Eindhovenaren en Helmonders trokken eeuwenlang te voet naar Kevelaer via Venray en Oostrum orouden bruiloft te Castenray Gods volk onderweg liEZi;E2 Goede vangst um i Yenmg j De Genadekapel te Kevelaer. (1717), Breda (1719), Bergen op Zoom (1730). Tilburg (1739) en Eind hoven in 1742. Mogelijk zijn enkele van deze processies via de Peel en Ven ray naar Kevelaer getrokken, te voet of op karren. Aangetekend dient te worden dat in de tijd dat Napoleon in ons land en ook in het Duitse Rijnland, de scepter zwaai de, het in de periode van 1798 tot 1808 verboden was om Kevelaer te bezoeken. EINDHOVENSE PROCESSIE In zijn werk "Historie der Aloude Heerlijkheid Spraeland-Oostrum, van de O.L.V. Kapel met het miraku- leus beeld en het gilde aldaar', gepu bliceerd in 1896, zegt de auteur pastoor M. Janssen, dat de proces sie van Eindhoven te voet naar Ke velaer trok en dat zij de laatste jaren (bedoeld is het begin der zesti ger jaren) op Hemelvaartsdag met het beeld van O.L. Vrouw, vaandels en al Ven ray binnentrok, waar werd overnacht, 's Anderdaags werd in de vroege morgen in de parochie kerk de Hoogmis gezongen, waarna men onder leiding der broeder- meesters, met de nodige huifkarren naar Oostrum trok, waar bij het mi- rakuleus beeld enige tijd werd ver toefd, om dan via Well naar Kevelaer te trekken. Tot zover de in Ven ray geboren historicus. Aan de processie van Eindhoven herinnert ook een gekleurde prent die in 1864, in een duizental exem plaren, werd gedrukt te Emmerik voor ƒ28,-. Ze was ontworpen door de landschapsschilder J. van der Drift gedurende zijn verblijf in Ven- ray van 1863 tot 1866. Hij was toen teken- en schilderleraar aan het pensionaat Jerusalem. Behalve een negental werken, betreffende Ven- ray heelt hij ook geschilderd een gezicht op de Kapel van Oostrum, met een processie die ongetwijfeld die van Eindhoven is. Het schilderij bevindt zich in de Kapel van Oostrum. Vanaf 1869 heelt Ven ray en Oostrum - met enkele uitzonde ring - de doorkomst van de Eindho- vense processie moeten missen, omdat men vanaf die tijd per trein naar Kevelaer ging. Dit was moge lijk geworden door de opening van de spoorlijnen Eindhoven-Venlo in dc herfst van 1866 en Venlo-Kalden- kerehen-Kempen in 1868. Vanaf het midden der zeventiger jaren ging men echter ook gebruik maken van de lijn Eindhoven. Boxtel, Gennep. Gocli, Kevelaer. lak over de grens gelegen 4je Kevelaer herdenkt dit feit dat het 350jaar geleden -bedevaartplaats werd. Kerstmis van het jaar 1641 de eenvoudige koopman Busman, terwyl hij bad 1 hagelkruis vlak bij Keve- riemaal de geheimzinnige 'Bouw mij op deze plaats elletje'. geschiedde en op 1 juni rerd een kleine kopergravu- stcllende de 'Troosteres der raen' in het kapelletje ge- j In 1643 werd de bouw van lende kaarsenkapel begon- aarbij als voorbeeld diende >1 van O.L. Vrouw in 't Zand mond. Het grote aantal wa lden in die kapel, de over- kaarsen. ramen en dank- cs leggen de traditie vast van processies en de levendig- ui dc bedevaart met haar gro- Itstralingsgebied. Jaarlijks en ca. 600.000 pelgrims, T nder 150.000 uit Nederland, IJ cr. Het eenvoudige kapelletje f lendrick Busman werd in Jj ervangen door de tegenwoor- ishoekige Genadekapel. Vote bedevaartdiensten vin- aats in de in 1864 voltooide met haar 91 meter hoge to- evenals de Genadekapel en rsenkapel gelegen is aan de enplatz. Al spoedig na het van de Vrede van Minister 8, die een eind maakte aan de jarige Oorlog (1568-1648), jen grote stromen pelgrims ievelaer te trekken, dat toen hoorde tot het Overkwartier el re (Gelderland) waarin ook was gelegen. Kevelaer was in (liet zou nog zo blijven tot feite een Nederlandse bede- laats. Vanuit Venlo ging in de eerst grote processie evelaer en Roermond volgde <le Amsterdamse processie is eer oude datumhaar begin 4690. Nadat rond 1700 in Bra lde betrekkingen tussen de anten en de katholieken wa- normaliseerd. werden ook Iele Broederschappen opge- (lie processies naar Kevelaer Werden. oorenberg maakt in een arti er dc bedevaart van Eindho- lar Kevelaer, in het periodiek Heemkundekring 'Kempen melding van de oprichting ocdersehappen in Den Bosch De Kapucijner-gardiaan Dio- nysius Pessers. van O.L. Vrouw te Oostrum. Na een II. Mis met preek volgde een ont bijt, waarna om half acht in hoog tempo de reis naar Kevelaer werd voortgezet. In 1912 - op de feestdag van St. Pe ter en Paul - bracht de voetproeessie onder leiding van de gardiaan van Helmond (pater Dionysius) en die- van Den Bosch opnieuw een bezoek aan Oostrum, alvorens door te gaan naar Kevelaer. In 1913 deed men op de terugreis Oostrum aan met 300 deelnemers. O.L. Vrouw van Oostrum werd geëerd met een 'schone' kaars van ƒ9,- en de koster en misdienaars werden beloond met een gift van 1,-. HELMONDSE VOET PROCESSIE 'Ibch bleven Venray en Oostrum niet verstoken van de kleurrijke doorkomst van een in strak tempo lopende, biddende en zingende (Avé, avé Maria etc.) processie, na melijk de bekende Ilclmondse Voet Processie. Wanneer deze processie voor het eerst naar Kevelaer is geto gen is (ons) niet bekend. Vermoede lijk zijn vanaf het midden der 18e eeuw kleinere of grotere groepen door de moerassige, stille en uit gestrekte Peel, naar Maria's genade oord getrokken. En stil en eenzaam was het in de Peel tussen Deume en Venray. Tbt op het einde van de vorige eeuw lag er tussen Deume en Venray maar één huis en wel de herberg 'Crayen- hut' die de Helmonder Michiel de Cray in 1726 had gebouwd vlak bij de grens van Deurne en Venray. Hoewel hij nooit last had van zijn buren, hield De Cray in 1744 de een zaamheid van de Peel voor gezien. Hij deed zijn tapperij over aan Joost de Veth, de herbergier uit de Zwaan te Deurne. Later ging de Hut over op zijn erfgenamen. Een voettocht van Helmond naar Kevelaer was in de 18e en 19e eeuw een allerminst gemakkelijke opgave. In totaal moesten in 3-4 dagen, soms onder ongunstige weersomstandigheden, ongeveer honderd kilometer per 'pedes apostolorum' worden afge legd over slechte, onverharde we gen en paden. Wat de route door de Peel betreft zullen ze vaak gebruik hebben ge maakt van de door de Peel slinge rende paden (misschien werden ze daarom 'paijers' genoemd) maar ook van de 'grote' weg Deurne- Venray. In welke toestand die weg verkeerde, leert ons een schryven dat de Venrayer Peter Oomen op 24 april 1781 richtte aan de 'Allerdoor- luchtigsten Koning'. Hij laat daarin weten dat hij sinds enkele jaren een vraehtdienst uitvoert tussen Venray en Antwerpen maar dat de 'grote passage' door de Peel tot aan de grens met Deurne zo slecht is, dat ze het grootste deel van het jaar onbevaarbaar is en hij daarom ge dwongen is dikwijls de dienst te staken. Bij 'waterachtige' tijden kan er zelfs niemand te voet droog pas- sereii. Hij verzocht daarom om de aanleg van een Dam ol' Dijk van 'achter Weverslo tot aan de Brabant se grens', gelijk Deurne dit al lang geleden had gedaan. Zijn smeekbe de werd verhoord, want het jaar daarop werd de weg door pioniers (pikkeniers) met behulp van paar den en karren uitgegraven en van een dikke zandlaag voorzien. In 1860 werd te Helmond de Ver eniging 'de Helmondse Processie' opgericht. Het doel van de Vereni ging was: 'door ene godvruchtige en plechtige verering van de allerhei ligste en onbevlekt Maagd en Moe der Gods Maria haar moederlijke bescherming over al de ledematen af te smeken'. De jaarlijkse bijdrage bedroeg per lid 37.5 cent per jaar, la ter teruggebracht tot 25 cent. Per jaar werden er twee bedevaarten ge houden, één naar Ommcl en één naar Handel. LIEVER PER TREIN Vanaf 1869 organiseerde de Ver eniging treinreizen naar Kevelaer via Venlo-Kempen en Geldern. maar in de tachtiger jaren maakte men ook gebruik van dc spoorver binding Helmond-Eindhoven- Boxtel-Gennep-Gocli-Kevelaer. In 1884, toen men weer over Venlo reisde, gingen er 861 pelgrims uit Helmond mee, 41 uit Aarle-Rixtel. 48 uit Mierlo en 142 uit Deurne. De kosten van de treinreis bedroegen vanaf Helmond ƒ1,60 p.p. voor de 3e klasse, en ƒ1,85 voor de 2e klasse. Het is welhaast zeker dat de Hel mondse Voet Processie geen deel heeft uitgemaakt van de Vereniging de Helmondse Processie, maar dat ze geheel zelfstandig heeft geo pereerd. Uit een mededeling van een deel nemer aan de voettocht van 1944, de heer Geboers uit Helmond, blijkt dat hij voor de 62e keer deel nam. Rekening houdende met het feit dat de processie door omstan digheden enkele keren niet kon doorgaan, moet worden gekonklu- deerd dat de voetprocessie naar Ke velaer zeker vanaf 1880 heeft plaatsgevonden. Dankzij de gemeentearchieven van Helmond en Venray, het archief van de paters Kapucyncn en het pa rochiearchief van Oostrum zijn we beter (hoewel niet volledig) geïnfor meerd over de jaren na 1900. In 1901 wordt bericht dat de laat ste jaren nog wel grote groepen uit de Meijerij al zingend te voet door Venray trekken op weg naar Keve laer maar dat hun aantal toch ieder jaar lijkt te verminderen. Hadden we maar een grintweg naar Deume. werd er verzucht! Deze heeft echter nog op zich laten wachten tot 1916. In 1907 meldt de Kroniek van het Kapucijnerklooster te Helmond: se dert jaren bestond er in Helmond een voetproeessie naar Kevelaer. De bedevaartgangers vonden het nut tig dat ze zou plaatsvinden onder geestelijke leiding. Meermalen was hierom verzocht, maar de geestelijke overheid der stad wees dit af omdat men konkur- rentie vreesde met de treinpro- cessie. Kort daarop wijzigde deken V.d. Heuvel zijn houding en gaf hij toe stemming de processie onder geestelijke leiding te stellen. Deze kwam in handen van de gardiaan der Kapucijnen, pater Dionysius Pessers, tot hij in 1913 naar de mis- sie in Sumatra vertrok. Onder zijn leiding trok de in 1908 kerkelijk opgerichte voetprocessie op zondag 8 september 1908 door Venray op weg naar Kevelaer. Op de terugweg werd te Venray overnacht en op dinsdagmorgen werd tie reis naar huis aanvaard. Aan de tocht, die uit stekend verliep, namen 310 pel grims deel. Op 17 september 1910 ging de processie te Helmond van start om half 2. Om zeven uur arriveerde men in Venray waar werd over nacht. De volgende morgen stond men al om vijf uur in de vroege morgen op de stoep van de Kapel OOSTRUM EINDDOEL Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) kon Keve laer in die jaren en ook nog het jaar daarop, niet worden bezocht Daar om was in die jaren Oostrum het eindpunt van de Helmondse Voet Processie naar Kevelaer. Meestal kwam men al om zes uur in de morgen aan met rond de 200 deelnemers. Na het bijwonen van een H. Mis en vaak een bezoek aan Trans Cedron, werd in Oostrum of in Venray de inwendige mens ver sterkt, waarna men in de middag weer 'en route' ging naar Helmond. Pas vanaf 1920 was het weer moge lijk Kevelaer te bezoeken. Van dat jaar al' tot en met 1940 maakt het parochie-archief van Oost mm ook geen melding meer van de komst van de Helmondse Voet Processie. In de Zuid-Willemsvaart werd be richt over de tocht die in 1924 werd gemaakt. Op 15 augustus vertrok ken de Helmonders, aangevuld met pelgrims uit Ommel en Vlierden (in totaal 120) opnieuw voor een devo- tietocht naar Kevelaer. Na een mars van 13 uur, kwam men via de Cray- enhut, De Nachtegaal (waar ook wel eens werd gerust), Venray, Well en Weeze, in Kevelaer aan. Na één dag verblijf in Kevelaer, werd de volgen de dag in 6 uur Venray bereikt, waar men in bed of in het hooi dook. Maar Venray werd niet zon der uitvallers bereikt, want bij aan komst had een dozijn van hen op een begeleidende huifkar plaatsge nomen, waaronder de 83-jarige To- nia Stoop. De nog in Helmond wonende pater Van de Ven nam in de jaren 1926-1928 enkele keren deel aan de voettocht. Hij herinnert zich nog dat er ruim 100 pelgrims meeliepen (arbeiders, boeren en middenstanders). Voorts dat som migen op klompen liepen. Maar de meesten al op schoenen en dat hy drie dagen onderweg was. Om te voorkomen dat hy onderweg last van blaren zou krijgen, had hij hij de slager varkensblazen gehaald, ze enige dagen in de week gelegd en toen om zijn voeten gebonden. Ken nelijk een beproefd middel, want hij had niet de minste last ran blaren. OOSTRUM OPNIEUW EINDPUNT In de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) was Kevelaer opnieuw Donderdag 7 mei - Pagina 9 het eindpunt van de processie. In 1941 was «1e komst al aangekon digd. maar toch ging liet bezoek niet door omdat de autoriteiten, in 1 verband met de oorlogsomstandig- heden, hun toestemming onthiel den. In 1942 kwam men wel (een groepje van 12 man) die het ambte- lijk verbod hadden genegeerd, in clusief de begeleidende pater j Kapucijn, die de nacht doorbracht op de pastorie. De rest van de groep vond een slaapplaats bij café Lin- ders te Oostrum. In 1943 bedroeg het aantal deelnemers 28 en in 1944 was dit gestegen tot ruim 50, evenals in 1945. Maar in 1946 was de groep weer geslonken tot een aantal van 20. In beide jaren brach ten de pelgrims de nacht door op de stal van de familie Loonen, terwijl de begeleidende Kapucijn zich te ruste kon leggen op St. Pascalis. In 1948 en 1949 was Kevelaer nog onder zeer moeilijke voorwaarden bereikbaar en daarom was ook in die jaren (voor het laatst) Oostrum einddoel. De groep was echter sterk gereduceerd, ze was niet groter dan een man of 15. In 1949 kwam men voor het eerst sinds 1908 zonder geestelijke leiding. Daarna is men met een kleine groep weer naar Ke velaer ter bedevaart gegaan, maar dit is niet meer van lange duur ge weest. Rond het midden der vijfti ger jaren is de Helmondse Voet Processie definitief tot een einde gekomen. Oostrum bleef echter niet zonder bezoek van processies en individuele pelgrims. De proces sies kwamen uit: Maashees. Wester beek. Leunen. Montfoort (U). Oirlo, Geysteren en Venray (St. Petrus Bandenparochie, pensionaat Jeru salem. St. Josephklooster, de H. Familie, het gymnasium der Fran ciscanen. de Jonge Boeren, de Boe- rinnenbond etc.). Later is het aantal processies naar Oostrum afgenomen. Toch be zoeken nog steeds de processies van de parochies van Venray (St. Pe trus Banden en Christus Koning). Oirlo en Geysteren het oude bede vaartsoord. Ook een groep uit Hel mond heeft haar komst voor dit jaar al aangekondigd. Een nieuwe generatie zet een oude traditie voort! Het 'Zondagsblad' van 26 mei 1912 schreef: 'Oostrum is een mooi genadeoord. De menschen zijn er eenvoudig, voorkomend en ge dienstig. de vertering is er goed en niet duur'. Anno 1992 is dat nog steeds zo! W.J.M. Willemsen MEIMAAND - OOSTRUM Kerkelijke diensten parochie O.L.V.-geboorte te Oostrum in de meimaand: Elke morgen onder de II. Mis van 9 uur het Rozenkransgebed. Iedere woensdagavond om 19 uur plec htig Lof. Op de 3e zondag, na de Hoog mis van 10 uur de Maria-processie rondom de kerk. ™ei 1992 zullen het echt- WSRARd VULLINGS en ^INGHS het feit herdenken geleden in het huwe lijk traden. Ter gelegenheid hier van zal op vrijdag 15 mei a.s. om 13.30 uur een plechtige eucharistie viering worden gehouden in de H. Matthiaskerk te Castenray. Het gou den bruidspaar zal recepiëren in zaal De Ruif te Oirlo van 18.30 tot 20.00 uur. Gerard Vullings werd geboren op 5 februari 1913 in de Steeg te Seve- num als eerste uit een gezin van ne gen kinderen. Op vijfjarige leeftijd verhuisde het gezin naar het buurt schap 't Most. Omdat Bernard Vul lings (Gerard's vader) hield van verandering, verhuisde het gezin Vullings in 1926 naar Klein-Oirlo. Omdat moeder vroeg overleed en vader veel van huis was, moest er flink worden aangepakt. Gerard Vullings bleef hier wonen en wer ken, eerst als hulp op de boerdery van zyn vader, later met zyn vrouw Truus als zelfstandig ondernemer tot 1957. Gerard was in zyn jeugdja ren lid van de JBTB (jonge boeren) en groot liefhebber van de rui tersport. Truus Dinghs werd geboren in Castenray op 2 juli 1913 als tweede dochter uit een gezin van zes kinde ren. Tbt haar huwelyk met Gerard Vullings werkte ze mee in de huis houding en op de boerdery. Zy was daarby vanaf haar jeugdjaren lid van de LVB. Truus en Gerard leerden elkaar kennen op de kermis in Venray. In 1942 was het dan zover dat Gerard Vullings en Truus Dinghs samen aan een eigen toekomst kon den beginnen. De oorlogsjaren wa ren niet gemakkelyk, ofschoon zich in deze periode geen nare din gen hebben voorgedaan. Diverse malen is Gerard aan de razzia's van de Duitsers ontsnapt en heeft maar een enkele keer voor de bezetter be hoeven te werken. Daarentegen kon men wel diverse malen onder dak bieden aan onderduikers. Na de oorlogsjaren zijn Truus en Gerard begonnen aan de opbouw van hun boerenbedrijf. Vooral de rundveestamboeltfokkerij had hun grote belangstelling. Ook de paar den bleef men trouw, totdat Gerard deze in 1953 inruilde voor de eerste traktor. Tben in 1957 de boerderij aan de Horsterweg vrijkwam, heeft het ge zin Vullings, dat inmiddels was uit gebreid met vijf dochters, zich definitief in Castenray gevestigd. Daar werd hun jongste kind en eni ge zoon geboren. Him hele arbeidzame leven heb ben Gerard en Truus besteed aan de uitbouw van hun boerderij, maar vooral ook aan de opvoeding van him kinderen. Omdat niemand van de kinderen belangstelling had het bedrijf over te nemen, stopten Ge rard en Truus in 1979 met de boer derij. Zij bouwden in het centrum van Castenray een nieuw woonhuis, waar zij vanaf die datum van hun welverdiende 'vrye tyd' genieten. Echte rust kent het echtpaar Vul lings niet. Vanaf hun pensionering zyn beiden nog zeer aktief. Ze zijn lid van de ouderenvereniging, waar bij dansen hun grote liefde is. Maar ook de gymnastiekoefeningen wor den zelden overgeslagen. Daarnaast wordt er veel gefietst, tenminste als het weer het toelaat. Ook wordt er op z'n tijd een kaartje gelegd. Om de belangen van de Casten- rayse gemeenschap te behartigen binnen het grote Venray heeft Ge rard een groot aantal jaren deel uitgemaakt van de plaatselijke dorpsraad. Tevens was hy enige ja ren lid van het bestuur van de oude renvereniging. Wanneer geen gezamenlijke akti- viteiten op het programma staan is Truus bezig met haar grote hobby, het handwerk. Vele fraaie creaties heeft zij gemaakt, veelal bestemd voor haar kinderen en kleinkin- dem. Enige tijd geleden heeft zy het oud-Zwitserse reliëfhandwerk herontdekt, waarby de mooiste landschappen uit haar handen ko men. Gerard is vanaf de lente tot diep in de herfst bezig met zijn tuin, die er altyd als een plaatje bij ligt Sinds enige jaren is hij lid van de plaatselyke biljartclub. Gespeeld wordt alleen in de wintermaanden, waardoor het programma het jaar- rond vol zit Al voor 149.- per dag bent u in uw eigen Huur-Opel op weg naar een dagje strand. Waar u ook heen wilt Happy-Rent wijst u de weg. In zo n comfortabele luxe Huur-Opel. Het openbaar vervoer is Per dag Per week Corsa 1 49,- f 304,- Astra/Kadett f 57,- f 359,- Vectra f 66,- 1 418,- Omega f 89,- f 553,- Vraag onze volledige tarieflijst aan. Reserveer tijdig. Prijzen zijn exclusief 18,5% BTW en inclusief all-risks-verzekering en 200 km vrij per dag. Atebe Garage bv Oude Oostrumseweg 4. 5802 CC Venray Tel. 04780 - 80200 Woensdagmiddag kreeg de politie een melding van winkeldiefstal in een winkel voor vrye-tydskleding aan De Bleek. Personeel had daar twee vrouwen betrapt die na de ontdekking aan de haal gingen. Het personeel kon de politie een goed signalement geven. Posten van de politie in de omgeving had tot re sultaat dat de vrouwen gevolgd wer den, toen ze naar een auto gingen, maar toen de politie tot aanhou ding wilde overgaan bleken auto en dames verdwenen te zyn. Even la ter had de politie wel sukses want toen werd de auto gesignaleerd en kon die worden aangehouden. De auto werd bestuurd door een 19- jarige inwoner van Oss, die in gezel schap verkeerde van een 31-jarige plaatsgenoot. In de auto werden di verse goederen aangetroffen die van winkeldiefstal afkomstig wa ren. Daarbij ging het hoofdzakelijk om kleding en een dekbedovertrek, die in vijf zaken in Venray waren gestolen en een waarde vertegen woordigen van ƒ3.000,-. De twee mannen werden aangehouden en ingesloten. De auto en goederen werden in beslag genomen. In de loop van vrydag zijn de mannen weer in vryheid gesteld. Het gaat hier om goede bekenden van de politie. Bei den zyn vele malen by winkel diefstallen betrapt, zelfs vorige week dinsdag nog in Horst waar zij toen na opmaking van proces-ver baal eveneens huiswaarts zijn ge zonden. De beide vrouwen bleven ook na een intensieve speuraktie onvindbaar. PEEL EN MAAS uw weekblad Godts ende Magtldaria.die seer jlacKt gevisiteerf óvanEindtioven aar K E V E L AAFlM

Peel en Maas | 1992 | | pagina 9