahnam, nog bewonen tot haar dood op 19 september 1908. Blijkens de Memorie van Succes sie, opgemaakt door notaris Lins- sen op 10 oktober 1908 liet zij, na aftrek van de begrafeniskosten (F1 241.-) en een uitdeling aan de ar men van Venray F1 156.-) een ver mogen achter van F1 4044.- Het tijdperk van de Venrayse 'Freulekes' was ten einde. Daarna werd het huis, tussen 1910 en 1921, bewoond door particulie ren. Achtereenvolgens waren dat o.a. C. de Haan, H. Mous (kopersla ger), J. Muis (1913-1914) en de be lastingambtenaar P.J. Frantzen (1914-1918). Vanaf 1921 werd het huis, dat toen ook in de annalen van Jerusalem het Freulekeshuus werd genoemd, bewoond door leke-leraressen van Jerusalem. Als gevolg van een verlegging van het Kerkpad in 1931 was het huis voor het eerst binnen de muren van Jerusalem komen te liggen. In de bevrijdingsperiode van oktober 1944 bleef het Freulekeshuus over eind maar het liep wel aanzienlijke schade op. Dit jaar is het precies 60 jaar gele ien dat in Oostrum een ruiterclub rerd opgericht. De toenmalige lastoor Asselbergs doopte de ver- iniging met de naam Nobel, wat del betekent. Nu in 1994 is de vereniging uitge- ireid met een ponyclub, die het in iet prille begin niet slecht doet, ge len de uitslagen die worden be- laald op de wedstrijden. En omdat nen een 60-jarig jubileum niet on- ipgemerkt kan laten, zijn er tal van iktiviteiten georganiseerd. Op 19 juni a.s. nemen 650 paar- len en pony's deel aan de dressuur- redstrijden. Bij de paarden is «getwijfeld Judith Janssen uit lostrum met Eros favoriet in de ilasse Zwaar. De pony's beginnen >m 9.30 u. terwijl de paarden om 2.45 u. starten. Ook word er in samenwerking net de Noord-Limburgse aanspan- ling en de rekreatiemenners uit een avondmenwedstrijd op zaterdag 25 juni. onderdelen die worden verre- zijn een wegparcours van 22 met enkele hindernissen en vaardigheidsproef (kegeltjes rij- met ringsteken. Zondag 26 juni staat de gehele in het teken van het springen, vier parcoursen zullen paar- en pony's strijden om de ere- Hoogtepunt van die dag is het barriëre-springen de grote prijs van Oost mm. staan 6 hindernissen opvol- opgebouwd en via een alVal- Het Freulekeshuus met de nabij- het klooster. Boven de ingang het gelegen Lourdesgrot in 1S34. De in- St. Josephbeeld. gang is nog gelegen aande kant van Nadat het pand in het voorjaar van 1945 was hersteld werd het tot 1952 bewoond door zusters Ursuli- nen, omdat het klooster-komplex door het oorlogsgeweld volledig was geruïneerd. Nadat de zusters waren terugge keerd naar het herstelde klooster werd het pand vanaf 1954 tot medio 1971 bewoond door RJ. van Weegen, docent klassieke talen van het pen sionaat Jerusalem. Nadien is het Freulekeshuus nog enige tijd ge bruikt voor de huisvesting van een experimentele groep interne leer lingen en ten slotte, na de over dracht van het Klooster (inklusief het Freulekeshuus), nog enkele ja ren voor een kleine kommuniteit Ursulinen. Op 1 december 1979 ver lieten de laatste zusters liet Freule keshuus. Na enige aanpassingen en de nodige voorbereidingen werd het, zoals reeds is vermeld, op 11 december 1981 in gebruik geno men als museum. Met dank aan: Gemeentearchief Venray Stadtarchiv Xanten Rijksarchief voor Limburg Gerard Lucassen P. Jansen Zusters Ursulinen Kadaster Limburg Archief St Petrus Bandenparochie W.J.M. Willemsen In 1860 werd bij deling bepaald dat het bezit van beide woningen overging op zijn zoon Karei Esser te Horst, eveneens apotheker van be roep. Deze bleef slechts kort eige naar, want al op 5 augustus 1861 verkocht hij zijn bezit aan de Ven- rayer Hendrik Ceasar Cuijpers. Naast zijn beroep als timmerman was Cuijpers ook Ontvanger en Be heerder van de Financiën van de St. Petrus Bandenparochie. Pastoor in anibtsrust Huurder/bewoner van het pand c 2037 (nu 't Freulekeshuus), was de rustende pastoor Frans Antoon Ver meulen, die op 21 januari 1776 te Venray geboren was uit het huwe lijk van Petrus Vermeulen en Jo hanna Catharina Beckers. Hij was priester gewijd te Emme rik (D) en in 1800 benoemd tot ka pelaan te Lottum. In 1816 was hij daar pastoor geworden en dat was hij gebleven tot aan zijn emeritaat in 1842. Hij keerde toen naar zijn geboor teplaats Venray terug en ging toen met zijn uit Venlo afkomstige huis houdster Maria Stroecken het pand aan 't Eind bewonen. Hij overleed daar op 82-jarige leeftijd op 16 fe bruari 1858. Blijkens de Memorie van Succes sie van 6 mei 1858 liet hij een ver mogen na van F1 821,56 Keren we nu terug naar de eige naren. Hendrik C. Cuijpers heeft beide panden niet lang in zijn bezit gehad: slechts ruim één jaar. Ge woonlijk worden authentieke ak ten, zoals een verkoopakte, opgemaakt ten kantore van een no taris. Bij de verkoop door Cuypers op 9 december 1862 gebeurde dit niet. Aankoop door Jerusalem De akte van koop van de beide panden werd namelijk door de Ven rayse notaris Hendrik Reijnders verleden in het klooster Jerusalem in het bijzijn van H. Cuijpers en An na Maria Jacqmotte, overste van het klooster Jerusalem van 1843 tot 1885 onder de kloosternaam Pélagie. Behalve door de drie genoemden werd de akte van verkoop mede on dertekend door de getuigen Willem Theunissen (schoenmaker) en Ge rard Roeffs (kuiper). systeem komt de winnaar uit de bus. Favorieten zijn o.a. oud NKB kampioen Henk van de Broek, en Nederlands kampioen Leopold van Asten. Op deze springdag zal een afvaar diging van het korps Bereden Poli tie uit Boxtel aanwezig zijn om diefstalpreventie te verlenen in de vorm van het merken van ry zadels. Door de goede sponsoring is het mogelijk om al deze evenementen entreevrij te houden. We zijn al on ze sponsoren dan ook zeer dank baar hie ivoor. Het terrein is gelegen aan het in dustrieterrein Keizersveld, vlak langs de A 73. De fietsvierdaagse, die gehouden wordt van 5 t.m. 8 juli a.s., is dit jaar omgeven door diverse randaktivi teiten om de fietsers naast het peda leren nog andere vormen van ontspanning te geven. Dagelijks is er op het schouw burgplein een groot terras inge richt met muziek, alwaar drank, soep, broodjes, ijs en andere versna peringen te verkrijgen is. Zo is er de Cheeze Wiz, het mui- zenspel, bekend van TeleBingo. Als hoofdprijs van dit spel is er een Judith Janssen uit Oostrum met Eros. fiets beschikbaar gesteld door Poels Rijwielen. Voor groot en klein is er de bekende spiraal, waar menigeen zijn of haar zenuwen kan bedwin gen. Hiervoor zijn prijzen van ƒ150,- ƒ100,- en 50,- beschikbaar gesteld door A&S. De organisatie van de Fietsvier daagse is ook aktief voor het goede doel. Op het plein komt een grote ton met water. Men kan daar munt geld. minimaal ƒ0,25. in laten val len. Als dat muntje op een schoteltje valt, dan is maakt men kans op een prijs. Dagelijks is er een prijs van ƒ100,-, terwijl U op vrijdag kans maakt op ƒ200,-. De op brengst van dit spel is voor de .straatkinderen van Rio de Janeiro. Dit jaar vormt Venray op woens dag het centrale punt van de fiets vierdaagse. Ongeveer 5000 fietsers doen dan Venray aan. Er is van 10.00 tot 17.00 uur een sfeermarkt met oude ambachten, hobby-isten met allerlei attributen en live mu ziek van het Seniorenorkest. Alle prijzen zullen op vrijdagmid dag worden uitgereikt. FIETSER A.s. maandag start de in Meerlo wonende voormalige asielzoeker Homi Hakimi met een 2500 km lange fietstocht door Nederland. Die tocht eindigt op vrijdag 8 juli in Venray, tydens de slotmanifestatie van de fietsvierdaagse. Homi Hakimi houdt een sponsor fietstocht voor de straatkinderen Op woensdag 8 juni j.l. is dhr. Jan Vogels uit Ysselsteyn, nu verblij vend in het verzorgingstehuis El zenhorst te Horst, benoemd tot erelid van de Imkersvereniging Re gio Venray. Uit handen van het bestuur ontving hij de daarbij be horende oorkonde. Zijn vrouw Mia werd in de bloemetjes gezet. dhr. Vogels heeft het erelidmaatschap verkregen, omdat hij zich op aller lei fronten verdienstelijk heeft ge maakt voor de vereniging en de bijenhouderij. VLECHTWERK dhr. Vogels is vooral bekend vanwe ge zijn grote vakmanschap in het vlechten met buntgras. Veel men sen heeft hij in zijn leven al bly be- maakt met een gevlochten korf, mand of poppewagen. Deze kunst probeerde hij ook aan anderen door te geven, door bij hem thuis vlechtkursussen te geven. Tijdens de Aid Merselose Dag en andere manifestaties die er in Venray e.o. werden gehouden, was hij altijd aanwezig om zijn vaardigheid te tonen. .MUSEUM In de stal by hem aan huis was er een permanente tentoonstelling te zien over de byenhouderij en oude werktuigen. Iedereen was er van harte welkom en menigeen heeft zijn verhaal over het leven van bij en en muizevallen mogen aanho ren. Tijdens de Venrayse Fietsvierdaagse hield dhr. Vogels al tijd open huis. Men kon bij hem dan even op adem komen. NATUUR Als men byen houdt of wilt gaan houden, dan moet men dicht bij de natuur stan. dhr. Vogels hield van de natuur en was er ook dagelyks in te vinden. Alles wat er tijdens de seizoenen gebeurde hield hij in de gaten. Als hij thuis kwam van zijn wandelingen had hij altijd weer wat nieuws ontdekt of gevonden. Het was een echt natuurmens, een echt mens uit de Peel. Jan Vogels tijdens zijn 'vlechtwerk- zaamlieden. p 11 juni 1994 was het 12,5 jaar leden dat het Geschied- en Oud- idkundig Museum Venray werd opend met een tentoonstelling er het leven en werken van de be nde Nederlandse landschaps- hilder Johannes Adrianus van r Drift (1808-1883). Voordien was •t slechts mogelijk geweest een idheidkundige kollektie, hoofdza- lijk archeologisch van aard, te ex- seren, die vanaf 9 december 1958 htereenvolgens te bezichtigen is in het voormalig gemeentehuis n de Grote Markt, de dependance n het gemeentehuis in het pand junseweg 2 (het pand Immacula- Conceptionis van de paters ciscanen) en ten slotte in het klooster Jerusalem tot Raad- is getransformeerde pand aan de .huisstraat. 'Pas op 11 december 1981 kwam een Museum tot stand dat een iderkomen vond in het pand idstraat 8, dat in de volksmond naam 't Freulekeshuus' had ver- Srden. Het 12,5 jarig verblyf van het Mil ium in 't Freulekeshuus' vormt jn welkome aanleiding om de istorie van het betreffende per- >el/pand te belichten. Op de oudste ederlandse kadasterkaart uit on- iveer 1820, is op de plaats waar nu Freulekeshuus is gesitueerd, al ;n woning ingetekend. Uit gege- ins van het op 26 maart 1843 in gemeente Venray ingevoerde ka aster blijkt dat de woning op het ind, met het perceelsnummer C 037 en de bijbehorende tuin dan het bezit is van de in de Gro- straat te Venray woonachtige leer- loier Jacob Hendrik Oomen 797-1867). Hy is tevens eigenaar van de aarnaast gelegen woning sectie C r. 2038 en de aanhorige tuin. Op it perceel werd in 1932 de Land ouwhuishoudschool gebouwd, die mal' 1944 tot 1957 in gebruik was s meisjesschool en vervolgens an 1957 tot 1984 als Montessorie- leuterschool. Sedert 1988 doet het jbouw dienst als Islamitische Mos- ee. Hoe lang Oomen in 1843 al ei- maar was van beide panden is iet bekend. Wel dat hij deze pan en in 1843 heeft verkocht. Eige- aar wordt dan Peter Conradus sser, die in 1778 te Erkelenz (D) 'as geboren, en die de stamvader is an de Venrayse tak van de omvan- rijke familie Esser. In Venray oe- ;nde Esser het beroep van potheker uit. Kadasterkaart ca. 1820. De beide op 9 december 1862 door Jerusalem aangekochte panden zijn met een pijl gemerkt.

Peel en Maas | 1994 | | pagina 9